Το αφεντικό του, στο εστιατόριο που δούλευε, τον συμβούλεψε να με στείλει σ' ένα σχολείο για υπεργραμματείς - executive secretary - όπως είναι γνωστή η έκφραση. Δεν το μετάνιωσα.

Ομως, στη σχολή είχα διάφορες αντιρρήσεις. Οπως σ' ένα μάθημα, που έπρεπε στο τετράδιο απέξω να κολλήσουμε ένα χαμόγελο. Μια εικόνα που έπρεπε να υιοθετήσουμε για τον εαυτό μας στη συναλλαγή μας με τους άλλους, κυρίως με αυτούς που θα είχαμε μια σχέση εμπορική, τη βάση της κοινωνικής λειτουργίας με οικονομικά αποτελέσματα, ή κάπως έτσι. Δε με είχαν λάβει καθόλου υπόψη τους.

Δεν ξέρω τι εντύπωση έκανε το πλατύ μου χαμόγελο όταν πήγαινα στον προϊστάμενό μου με διάφορα αιτήματα, όπως αύξηση της αμοιβής μου, καλοκαιρινή άδεια, μια μέρα απουσίας για τον οδοντογιατρό ή τον οφθαλμίατρο.

Ομως, άλλαξα αρκετές δουλιές. Παρατηρούσα όλους τους άλλους. Μόνο οι ασιατικής καταγωγής δε χαμογελούσαν και, κυρίως, δε γελούσαν. Πήγαινα σε όποιο κινηματογράφο παιζόταν να δω αν υπήρχαν σκηνές με χαμόγελα. Δε θυμάμαι τέτοιες σκηνές. Δεν μπορούσα ν' αποφασίσω αν το χαμόγελο ή το γέλιο ήταν θέμα καταγωγής ή κουλτούρας.

Η αεροσυνοδός, εντελώς επαγγελματικά, μας σέρβιρε και μας πρόσφερε ό,τι έγραφε το μενού. Η πιο συνηθισμένη έκφραση του αποδέκτη είναι ένα "ευχαριστώ". Ο διπλανός μου, όμως, είχε άλλη κουλτούρα.

- Μπορείτε να χαμογελάτε; της είπε χαμογελώντας.

Η Γαλλίδα αεροσυνοδός δεν έχασε το επαγγελματικό της ύφος και είπε:

- Δεν είναι μέσα στις υποχρεώσεις μου. Και ούτε μπορώ να χαμογελάω όλη τη νύχτα σε τετρακόσιους τόσους πελάτες, κάθε φορά που τους εξυπηρετώ ή τους αντικρίζω. Το αεροπλάνο ήταν τζάμπο και οι επιβάτες αριθμούσαν ένα μικρό ελληνικό χωριό.

Και μου έμειναν πολλές απορίες.

Κυρίως εκείνη η πρόταση που μιλάει για τα "μέσα", που παράγουν το χαμόγελο. Μέχρι τώρα νόμιζα ότι το χαμόγελο είναι αναγκαστικό για εμπορικούς λόγους ή αυθόρμητο ή παράγεται από κάποια διάθεση ή αίσθημα ή συμπεριφορά ή ευχαρίστηση ή έστω κι ένα ανέκδοτο. Εκτός αν τα "μέσα" ανάγουν στην τηλεόραση, οπότε τόσο βαθιά έχει μπει στη σκέψη μας, που να γίνεται θέμα σε σχολικές εξετάσεις.

Προσωπικά, η τηλεόραση ποτέ δεν ήταν το μέσο για ν' ανθίσει στο πρόσωπό μου ένα χαμόγελο.

Ιωάννα ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗ

Φυγομαχεί η παράταξη της ΠΑΣΚΕ στην ΟΣΠΑ και σε μια κρίσιμη στιγμή, για το ίδιο το μέλλον της "Ολυμπιακής Αεροπορίας" με τα οξυμένα προβλήματα που έχει δημιουργήσει η κυβερνητική πολιτική, όχι μόνο "βάζει πλάτη" για να "περπατήσει" ο πρόσφατος νόμος που ψηφίστηκε στη Βουλή, όχι μόνο πρωτοστατεί στην καλλιέργεια κλίματος ηττοπάθειας, συμβιβασμού και αποδοχής των αντεργατικών κανονισμών, αλλά αρνείται και αυτόν ακόμα το διάλογο στα πλαίσια του συνδικαλιστικού κινήματος.

Γι' αυτό χρειάστηκε ακόμα μια φορά η πρωτοβουλία από τα κάτω, και η συγκέντρωση 40 υπογραφών από εκλέκτορες που πρόσκεινται σε άλλες παρατάξεις, για να εξαναγκαστεί η πλειοψηφία της ΟΣΠΑ να συγκαλέσει χτες έκτακτο Συνέδριο. Ομως, όπως φάνηκε και στις εργασίες του, κάποιοι δεσμεύονται πιο πολύ απέναντι στις εντολές της κυβέρνησης και τα νομοθετήματά της, παρά έναντι των εργαζομένων, τα συμφέροντα των οποίων υποτίθεται ότι εκπροσωπούν.

Τα στελέχη της ΠΑΣΚΕ, μέσα από γνωστά "διαδικαστικά τερτίπια" και ερμηνείες του Καταστατικού αρνήθηκαν και τελικά "πέτυχαν" να μη γίνει αποδεκτή η πρόταση που παρουσιάστηκε στο Συνέδριο και που συμπυκνωνόταν στα παρακάτω: Μπροστά σε αυτή την κατάσταση που αντιμετωπίζει η ΟΑ, το συνδικαλιστικό κίνημα πρέπει να συζητήσει και να υιοθετήσει ένα αγωνιστικό πρόγραμμα δράσης, η υλοποίηση του οποίου δεν μπορεί να γίνει με τη σημερινή διοίκηση της ΟΣΠΑ, αλλά μέσα από την επίσπευση του εκλογικού συνεδρίου - πρόκειται να γίνει το Δεκέμβρη - να προκύψει μια άλλη διοίκηση, που ν' απολαμβάνει της εμπιστοσύνης των εργαζομένων. Πολύ περισσότερο που η Διοίκηση της ΟΣΠΑ με τη στάση της στις πρόσφατες κινητοποιήσεις του κλάδου ενάντια στο κυβερνητικό νομοσχέδιο, ήρθε σε ευθεία αντίθεση με τις αγωνιστικές διαθέσεις και τις πρωτοβουλίες των εργαζομένων.

Στο Συνέδριο, έντονη ήταν η ανησυχία αρκετών αντιπροσώπων για την εξέλιξη και την εφαρμογή του νόμου 2602, τόσο στον τομέα των εργασιακών, όσο και των θεμάτων που άπτονται του έργου του εθνικού αερομεταφορέα, που καθημερινά συρρικνώνεται και βάσει των κυβερνητικών σχεδιασμών οδηγείται στην απαξίωση, εν αναμονή του στρατηγικού επενδυτή.

Εκφράζοντας αυτές τις ανησυχίες και την ανάγκη να υπάρξει συντονισμένη και ενωτική απάντηση στο δόγμα των ιδιωτικοποιήσεων, η παράταξη της ΕΣΚ κατέθεσε γραπτή πρόταση προς το Συνέδριο, με την οποία ζητούσε να επιβεβαιώσει το Σώμα τις ομόφωνες αποφάσεις προηγούμενων συνεδρίων στα εξής ζητήματα:

- Στο ιδιοκτησιακό, ενιαία και δημόσια κατά 100% ΟΑ και αντίσταση στις αποφάσεις της κυβέρνησης να μετοχοποιήσει την "ΟΛΥΜΠΙΚ ΚΕΤΕΡΙΝΓΚ" και την "Τουριστική".

- Για τα Σπάτα, μεταφορά όλων των δραστηριοτήτων του ομίλου, με δαπάνες και ευθύνη του κράτους.

- Για τον εκσυγχρονισμό του στόλου, αγορά των νέων αεροσκαφών με εγγύηση του ελληνικού δημοσίου.

- Επίγεια εξυπηρέτηση, να συσταθεί διαπαραταξιακή επιτροπή στα πλαίσια της ΟΣΠΑ που θα διατυπώσει προτάσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργεί η απελευθέρωση.

- Συνεργασία με τη ΓΣΕΕ για μέτρα ακύρωσης του νόμου 2602 στην πράξη, π.χ. προσφυγές σε ΕΕ και διεθνείς οργανισμούς.

Τέλος, η ΕΣΚ πρότεινε μια σειρά πρακτικών μέτρων που θα κινητοποιούν και θα ενημερώνουν τον κλάδο. Συγκεντρώσεις σε χώρους δουλιάς, γενικές συνελεύσεις των πρωτοβάθμιων οργανώσεωνν, σύσκεψη στη ΓΣΕΕ με τα πρωτοβάθμια σωματεία, συνέντευξη Τύπου της Ομοσπονδίας, διατύπωση του αιτήματος για υπογραφή ΣΣΕ, συναντήσεις με κόμματα και τη Διοίκηση της εταιρίας και συμμετοχή στο συλλαλητήριο του ΕΚΑ στις 16 Ιούλη και στην εικοσιτετράωρη απεργία της ΓΣΕΕ στις 23 του μήνα.

Από το χτεσινό έκτακτο Συνέδριο της ΟΣΠΑ