Associated Press

Μαζικές ήταν οι κινητοποιήσεις κατά τη διάρκεια του πολέμου του ΝΑΤΟ κατά της Γιουγκοσλαβίας, που στράφηκαν και εναντίον της κυβέρνησης

- Ξεκινώντας, θα θέλαμε να ρωτήσουμε πώς είδατε το 16^ο Συνέδριο του ΚΚΕ.

- Υπήρξα προσκεκλημένος του ΚΚΕ και στο 15^ο Συνέδριό του, οπότε είναι η δεύτερη φορά που παρακολουθώ αυτές τις διαδικασίες. Ανάμεσα στα δύο αυτά γεγονότα έχω έρθει επτά φορές στην Ελλάδα, για διαφορετικές συνδιασκέψεις, συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης, καθώς και δράσεις, όπως αυτή της Θεσσαλονίκης, τον περασμένο Νοέμβριο. Η εντύπωσή μου είναι ότι το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα βγαίνει από την κρίση στην οποία είχε περιέλθει. Πριν από τέσσερα χρόνια το κομμουνιστικό κίνημα ήταν ακόμη αδύναμο, σε πολύ βαθιά κρίση. Νομίζω πως ένα ρόλο στο ξεπέρασμα αυτής της κρίσης και στο ξεπέρασμα της αυτοαπομόνωσης των κομμουνιστικών κομμάτων έπαιξε το κόμμα αυτό. Ελπίζω ότι στο επόμενο Συνέδριο του ΚΚΕ θα δούμε την ενοποίηση του κομμουνιστικού κινήματος στο σύνολό του.

Associated Press

- Τεράστια. Στη Βουλγαρία, η πραγματική ανεργία είναι περίπου 30%, τρομακτικά υψηλή. Δε θα πρέπει να λαμβάνει κανένας υπόψη του τα δεδομένα που δίνει στη δημοσιότητα η κυβέρνηση, διότι τα παραποιεί.

Η δεξιά κυβέρνηση της Βουλγαρίας έχει πολλά μέλη από το άλλοτε φασιστικό κόμμα. Στον πυρήνα της Ενωσης Δημοκρατικών Δυνάμεων (ΕΔΔ) είναι οι παλιές λεγεώνες των φασιστών. Δεν είναι απλώς Δεξιά, αλλά αντιδραστική κυβέρνηση. Είναι δυνατό να κυβερνάται έτσι η Βουλγαρία σήμερα, όχι μόνον επειδή οι δυνάμεις της Δεξιάς είναι πολιτικά ισχυρές, αλλά κι επειδή η Αριστερά στη Βουλγαρία έχει αποσυντεθεί, και το μεγαλύτερο κόμμα της Αριστεράς στη Βουλγαρία, το Βουλγαρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα (ΒΣΚ), ειδικά η ηγεσία του, είναι πολύ δεξιά η ίδια. Και συνεργάζεται με τις δεξιές δυνάμεις της χώρας μας. Οχι τυπικά, βέβαια, αλλά στην πραγματικότητα η ηγεσία έχει πανομοιότυπες απόψεις με τις δυνάμεις της Δεξιάς. Για παράδειγμα, όσον αφορά στην ένταξη της Βουλγαρίας στο ΝΑΤΟ, στην ΕΕ, στη συνέχιση των ιδιωτικοποιήσεων, κ.ο.κ., κ.ο.κ.

Ωστόσο, στη Βουλγαρία, μπαίνουμε στη διαδικασία της ενοποίησης των αληθινών δυνάμεων της Αριστεράς. Των κομμουνιστικών κομμάτων - υπάρχουν επτά στη Βουλγαρία - αλλά και της Μαρξιστικής Πλατφόρμας του ΒΣΚ, που βρίσκεται αντιμέτωπη με την ηγεσία του κόμματος αυτού, διότι είμαστε εναντίον όλων αυτών που πρεσβεύει και περιέγραψα ήδη. Επιπλέον, αυτό που θέλουμε να πραγματώσουμε είναι μια επανεθνικοποίηση πόρων, διότι πάρα πολλά κρίσιμης σημασίας εργοστάσια της χώρας μας επωλήθησαν έναντι σκανδαλωδώς μικρού αντιτίμου, απίστευτα φθηνά. Η κρατική ιδιοκτησία, η κοινωνική ιδιοκτησία, ρευστοποιήθηκε.

-Τι προσπαθεί να κάνει η Μαρξιστική Πλατφόρμα του ΒΣΚ; Ποιος ο στόχος σας;

- Επίκεινται κοινοβουλευτικές εκλογές στη Βουλγαρία, το Μάιο ή τον Ιούνιο. Θα προσπαθήσουμε να οργανώσουμε την αληθινή Αριστερά στη Βουλγαρία. Υπάρχουν ήδη πολλά κομμουνιστικά κόμματα, τα οποία υπάρχει το έδαφος για να ενωθούν. Μαζί μας, επίσης, μπορεί να έρθει το Αγροτικό Κόμμα. Και κάποια οικολογικά κόμματα. Ελπίζουμε να τα καταφέρουμε να πάμε στις εκλογές μαζί. Σε μια τέτοια περίπτωση, θα έχουμε στη Βουλή δύο μεγάλες παρατάξεις της Αριστεράς. Η μία θα είναι σοσιαλδημοκρατικής κατεύθυνσης, με την ηγεσία του ΒΣΚ, και μία κομμουνιστική. Ελπίζω.

- Πιστεύετε ότι η Αριστερά στην περίπτωση αυτή μπορεί να έχει πλειοψηφία στη Βουλή;

- Νομίζω ότι μια δική μας πλειοψηφία είναι σχεδόν αδύνατη. Εξάλλου, νομίζω ότι κανένα κόμμα μετά τις επερχόμενες εκλογές δε θα έχει τη δυνατότητα να σχηματίσει αυτόνομη κυβέρνηση.

- Μέχρι πρότινος η κυβέρνηση συναπαρτιζόταν από έναν αστερισμό 14 κομμάτων.

- Πλέον κάποια από αυτά έχουν ενοποιηθεί και συνολικά στην κυβέρνηση είναι τέσσερα κόμματα και συνασπισμοί κομμάτων. Η επόμενη Βουλή πάντως, ούτως ή άλλως, θα είναι κατακερματισμένη όσον αφορά την πολιτική δύναμη. Και είναι ένας από τους στόχους των ιμπεριαλιστών, ειδικά των Αμερικανών, οι οποίοι αναμειγνύονται εντονότερα στις βουλγαρικές υποθέσεις. Θέλουν μια αδύναμη Βουλή, ώστε να μανιπουλάρουν τις αποφάσεις της.

- Πώς εξελίσσεται η υπόθεση της προσπάθειας απόκτησης επιρροής από τη Μαφία στα βουλγαρικά πολιτικά πράγματα; Βλέπουμε διαρκώς προσπάθειες εγκληματικών συμφερόντων να ελέγξουν τομείς του εμπορίου, προφανώς του λαθρεμπορίου, αλλά και νόμιμων δραστηριοτήτων.

- Θα έλεγα κάτι χειρότερο. Η βουλγαρική πολιτική τάξη έχει διαφθαρεί, μεγάλο μέρος της ταυτίζεται με το έγκλημα και μαφιόζικα συμφέροντα. Η διαδικασία των ιδιωτικοποιήσεων ήταν η ίδια μια εγκληματική πράξη, και εξελίχθηκε με τρόπο που δεν άφησε αμφιβολίες γι' αυτό. Σχεδόν σε όλα τα πολιτικά κόμματα, υπάρχουν άνθρωποι, οι οποίοι είναι συνδεδεμένοι με την τάξη του εγκλήματος. Αν εξαιρεθούν τα κομμουνιστικά κόμματα.

- Πώς εκτιμάτε την κατάσταση στα Βαλκάνια και ποιες εξελίξεις περιμένετε;

- Η κατάσταση μετά από αυτό που θα αποκαλούσα άτυπο πραξικόπημα στη Γιουγκοσλαβία είναι πάρα πολύ κρίσιμη. Το μόνο άλλο κράτος που παραμένει έστω εν μέρει προοδευτικό είναι η Ελλάδα. Τα πράγματα αλλάζουν, βλέπετε. 25 χρόνια πριν, το κράτος της Ελλάδας ήταν από τα πιο αντιδραστικά στην περιφέρεια. Η χούντα. Αλλά σήμερα είναι η Βουλγαρία και η Γιουγκοσλαβία, που διαφεντεύουν οι δυνάμεις της αντίδρασης. Δε βλέπω τίποτε το θετικό στη Ρουμανία, επίσης, όπου επικράτησε θεωρητικά μια κυβερνητική δύναμη σοσιαλδημοκρατική, που όμως είναι περισσότερο σοσιαλφιλελεύθερη. Και είναι βέβαιο ότι αυτή η χώρα θα πέσει στην αγκαλιά της αντίδρασης.

Οι σχέσεις μας με το ΚΚΕ είναι πλέον πολύ στενές. Αυτά τα πράγματα είναι δανεικά. Πριν από 50 χρόνια, οι Βούλγαροι βοήθησαν τους Ελληνες κομμουνιστές. Τώρα, συμβαίνει το ακριβώς αντίστροφο. Η βοήθεια, η εμπειρία των Ελλήνων κομμουνιστών είναι πολύτιμη για εμάς, στην προσπάθειά μας να επιτύχουμε τους στόχους μας και να εκπληρώσουμε τις ελπίδες του λαού μας. Μπορώ να πω βλέποντας αυτό το Συνέδριο, ότι το ΚΚΕ έχει βρει τον καλύτερο δυνατό συνδυασμό: Δεν έχει ως πρώτιστο στόχο του να κυβερνήσει, δεν πάσχει από «κυβερνητισμό», αλλά ούτε κι από οπορτουνισμό. Παρέμεινε ισχυρό ακριβώς γι' αυτό.

- Θα θέλαμε το σχόλιό σας, σχετικά με το ζήτημα της τουρκικής μειονότητας στη Βουλγαρία. Εφημερίδες της χώρας σας, αλλά και αμερικανικές, γράφουν ότι η πολιτική ισχύς του μεγαλύτερου κόμματος της μειονότητας υπό τον κ. Αχμέτ Ντογκάν αυξάνεται, ότι στην πραγματικότητα μπορεί μετά τις επερχόμενες εκλογές να παίξει ρόλο kingmaker, του διαμορφωτή ισορροπιών.

- Ναι. Βλέπετε, υπάρχουν πολύ μεγάλες διαφορές ανάμεσα στο πώς δρα και τι θέλει ο τουρκικός πληθυσμός στη Βουλγαρία και το τουρκικό κόμμα. Το Κόμμα Ελευθεριών και Δικαιωμάτων, όπως είναι γνωστό. Είναι ένα κόμμα που εκφράζει τον τουρκικό εθνικισμό. Δεν αντιπροσωπεύει τη μειονότητα, αλλά την Αγκυρα. Το επικίνδυνο είναι ακριβώς ότι μπορεί να εισέλθει σε μία κυβέρνηση, καθώς, αν αυτό συμβεί, δε θα παίξει εποικοδομητικό ρόλο για τη μειονότητα, αλλά για την Αγκυρα και τα πολιτικά της αφεντικά στη Δύση. Φοβάμαι πολύ ότι αν το κόμμα αυτό συμμετάσχει σε μια επόμενη κυβέρνηση, αυτό θα σημάνει την απαρχή της αποσταθεροποίησης της Βουλγαρίας. Πράγμα πολύ επικίνδυνο και για την Ελλάδα, καθώς ο πληθυσμός της μουσουλμανικής μειονότητας στα νότια της Βουλγαρίας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τους σκοπούς της Αγκυρας. Αυτό το κόμμα είναι η Πέμπτη Φάλαγγα του τουρκικού επιτελείου.

- Προσπαθείτε να προσεγγίσετε τη μειονότητα; Πιστεύετε ότι βρίσκεται σε ένα στάδιο πολιτικής ωριμότητας, τέτοιας που να απορρίψει πολιτικές εθνικιστικές, υπέρ μιας απόσχισης π.χ.;

- Σε αυτό το χρονικό σημείο όχι, αλλά στο μέλλον ίσως. Ο τουρκικός πληθυσμός στη Βουλγαρία είναι εξαιρετικά φτωχός. Στη διάρκεια του σοσιαλισμού, η κατάστασή του ήταν καλή. Οι Τούρκοι της Βουλγαρίας ζούσαν από πολλές απόψεις καλύτερα από ό,τι οι συμπατριώτες τους στην άλλη πλευρά των συνόρων. Είχαν δικά τους σχολεία, περίθαλψη, πολλά πλεονεκτήματα. Ωστόσο, η ιντελιγκέντσια της τουρκικής μειονότητας μετακινήθηκε στην Τουρκία μετά το τέλος της σοσιαλιστικής περιόδου. Ο πληθυσμός που παραμένει στη χώρα μας μπορεί να μανιπουλαριστεί, δυστυχώς, εύκολα. Και φοβάμαι ότι αυτό θα συμβεί. Η Αριστερά πρέπει να κάνει πολλά για τον τουρκικό πληθυσμό, ώστε να τον απεξαρτήσει από αυτό το κόμμα.

- Πιστεύετε ότι είναι αναστρέψιμη η «πορεία προς τη Δύση», που χαράσσει η σημερινή κυβέρνηση και η υιοθέτηση μιας αυτόνομης πολιτικής;

- Η κυβέρνηση αυτή χάνει δημοτικότητα όλο και περισσότερο. Το statusquo είναι φυσικά ευνοϊκό για αυτήν, αφού έχει την υποστήριξη των κρατών - μελών του ΝΑΤΟ. Οχι τόσο της ΕΕ. Αλλά η παρουσία του ΝΑΤΟ στη χώρα μας εγγυάται ότι η νέα μπουρζουαζία, που εμφανίστηκε στη διάρκεια της παλινόρθωσης του καπιταλισμού στη Βουλγαρία, θα παραμείνει στην εξουσία και θα σωθεί. Τα πράγματα διευκολύνει γι' αυτήν την μπουρζουαζία η λεγόμενη «κόκκινη μπουρζουαζία», που προέρχεται από το ΒΣΚ. Γι' αυτό η ηγεσία του, στρέφεται στο Βορειοατλαντικό Σύμφωνο.

Τα πράγματα θα γίνουν δυσκολότερα για εμάς. Θα χειροτερέψουν, πριν βελτιωθούν. Τα μέσα ενημέρωσης είναι φυσικά εναντίον μας και υπάρχει μια μεγάλη πίεση από πλευρά της Δεξιάς. Αλλά αυτό μας πεισμώνει ακόμη περισσότερο.

Associated Press

Από πρόσφατες μαζικές εργατικές διαδηλώσεις

- Καθώς γράφεται η συνέντευξη αυτή, πλησιάζουμε προς το τέλος του 16ου Συνεδρίου του ΚΚΕ. Υπήρξατε μάρτυρας του Συνεδρίου. Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας;

- Στο 16ο Συνέδριο του ΚΚΕ, το οποίο παρακολούθησα με πολύ ενδιαφέρον, είδα να συζητούνται ακριβώς τα ίδια προβλήματα που συζητήθηκαν στο δικό μας συνέδριο, που έγινε οκτώ μόνο ημέρες πριν. Αυτό δεν είναι παράξενο, αφού η κατάσταση στις δυο χώρες μας είναι πολύ παρόμοια, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δυο χώρες είναι σχεδόν ίδια, όπως παρόμοια είναι και η προσπάθεια παρέμβασης των κομμουνιστών τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Πορτογαλία. Το ενδιαφέρον του Συνεδρίου ήταν ιδιαίτερα μεγάλο εξαιτίας της δύσκολης και πολύπλοκης κατάστασης που αντιμετωπίζουν όλοι οι κομμουνιστές, της ιδιαίτερης σημασίας της ανταλλαγής εμπειριών και απόκτησης νέων εμπειριών, της ανάγκης ευρείας συζήτησης για την κατάσταση και τις προτάσεις διεξόδου, καθώς και της επίτευξης ομοφωνίας για την εκτίμηση της κατάστασης, αλλά και για τις προτάσεις που προτείνει η ηγεσία του Κόμματος. Στο Συνέδριο, είδα ένα κόμμα ζωντανό, ένα κόμμα επαναστατικό, πιστό στις βασικές αρχές του, όπως ο μαρξισμός - λενινισμός και ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός, θέματα που, όπως είπα, και εμείς συζητήσαμε στο τελευταίο μας συνέδριο. Ενα κόμμα που, όπως και το δικό μας, προσπαθεί να βάλει στη σφραγίδα του στις εξελίξεις της χώρας.

Associated Press

- Ναι, είμαι αισιόδοξος. Σήμερα, είναι πια φανερό ότι ο καπιταλισμός δεν είναι το τέλος της Ιστορίας. Είναι επίσης φανερό ότι η εξέλιξη του καπιταλισμού έχει δημιουργήσει πολύ σοβαρά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα για τον πληθυσμό του κόσμου, ακόμη και σε ανεπτυγμένες χώρες. Είναι πια φανερό ότι ο καπιταλισμός δεν είναι αυτός που θα επιλύσει προβλήματα ζωτικής σημασίας, όπως της φτώχειας και της αθλιότητας. Πολλοί καταλαβαίνουν την ανάγκη εναλλακτικής λύσης. Καθήκον των κομμουνιστών είναι η εξήγηση αυτής της εναλλακτικής λύσης και η εξασφάλιση υποστήριξης για την εναλλακτική αυτή λύση, που, κατά τη γνώμη μας, είναι ο σοσιαλισμός. Σήμερα, είναι πολύ πιο εύκολο να το καταλάβουν οι εργαζόμενοι από ό,τι πριν 10 χρόνια, στην εποχή όπου συνέβαιναν οι σημαντικότατες ήττες του σοσιαλισμού στην Ανατολική Ευρώπη. Σήμερα, δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς ότι καθώς ένας κόσμος ελεύθερος από την εκμετάλλευση και τους πολέμους, ένας κόσμος όπου γινόταν συστηματική προσπάθεια εξάλειψης της φτώχειας δεν υπάρχει πια, τα προβλήματά μας έχουν γίνει ακόμη πιο σοβαρά και κρίσιμα, όπως δείχνει η κατάσταση στην ίδια την ΕΕ. Η αλλαγή αυτή φαίνεται και στη μεγαλύτερη συμπάθεια με την οποία αντιμετωπίζονται οι προοδευτικές δυνάμεις, αλλά και στην ένταση των διαδικασιών συγκέντρωσης και συντονισμού τους. Ενα τέτοιο καλό σύμπτωμα είναι και το 16ο Συνέδριο του ΚΚΕ με τη μεγάλη διεθνή παρουσία σ' αυτό.

- Το ΚΚΕ δεν κρύβει ότι θεωρεί πολύ σημαντική την επίτευξη στενών δεσμών συνεργασίας και συντονισμού στα πλαίσια του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος στην περίοδο αυτή. Πώς βλέπετε αυτή την άποψη;

- Πιστεύουμε ότι έχει βασική σημασία. Στο τελευταίο μας συνέδριο, η Πολιτική Απόφαση που εγκρίναμε αναφέρει ότι η οικοδόμηση της νέας κοινωνίας, της σοσιαλιστικής κοινωνίας, δεν μπορεί να διέπεται από ένα συγκεκριμένο πρότυπο, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες, οι ιδιομορφίες, αλλά και οι δυνάμεις κάθε χώρας. Αν είναι έτσι, δεν είναι λιγότερο αλήθεια ότι για να φθάσουμε, σε κάποια στιγμή, στο σοσιαλισμό, πρέπει να δημιουργηθούν συνθήκες όχι μόνο στο χώρο μας, αλλά και στο διεθνή χώρο. Γι' αυτό, απαιτείται η σύγκλιση τόσο των κομμουνιστών όσο και άλλων προοδευτικών δυνάμεων ώστε σε κατάλληλες στιγμές και σε συγκεκριμένα σημεία του κόσμου να δημιουργούνται οι συνθήκες για μια εναλλακτική λύση. Αυτό δεν ισχύει μόνο για νέα βήματα, αλλά και για τη διατήρηση των βημάτων που ήδη υπάρχουν, όπως η Κίνα, η Κούβα, η Κορέα, το Βιετνάμ κ.ά. Μπορεί κανείς να έχει ερωτηματικά και αμφιβολίες σε τούτο ή εκείνο το σημείο, το βασικό, όμως, αυτή τη στιγμή είναι η διατήρηση της αποφασιστικότητας των λαών αυτών για την οικοδόμηση μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας. Η σύγκλιση των κομμουνιστικών και προοδευτικών δυνάμεων σε όλο τον κόσμο έχει θεμελιώδη σημασία, όπως, άλλωστε, ήδη δείχνει η εμπειρία. Ενα παράδειγμα: Η κατάσταση της Κούβας θα ήταν πολύ χειρότερη χωρίς αυτή τη σύγκλιση που έκανε δυνατή μια εκτεταμένη και πολύμορφη εκστρατεία διεθνούς αλληλεγγύης. Χωρίς αυτή, δε θα υπήρχε η Κούβα που γνωρίζουμε. Συνεπώς, ήδη βλέπουμε ότι η σύγκλιση αυτή είναι αναγκαία όχι μόνο για την προβολή μιας εναλλακτικής λύσης, αλλά και για να ενισχυθεί η απόφαση των λαών αυτών να προχωρήσουν, παρά τα εμπόδια, ίσως μεγάλα, που θα συναντήσουν στο δρόμο τους.