ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 15 Μάρτη 2025 - Κυριακή 16 Μάρτη 2025
Σελ. /40
ΔΙΕΘΝΗ
ΦΟΥΝΤΩΝΟΥΝ ΟΙ ΕΝΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΒΟΣΝΙΑ - ΕΡΖΕΓΟΒΙΝΗ
Για το «δικαίωμά μας σε συνομοσπονδία με τη Σερβία» μιλά τώρα ο Ντόντικ

Ενώ η Βουλή της «Σερβικής Δημοκρατίας» προωθεί νέο Σύνταγμα, που εστιάζει στη «δημιουργία ενιαίου χώρου για ένα μόνο έθνος»

Από πρόσφατη επίσκεψη του γγ του ΝΑΤΟ στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη

2025 The Associated Press. All

Από πρόσφατη επίσκεψη του γγ του ΝΑΤΟ στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη
Ανεβαίνουν διαρκώς οι τόνοι στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, καθώς σιγοβράζουν σταθερά οι εθνοτικές και άλλες διαιρέσεις σε όλα τα Δυτικά Βαλκάνια, στη βάση των εύθραυστων συμβιβασμών που επιτεύχθηκαν μετά την αμερικανοΝΑΤΟική επέμβαση και διάλυση της Γιουγκοσλαβίας από τη δεκαετία του 1990, και ενώ σε όλη την περιοχή διατηρούνται και φουντώνουν οι ανταγωνισμοί για τα γεωπολιτικά ερείσματα και το μοίρασμα των αγορών.

Θυμίζουμε ότι στις αρχές της βδομάδας η ομοσπονδιακή Εισαγγελία της Βοσνίας Ερζεγοβίνης (του ενιαίου ομοσπονδιακού σχήματος που δημιουργήθηκε με τη Συμφωνία του Ντέιτον το 1992) εξέδωσε ένταλμα για τη βίαιη προσαγωγή του προέδρου της «Σερβικής Δημοκρατίας» (RS - του ενός από τα δύο συνιστώντα κρατίδια της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, όπου πλειοψηφούν οι Σερβοβόσνιοι) Μίλοραντ Ντόντικ, του πρωθυπουργού της, Ράντοβαν Βίσκοβιτς, και του προέδρου της Βουλής της RS, Νέναντ Στέβαντιτς, για «επίθεση κατά της συνταγματικής τάξης» της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, παραβίαση του ομοσπονδιακού Ποινικού Κώδικα και αθέτηση αποφάσεων του ύπατου εκπροσώπου της «διεθνούς κοινότητας». Οι τρεις ηγέτες, που εκφράζουν τμήμα της αστικής τάξης το οποίο διάκειται ευνοϊκά προς τη Ρωσία, αρνήθηκαν να παρουσιαστούν σε εισαγγελική κλήση για να καταθέσουν ως ύποπτοι για τα παραπάνω αδικήματα, διαμηνύοντας μάλιστα στο Σαράγεβο «ελάτε να μας συλλάβετε», αλλά και (διά στόματος Βίσκοβιτς) ότι «μας απειλείτε με άδειο όπλο, αλλά έτσι δημιουργείτε μια κατάσταση όπου κάποιος θα μπορούσε να πυροβολήσει από γεμάτο όπλο».

Στα τέλη της βδομάδας μάλιστα η 83μελής Βουλή της RS ενέκρινε με 50 ψήφους νέο σχέδιο Συντάγματος που - σύμφωνα με σχετικά ρεπορτάζ - θα θέσει «τα θεμέλια για τη δημιουργία ενός ενιαίου χώρου για ένα μόνο έθνος», το σερβικό.

Ο δε Ντόντικ στο περιθώριο της συνεδρίασης δήλωσε ότι «σήμερα το δικό μας δικαίωμα (σ.σ. των Σερβοβόσνιων) είναι μικρότερο από αυτό της Ομοσπονδίας της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης (FBIH - το άλλο συνιστών κρατίδιο, όπου πλειοψηφούν Κροατοβόσνιοι), και θέλουμε κι εμείς να έχουμε δικαίωμα σε μια συνομοσπονδία με τη Σερβία». Κατηγορώντας τα κρατικά (ενιαία ομοσπονδιακά) όργανα της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης ότι υπονομεύουν την Κοινοβουλευτική Συνέλευση (ενιαία Βουλή της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης) και το ενιαίο ομοσπονδιακό Συμβούλιο των Υπουργών, υποστήριξε ότι όπως πλέον η FBIH «έχει σήμερα το δικαίωμα σε μια συνομοσπονδιακή σχέση με την Κροατία, τότε και η Σερβική Δημοκρατία θα πρέπει να έχει παρόμοιους δεσμούς με τη Σερβία».

Ισχυρίστηκε ακόμα ότι ως Σερβοβόσνιοι «εμείς δεν αγωνιζόμαστε εναντίον της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, της FBIH ή των Βόσνιων. Αγωνιζόμαστε για τα δικά μας δικαιώματα, που γράφονται στην ίδια τη Συμφωνία ειρήνης του Ντέιτον», για να καταλήξει: «Ολα αυτά δείχνουν ότι η Βοσνία - Ερζεγοβίνη είναι περιττή (...) μια συμφωνημένη κρατική ένωση, όχι κράτος. Δεν έχει εσωτερική κυριαρχία. Η εδαφική κυριαρχία της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης χωρίζεται μεταξύ των δύο οντοτήτων (...) δεν υπάρχει πια χρόνος για σφετερισμούς (...) ήρθε η ώρα να θέσουμε τα πάντα σε τάξη».

Κατηγορούν τον Ντόντικ για «υπονόμευση της σταθερότητας»

Στο Σαράγεβο, ο Βόσνιος Ντένις Μπετσίροβιτς, μέλος του τριμελούς προεδρείου της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης (όπου εκπροσωπούνται και οι τρεις εθνότητες του κράτους), ανακοίνωσε ότι θα καταθέσει στο Συνταγματικό Δικαστήριο αίτημα για να ελεγχθεί άμεσα η συνταγματικότητα του ψηφίσματος που ενέκρινε η Βουλή της RS την Πέμπτη για νέο κρατιδιακό Σύνταγμα. Σημειωτέον, διαφωνούντες με τα νέα σχέδια της σερβοβοσνιακής ηγεσίας επιχειρηματολογούν ότι αυτά βασίζονται σε αρχές που έχει διατυπώσει ο καταδικασμένος ως «εγκληματίας πολέμου» πρώην Σερβοβόσνιος ηγέτης Ράντοβαν Κάρατζιτς, αναμοχλεύοντας έτσι ακόμα περισσότερο καταστάσεις που υποτίθεται ότι είχε διευθετήσει η Συμφωνία του Ντέιτον.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, μέλη του αμερικανικού Κογκρέσου έστειλαν επιστολή στον επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Μάρκο Ρούμπιο, αναφέροντας ότι η σημερινή ηγεσία των Σερβοβόσνιων «εργάζεται για να αποσυνθέσει τις Συμφωνίες Ειρήνης του Ντέιτον και να υπονομεύσει τα 30 χρόνια της εύθραυστης ειρήνης στα Βαλκάνια, και τώρα στρέφεται προς τον Βλ. Πούτιν για να αποσταθεροποιήσει περαιτέρω την περιοχή, αψηφώντας τη δικαστική διαδικασία και απειλώντας με απόσχιση της RS από τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη. Δεν μπορούμε να τους αφήσουμε να πετύχουν». Ο δε Ρεπουμπλικάνος Μάικ Τερνερ, επικεφαλής και της αμερικανικής αντιπροσωπείας στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του ΝΑΤΟ, δήλωσε ότι «είναι επείγον οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί μας να προωθήσουμε την ειρήνη και τη σταθερότητα στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη».

Νέα σενάρια για την αμερικανική παρουσία στον Παναμά

Την κλιμάκωση των ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών και στη Λατινική Αμερική - όπου οξύνεται συνολικά η αναμέτρηση αμερικανικών και κινεζικών και άλλων ομίλων - επιβεβαιώνουν νέα «σενάρια» για τα σχέδια που μελετούν οι ΗΠΑ, ώστε να αναβαθμίσουν την παρουσία τους στον Παναμά, του οποίου η Διώρυγα αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους διαμετακομιστικούς διαύλους διεθνώς.

Αμερικανικά ΜΜΕ όπως το NBC News και το CNN, επικαλούμενα κυβερνητικούς αξιωματούχους, μετέδωσαν ότι η κυβέρνηση εξετάζει ειδικά την αξιοποίηση στρατιωτικών δυνάμεων, έχοντας δώσει σχετικές οδηγίες στο μεικτό διοικητήριο των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων που είναι αρμόδιο για τη Νότια Αμερική (τη SOUTHCOM, «νότια διοίκηση») να «καταρτίζει σχέδια για στενότερη συνεργασία με τις παναμέζικες δυνάμεις ασφαλείας». Ακόμα, τα ίδια ρεπορτάζ φέρουν τα κυβερνητικά επιτελεία στην Ουάσιγκτον να εξετάζει και το «λιγότερο πιθανό» σενάριο, σύμφωνα με το οποίο «αμερικανικά στρατεύματα να καταλάβουν τη Διώρυγα του Παναμά διά της βίας».

Στο ίδιο ρεπορτάζ το NBC παρέθετε και επισημάνσεις της πρώην επικεφαλής της Southern Command, στρατηγού Λάουρα Ρίτσαρντσον, που, καταθέτοντας στην Επιτροπή Ενόπλων Υπηρεσιών της Βουλής των Αντιπροσώπων, σημείωσε ότι η Κίνα «παίζει παιχνίδι σε "μάκρος χρόνου"» και ότι υποστηρίζει οικονομικά σχέδια για την ανάπτυξη «χώρων και εγκαταστάσεων με διττή χρήση» που μπορούν μέσα σε σύντομο χρόνο να ανακατασκευαστούν και να χρησιμοποιηθούν για στρατιωτικούς σκοπούς. «Η Κίνα εμφανίζει τις επενδύσεις της ως ειρηνικές, αλλά στην πραγματικότητα πολλές εξυπηρετούν ως σημεία που μπορεί μελλοντικά να προσφέρουν πολλαπλή πρόσβαση σε τομείς των Ενόπλων Δυνάμεων της Κίνας και κομβικά στρατηγικά σημεία στη θάλασσα».

Στα τέλη της περασμένης βδομάδας, αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης δήλωσαν (ανώνυμα) στο Ρόιτερς ότι «ο αμερικανικός στρατός πρέπει να εργαστεί για να παρέχει επιλογές, για να διασφαλίσει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έχουν πλήρη πρόσβαση στη Διώρυγα του Παναμά». Ο ένας μάλιστα έκανε λόγο για σχετικό έγγραφο που ήδη κατατέθηκε επίσημα στον Αμερικανό υπουργό Αμυνας Πιτ Χέγκσεθ (τον επόμενο μήνα αναμένεται να επισκεφτεί κι αυτός τον Παναμά) καλώντας τον στρατό να εξετάσει διάφορες επιλογές.

Από τη μεριά του, ο ΥΠΕΞ του Παναμά, Χαβιέ Μαρτίνες - Ατσα, δήλωσε ότι «σε περίπτωση απειλής, η μόνη που μπορεί να καλέσει άλλες για να προασπίσουν τη λειτουργία της είναι η χώρα μας».

Η σημασία της Διώρυγας αποτυπώνεται και στο ότι σήμερα πάνω από τα 2/3 του συνολικού όγκου εμπορευμάτων που μετακινούνται μέσω αυτής προέρχονται ή προορίζονται για τις ΗΠΑ.

ΣΟΥΗΔΙΑ
Πτώχευσε η εταιρεία κατασκευής μπαταριών λιθίου «Northvolt»

Επηρεάζονται περίπου 5.000 εργαζόμενοι

Αίτηση πτώχευσης υπέβαλε η εταιρεία κατασκευής μπαταριών λιθίου «Northvolt» στη Σουηδία. Η σουηδική βιομηχανική start-up, η οποία προωθήθηκε ως «καλύτερη ελπίδα» της Ευρώπης να ανταγωνιστεί σε έναν κλάδο που κυριαρχεί η Κίνα, ανακοίνωσε χτες ότι δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει χρηματοδότηση για να συνεχίσει και θα πουλήσει τώρα τα περιουσιακά της στοιχεία.

Η εταιρεία που πήρε περίπου 15 δισ. δολάρια από επενδυτές και κυβερνήσεις σε μια τεχνολογία ζωτικής σημασίας για τα ηλεκτρικά οχήματα, υποστηρίζεται από μετόχους όπως η «Volkswagen», η «Goldman Sachs» και η «BlackRock».

Η «Northvolt» υπέβαλε αίτηση πτώχευσης και στις ΗΠΑ τον Νοέμβρη, αλλά είχε περάσει τους τελευταίους μήνες σε συνομιλίες με περίπου 100 πιθανούς επενδυτές για να λάβει 1 δισ. δολάρια ώστε να εξασφαλίσει το μέλλον του μοναδικού υπάρχοντος εργοστασίου μπαταριών της στο Skelleftea, ακριβώς κάτω από τον Αρκτικό Κύκλο.

Μετά την ίδρυσή της το 2016, η «Northvolt» έγινε γρήγορα η καλύτερα χρηματοδοτούμενη start-up στην Ευρώπη, κερδίζοντας την προσοχή από κορυφαίους κυβερνητικούς αξιωματούχους στη Γερμανία, τον Καναδά, τη Σουηδία και τις Βρυξέλλες. Τα προγραμματισμένα καναδικά και γερμανικά εργοστάσιά της δεν θα επηρεαστούν από την πτώχευση στη Σουηδία.

Με περίπου 5.000 εργαζόμενους να επηρεάζονται, είναι μία από τις μεγαλύτερες πτωχεύσεις ποτέ στη Σουηδία.

Υπενθυμίζεται ότι και το φθινόπωρο απολύθηκαν περίπου 1.500 εργαζόμενοι, ενώ η «Northvolt» είχε απασχολήσει πέρυσι την επικαιρότητα για 4 ανεξήγητους θανάτους εργαζομένων, για τους οποίους υπήρχε η υποψία ότι ήταν από χημική δηλητηρίαση, αλλά οι αρχές αθώωσαν την εταιρεία. Επίσης έχουν συμβεί πολλά εργατικά «ατυχήματα», μεταξύ άλλων και ενός Ελληνα μηχανικού από τη Λάρισα που δούλευε εκεί για λίγο διάστημα.

ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ
Πρόωρες εκλογές στις 18 Μάη

Οι τρίτες μέσα σε τρία χρόνια

Τη διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη πρόωρων βουλευτικών εκλογών στις 18 Μάη ανακοίνωσε ο Πρόεδρος της Πορτογαλίας Μαρσέλο Ρεμπέλο ντε Σόουζα, μετά την κατάρρευση της κεντροδεξιάς κυβέρνησης μειοψηφίας του Λουίς Μοντενέγκρο, ο οποίος κατηγορήθηκε από την αντιπολίτευση για σύγκρουση συμφερόντων.

Θα είναι οι τρίτες πρόωρες εκλογές στην Πορτογαλία μέσα σε τρία χρόνια.

Εδώ και αρκετές βδομάδες ο απερχόμενος πρωθυπουργός είχε βρεθεί στο στόχαστρο της αντιπολίτευσης, που τον επέκρινε για σύγκρουση συμφερόντων, λόγω δοσοληψιών οικογενειακής επιχείρησης. Σύμφωνα με τις καταγγελίες της αντιπολίτευσης, η εταιρεία «Spinumvira», την οποία ίδρυσε ο Μοντενέγκρο το 2021, επωφελήθηκε από το ότι ο ίδιος ανέλαβε επικεφαλής της πορτογαλικής κυβέρνησης, και έκλεισε συμβάσεις με διάφορες ιδιωτικές εταιρείες.

Ο απερχόμενος πρωθυπουργός αρνείται πως έγινε οτιδήποτε παράνομο και τονίζει ότι πλέον η επιχείρηση ανήκει στους γιους του, ωστόσο απέφυγε να δώσει οποιαδήποτε πληροφορία για το πελατολόγιο της εταιρείας.

Ο Μοντενέγκρο σκοπεύει να είναι εκ νέου υποψήφιος στις προσεχείς εκλογές, ενώ σύμφωνα με δημοσκοπήσεις η «Δημοκρατική Συμμαχία» του Μοντενέγκρο ενδεχομένως θα αυξήσει τα ποσοστά της σε σύγκριση με τις εκλογές του περσινού Μάρτη.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ