Το 16ο Συνέδριο του ΚΚΕ παρακολούθησε και ο Ζόρζε Πίρες, μέλος της Πολιτικής Επιτροπής του Πορτογαλικού ΚΚ. Απαντώντας σε ερωτήσεις του «Ρ», ο Ζ. Πίρες σημείωσε τις εντυπώσεις του από το Συνέδριο και τις απόψεις του για μερικά επίκαιρα θέματα.

- Καθώς γράφεται η συνέντευξη αυτή, πλησιάζουμε προς το τέλος του 16ου Συνεδρίου του ΚΚΕ. Υπήρξατε μάρτυρας του Συνεδρίου. Ποιες είναι οι εντυπώσεις σας;

- Στο 16ο Συνέδριο του ΚΚΕ, το οποίο παρακολούθησα με πολύ ενδιαφέρον, είδα να συζητούνται ακριβώς τα ίδια προβλήματα που συζητήθηκαν στο δικό μας συνέδριο, που έγινε οκτώ μόνο ημέρες πριν. Αυτό δεν είναι παράξενο, αφού η κατάσταση στις δυο χώρες μας είναι πολύ παρόμοια, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι δυο χώρες είναι σχεδόν ίδια, όπως παρόμοια είναι και η προσπάθεια παρέμβασης των κομμουνιστών τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Πορτογαλία. Το ενδιαφέρον του Συνεδρίου ήταν ιδιαίτερα μεγάλο εξαιτίας της δύσκολης και πολύπλοκης κατάστασης που αντιμετωπίζουν όλοι οι κομμουνιστές, της ιδιαίτερης σημασίας της ανταλλαγής εμπειριών και απόκτησης νέων εμπειριών, της ανάγκης ευρείας συζήτησης για την κατάσταση και τις προτάσεις διεξόδου, καθώς και της επίτευξης ομοφωνίας για την εκτίμηση της κατάστασης, αλλά και για τις προτάσεις που προτείνει η ηγεσία του Κόμματος. Στο Συνέδριο, είδα ένα κόμμα ζωντανό, ένα κόμμα επαναστατικό, πιστό στις βασικές αρχές του, όπως ο μαρξισμός - λενινισμός και ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός, θέματα που, όπως είπα, και εμείς συζητήσαμε στο τελευταίο μας συνέδριο. Ενα κόμμα που, όπως και το δικό μας, προσπαθεί να βάλει στη σφραγίδα του στις εξελίξεις της χώρας.

- Κάνατε λόγο για μια κατάσταση δύσκολη για το κομμουνιστικό κίνημα. Είστε αισιόδοξος για το μέλλον του κινήματος αυτού;

- Ναι, είμαι αισιόδοξος. Σήμερα, είναι πια φανερό ότι ο καπιταλισμός δεν είναι το τέλος της Ιστορίας. Είναι επίσης φανερό ότι η εξέλιξη του καπιταλισμού έχει δημιουργήσει πολύ σοβαρά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα για τον πληθυσμό του κόσμου, ακόμη και σε ανεπτυγμένες χώρες. Είναι πια φανερό ότι ο καπιταλισμός δεν είναι αυτός που θα επιλύσει προβλήματα ζωτικής σημασίας, όπως της φτώχειας και της αθλιότητας. Πολλοί καταλαβαίνουν την ανάγκη εναλλακτικής λύσης. Καθήκον των κομμουνιστών είναι η εξήγηση αυτής της εναλλακτικής λύσης και η εξασφάλιση υποστήριξης για την εναλλακτική αυτή λύση, που, κατά τη γνώμη μας, είναι ο σοσιαλισμός. Σήμερα, είναι πολύ πιο εύκολο να το καταλάβουν οι εργαζόμενοι από ό,τι πριν 10 χρόνια, στην εποχή όπου συνέβαιναν οι σημαντικότατες ήττες του σοσιαλισμού στην Ανατολική Ευρώπη. Σήμερα, δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς ότι καθώς ένας κόσμος ελεύθερος από την εκμετάλλευση και τους πολέμους, ένας κόσμος όπου γινόταν συστηματική προσπάθεια εξάλειψης της φτώχειας δεν υπάρχει πια, τα προβλήματά μας έχουν γίνει ακόμη πιο σοβαρά και κρίσιμα, όπως δείχνει η κατάσταση στην ίδια την ΕΕ. Η αλλαγή αυτή φαίνεται και στη μεγαλύτερη συμπάθεια με την οποία αντιμετωπίζονται οι προοδευτικές δυνάμεις, αλλά και στην ένταση των διαδικασιών συγκέντρωσης και συντονισμού τους. Ενα τέτοιο καλό σύμπτωμα είναι και το 16ο Συνέδριο του ΚΚΕ με τη μεγάλη διεθνή παρουσία σ' αυτό.

- Το ΚΚΕ δεν κρύβει ότι θεωρεί πολύ σημαντική την επίτευξη στενών δεσμών συνεργασίας και συντονισμού στα πλαίσια του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος στην περίοδο αυτή. Πώς βλέπετε αυτή την άποψη;

- Πιστεύουμε ότι έχει βασική σημασία. Στο τελευταίο μας συνέδριο, η Πολιτική Απόφαση που εγκρίναμε αναφέρει ότι η οικοδόμηση της νέας κοινωνίας, της σοσιαλιστικής κοινωνίας, δεν μπορεί να διέπεται από ένα συγκεκριμένο πρότυπο, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες, οι ιδιομορφίες, αλλά και οι δυνάμεις κάθε χώρας. Αν είναι έτσι, δεν είναι λιγότερο αλήθεια ότι για να φθάσουμε, σε κάποια στιγμή, στο σοσιαλισμό, πρέπει να δημιουργηθούν συνθήκες όχι μόνο στο χώρο μας, αλλά και στο διεθνή χώρο. Γι' αυτό, απαιτείται η σύγκλιση τόσο των κομμουνιστών όσο και άλλων προοδευτικών δυνάμεων ώστε σε κατάλληλες στιγμές και σε συγκεκριμένα σημεία του κόσμου να δημιουργούνται οι συνθήκες για μια εναλλακτική λύση. Αυτό δεν ισχύει μόνο για νέα βήματα, αλλά και για τη διατήρηση των βημάτων που ήδη υπάρχουν, όπως η Κίνα, η Κούβα, η Κορέα, το Βιετνάμ κ.ά. Μπορεί κανείς να έχει ερωτηματικά και αμφιβολίες σε τούτο ή εκείνο το σημείο, το βασικό, όμως, αυτή τη στιγμή είναι η διατήρηση της αποφασιστικότητας των λαών αυτών για την οικοδόμηση μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας. Η σύγκλιση των κομμουνιστικών και προοδευτικών δυνάμεων σε όλο τον κόσμο έχει θεμελιώδη σημασία, όπως, άλλωστε, ήδη δείχνει η εμπειρία. Ενα παράδειγμα: Η κατάσταση της Κούβας θα ήταν πολύ χειρότερη χωρίς αυτή τη σύγκλιση που έκανε δυνατή μια εκτεταμένη και πολύμορφη εκστρατεία διεθνούς αλληλεγγύης. Χωρίς αυτή, δε θα υπήρχε η Κούβα που γνωρίζουμε. Συνεπώς, ήδη βλέπουμε ότι η σύγκλιση αυτή είναι αναγκαία όχι μόνο για την προβολή μιας εναλλακτικής λύσης, αλλά και για να ενισχυθεί η απόφαση των λαών αυτών να προχωρήσουν, παρά τα εμπόδια, ίσως μεγάλα, που θα συναντήσουν στο δρόμο τους.