Στο κέντρο του "κυκλώνα", που λέγεται "Λευκή Βίβλος" και που τείνει να σαρώσει κάθε εργατικό δικαίωμα, βρίσκονται οι χιλιάδες εργαζόμενοι στους κλάδους ένδυσης.Η συρρίκνωση και ο μαρασμός του κλάδου, που συνοδεύεται από εκρηκτική αύξηση της ανεργίας, γίνεται "καραμέλα" στα χείλη των εργοδοτών, γίνεται "όπλο" για τη δικαιολόγηση απολύσεων, για την καταστρατήγηση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας, για καταστρατήγηση του ωραρίου, κλπ. Ετσι, που η αλήθεια της κρίσης - αποτέλεσμα της άκριτης υλοποίησης των σχετικών πολιτικών κατευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης από τις εκάστοτε κυβερνήσεις - στρέφεται σε βάρος κυρίως ή αποκλειστικά των εργαζομένων.

Το πρότυπο της "Φολκσβάγκεν", δηλαδή της μείωσης των ωρών εργασίας με ταυτόχρονη μείωση των αποδοχών,φαίνεται ότι έλκει τρομερά τους βιομηχάνους, που "φιλότιμα" προσπαθούν να το επιβάλουν παντού.

Το παράδειγμα μιμήθηκε η βιομηχανία ενδυμάτων ΔΟΥΡΟΣ,ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια στην περιοχή της Πάτρας, με 120 περίπου εργαζόμενους, επώνυμο προϊόν και εξαγωγές. Από τον Οκτώβρη του '94 και αφού είχαν προηγηθεί εκβιαστικές διαθεσιμότητες εργαζομένων, "έπεισε" το προσωπικό και με τη δέσμευση ότι αυτό θα ισχύσει μόνο 35 μέρες, μέχρι - όπως ισχυρίστηκε - να ξεπεραστούν τα προβλήματα, να εργάζονται 7 ώρες τη μέρα, μειώνοντάς τους ανάλογα και τους μισθούς. Ενα, επίσης, σημαντικό μέσο "πειθούς" που αξιοποίησε ήταν το να κατεβάζει με τη συμπλήρωση του 7ωρου τους διακόπτες και να κλείνει τις μηχανές,ώστε να μην μπορεί να συνεχιστεί η εργασία. Πέρασαν όμως οι, δήθεν, δύσκολες 35 μέρες, πέρασε ένας χρόνος, ήδη, "περπατάνε" στο δεύτερο και ...το 7ωρο εξακολουθεί να είναι παρόν.

Στα "χνάρια" του "Δούρου" και η βιομηχανία πλεκτού ΜΠΑΡΚΟ,στο Περιστέρι. Δύο φορές φέτος, ο εργοδότης υποχρέωσε τους 60 εργαζόμενους να εργάζονται για αρκετό χρονικό διάστημα, μία ώρα λιγότερο τη μέρα και φυσικά τούς μείωσε ανάλογα και τις αποδοχές.

Το εργοστάσιο ανδρικών ρούχων ΣΤΑΝΤΑΡ στο Περιστέρι προτίμησε, αντί τις ώρες, να μειώσει τις μέρες.Ετσι, για μεγάλα χρονικά διαστήματα, τον περασμένο χρόνο, επέβαλε στους 40 εργαζόμενους 4ήμερη απασχόληση, με ανάλογη μείωση μισθού. Το παράδειγμα ακολουθούν δεκάδες εργοστάσια και κυρίως μικρές βιοτεχνίες. Οι καταγγελίες, που καταφτάνουν στο Συνδικάτο Κλάδων Ενδυσης Αττικής,ολοένα και πυκνώνουν.

Στην κατεύθυνση της αλλαγής των εργασιακών σχέσεων, αξιοποιήθηκε τα μέγιστα, ακόμα και το Προεδρικό Διάταγμα 156. Σύμφωνα με αυτό, ο εργοδότης υποχρεούται να ενημερώνει επίσημα και γραπτά τους εργαζόμενους σ' αυτόν, για το περιεχόμενο και τους όρους των συλλογικών συμβάσεων εργασίας που τους αφορούν. Αρκετοί θεώρησαν σκόπιμο να προσθέσουν και άλλους συμφέροντες προς αυτούς όρους, όπως ότι είναι δικαίωμα της επιχείρησης, ανάλογα με την κάμψη ή μη της δουλιάς, να χειρίζεται όπως θέλει το ωράριο και τις αποδοχές των εργαζομένων.

Το πρώτο διάστημα εφαρμογής του Προεδρικού Διατάγματος πολλές επιχειρήσεις "υπέπεσαν στον πειρασμό". Παρά το ότι πολλές καταγγελίες είδαν το φως της δημοσιότητας και υπήρξε παρέμβαση του συνδικαλιστικού κινήματος που υποχρέωσε τους παραβάτες να συμμορφωθούν, κάποιοι συνεχίζουν να επιμένουν. Οπως, π.χ,. η επιχείρηση ιματισμού Αλεξάκη,στο Αιγάλεω, που απασχολεί, στα δυο της εργοστάσια, 80 εργαζόμενους. Και εδώ βέβαια υπήρξε θετική παρέμβαση του συνδικάτου.

Ενα νέο φαινόμενο εμφανίζεται τα τελευταία χρόνια, που τείνει μάλιστα να παγιωθεί. Πρόκειται για τις άδειες άνευ αποδοχών, που ειδικότερα αυτή την περίοδο μετά τις γιορτές, στην κυριολεξία, "οργιάζουν". Τα στοιχεία αποκαλυπτικά:

ΗΡΑ: Εργοστάσιο παιδικών ρούχων στο Καλαμάκι, με 80 άτομα προσωπικό. Οι εργαζόμενοι ειδοποιήθηκαν τηλεφωνικά από τον εργοδότη ότι θα πάρουν, "θέλοντας και μη", δεκαπέντε μέρες άδεια άνευ αποδοχών.

Μουζενίδης ΦΑΝΣ,βιοτεχνία μαγιό: Εκλεισε για καλοκαιρινή άδεια και με την επισήμανση προς τους εργαζόμενους πως θα ειδοποιηθούν για το πότε θα ξαναπιάσουν δουλιά. Ενάμιση μήνα μετά την άδεια και οι εργαζόμενοι ανέμεναν την ...ειδοποίηση.

ΔΑΟΥΤΗΣ, κλωστήριο στη Ν. Ιωνία: Οι 12 εργαζόμενοι βρίσκονται σε δεκαήμερη άδεια άνευ αποδοχών, ενώ αβέβαιο είναι αν θα ξαναδουλέψουν, μια και υπάρχει έντονη φημολογία πως το εργοστάσιο θα κλείσει ή θα γίνουν οπωσδήποτε απολύσεις.

ΕΡΙΟΤΕΚ, και αυτό κλωστήριο στη Ν. Ιωνία, με 22 άτομα προσωπικό. Τέσσερις φορές λοιπόν μέσα στο '95 οι εργαζόμενοι υποχρεώθηκαν σε δεκαήμερες άδειες άνευ αποδοχών. Μάλιστα βρίσκονταν σε συνεχή τηλεφωνική αναμονή, μια και δε γνώριζαν από την αρχή τη χρονική διάρκεια της άδειας.Πιο "προοδευτικός" απ' όλους ο ΚΥΠΡΑΙΟΣ,εργοστάσιο γυναικείων ρούχων, στα Πατήσια. Ο εν λόγω εργοδότης δεν "επέβαλε" στους 30 εργαζομένους του, την άδεια άνευ αποδοχών, αλλά τους άφησε περιθώρια "επιλογών", θέτοντάς τους γραπτά τρία ερωτήματα, που ανάλογα θα έπρεπε να απαντήσουν με την υπογραφή τους. Τα ερωτήματα ήταν τα εξής: Αδεια άνευ αποδοχών για 20 μέρες; Από τώρα το αντίστοιχο τμήμα της νόμιμης καλοκαιρινής άδειας του '96; Και, τέλος, απόλυση; Και ο κατάλογος των "αδειών" συνεχίζεται...

"Με απέλυσε, τι να κάνω, τι δικαιούμαι;". Αγωνιώδη, αλλά και ανώνυμα (αποτέλεσμα της εφιαλτικής πίεσης που υφίστανται) τηλεφωνήματα στο συνδικάτο, από πολλούς εργαζόμενους στις επιχειρήσεις του κλάδου. Τηλεφωνήματα που πυκνώνουν ειδικά λίγο πριν τις γιορτές. Βλέπεις, οι εργοδότες προτιμούν αυτό το χρονικό διάστημα, γιατί έτσι γλιτώνουν από την πληρωμή του δώρου του Πάσχα, του επιδόματος αδείας κλπ.

Τα στοιχεία λοιπόν, αρκετά "φτωχά" σε σχέση με την πραγματικότητα, που στην κυριολεξία "καίει". Σε 19 απολύσεις εργαζομένων, από τους 60 που συνολικά απασχολεί, προχώρησε λίγο πριν τα Χριστούγεννα η εριοϋφαντουργία "3Α Ευφραίμογλου".Από μία απόλυση "μετρούν" η βιοτεχνία ανδρικών ρούχων, ΑΣΤΟΡ και οι βιοτεχνίες πουκαμίσων Ασημακόπουλος και Λυμπερόπουλος,στο κέντρο της Αθήνας.

Η παραβίαση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας τείνει να γίνει και αυτή σύνηθες φαινόμενο. Τα κρούσματα πάμπολλα, όμως λίγα απ' αυτά φτάνουν στο κλαδικό συνδικάτο. Οπως το τσαγκαράδικο Παπαϊωάννου στο Μενίδι, με 20 εργαζόμενους. Η βιοτεχνία ρούχων ΡΟΚΟΚΟ στην περιοχή Μετς, με 25 άτομα προσωπικό. Καθώς και το πλεκτήριο Κορακίδης στη Ν. Ιωνία, με 35 εργαζόμενους. Οι εργοδότες αυτοί πλήρωναν τους εργαζομένους τους, αρκετά κάτω απ' αυτά που δικαιούνταν με βάση τις κλαδικές συλλογικές συμβάσεις. Βέβαια, η περίπτωση του τελευταίου (Κορακίδη) εργοδότη είναι πιο "προχωρημένη", αφού, εκτός αυτού, απασχολεί εργαζόμενους χωρίς ασφάλιση και αλλοδαπούς υπό "μαύρες" συνθήκες. Μετά τη δυναμική παρέμβαση του συνδικάτου, υποχρεώθηκαν και να εφαρμόσουν τις συμβάσεις, αλλά και να πληρώσουν τα αναδρομικά που όφειλαν στο προσωπικό.

Ντίνα ΝΤΑΒΟΥ

"Η δημιουργία δυνατού μετώπου αντίστασης και πάλης των εργαζομένων, είναι ουσιαστικά η μοναδική προϋπόθεση για την ανατροπή της δραματικής κατάστασης που υφίστανται οι εργαζόμενοι των κλάδων ένδυσης και όχι μόνο".Αυτό τονίζει η Χ. Τσεντούρου,πρόεδρος του Συνδικάτου Κλάδων Ενδυσης Αττικής,με την οποία συζητήσαμε για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενοι του κλάδου και τη δράση του συνδικάτου.

"Ο κλάδος σε όλο το φάσμα - θα πει - και πιο ειδικά στα ζητήματα των εργασιακών σχέσεων, δέχεται μια επίθεση που έχει πολλές μορφές και εκφράζεται με πολλούς τρόπους. Οπως οφειλές δεδουλευμένων για αρκετούς μήνες. Αδειες άνευ αποδοχών. Λιγότερες ώρες και μέρες δουλιάς, με αντίστοιχη μείωση των αποδοχών. Μεγάλη επιμήκυνση των αργιών των γιορτών. Απολύσεις που συνεχώς αυξάνονται και ιδιαίτερα το διάστημα πριν τις γιορτές ".

Η μεγάλη ανεργία είναι το "ατού" των εργοδοτών που όπως τονίζει, "με εκβιαστικό τρόπο, με την τρομοκρατία, καταπατούν κάθε δικαίωμα. Αλλες φορές αυτό γίνεται με τη δήθεν σύμφωνη γνώμη των εργαζομένων, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται μια κατ' επίφαση νομιμότητα. Σε άλλες περιπτώσεις απλά ενημερώνουν - συνήθως τηλεφωνικά ή ξεχωριστά τον καθένα - τους εργαζόμενους. Ολες τους οι προσπάθειες τελικά συγκλίνουν στο να χρησιμοποιούν τους εργαζόμενους όποτε θέλουν, όπως θέλουν με βάση τα συμφέροντά τους. Ολα τα προβλήματα και τα πιο μικρά που μπορεί να αντιμετωπίσει μια επιχείρηση, αυτόματα μεταφέρονται στις πλάτες των εργαζομένων. Αποτελεί γενικότερη κατεύθυνση και επιδίωξη των πολυεθνικών και του κεφαλαίου, που εκφράζεται με τις πολύπλευρες κατευθύνσεις και αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης και "εξυπηρετείται" από την κυβέρνηση".

Απέναντι σε αυτή την κατάσταση, η δράση του συνδικάτου έχει διπλή κατεύθυνση. Οπως θα πει, "τόσο η διοίκηση του συνδικάτου, όσο και των παραρτημάτων, προσπαθούμε να ερχόμαστε σε επαφή με τους χώρους δουλιάς. Είναι πολλές και με θετικά αποτελέσματα οι παρεμβάσεις μας σε περιπτώσεις παραβίασης των εργατικών δικαιωμάτων που διαπιστώνουμε ή μας καταγγέλλουν. Αλλά και με γενικότερες ενέργειες προς τους κυβερνητικούς υπεύθυνους, με τις προτάσεις μας για τη λήψη μέτρων αντιμετώπισης των προβλημάτων".

"Κλειδί" όμως, για την Χ. Τσεντούρου είναι το να πάρουν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι την υπόθεση στα χέρια τους. "Πιστεύουμε - θα πει - ότι το ζήτημα θα κριθεί από την αποφασιστική αντίσταση και αντίδραση των εργαζομένων, για την οποία πρέπει να δουλέψουμε συστηματικά, μεθοδευμένα και επίμονα, έτσι ώστε να δημιουργούνται κάθε μέρα όλο και καλύτερες προϋποθέσεις για την πραγματοποίηση δυνατού μετώπου αντίστασης και πάλης. Να δημιουργούνται προϋποθέσεις αλλαγής συσχετισμών και σε συνδικαλιστικό και σε πολιτικό επίπεδο".

Ν. ΝΤ.