Αφορμή αυτού του άρθρου είναι οι δύο θανατηφόροι τραυματισμοί αθλητών σε μαχητικά αθλήματα. Δεν είναι ο ρόλος μας να αποφανθούμε για την αιτία τους, ούτε έχουμε τέτοιο σκοπό. Δεν παραγνωρίζουμε ωστόσο ότι η συχνότητα γενικότερα σοβαρότατων τραυματισμών στα μαχητικά αθλήματα έχει προκαλέσει εύλογες ανησυχίες, προβληματισμούς και φόβο μεταξύ προπονητών, αθλητών και γονιών. Ανησυχίες που σχετίζονται με τη φύση των αθλημάτων, την απουσία πολλές φορές ασφαλών χώρων για τη διεξαγωγή αγώνων ή προπονήσεων, την εμπορευματοποίηση τμημάτων της προπόνησης (π.χ. sparring) και την παντελή απουσία προαθλητικού ελέγχου και σταθερής παρακολούθησης των αθλητών.

Τα μαχητικά αθλήματα διαχωρίζονται από τις πολεμικές τέχνες και τα συστήματα αυτοάμυνας από το γεγονός ότι αποτελούν αθλήματα. Επιπρόσθετα, διαχωρίζονται από τα άλλα αθλήματα λόγω του ρόλου που έχει ο τραυματισμός στη διεξαγωγή τους.

Ο τραυματισμός στον αθλητισμό, τόσο με τη μορφή οξείων κακώσεων από υπερβολική καταπόνηση ή κάποιο ξαφνικό τραυματισμό, όσο και με τη μορφή χρόνιων παθήσεων που αναπτύσσονται μακροπρόθεσμα (κακή τεχνική, χρόνια καταπόνηση κ.λπ.), είναι ένα συχνό φαινόμενο, σχεδόν αδύνατο να αποφευχθεί. Αν και υπάρχουν διαφοροποιήσεις μεταξύ των αθλημάτων στον τύπο και στη συχνότητα των τραυματισμών, είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό. Στα μαχητικά αθλήματα γενικά οι τραυματισμοί αποτελούν επιδίωξη και στόχο, ειδικά στους αγώνες. Ιδιαίτερα σε αυτά που περιλαμβάνουν χτυπήματα (striking), ο τραυματισμός (π.χ. μώλωπες, εκδορές) είναι φυσική συνέχεια των χτυπημάτων στην περιοχή του σώματος, του κεφαλιού ή του προσώπου, ενώ αποτελεί συχνή στρατηγική, κατά τον αγώνα, να έρθει ο αντίπαλος σε θέση όπου δεν μπορεί να συνεχίσει ως αποτέλεσμα χτυπημάτων αυτών (ΚΟ).

Είτε στην προπόνηση είτε στον αγώνα, τα χτυπήματα μπορούν να προκαλέσουν και πιο σοβαρούς τραυματισμούς, όπως κατάγματα ή διασείσεις (κυρίως από την επανάληψή τους). Ενα μεθοδικά διαμορφωμένο πρόγραμμα προπόνησης, μια κατάλληλη αποθεραπεία, η σωστή διατροφή και ενυδάτωση και η καλή ψυχολογική κατάσταση των αθλητών είναι παράγοντες που μπορούν να συμβάλουν στην μείωση της πιθανότητας τραυματισμού, τόσο στα μαχητικά αθλήματα όσο και σε κάθε άθλημα.

Τα τραγικά περιστατικά που βιώνουμε όλο και πιο συχνά τα τελευταία χρόνια στον χώρο των μαχητικών αθλημάτων είναι αποτελέσματα του ίδιου εχθρικού κράτους που έχει αναγάγει σε λύση των προβλημάτων το «πάμε κι όπου βγει». Το κράτος του εμπορευματοποιημένου αθλητισμού θυμάται τους αθλητές στη νίκη και στη διάκριση, αλλά απουσιάζει παντελώς από την προετοιμασία, την καθημερινή προπόνηση, τις απαιτήσεις που έχει ο αθλητισμός σε υψηλό επίπεδο. Ολα αυτά τα ρίχνει στην ατομική ευθύνη των σωματείων, των συλλόγων και των αθλητών. Το γνωστό «νικήσαμε, έχασες».

Η προσπάθεια και το μεράκι που δείχνουν από τη μεριά τους οι προπονητές και οι άνθρωποι των σωματείων, για να στηρίξουν τους αθλητές και τη δουλειά τους, δυστυχώς δεν μπορεί να υποκαταστήσει την απουσία ενός ολοκληρωμένου και ουσιαστικού σχεδίου, που να έχει στο επίκεντρο:

• Το επιστημονικό υπόβαθρο ανάπτυξης του αθλήματος και την αντίστοιχη στήριξη της προπονητικής διαδικασίας που θα προστατεύει την υγεία των αθλητών.
• Τη σύγχρονη υλικοτεχνική υποδομή, με χώρους και μέσα προπόνησης παρεχόμενα από το κράτος, εποπτευόμενα από αποφοίτους ΤΕΦΑΑ και σχετικούς επιστημονικούς φορείς.
• Τη σταθερή ιατρική παρακολούθηση των αθλητών, μέσα από καθιερωμένους ετήσιους ελέγχους, την αθλητιατρική παρακολούθηση για πρόληψη, αντιμετώπιση και αποκατάσταση τραυματισμών.

Μόνο σε τέτοιες συνθήκες θα δούμε την ουσιαστική αναβάθμιση των αθλητικών διοργανώσεων, την άνθιση των αθλημάτων μας, θα νιώσουμε τη στήριξη στη σωστή προετοιμασία των αθλητών.

Δεν είναι λοιπόν η φύση των μαχητικών αθλημάτων που τα κάνει λιγότερο αθλήματα. Η διεξαγωγή του αθλήματος δεν δικαιολογεί αντιλήψεις του τύπου «τα 'θελες και τα 'παθες», ή ακόμα και ότι «ο αθλητής μπαίνει στο ρινγκ με δική του ευθύνη». Η πρωτογενής πρόληψη των τραυματισμών έχει ιδιαίτερη σημασία και μπορεί να αποτρέψει σοβαρά ή ακόμα και θανατηφόρα περιστατικά. Ηρθε η ώρα να απαιτήσουμε ό,τι έχουμε ανάγκη.

Τα τελευταία χρόνια στον χώρο των μαχητικών αθλημάτων διεξάγεται έντονη συζήτηση πάνω στα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι σχολές μας, το ασφυκτικό πλαίσιο που δημιούργησε το αθλητικό μητρώο, τους κινδύνους για την υγεία των αθλητών μας. Με αργά αλλά σταθερά βήματα αυξάνονται η οργάνωση και η συμμετοχή προπονητών στο Σωματείο Γυμναστών Προπονητών ν. Αττικής. Στις τελευταίες απεργίες ήταν πολλές οι σχολές που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του Σωματείου και ενημέρωσαν τους αθλητές τους ότι θα είναι κλειστές. Χαρακτηριστική είναι η μεγαλειώδης απεργία στις 28/2, με τη συμμετοχή πολλών σχολών από τον χώρο των μαχητικών αθλημάτων.

Η σχεδιασμένη παρέμβαση που γίνεται από το Κόμμα μας και την ΚΝΕ, παρά τις καθυστερήσεις και τις αδυναμίες που υπάρχουν, φαίνεται να επιδρά πολυεπίπεδα σε αυτόν τον χώρο, που έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες. Οι πρωτοβουλίες (τουρνουά επιδείξεων) γύρω από τα αθλητικά camp στο πλαίσιο του Φεστιβάλ της ΚΝΕ αγκαλιάζονται από δεκάδες συλλόγους, οι οποίοι συμμετέχουν, συζητάνε πάνω στο περιεχόμενο της διοργάνωσης (ενάντια στα ναρκωτικά, για τον Παύλο Φύσσα ενάντια στον φασισμό, υπέρ του λαού της Παλαιστίνης), ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που παίρνουν θέση για τα μεγάλα προβλήματα και τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν ο λαός μας και οι γειτονικοί λαοί. Είναι χαρακτηριστικές οι παλαιστινιακές σημαίες που κοσμούν πολλούς συλλόγους, ή η εκδίωξη του κράτους - δολοφόνου Ισραήλ από σεμινάρια και τουρνουά επιδείξεων. Αυτή η στάση θα πρέπει να γενικευτεί, ως ελάχιστη ένδειξη αλληλεγγύης στον παλαιστινιακό λαό και σε κάθε λαό που αντιμετωπίζει τον πόλεμο που μαίνεται.

Μέσα από τη δημιουργία ενός αποκλειστικά δημόσιου και δωρεάν συστήματος Υγείας και Πρόνοιας, με ανεπτυγμένη Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, μπορούν και πρέπει να εξασφαλιστούν η υγεία των αθλούμενων και η σταθερή παρακολούθησή τους. Η πλήρης προστασία της υγείας αθλητών και λαού δεν είναι ατομική ευθύνη των ίδιων και των προπονητών τους, αλλά υποχρέωση του κράτους. Θα συνεχίσουμε στον αγώνα για αθλητισμό που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες μας και να μη βάζει τους αθλητές σε κίνδυνο. Θα σταθούμε στις απαιτήσεις των καιρών ως μαχητές.

Νίκος ΤΣΟΥΚΑΣ, προπονητής πυγμαχίας

Ελπίδα ΝΑΣΙΟΠΟΥΛΟΥ, πρώην πρωταθλήτρια Muay Thai