Ο Ερντογάν στο Λονδίνο

Αλλωστε, οι διεργασίες εντείνονται ακόμα και στο κυβερνών κόμμα, ΑΚΡ, στο εσωτερικό του οποίου παραμένουν διαφορετικές προσεγγίσεις κυρίως για τα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής και της διαχείρισης παλιών και νέων συμμαχιών, ενώ δεν ήταν τυχαία η στο «παρά 5» αποτροπή της υποψηφιότητας Αμπντουλάχ Γκιουλ (πρώην ΥΠΕΞ και Προέδρου της χώρας με τη στήριξη του ΑΚΡ, του οποίου ήταν και συνιδρυτής μαζί με τον Ερντογάν) για την προεδρία, ως αντιπάλου του Ερντογάν.

Στα «απόνερα» αυτής της εξέλιξης, η αντικυβερνητική εφημερίδα (που εκδίδεται στο εξωτερικό) «Ahval News» υποστήριξε πως 50 βουλευτές του ΑΚΡ ήταν έτοιμοι να εξετάσουν την παραίτησή τους από το κυβερνητικό κόμμα και τη συμπαράταξή τους με τον Γκιουλ, αν τελικά αυτός υπέβαλλε επίσημα υποψηφιότητα.

Ενδεικτική είναι και η επιστολή ομάδας βουλευτών του ΑΚΡ προς τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, με πρωτοβουλία του προέδρου της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής Βολκάν Μποζκίρ, όπου διατείνονται ότι οι σχέσεις ΗΠΑ - Τουρκίας «πρέπει να προφυλαχθούν» από τις αρνητικές επιπτώσεις θεμάτων που προκαλούν εντάσεις, ξεχωρίζοντας την επιμονή της Ουάσιγκτον να μην εκδώσει τον ισλαμιστή επιχειρηματία Φετ. Γκιουλέν, αλλά και τη συνεχιζόμενη συνεργασία της με οργανώσεις Κούρδων στη Συρία. «Αν δεν υπάρξει έλεγχος, οι σχέσεις κινδυνεύουν να πληγούν ανεπανόρθωτα», αναφέρουν μεταξύ άλλων.

Στο μεταξύ, την Πέμπτη, ο υποψήφιος πρόεδρος του βασικού κόμματος της κεμαλικής αντιπολίτευσης, του σοσιαλδημοκρατικού CHP, Μουχαρέμ Ιντζέ, δήλωσε ανοιχτά ότι οι ΗΠΑ πρέπει να εκδώσουν τον Γκιουλέν και ότι αν δεν το κάνουν «θα κλείσουμε το Ιντσιρλίκ και θα στείλουμε πίσω τους Αμερικανούς στρατιώτες στις 24 Δεκέμβρη, να γιορτάσουν τα Χριστούγεννα με τις οικογένειές τους».

Επαναφέροντας ένα τόσο κρίσιμο θέμα, όπως είναι η διάθεση της συγκεκριμένης στρατιωτικής βάσης στις ΗΠΑ, η αντιπολίτευση επιβεβαιώνει πως μεγάλο ζητούμενο της επομένης των εκλογών είναι οι όροι που η Αγκυρα θα θέσει στη συνεργασία της με ΝΑΤΟ και ΕΕ.

Από τη δική της μεριά, η επικεφαλής του «Καλού Κόμματος» (ΙΥΙ), Μεράλ Αξενέρ, επέλεξε να εστιάσει την αντικυβερνητική της κριτική στην τουρκική οικονομία, για την οποία εκτίμησε ότι μοιάζει με «φορτηγό στο χείλος του γκρεμού», ο δε Ερντογάν με τον οδηγό του φορτηγού, που δεν πρέπει να είναι σε αυτήν τη θέση.

Είχε προηγηθεί η δήλωση Ερντογάν ότι ο Πρόεδρος της χώρας «πρέπει να ασκεί επιρροή επί της νομισματικής πολιτικής» και ότι η Κεντρική Τράπεζα «δεν μπορεί να εκμεταλλευτεί την ανεξαρτησία της, αγνοώντας πλήρως τον Πρόεδρο της χώρας», δήλωση την οποία χρησιμοποίησε η αντιπολίτευση για να επικρίνει τη δημοσιονομική πολιτική της κυβέρνησης του ΑΚΡ.

Πάντως, οι εκτιμήσεις για την τουρκική οικονομία είναι αντιφατικές. Μπορεί από τη μια μεριά δυτικά ΜΜΕ να μιλούν ακόμα και για το ενδεχόμενο χρεοκοπίας κατά την προεκλογική περίοδο, από την άλλη μεριά, ωστόσο, ακόμα και αντικυβερνητικά ΜΜΕ φιλοξενούν επισημάνσεις επενδυτών ότι η αγορά της Τουρκίας παραμένει «σθεναρά αναπτυσσόμενη», εξαιτίας των ρυθμών ανάπτυξης που «το 2018 αναμένονται μεταξύ 4% και 5%», αλλά και της «πολιτικής της σταθερότητας, που δεν αλλάζει, παρά την αυταρχική στροφή».

Για παράδειγμα, αστοί οικονομολόγοι από την Ιταλία υποστηρίζουν ότι «η Τουρκία αποτελεί την ασφαλέστερη αγορά στην περιοχή για τους επενδυτές», αναφέροντας πως οι ιταλικές επενδύσεις στην Τουρκία αυξήθηκαν το 2017 κατά 42,5%, αρκετά πάνω από το 28,1% που ήταν η αύξηση για τις ευρωπαϊκές επενδύσεις συνολικά.

Σε ό,τι αφορά τις δημοσκοπήσεις, εξακολουθούν να καταγράφουν προβάδισμα για την υποψηφιότητα Ερντογάν στις προεδρικές. Συγκεκριμένα, νέα έρευνα του «Remres» (έγινε στο διάστημα 6 - 9 Μάη) δίνει στον Ερντογάν 42,1% (από 41,2% και 41,1% που είχε στις δύο τελευταίες δημοσκοπήσεις), στον Ιντζέ (τον οποίο στηρίζει το CHP) 24,1% (από 21,7% και 20,2%), στην Αξενέρ (την οποία στηρίζει το ΙΥΙ) 17,1% (από 20,6% και 24,6%) και στον Ντεμιρτάς (τον οποίο στηρίζει το HDP) 12,6% (από 12,5% και 11,4%).

Στον αντίποδα της πολιτικής όλων των αστικών κομμάτων, τη δική του μάχη δίνει το ΚΚ Τουρκίας, του οποίου η αυτοτελής συμμετοχή στις εκλογές αποκλείστηκε εξαιτίας του αντιδημοκρατικού εκλογικού νόμου. Υποστηρίζοντας ανεξάρτητους υποψηφίους με την πλατφόρμα «Αυτή η τάξη πραγμάτων πρέπει να αλλάξει», αξιοποιεί τη διαδικασία για την προβολή των θέσεών του και την ανάγκη οργάνωσης του λαού ενάντια στη στρατηγική του κεφαλαίου, τονίζοντας την αναγκαιότητα και την επικαιρότητα της πάλης για το σοσιαλισμό.

«Η στρατηγική σχέση ανάμεσα στην Τουρκία και το Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί περισσότερο αναγκαιότητα παρά επιλογή», δήλωσε ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από το Λονδίνο, στο πλαίσιο τριήμερης επίσημης επίσκεψής του στη χώρα, η οποία είναι ενδεικτικό ότι περιλάμβανε και την υποδοχή του από τη βασίλισσα Ελισάβετ, στο παλάτι του Μπάκιγχαμ.

Ο Τούρκος ηγέτης επανέλαβε σε όλους τους τόνους ότι η Αγκυρα ιεραρχεί τη σύσφιξη της διμερούς συνεργασίας «σε όλους τους τομείς», ενώ φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ, όπως η «Σαμπάχ», υποστήριζαν ότι οι βρετανοτουρκικές σχέσεις δεν αποκλείεται να αποκτήσουν ειδικό βάρος, στο φόντο διεργασιών και ανακατατάξεων στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και όχι μόνο.

Η συγκεκριμένη εφημερίδα σημείωνε ενδεικτικά, στις 14 Μάη: «Είναι σπουδαία η συνεκτική στάση της Βρετανίας ενάντια στην περιφερειακή σύγχυση που προκάλεσαν οι ΗΠΑ. Υπό αυτές τις συνθήκες, μοιάζει εύλογο η Βρετανία να αντικαταστήσει σύντομα τις ΗΠΑ ως ο στενότερος σύμμαχος της Τουρκίας στη Δύση. Υπό το φως της αναδυόμενης στρατηγικής σχέσης με το Λονδίνο, εκείνοι που λαμβάνουν πολιτικές αποφάσεις στη Δύση πρέπει να αναρωτηθούν αν η απώλεια της Τουρκίας αποτελεί τη μοναδική τους επιλογή».

Είναι σαφές πως η έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ δημιουργεί νέα δεδομένα που επηρεάζουν αλυσιδωτά τις ισορροπίες γενικά στη Δύση, καταρχάς στο ΝΑΤΟ και στην ίδια την ΕΕ, αλλά και συνολικά σε διμερείς και πολυμερείς συνεργασίες.

Μεγάλη σημασία έδωσε ο Ερντογάν στη διμερή συνεργασία για την «αντιμετώπιση της τρομοκρατίας», ενώ εξέφρασε ανησυχία για την «ασφάλεια της ευρωατλαντικής περιοχής» και την εγκαθίδρυση «μόνιμης ειρήνης και ασφάλειας στη Μέση Ανατολή». Ανέφερε επίσης με νόημα ότι «πάντα θα θυμόμαστε την αλληλεγγύη που έδειξε το Ηνωμένο Βασίλειο μετά την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιούλη», όταν - όπως είπε - «απέδειξε ότι είναι αληθινός φίλος», σε αντιδιαστολή προφανώς με τη στάση που κράτησαν οι ΗΠΑ.

Οσον αφορά τα πρακτικά μέτρα για τη σύσφιξη της βρετανοτουρκικής συνεργασίας, έμφαση δίνεται στην αύξηση των διμερών εμπορικών συναλλαγών, ώστε να φτάσουν στα 20 δισ. δολάρια, από 16,2 δισ. που είναι σήμερα (μάλιστα, το τρίμηνο Γενάρη - Μάρτη 2018 σημειώθηκε μια αύξηση 39% σε σχέση με πέρυσι, σύμφωνα με τον Ερντογάν), και στην περαιτέρω κοινή δράση στην πολεμική βιομηχανία. Ηδη, η εταιρεία TAI («Turkish Aerospace Industries») προχωρά από κοινού με βρετανικές εταιρείες στην παραγωγή ενός πολεμικού αεροσκάφους 5ης γενιάς και ετοιμάζονται νέα σχέδια.