Οταν, τον Ιούλη του 1991, ο Αντε Μάρκοβιτς, τοτινός ομοσπονδιακός πρωθυπουργός της Σοσιαλιστικής Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, δήλωνε πως «καθόμαστε πάνω σε μια βόμβα που μπορεί να μας τινάξει όλους στον αέρα», είναι αμφίβολο αν συνειδητοποιούσε πόσο προφητικά θα αποδεικνύονταν τα λόγια του. Εννέα χρόνια μετά - και 20 χρόνια μετά το θάνατο του θεμελιωτή της, Γιόζιπ Μπροζ Τίτο - από αυτή τη χώρα δεν υπάρχει πια παρά μόνο το φάντασμά της και θαλερές αναμνήσεις. Μεσολάβησαν οι αδελφοκτόνοι πόλεμοι μετά τις απανωτές αποφάσεις απόσχισης της Σλοβενίας και της Κροατίας εκείνο το μήνα, η αναίμακτη απόσχιση της ΠΓΔΜ αργότερα, η καταστροφή και η μετατροπή σε διεθνές προτεκτοράτο της Βοσνίας, ο σχεδόν πλήρης κατακερματισμός της ομοσπονδίας, ο περυσινός ...«ανθρωπιστικός» πόλεμος του ΝΑΤΟ για το Κοσσυφοπέδιο και, εφέτος, οι εξελίξεις στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας, με την αποκατάσταση ενός καθεστώτος, που οι «μεγάλες δυνάμεις» θεωρούν βολικό, ώσπου ν' αλλάξουν γνώμη. Μεσολάβησαν τόσα τραγικά γεγονότα, τόσα πολλά πρόσωπα, τόσες απίστευτες ιστορίες, τόσες ανίερες γεωπολιτικές επιδιώξεις, τόσο αίμα...

Ανατρέχοντας, πάντως, κάποιος σ' όλη την πορεία της διάλυσης της Γιουγκοσλαβίας, θα βρει μια «σταθερά» που ήταν πάντα εκεί, ακόμη και πριν τα Βαλκάνια τυλιχτούν στις φλόγες. Αυτή η «σταθερά» είναι ο καταλυτικός ρόλος του ιμπεριαλισμού στη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας: Του ιμπεριαλισμού ως μιας διαδικασίας του μονοπωλιακού καπιταλισμού, όπως τον όρισε με δύο λέξεις ο Λένιν στο γνωστό κείμενό του Ιμπεριαλισμός, Ανώτατο Στάδιο του Καπιταλισμού (Πέτρογκραντ, πρώτη κυκλοφορία υπό μορφή φυλλαδίου, 1916 - εκδ. Parus, 1917). Τα δεδομένα που μπορούν να ιχνευθούν, όσο αποσπασματικά και παραμορφωμένα από τα φίλτρα του διεθνούς Τύπου κι αν είναι, μαρτυρούν ότι για τις καπιταλιστικές χώρες η καταστροφή της Γιουγκοσλαβίας ήταν το ιδανικό «άνοιγμα της αγοράς της», που «απλώς» (!!!) συντελέστηκε διαμέσου της αιματοχυσίας...

Μετά το θάνατο του Τίτο, το 1980, εξέλιπαν τόσο οι «προσωπικότητες» που θα οδηγούσαν τη χώρα μπροστά, όσο και μια σαφής κατεύθυνση για το πώς έπρεπε να κινηθεί η Ομοσπονδία. Η κυκλική εναλλαγή στην προεδρία της των εκπροσώπων των συντακτικών εθνοτήτων της οδήγησε σε «κενό εξουσίας», που έσπευσε να καλύψει ένα σταδιακά εντεινόμενο εθνικιστικό αίσθημα. Η θέση της Ομοσπονδίας, «ανάμεσα» στο δυτικό μπλοκ και αυτό των σοσιαλιστικών χωρών, οδήγησε τη Δύση, που εμφανιζόταν «φιλική» προς αυτήν, να της χορηγεί «φτηνά δάνεια» από χρηματοοικονομικά ιδρύματα, που κατά τη δεκαετία του 1980 την οδήγησαν, αναπόφευκτα, σε οικονομική κρίση: Το εξωτερικό χρέος της αυξήθηκε 400% και τα βασικά αγαθά άρχισαν να ανατιμώνται κατά 60% σε μηνιαία βάση.

Η κρίση οδήγησε, σε συνδυασμό με το κενό στην κεντρική εξουσία, σε προστριβές ανάμεσα στις συντακτικές Δημοκρατίες της Ομοσπονδίας για την κατανομή των πόρων. Το εθνικιστικό αίσθημα βρήκε ευήκοα ώτα σε περιοχές όπου δημιουργούνταν αντιθέσεις. Ο συνδυασμός ήταν εκρηκτικός. Ωστόσο η ύπαρξη των σοσιαλιστικών χωρών δεν επέτρεπε να μετατραπούν τα κρισιακά φαινόμενα σε ανοιχτή σύγκρουση. Ακόμη, η αιματηρή διάλυση της Γιουγκοσλαβίας δεν υπήρχε ούτε στη νοσηρότερη φαντασία.

Στο μεταξύ, οι δυνάμεις του ιμπεριαλισμού φρόντιζαν να καλλιεργούν τις αντιθέσεις - με ομολογημένο στόχο, εκείνη την περίοδο, τη «διείσδυση» - πίεση στο αντίπαλο μπλοκ. Χαρακτηριστική έκφανση της οικονομικής βίας που άσκησαν πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας οι Ηνωμένες Πολιτείες, από κοινού με τους σημαντικότερους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς (ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα κλπ.), σε βάρος όχι μόνον αυτής, αλλά όλων των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, ήταν ο περιορισμός των εξαγωγών προς τη Δύση και ειδικά προς αυτές - η πρακτική που ο Τζέιμς Μπόβαρντ, συγγραφέας του βιβλίου The FairTradeFraud (St. Martin's Press, 1991) αποκάλεσε χωρίς περιστροφές «σιδηρούν παραπέτασμα των ΗΠΑ», αντιστρέφοντας τον γνωστό αφορισμό της «Μάγκι» Θάτσερ. Ειδικά σε ό,τι αφορά τη Γιουγκοσλαβία, η επιβολή ποσοστώσεων και περιορισμών εφαρμόστηκε στις εξαγωγές χάλυβα, αν και αποτελούσαν μόλις το 0,02% της ποσότητας που εισήγαγαν οι ΗΠΑ, κατά την αρμόδια Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου ( U.S. International TradeComission, «Monthly Report on the Status of the Steel Industry», #2102, Αύγουστος 1998).

Η πολιτική αυτή, που εφαρμοζόταν χωρίς εξαίρεση για την Ανατολική Ευρώπη, είχε, όπως κυνικά έλεγαν και λένε ακόμη οι Αμερικανοί και οι σύμμαχοί τους, σκοπό «το άνοιγμα των αγορών» στις χώρες της, συμπιέζοντας τις εξαγωγές των επιχειρήσεων που ανήκαν στο δημόσιο τομέα. Για το «άνοιγμα των αγορών», οι ΗΠΑ, αν μη τι άλλο, «βοήθησαν γενναιόδωρα», όπως το έθεσε σε κάθε ευκαιρία που του δόθηκε ο πρώην Πρόεδρός τους, Τζορτζ Μπους.

Οι νόμοι anti-dumping, μαζί με ένα σωρό ακόμη οικονομίστικα και γραφειοκρατικά τρικ, προκειμένου να μανιπουλάρονται οι εξαγωγές από τις ανατολικοευρωπαϊκές χώρες, χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον. Ο Μπόβαρντ παρατηρεί ότι, στην ουσία, το πανηγύρι αυτό επέβαλε στις κυβερνήσεις των χωρών - θυμάτων της οικονομικής βίας να «διαχειρίζονται την ανεργία», που δημιουργούνταν, κατά πόλη ή και βιομηχανία, βυθιζόμενες σε οικονομικό τέλμα στην πορεία.

Η, σε μεγάλο βαθμό έξωθεν επιβληθείσα, κρίση έστελνε λαϊκά στρώματα στις ανοιχτές αγκαλιές των επανασυσταθέντων εθνικιστικών κινημάτων. Από το 1983 ο Αλία Ιζετμπέγκοβιτς άρχισε να δημιουργεί το μουσουλμανικό εθνικιστικό αίσθημα. Στην Κροατία ο Φράνιο Τούτζμαν έχτιζε το δικό του μύθο. Οι Σλοβένοι ονειρεύονταν την ένταξή τους στην Ευρώπη ως αυτόνομου κράτους. Μεταξύ των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου και των Ούγγρων της Βοϊβοδίνας, οι αλυτρωτικές προθέσεις κέρδιζαν έδαφος. Στη Σερβία και το Μαυροβούνιο, ο εθνικισμός επανήλθε ταυτόχρονα με τον εθνικισμό των άλλων. Ηταν «εξηγήσιμο». Ενας Αμερικανός οικονομολόγος, ο Στιβ Χέλιγκερ, στη διάρκεια των περυσινών βομβαρδισμών της Γιουγκοσλαβίας, σε μια συνέντευξή του ( VillageVoice, 30 Ιουνίου / 6 Ιουλίου 1999) διατύπωσε στεγνά την άποψή του για τους λόγους της επέμβασης των ΗΠΑ, μέσω του ΝΑΤΟ, στη Βαλκανική: Βασικά, είπε, επρόκειτο για την «ευκαιρία να επιβάλουν την οικονομική τους σφραγίδα στην περιοχή», επανακαθορίζοντας οικονομικές ισορροπίες, επιβάλλοντας ιδιωτικοποιήσεις και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις κ.ο.κ. Προεξοφλούσε ότι οι εντάσεις θα συνεχιστούν, περίπου στο εξής μοντέλο: «Οι πολιτικές που θα επιβάλουν το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα», έλεγε, «θα απαιτήσουν περισσότερη "εξισορρόπηση", θα σημάνουν φιλελευθεροποίηση του εμπορίου, η οποία εξαλείφει τους μικρούς και τους μεσαίους παραγωγούς, φιλελευθεροποίηση του νομικού πλαισίου για τις ξένες επενδύσεις, που θα επιτρέψει στις πολυεθνικές να εξαγοράσουν μικρότερες επιχειρήσεις, και αναδιαμόρφωση του πλαισίου των εργασιακών σχέσεων, δηλαδή, με άλλα λόγια, την καταστροφή των συνδικάτων». Αμήν...

Η προσπάθεια «μεταρρύθμισης» της Γιουγκοσλαβίας στη λογική της «οικονομίας της αγοράς» (προτάσεις Μάρκοβιτς - Γκλιγκόροφ, τέλη δεκαετίας 1980, «πλατφόρμα» Ιζετμπέγκοβιτς - Γκλιγκόροφ, 1991), απέτυχε: Το εθνικό ζήτημα είχε υπερισχύσει των «συμβιβαστικών προσπαθειών», ήδη, το 1990. Στις αρχές του 1991, οι Σλοβένοι ζητούσαν διαμελισμό. Και το καλοκαίρι, Σλοβένοι και Κροάτες μιλούσαν καθαρά για απόσχιση, με τη Σερβία να προειδοποιεί, στην περίπτωση αυτή, για πόλεμο. Η ΕΕ (κυρίως Γερμανία και Γαλλία), οι ΗΠΑ και η ΕΣΣΔ καλούσαν για «διαπραγματεύσεις». Δεν έμοιαζαν να υπολογίζουν στο ενδεχόμενο σύρραξης. Ο πόλεμος, όμως, εξώθησε άπαντες να αλλάξουν άρδην στάση. Τότε άρχισε ένας ανοικονόμητος κυκεώνας διπλωματικών διαβουλεύσεων, που περισσότερο έριξε λάδι στη φωτιά, παρά έκανε οτιδήποτε στην κατεύθυνση της «συναινετικής λύσης», για την οποία μιλούσαν οι δυτικές ηγεσίες. Ειδικά, η γερμανική εξωτερική πολιτική έμοιαζε εξ ορισμού διπρόσωπη, με τον Χανς Ντίτριχ Γκένσερ να αρνείται μια «πολιτική αναγνωρίσεων», κι, από την άλλη, τον καγκελάριο Χέλμουτ Κολ να την προωθεί συζητώντας με την κροατική πλευρά (Φράνιο Τούτζμαν). Αξιοσημείωτα, πληροφορίες θέλουν τη Δυτικογερμανική Υπηρεσία Πληροφοριών (BND) να «παίζει» το κροατικό «χαρτί» ήδη από το μέσον της δεκαετίας του 1980.

Οπως κι αν έχει το πράγμα, η Γερμανία «οδήγησε» τη διαδικασία αναγνωρίσεων, την επιβολή κυρώσεων κατά των Σέρβων, εκβίασε τις γνωμοδοτήσεις της επιτροπής Μπατεντέρ για τη μετατροπή των συνόρων της ομοσπονδίας σε διεθνή, κ.ο.κ. Ο ΟΗΕ, και ο τοτινός Γραμματέας του, περουβιανός Χαβιέ Περέζ ντε Κουεγιάρ, κατέστησαν κομπάρσοι. Οι Γάλλοι υποχώρησαν, το Δεκέμβρη του '91, άτακτα από το ρόλο «εγγυητή της ενότητας της Γιουγκοσλαβίας», που ήθελαν να προβάλουν ότι παίζουν και η υπόθεση είχε τελειώσει...

Για τον καθοριστικό ρόλο που έπαιξε η χαρακτηριζόμενη από διάφορους καλοθελητές «καλοπροαίρετη, αλλά αναποτελεσματική» (!!!) Ευρωπαϊκή Ενωση, με προεξάρχουσα τη Γερμανία, στη γιουγκοσλαβική τραγωδία, έχουν χυθεί ποταμοί μελάνης. Ασφαλώς, ο ρόλος της γερμανικής ηγεσίας σε εκείνη την περίοδο, όταν προσέβλεπε (μετά την ενοποίησή της και την υπό εξέλιξη ανατροπή στις σοσιαλιστικές χώρες) στην ανάδειξή της ως δυνητικού «γεωπολιτικού παίκτη», υπήρξε καταλυτικός στις εξελίξεις, ειδικά στην περίπτωση της Κροατίας. Στο χρήσιμο βιβλίο Η Γερμανική Πολιτική στον γιουγκοσλαβικό χώρο (1991-1995), που φέρει ωστόσο τον αποπροσανατολιστικό υπότιτλο Χρόνια Καλών Προθέσεων (Αθήνα, εκδ. Πόλις, 1996), ο δημοσιογράφος Τάσος Τέλλογλου, την περίοδο εκείνη ανταποκριτής ελληνικών ΜΜΕ στη Γερμανία, λέει ότι η γερμανική πολιτική των αναγνωρίσεων Σλοβενίας και Κροατίας (η τελευταία οδήγησε στην πρώτη φάση του εμφυλίου, που συνολικά είχε περί το 1,7 εκατ. νεκρούς...) οφειλόταν στην «ελπίδα» ότι οι αναγνωρίσεις θα μετέτρεπαν «τον εμφύλιο πόλεμο σε μια σύγκρουση υποκειμένων του διεθνούς δικαίου», ενώ προσπαθεί να καταρρίψει το επιχείρημα ότι η απόφαση (των αναγνωρίσεων) «ελήφθη για την εξυπηρέτηση "γερμανικών συμφερόντων" στην Κροατία, γιατί τέτοια δεν υπήρχαν. Ούτε καν για τη διεύρυνση της γερμανικής επιρροής στο χώρο της πρώην Γιουγκοσλαβίας (...)» (σελ. 50).

Η εκτίμησή του, ωστόσο, μοιάζει να αναιρείται από τα πράγματα. Αν και δεν υπάρχουν στοιχεία για την περίοδο από το 1991 ως το 1995, την οποία κάλυψε, η γερμανική βιομηχανία ενεπλάκη πολύ σοβαρά στο γιουγκοσλαβικό χώρο τα τελευταία χρόνια. Πέρυσι, ο Ματίας Κλάινερτ, κορυφαίο στέλεχος της DaimlerChrysler, ανέλυε περιχαρής στην StuttgarterZeitung πόσο καλά πήγαν οι πωλήσεις της εταιρίας του στην Κροατία για την 3ετία: «Το 1997 είχαμε παραγγελίες από την Κροατία ύψους 500 εκατ. μάρκων (...) Η Adtranz συζητά για την παραγγελία έξι (αεροσκαφών) Airbus Α319. Η Adtranz συζητά επίσης με το κροατικό υπουργείο Μεταφορών για τον εκσυγχρονισμό των σιδηροδρόμων. Το Μάρτη (σ.σ. του 1999) ανέλαβε την κατασκευή 17 ειδικών τρένων. (...) Το 1998 η κροατική κυβέρνηση αγόρασε οχήματα Mercedes Benz (...) και μέρη στρατιωτικών οχημάτων Unimog, που θα συναρμολογηθούν τοπικά από συνεργάτη μας. Και η Debis (θυγατρική μας) έχει συμβόλαια στην Κροατία». Η εκτίμηση του CIAWorldFactbook2000 είναι ότι η Γερμανία είναι πρώτη ποσοστιαία στις εισαγωγές που κάνει η Κροατία, με ποσοστό 20%, από ένα ποσόν που το 1998 καταγραφόταν σε ύψος 8,4 δισ. δολαρίων. Οχι κι άσχημα - για αρχή.

Οπερ έδει δείξαι...

Αν σε επίπεδο γεωπολιτικής επιρροής η Γερμανία δεν τα κατάφερε εξ ίσου «καλά» - άλλωστε, ούτε καμία άλλη χώρα της ΕΕ δεν μπόρεσε να δρέψει τέτοιες «δάφνες» - είναι πιθανώς επειδή (και) στη γιουγκοσλαβική κρίση οι Ευρωπαίοι είτε δεν «κατάφεραν» να ασκήσουν κοινή πολιτική, αφού οι επιδιώξεις τους διέφεραν, είτε λόγω παρέμβασης, στην πορεία, των ΗΠΑ, που ανέκρουσαν πρύμνα από τη θέση ότι το Γιουγκοσλαβικό ήταν «ευρωπαϊκό» θέμα κι ενεπλάκησαν. Παρεμπιπτόντως, τον καιρό της γιουγκοσλαβικής κρίσης κέρδιζε έδαφος στην αμερικανική διπλωματική σκέψη η λογική του Zbigniew Brzezenski, ο οποίος στο βιβλίο του Η Μεγάλη Σκακιέρα (ΗΠΑ 1997, Αθήνα 1998) «μετριοπαθώς» έθετε στους συναδέλφους του τις εξής «τρεις μεγάλες επιταγές της αυτοκρατορικής γεωστρατηγικής» (!!!): Πρώτον, «να εμποδίσει τη συνεργασία των υποτελών και να διατηρήσει την κατάσταση εξάρτησής τους σε θέματα ασφαλείας», δεύτερον, «να παραμείνουν οι φόρου υποτελείς υποχωρητικοί και προστατευμένοι», και τρίτον, «να εμποδίσει τους βαρβάρους να ενωθούν μεταξύ τους».

Η μεγαλομανία του παλιού συμβούλου σε θέματα εξωτερικής πολιτικής του Προέδρου Νίξον φαίνεται ότι διέκρινε και τη νεοδιορισθείσα, το 1993, πρέσβειρα των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Εθνη, Μαντλίν Ολμπράιτ, η οποία, όπως παρατηρεί ο τοτινός Γραμματέας του Οργανισμού, Αιγύπτιος Μπούτρος Μπούτρος Γκάλι, μίλαγε με αποφθέγματα και φαινόταν να θεωρεί δεδομένο πως όλοι θα συμφωνούσαν σε κάθε θέση της κυβέρνησής της, «χωρίς να καταβάλλει καμία προσπάθεια να τους πείσει». Στο βιβλίο του Unvanquished:AU.N. -U.S.Saga (Νέα Υόρκη, Random House, 1999), ο Γκάλι αποδίδει σοβαρές ευθύνες στην αμερικανική ηγεσία για την παράταση του πολέμου στη Βοσνία. «Ως προεδρικός υποψήφιος», γράφει, «ο Κλίντον είχε καλέσει για πολυμερή δράση στη Βοσνία και ανέλαβε την εξουσία, δηλώνοντας ότι η Βοσνία ήταν η πιο επείγουσα διεθνής κρίση για την Αμερική». Αλλά το σχέδιο των Σάιρους Βανς και Ντέιβιντ Οουεν απορρίφθηκε, λέει ο Γκάλι, αν και ολόκληρη η ομάδα του Κλίντον για την εξωτερική πολιτική είχε υπηρετήσει υπό τον Βανς, όταν αυτός ήταν υπουργός Εξωτερικών. Ομως απέρριψαν το σχέδιο, επειδή «θεωρούσαν πως ήταν ευνοϊκό για τους Σέρβους. Εκαναν λάθος». Στο σχέδιο Βανς - Οουεν αντιπρότειναν ένα «αμερικανικό», το οποίο απλώς αφαιρούσε την υποχρέωση των ΗΠΑ να στείλουν 15.000 στρατιώτες στη Βοσνία. Μετά ο Κρίστοφερ ανέφερε ότι στήριζε το σχέδιο και θα «έχτιζε» πάνω του: Εννοούσε ότι ήθελε να αφαιρέσει 6% από το 49% του εδάφους που δόθηκε στους Βοσνιοσέρβους. Στο μεταξύ, οι ΗΠΑ καλούσαν για άρση του εμπάργκο όπλων στη Βοσνία, εγγυούμενες τη ...συνέχιση της αιματοχυσίας. Κατά τον Γκάλι, ο λόγος ήταν πως «ο Κλίντον δεν ήθελε να εκτεθεί στο εσωτερικό του πολιτικό σκηνικό».

Μπορούσε να περιμένει δυόμισι χρόνια. Και περίμενε. Ο ΟΗΕ γελοιοποιήθηκε, ενώ ο Γκάλι δεχόταν πυρά, τόσο από τους υποστηρικτές της επέμβασης (γιατί «δεν έκανε αρκετά»), όσο και από τους πολέμιούς της («γιατί ζητούσε την επέμβαση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ»). Σημαντική «παράπλευρη απώλεια» του γιουγκοσλαβικού πολέμου ήταν, ακριβώς, η αξιοπιστία του Οργανισμού... Ο πόλεμος συνεχιζόταν, τα σχέδια «ειρήνευσης» - διάβαζε: καντονοποίησης, δηλαδή κατάτμησης - διαδέχονταν το ένα το άλλο (σχέδιο Κουτιγιέρου, σχέδιο Βανς - Οουεν, σχέδιο Οουεν - Στόλτενμπεργκ, σχέδιο της Ομάδας Επαφής), οι ιστορίες του θανάτου και της καταστροφής αυξάνονταν...

Στο μεταξύ, οι διαδικασίες που υπηρετούσαν τις επιδιώξεις του ιμπεριαλισμού συνεχίζονταν. Χαρακτηριστικότερο όλων των παραδειγμάτων, η γεωργία: Οπως ανέφερε σε μια προ διετίας ανάλυσή της η Παγκόσμια Τράπεζα ( World Bank, BOSNIA AND HERZEGOVINA - RURAL POLICY MATRIX, 28 Απρίλη 1998), το 95% της γης μετά τον πόλεμο στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη είχε αποκολεκτιβοποιηθεί. Ιδωμένη υπό το πρίσμα του «μακροοικονομικού πλαισίου», παρατηρούσε σ' αυτήν την αναφορά της η Παγκόσμια Τράπεζα, η φιλελευθεροποίηση της γεωργίας ήταν, αναμφισβήτητα, «συνέπεια» του πολέμου, ωστόσο, δοθείσης της ευκαιρίας, υπογράμμιζε την ανάγκη να μην υπάρξει «κρατική παρέμβαση» στον τομέα.

Η Συνθήκη του Ντέιτον, το Νοέμβρη του 1995, αφού το ΝΑΤΟ είχε ασκηθεί στις αεροπορικές επιδρομές για πρώτη φορά στη Γιουγκοσλαβία, και η μονογραφή της στο Παρίσι το Δεκέμβρη της ίδιας χρονιάς, υποτίθεται ότι θα έφερνε την «ειρήνη». Με τη σιδηρά προστασία Αμερικανών στρατιωτών. Μαζί μ' αυτήν, ο Κεμάλ Ντερβίς, διευθυντής του προγράμματος της Παγκόσμιας Τράπεζας, ανακοίνωνε «ευρύτατες ιδιωτικοποιήσεις». Το 1998, ο αναλυτής Γκάρι Ντέμπσι ( CATOIntitute, «Rebuilding Socialism in Bosnia», σχόλιο, 6 Φεβρουαρίου 1998) παρουσίαζε την εικόνα του πώς πήγε το σχέδιο των ιδιωτικοποιήσεων. «Η χώρα βρίσκεται σε οικονομικό κώμα», σχολίαζε: Η αύξηση 35% του ΑΕΠ το 1997 οφειλόταν αποκλειστικά στην ξένη βοήθεια. Το 50% στο κροατομουσουλμανικό κομμάτι της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης δεν είχε απασχόληση. Στο σερβικό κομμάτι της χώρας το ποσοστό ανεργίας ήταν 70%. Οι αρχές ακόμα ψάχνουν να βρουν ποιος αγόρασε το εργοστάσιο παραγωγής αλουμινίου του Μόσταρ, ένα από τα μεγαλύτερα της χώρας πριν τον πόλεμο, που σήμερα κανείς δεν ξέρει σε ποιον μαφιόζο ανήκει.

Δεν υπάρχει ωστόσο λόγος ...σοβαρής ανησυχίας: Η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει εγκρίνει την παραμονή των στρατευμάτων της χωρίς χρονικό προσδιορισμό. Η κατοχή θα διαρκέσει όσο χρειαστεί. Ακόμη και για πάντα.

Μετά τον πόλεμο της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, το Κοσσυφοπέδιο ήταν το επόμενο κομμάτι στην εναπομείνασα «πίτα» της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Ομως, ο διαμελισμός της ΟΔ Γιουγκοσλαβίας, που αποτέλεσε μέρος ενός καλοστημένου σχεδίου, δε θα μπορούσε να προχωρήσει εάν δεν είχε προηγηθεί η διαβόητη Συνθήκη του Ντέιτον. Αυτό, επειδή ακριβώς η συγκεκριμένη συνθήκη δημιούργησε την πρώτη «ζεστή φωλιά» του ΝΑΤΟ σε μια νευραλγική βαλκανική περιοχή εκτός των χωρών - μελών της Συμμαχίας...

ΗΠΑ, ΕΕ και ΝΑΤΟ, ενίοτε σε αγαστή συνεργασία, ενίοτε σε κλίμα αντιθέσεων ενδοϊμπεριαλιστικού τύπου, με τη συναίνεση ή μη της Ρωσίας, άρχισαν να προετοιμάζουν τα «πιόνια» τους για την εξαπόλυση των επιδρομών κατά της ΟΔ Γιουγκοσλαβίας τουλάχιστον δύο χρόνια νωρίτερα. Οσο για τα δήθεν «τραπέζια συνομιλιών και συμφωνιών» του Ραμπουγέ, τις αποφάσεις της Ομάδας Επαφής για την πρώην Γιουγκοσλαβία, όλα μέχρι τη λήξη των επιδρομών και την ψήφιση της απόφασης 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για την ΟΔ Γιουγκοσλαβίας... δεν ήταν παρά μέρος ενός «παιχνιδιού», από το οποίο δεν έλειψαν οι παράγοντες της «έκπληξης» ή της προσωρινής αγωνίας των ηγετών του ιμπεριαλισμού για την ενδεχόμενη έκρηξη ή δυσαρέσκεια της λεγόμενης «παγκόσμιας κοινής γνώμης».

Ακόμη και εάν έλειπαν οι αφορμές για την εξαπόλυση του νέου βρώμικου πολέμου στα Βαλκάνια, αυτές θα εφευρίσκονταν. Ακόμη, δηλαδή, και εάν δεν είχε αθετηθεί, επί παραδείγματι, από το Βελιγράδι, η λεγόμενη «εκπαιδευτική συμφωνία» Μιλόσεβιτς - Ρουγκόβα (1996) για επανάκτηση του δικαιώματος των Κοσσοβάρων Αλβανών να εκπαιδεύονται στη μητρική τους γλώσσα...

Ηδη από τα μέσα της δεκαετίας του '90, οι δυτικές δυνάμεις αρχίζουν να υλοποιούν το σχέδιο δημιουργίας, χρηματοδότησης, εκπαίδευσης και εξοπλισμού του «Απελευθερωτικού Στρατού Κοσσυφοπεδίου», του γνωστού... ΟΥΤΣΕΚΑ, χρησιμοποιώντας γι' αυτόν το σκοπό μεταξύ άλλων δεκάδες εκατομμύρια ναρκοδολάρια και προχωρώντας σε «ανίερο γάμο» με Ιρανούς και Σαουδάραβες μουτζαχεντίν (και όχι μόνον...).

Πιο φανερά, πλέον, από τα τέλη του 1997 αρχές '98 η δράση του ΟΥΤΣΕΚΑ αρχίζει πλέον να γίνεται αισθητή, προκαλώντας διχασμό στα πολιτικά κόμματα της κοσσοβάρικης Αλβανικής κοινότητας. Στο περιθώριο των πρώτων συγκρούσεων με τις στρατιωτικές γιουγκοσλαβικές δυνάμεις, παραγκωνίζονται-ανάλογα με τις βο(υ)λές των μεγάλων δυνάμεων- «πιο πονηρεμένα» ή «παραπονεμένα» στελέχη της κοινότητας των Κοσσοβάρων Αλβανών ή εναλλάσσονται σε «ηγετικές» θέσεις ανάλογα με τις ενδο-ιμπεριαλιστικές αντιθέσεις...

Παράλληλα οι επεμβατικές δυνάμεις έκαναν, από νωρίς, τις πρώτες άμεσες επαφές με όλες τις χώρες που συνορεύουν ή σχετίζονται με την ΟΔ Γιουγκοσλαβίας, εκ των οποίων ορισμένες (Ουγγαρία, Τσεχία, Πολωνία) έγιναν, για παράδειγμα, μέλη του ΝΑΤΟ δύο βδομάδες πριν την έναρξη των βομβαρδισμών, και άλλες (Ρουμανία, Αλβανία, ΠΓΔΜ, Βουλγαρία) έμειναν να περιμένουν... άλλον «καταλληλότερο» χρόνο μέχρι την οριστική ένταξή τους στους κόλπους της «ευρω-ατλαντικής οικογένειας».

Από νωρίς οι αλεπούδες στο παζάρι...

Οι Γουίλιαμ Κοέν και Κλάους Κίνκελ είναι οι πρώτες «αλεπούδες» που κατεβαίνουν στα Βαλκάνια για το μεγάλο «παζάρι». Στα τέλη του Δεκέμβρη του '97, ο Γουίλιαμ Κοέν πηγαίνει στα Σκόπια για συνομιλίες με την κυβέρνηση και το στρατό της ΠΓΔΜ και λίγους μήνες μετά μεταβαίνει για συνομιλίες υψηλού επιπέδου στην Ουάσιγκτον και στο αμερικανικό Πεντάγωνο ο υπουργός Αμυνας της ΠΓΔΜ, Λ. Κιτανόφσκι, με στόχο τη δημιουργία ΝΑΤΟικής βάσης στη χώρα του... Το φανερό αποτέλεσμα έρχεται στις 6 Μάη του 1998, οπότε το ΝΑΤΟικό Συμβούλιο αποφασίζει πως η μεγάλη στρατιωτική άσκηση, «Καλύτερη Προσπάθεια Συνεργασίας», θα πραγματοποιηθεί το Σεπτέμβρη της ίδιας χρονιάς... στην ΠΓΔΜ!

Η άλλη «αλεπού», που πάει κορδωτά στο μεγάλο «παζάρι» των Βαλκανίων, δεν είναι παρά ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Κλάους Κίνκελ. Ο Κίνκελ μεταβαίνει στην Αλβανία στις 7 Φλεβάρη 1998. Μετά τη συνάντησή του με τον Αλβανό ομόλογό του, Πασκάλ Μίλο, ο Γερμανός υπουργός αισθάνεται αίφνης ένα μεγάλο πόνο για το... Κοσσυφοπέδιο. «Δεν είναι δυνατόν», παραπονιέται σε συνέντευξη Τύπου ο Κίνκελ, «το 90% του αλβανικού πληθυσμού να καταπιέζεται από το 10% που είναι Σέρβοι». Λίγη ώρα μετά, ο Πασκάλ Μίλο διαβεβαιώνει το Γερμανό υπουργό πως η «Γερμανία αποτελούσε συνεργάτη της Αλβανίας στο παρελθόν και σ' ό,τι αφορά το μέλλον σκοπεύουμε να συνεργαστούμε περισσότερο»! Οπερ και έπραξαν τα Τίρανα, πριν, στη διάρκεια και μετά το τέλος των ΝΑΤΟικών επιδρομών στην ΟΔ Γιουγκοσλαβίας...

Στις 24 Μάρτη του 1998 στη Βόννη (ακριβώς ένα χρόνο πριν την ημέρα εξαπόλυσης των ΝΑΤΟικών επιδρομών στην ΟΔ Γιουγκοσλαβίας!) οι ηγέτες των χωρών - μελών της εξαμελούς λεγόμενης Ομάδας Επαφής για το Γιουγκοσλαβικό είχαν πάρει οριστικά τις αποφάσεις τους για τις επόμενες κινήσεις, που θα οδηγούσαν στην επί της ουσίας απόσχιση του Κοσσυφοπεδίου από την κυριαρχία της ΟΔ Γιουγκοσλαβίας και της Σερβίας. Προς τα έξω διαδίδουν «εκκλήσεις για ειρηνευτικές συνομιλίες» προς Σέρβους και Αλβανούς της ΟΔ Γιουγκοσλαβίας, συλλαμβάνοντας, ίσως, από τότε την ιδέα στησίματος της γνωστής παγίδας «ειρηνευτικών συνομιλιών» που έγιναν αργότερα (Φλεβάρης '99) σ' εκείνον τον παλιό αριστοκρατικό πύργο του Ραμπουγέ της Γαλλίας).

Οταν στις 6 Απρίλη του '98 τα μέλη της Ομάδας Επαφής ξανασυνεδριάζουν στο Λονδίνο και αποφασίζουν την επιβολή στρατιωτικού εμπάργκο κατά του Βελιγραδίου και πάγωμα των περιουσιακών στοιχείων Γιουγκοσλάβων αξιωματούχων, δεν έχουν απλώς καταλήξει στις οριστικές τους αποφάσεις, αλλά και σ' ένα εκτενές σχέδιο μέχρι την εξαπόλυση των -απειλητικών για την υφήλιο- φονικών ΝΑΤΟικών επιδρομών...

Εννοείται, δε πως όταν στις 30 Απρίλη του '98, ο Αλβανός πρωθυπουργός, Φάτος Νάνο, ζητεί την αποστολή ΝΑΤΟικών στρατευμάτων στη μεθόριο της Αλβανίας με την ΟΔ Γιουγκοσλαβίας, με πρόσχημα τον περιορισμό των συγκρούσεων στο Κοσσυφοπέδιο, δε μιλάει μόνος του... Μιλά εκ μέρους των Αμερικανών, οι οποίοι λίγες μέρες νωρίτερα είχαν αφήσει να διαρρεύσει σε μερίδα του αμερικανικού Τύπου πως «επιθυμούν για λόγους ασφαλείας... την αποστολή του ΝΑΤΟ στο Κοσσυφοπέδιο». Επιπλέον, ούτε ο -τότε νέος- πρόεδρος του Μαυροβουνίου, Μίλο Τζουκάνοβιτς, μιλούσε μόνος του, όταν δήλωνε στη Βόννη ότι «δίχως την εμπλοκή μιας τρίτης πλευράς δε θα υπάρξει διάλογος μεταξύ Σέρβων και Αλβανών»...

Πράγματι! Οι Αμερικανοί έκαναν ό,τι ήταν δυνατόν για να αποτελέσουν εκείνη την «τρίτη πλευρά» που θα εξασφάλιζε την ανατροπή όποιων ελπίδων ευόδωσης των όποιων συνομιλιών ανάμεσα σε Σέρβους και Αλβανούς. Κάτι που αποδείχτηκε ολότελα με το ρόλο της υπουργού τους των Εξωτερικών, της Μαντλίν Ολμπράιτ, στο Ραμπουγέ το Φλεβάρη του 1999, η οποία έκανε ό,τι μπορούσε για να υψώσει στα υψηλότερα δυνατά σημεία τον «πήχη», «ώστε κανείς Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς να μην μπορέσει, όπως στο παρελθόν, να ξεγλιστρήσει προχωρώντας σε ακόμη μία άβολη «μεταβατική συμφωνία» για να κερδίσει χρόνο»... («ΝΙΟΥΣΓΟΥΙΚ»,16 Οκτ. 2000).

Μέχρι το Μάη του 1998, ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς έχει πέσει για τα καλά στην καλοστημένη παγίδα του «διαλόγου» με τους Κοσσοβάρους Αλβανούς, καθώς ενώ εξελίσσεται σε βάρος του, μία καλά ενορχηστρωμένη εκστρατεία «δαιμονοποίησής» του από ΜΜΕ και πολιτικούς ηγέτες της Δύσης, εκείνος προσπαθεί να δώσει «καλές εξετάσεις»... Πράγματι, από τις 22 Μάη του '98, τα μέλη σερβικής και κοσσοβάρικης αλβανικής αντιπροσωπείας κάνουν την πρώτη τους συνάντηση για τον «τερματισμό της βίας και το μέλλον του Κοσσυφοπεδίου» παρουσία... του πρεσβευτή των ΗΠΑ στην ΠΓΔΜ, Κρίστοφερ Χιλ, δίχως φυσικά κάποιο σημαντικό αποτέλεσμα.

Η πρόβα τζενεράλε...

Στις 16 Ιούνη '98 ολοκληρώνεται η αεροπορική άσκηση του ΝΑΤΟ «Αποφασιστικό Γεράκι», η οποία δεν είναι παρά η πρόβα τζενεράλε των ΝΑΤΟικών αεροσκαφών για τους βομβαρδισμούς που θα κάνουν την επόμενη άνοιξη. Είναι τότε που ο ΓΓ του ΟΗΕ, Κόφι Ανάν, θα δώσει, μιλώντας στη Ρώμη, αδρά και περιεκτικά το στίγμα της «διπλωματίας» του τρόμου, που θα ακολουθήσουν οι επεμβατικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών σε βάρος της ΟΔ Γιουγκοσλαβίας: «Η απειλή χρήσης βίας σε συνδυασμό με τη διπλωματία θα πειθαναγκάσει τον Μιλόσεβιτς να τερματίσει τα μέτρα καταστολής σε βάρος των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου». Κάτι που φυσικά εφαρμόστηκε με ευλαβική προσήλωση, χάρη στην ενεργό συμμετοχή της ρωσικής και φινλανδικής «διπλωματίας»...

Περίπου δύο μήνες μετά, οι συνθήκες για την εξαπόλυση των βομβαρδισμών κατά της ΟΔ Γιουγκοσλαβίας δεν είναι κάτι παραπάνω από «ώριμες». Στις 6 Αυγούστου του '98, ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, διαλύει τις όποιες αμφιβολίες για την τελική έκβαση της υπόθεσης Κοσσυφοπέδιο δηλώνοντας στο CNN: «Ο στρατός της ΟΔ Γιουγκοσλαβίας επιδιώκει στρατιωτική λύση σε ένα πολιτικό πρόβλημα στο Κοσσυφοπέδιο. Αν τελικώς γίνει η επέμβαση της Δύσης, αυτή θα πρέπει να γίνει στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Οι ΗΠΑ, όμως, δε συμφωνούν με τη Ρωσία, ότι θα πρέπει το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να υιοθετήσει απόφαση επέμβασης»...

Και τώρα που όλα ήταν έτοιμα για τη στρατιωτική επέμβαση, τι; Το επόμενο βήμα της Δύσης είναι να βρει τον κατάλληλο «Δούρειο Ιππο» και να κατασκευάσει τα προσχήματα για... την εξαπόλυση των πρώτων βομβών.

Ο «Δούρειος Ιππος» δεν είναι άλλος από τον ΟΑΣΕ, που προσκαλείται να επιβεβαιώσει την τήρηση μίας συμφωνίας εκεχειρίας στο Κοσσυφοπέδιο. Μετά από σχετικές συνεννοήσεις, ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς συναινεί τον Οκτώβρη του '98 στην υπογραφή αυτής της «συμφωνίας», που συμπεριλαμβάνει τις κατασκοπευτικές πτήσεις ΝΑΤΟικών αεροσκαφών πάνω από το Κοσσυφοπέδιο (επιχείρηση «Μάτι του Αετού»)...

Η ειρωνεία είναι δε ότι, ενώ το Βελιγράδι αρνείται αρχικά, επίμονα την αποστολή του πρώην πρωθυπουργού της Ισπανίας, Φελίπε Γκονσάλες, ως επικεφαλής των επιβεβαιωτών του ΟΑΣΕ, δέχεται το Νοέμβρη δίχως κανέναν δισταγμό το να τεθεί η ομάδα των παρατηρητών του ΟΑΣΕ υπό το πρόσταγμα... του Αμερικανού «διπλωμάτη καριέρας» Γουίλιαμ Γουόκερ. Ενός ανθρώπου με τεχνική, θεωρητική και άλλη κατάρτιση αντεπαναστάτη, κατασκόπου και «πλούσια» εμπειρία σε πλήθος βρομοδουλιών της CIA σε χώρες της Λατινικής Αμερικής!

Ο Γουόκερ ήταν αναμφίβολα ο άνθρωπος που επιλέχτηκε σκόπιμα για να κατασκευάσει τη... διαβόητη «σφαγή» στο κοσσοβάρικο χωριό Ράτσακ, στις 15 Γενάρη του 1999 . Είχε άλλωστε εμπειρία σε ανάλογες «δραστηριότητες» χρόνια πριν... όταν κατά τη δεκαετία του '80 (επί προεδρίας Ρίγκαν) διεκπεραίωνε διάφορες αποστολές της CIA σε Περού, Ελ Σαλβαδόρ, Νικαράγουα και άλλες λατινοαμερικανικές χώρες.

Στο Κοσσυφοπέδιο, λοιπόν, ο Γουόκερ έκανε αυτό που ήξερε καλά: συμμετείχε στην κατασκευή μιας ενορχηστρωμένης «σφαγής» 35, 45 ή 51 «αθώων Κοσσοβάρων Αλβανών πολιτών» στο χωριό Ράτσακ. Οπως διαπιστώθηκε αργότερα, η σφαγή των «αθώων αμάχων» στο Ράτσακ δεν ήταν τελικώς παρά η εκεί συγκέντρωση πτωμάτων, που ανήκαν σε αντάρτες του ΟΥΤΣΕΚΑ και είχαν σκοτωθεί λίγες μέρες πριν, κατά τη διάρκεια συγκρούσεων με σερβικές δυνάμεις...

Οι όποιες «μαρτυρίες» πως ανάμεσα στους σφαγιασμένους αμάχους βρίσκονταν και παιδιά δεν επιβεβαιώθηκαν ποτέ, καθώς αφ' ενός δεν επιτράπηκε στις σερβικές ιατροδικαστικές αρχές να κάνουν έρευνες, αφ' ετέρου επιτράπηκε η άφιξη της ομάδας των ξένων ιατροδικαστών παρά μόνο όταν πολλά από τα πτώματα είχαν φθάσει σε κατάσταση προχωρημένης αποσύνθεσης.

Ποτέ επίσης δεν ανακοινώθηκαν πού, πώς και ποιοι ακριβώς παρατηρητές εντόπισαν τα θύματα της «σφαγής των αμάχων» του Ράτσακ, καθώς η μόνη πηγή διασποράς αυτής της, εν πολλοίς, κατασκευασμένης πληροφορίας, δεν ήταν παρά... ο «Ααμερικανός διπλωμάτης καριέρας» Γουίλιαμ Γουόκερ!

Η ιδέα των συνομιλιών του Ραμπουγέ ανάμεσα σε Σέρβους και Κοσσοβάρους Αλβανούς δεν ήταν μόνον ιδέα των Αμερικανών... Οι Γερμανοί, καθ' όλη τη διάρκεια αυτής της ιστορίας, έπαιξαν επιτελικό και οργανωτικό ρόλο. Αλλωστε, από τον Ιούλη του 1998, ο Κλάους Κίνκελ ήταν αυτός που γνωστοποιούσε στον Τύπο και στο συμβούλιο των ομολόγων του της Ευρωπαϊκής Ενωσης πως «χρειάζεται μία σύνοδος για το Κοσσυφοπέδιο, όπως αυτή του Ντέιτον, που υποβοήθησε στον τερματισμό της σύγκρουσης στη Βοσνία!» Και ο Κίνκελ, αργότερα, ήταν που πρότεινε πως μέχρι την πραγματοποίηση της επέμβασης «έπρεπε να παραμείνει ασαφής η σχετική νομική βάση, ώστε ο Μιλόσεβιτς να μην επαναπαύεται σε ρωσικό βέτο σε περίπτωση σχετικής σύγκλισης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ»...

Οταν, μετά από ασφυκτικές πιέσεις και απειλές η αντιπροσωπεία των Σέρβων μεταβαίνει στο Ραμπουγέ της Γαλλίας, στις 8 Φλεβάρη του 1999 ανακοινώνεται πως συνυπέγραψαν με την κοσσοβάρικη αλβανική αντιπροσωπεία ένα αόριστο κείμενο δέκα βασικών σημείων, με βασικό άξονα την παροχή αυτονομίας στο Κοσσυφοπέδιο για μία περίοδο τριών ετών, εντός του πλαισίου των συνόρων της κυριότητας της Σερβίας. Παράλληλα, ακριβώς την ίδια μέρα, ο τότε ΓΓ του ΝΑΤΟ, Χαβιέ Σολάνα, θεωρεί «σχεδόν βέβαιη» την αποστολή πολυεθνικών ΝΑΤΟικών δυνάμεων.

Εως τις 20 του ίδιου μήνα, οι όποιες ψευδαισθήσεις για ειρήνη είχαν διαλυθεί, ιδιαίτερα εξαιτίας της ανάμειξης της Μαντλίν Ολμπράιτ. Από κει και πέρα, όταν το Βελιγράδι μιλούσε για «ελπίδες εξεύρεσης μίας πολιτικής λύσης για το μέλλον του Κοσσυφοπεδίου με την αποστολή πολυεθνικών δυνάμεων από τα Ηνωμένα Εθνη», η Ολμπράιτ ανέβαζε τους τόνους ξεκαθαρίζοντας ότι κάτι τέτοιο πρέπει να το διεκπεραιώσει μόνον... το ΝΑΤΟ. Εννοείται δε ότι κανείς εκ των ηγετών και διπλωματών της Γαλλίας και της Βρετανίας που παρεβρίσκονταν στο Ραμπουγέ έσπευσε να «διορθώσει» την κ. Ολμπράιτ, πως μάλλον είχε μπερδέψει το ΝΑΤΟ με τα Ηνωμένα Εθνη. Ολοι, όπως διαπιστώνεται εύκολα, είχαν εκ των προτέρων συναποφασίσει (άλλοι απλώς είχαν συναινέσει...) πως μετά τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, το ΝΑΤΟ έπρεπε παντί τρόπω να αναλάβει αποστολή στρατιωτικής δράσης και στο Κοσσυφοπέδιο.

Ενώ είναι πλέον πολύ αργά, ο Γιουγκοσλάβος πρόεδρος Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς ξεκαθαρίζει σε διάγγελμά του (στις 19 Φλεβάρη 1999) πως «δεν πρόκειται να παραχωρήσει το Κοσσυφοπέδιο σε κανέναν, ακόμη και με το τίμημα των βομβαρδισμών». Αλλωστε, ο ίδιος γνώριζε πως σε περίπτωση που προχωρούσε σ' αυτή την ύστατη υποχώρηση... δε θα έμενε για πολύ καιρό ζωντανός στην ίδια του τη χώρα!

ΗΠΑ και ΕΕ ανακαλούν τις διπλωματικές τους αντιπροσωπείες από το Βελιγράδι και εκδίδουν απαγορευτικές ταξιδιωτικές οδηγίες για την ΟΔ Γιουγκοσλαβίας. Λίγες μέρες μετά επαναλαμβάνεται η κακόγουστη φάρσα περί «ύστατης ευκαιρίας για ειρήνη» με την πραγματοποίηση συνομιλιών δύο γύρων στο Παρίσι έως τα μέσα του Μάρτη του 1999.

Το μόνον που είναι πλέον ορατό στον ορίζοντα είναι... τα ΝΑΤΟικά αεροσκάφη, που εξαπολύουν τις πρώτες τους βόμβες κατά της ΟΔ Γιουγκοσλαβίας λίγο μετά τις 20.00 το βράδυ της 24ης Μάρτη 1999 . Εως τις 10 Ιούνη, είχαν διεξάγει έναν ανελέητο και βρώμικο πόλεμο κατά μίας ανεξάρτητης χώρας. Αφού βέβαια παραβιάστηκε κάθε έννοια διεθνούς δικαίου, έκαναν «δώρο» στη διεθνή κοινότητα, ακριβώς στα πεντηκοστά «γενέθλια» του ΝΑΤΟ, το νέο στρατιωτικό δόγμα για την εξαπόλυση άλλων επεμβάσεων στο μέλλον, σε «όποια γωνιά του πλανήτη κριθεί πως διακυβεύονται τα «εθνικά» συμφέροντα των υπερδυνάμεων»...

Οπως φάνηκε μέχρι τις τελευταίες ώρες των βομβαρδισμών κατά της ΟΔ Γιουγκοσλαβίας, οι όποιες «ευκαιρίες για διάλογο και ειρήνη» δε δίνονταν παρά μόνον για να κερδηθεί πολύτιμος χρόνος, ώστε οι επεμβατικές δυνάμεις να αποφύγουν - όσο το δυνατόν...- και μεσούντος του βαρύ χειμώνα στα Βαλκάνια - οιαδήποτε «περιττά ή απρόβλεπτα» προβλήματα. Δεν μπορεί πλέον σήμερα παρά να διαπιστώσει κανείς πως οι επεμβατικές δυνάμεις είχαν, από καιρό, διαλέξει τον τρόπο, το χρόνο και τον... τόπο. Οσο για τις «διαβόητες» συνθήκες ειρήνης; Αυτές δεν είναι παρά ένα μικρό διάλειμμα μέχρι τον επόμενο πόλεμο!