Μετά τις εκλογές στη Βαυαρία, η επικεφαλής των Πρασίνων στο κρατίδιο Καταρίνα Σούλτσε έσπευσε να εμφανίσει τις επιδόσεις του κόμματός της ως απάντηση στη «σπείρα του μίσους» και ως υπεράσπιση «ενός φιλο-ευρωπαϊκού οράματος»

Φυσικά, πολλοί συνδέουν την άνοδο «αντι-ευρωπαϊκών» δυνάμεων με την ανάγκη να προχωρήσουν στην ΕΕ «αλλαγές για την ισχυροποίησή της», εννοώντας μια σειρά από προτάσεις για το πώς η Ευρωένωση θα γίνει πιο ικανή στην αναμέτρησή της με αντίπαλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, αντιμετωπίζοντας πιο ευέλικτα τις εσωτερικές της αντιθέσεις.

Με φόντο και την ενίσχυση ευρωσκεπτικιστικών κομμάτων σε πολλές χώρες - όπως η «Λέγκα» στην Ιταλία, όπου πλέον συγκυβερνά - τα οποία μάλιστα πρωτοστατούν σε παζάρια κρίσιμα για το μέλλον της ΕΕ (όπως ένας ενδεχόμενος βαθμός «παρέκκλισης» από το Σύμφωνο Σταθερότητας), δυναμώνουν διεργασίες που εκφράζουν αντιθέσεις ανάμεσα σε τμήματα αστικών τάξεων για μια σειρά ζητήματα που αφορούν τη διαχείριση των προβλημάτων της οικονομίας, την επιλογή και ιεράρχηση διεθνών συμμαχιών, τη στάση απέναντι σε αβέβαιες συμφωνίες και διακρατικές συμμαχίες στις οποίες συμμετέχουν, κυρίως την ΕΕ, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα τη συνέχεια στον εγκλωβισμό εργατικών - λαϊκών δυνάμεων.

Ηταν πολύ καίρια η παρατήρηση που έκανε ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, που τόνισε, μιλώντας στη γαλλική «Φιγκαρό», ότι ζητούμενο από οποιεσδήποτε αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό είναι να «διευθετείται» η «συνολική σταθερότητα» του πολιτικού συστήματος.

Ο Σόιμπλε, πριν καν ανοίξουν οι κάλπες στη Βαυαρία, όπου επιβεβαιώθηκαν ξανά οι μεγάλες αλλαγές στον πολιτικό χάρτη, μιλούσε για τον «μεγάλο κίνδυνο» που «αντιμετωπίζει η δημοκρατία», αλλά και υποστηρίζοντας ότι «οι κρίσεις είναι πάντα μια πρόκληση». Συμπλήρωσε ότι «η ευρωπαϊκή ενοποίηση έχει πάντα ενισχυθεί μέσα από κρίσεις» και ότι «μπορούμε να ελέγξουμε αυτήν την κρίση».

Αναγνώρισε ακόμα ότι «η μελλοντική πλειοψηφία στο Ευρωκοινοβούλιο προκαλεί ανησυχίες», αλλά και ότι «πρέπει να εκμεταλλευτούμε την ορμή του Εμανουέλ Μακρόν για να κάνουμε την Ευρώπη πιο δυναμική και να πετύχουμε περισσότερα... Η Ευρώπη χρειάζεται περισσότερη δυναμική. Το ερώτημα είναι ποιος μπορεί να την πετύχει... Για ορισμένες μεταρρυθμίσεις, πρέπει να παραιτηθούμε από την κυριαρχία και να τροποποιήσουμε τις συνθήκες...».

Συντονισμοί, πρωτοβουλίες και συμμαχίες, με στόχο τη «συνολική σταθερότητα» του καπιταλιστικού συστήματος, προχωρούν γοργά τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και σε κάθε χώρα χωριστά.

Μεσοβδόμαδα, η «Καθημερινή» ανέλυε τα διδάγματα από τα αποτελέσματα των εκλογών στη Βαυαρία, αναζητώντας μια «υποχρεωτική αλλαγή προς μια Νέα Ευρώπη» και εστίαζε στην «άνοδο των Πρασίνων που μετάλλαξαν έξυπνα την ατζέντα της ανασφάλειας που διαδίδουν ορισμένοι εθνικιστές, ζητώντας έναν σύγχρονο και δυναμικό ορισμό του περιεχομένου σε αυτό που αποκαλούμε "Πατρίδα"», στοιχείο που μπορεί να συμβάλει στην «αναζωογόνηση της ευρωπαϊκής προοπτικής».

Ο ρόλος «πράσινων» και οικολογικών κομμάτων φαίνεται ότι αναβαθμίζεται συνολικά στην Ευρώπη (τη συνεργασία μαζί τους προκρίνουν δυνάμεις όμως το «Εμπρός!» του Μακρόν, αλλά και ο ΣΥΡΙΖΑ), αλληλεπιδρώντας και με την προσπάθεια απορρόφησης υπερσυσσωρευμένων κεφαλαίων σε τομείς με μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους, όπως οι «εναλλακτικές» μορφές Ενέργειας ή η ανάπτυξη και χρήση νέων τεχνικών μεθόδων που εμφανίζονται ως «φιλικότερες στο περιβάλλον», αλλά στον πυρήνα τους δεν έχουν παρά την ίδια καταστροφική συνταγή: Τη λεηλασία πλουτοπαραγωγικών πηγών, αφού κριτήριο παραμένει το μέγιστο καπιταλιστικό κέρδος και απουσιάζει ο κεντρικός σχεδιασμός ενός κράτους που υπηρετεί τις διευρυνόμενες εργατικές - λαϊκές ανάγκες.

Παράλληλα, η στροφή στη λεγόμενη «πράσινη ανάπτυξη» συνδέεται και με ευρύτερες κόντρες, για τον έλεγχο ενεργειακών αγορών και διαδρόμων, για τη λεγόμενη «ενεργειακή απεξάρτηση», στο πλαίσιο συνολικότερων γεωπολιτικών αντιθέσεων.

Μετά τις εκλογές στη Βαυαρία, η επικεφαλής των Πρασίνων στο κρατίδιο Καταρίνα Σούλτσε έσπευσε να εμφανίσει τις επιδόσεις του κόμματός της (που υπερδιπλασίασε τις έδρες του) ως απάντηση στη «σπείρα του μίσους» και ως υπεράσπιση «ενός φιλο-ευρωπαϊκού οράματος».

Ετοιμότητα να διαδραματίσουν ρόλο στην αναμόρφωση του αστικού πολιτικού σκηνικού δείχνουν και οι Γάλλοι οικολόγοι, με τον επικεφαλής τους Γιανίκ Ζαντό να εμφανίζει το κόμμα τους (EELV) ως «αληθινό καταφύγιο» απέναντι στο «σκληρό λόγο της άκρας δεξιάς». Ακόμα, ο συμπρόεδρος του ευρωπαϊκού κόμματος των Πρασίνων Ρέιναρ Μπουτικόφερ υποστήριξε ότι «ο χώρος του πολιτικού κέντρου αναμορφώνεται...» και ότι προχωρά «ένας αξιοσημείωτος αποπροσανατολισμός της κεντροδεξιάς και της κεντροαριστεράς».

Την ίδια στιγμή, διερευνώνται κι άλλες γέφυρες συντονισμού. Στις αρχές του Σεπτέμβρη, ο επικεφαλής των Φιλελευθέρων στο Ευρωκοινοβούλιο Βέλγος Γκι Φερχόφσταντ δήλωσε έτοιμος να συνεργαστεί με το «Εμπρός!» του Γάλλου Μακρόν (που κατά πολλούς, όπως και ο ΣΥΡΙΖΑ όταν εκλέχτηκε, προβαλλόταν ως «φιλολαϊκή» εναλλακτική).

Μιλώντας στη γαλλική εφημερίδα «Ουέστ Φρανς», εξηγούσε πως οι ευρωεκλογές του 2019 «θα είναι μια μάχη ανάμεσα στους εθνικιστικές λαϊκιστές, από τη μία, και μια εναλλακτική υπέρ της Ευρώπης, από την άλλη». Παίνεψε ιδιαίτερα την ομιλία Μακρόν στη Σορβόννη πέρυσι το φθινόπωρο και τόνισε ότι «χρειάζεται μια ευρωπαϊκή επανίδρυση, ειδικά στον τρόπο που λαμβάνονται οι αποφάσεις (στην ΕΕ). Πρέπει να καταργήσουμε την αρχή της ομοφωνίας...». Μάλιστα, συνέδεε την ανάγκη για πιο «ευέλικτη» λήψη αποφάσεων με επισημάνσεις για «έναν κόσμο όπου κυριαρχούν η αυτοκρατορία της Κίνας, η Ινδία, οι Αμερικανοί, η Ρωσική Ομοσπονδία...».

Είναι, δηλαδή, σαφές ότι η «ευρωπαϊκή επανίδρυση» που επιδιώκεται αφορά την πιο αποφασιστική αναμέτρηση με τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και μια καλομελετημένη επιχείρηση στράτευσης με την ιμπεριαλιστική ΕΕ που ξεκίνησε πριν από καιρό το «Εμπρός!» του Μακρόν, μέσα από κύκλους «συζητήσεων με πολίτες» σε όλη τη Γαλλία. Πριν από λίγες βδομάδες, το «Εμπρός!» έδωσε στη δημοσιότητα τα πολυσέλιδα αποτελέσματα αυτών των συζητήσεων με τον τίτλο «Επιστροφή της Μεγάλης Πορείας για την Ευρώπη».

Εκεί προβάλλονται ως βασικές «ανησυχίες» των Γάλλων οι βασικές προτεραιότητες που συντάσσουν οι ευρωπαϊστές για τη θωράκιση της Ενωσης απέναντι σε εχθρούς και εταίρους:

-- Η ανάγκη για «βελτίωση της οικονομικής κατάστασης», δηλαδή για επιτάχυνση της συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου στην Ευρώπη, ώστε πιο φιλόδοξα να στερεώσει τη θέση του εντός και εκτός Ευρώπης.

-- Η ανάγκη για την «άμυνα και την ασφάλεια των Ευρωπαίων», δηλαδή για πιο συγκεκριμένα βήματα αυτονόμησης και ενίσχυσης της ευρωπαϊκής παρέμβασης σε στρατιωτικούς, αμυντικούς και αντιτρομοκρατικούς σχεδιασμούς.

-- Η ανάγκη για αντιμετώπιση «των οικολογικών και κλιματικών προκλήσεων», δηλαδή για πιο θαρρετή παρέμβαση σε μέτωπα όλο και πιο κρίσιμα για επιχειρηματικές γεωπολιτικές ισορροπίες σε πολλές περιφέρειες (βλέπε και αναβάθμιση «Πρασίνων»).

Μεταξύ άλλων, η «Μεγάλη Πορεία για την Ευρώπη» επισημαίνει και την ανάγκη για «σύγκλιση μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών έτσι ώστε να δημιουργηθούν νέα εργαλεία ώστε να αποκτήσει (μεγαλύτερο) βάρος έναντι άλλων παγκόσμιων δυνάμεων και να συνεργαστεί καλύτερα (μαζί τους)».

Δηλαδή, ιεραρχεί την ανάγκη πιο αποτελεσματικής «αντιμετώπισης» διαφορών μεταξύ των κρατών - μελών, ώστε η διακρατική αυτή συνεργασία να διασφαλίζει εργαλεία χρήσιμα στο αλισβερίσι με άλλες δυνάμεις, με στόχο και μια ενδεχόμενη αντιπαράθεση και ένας ενδεχόμενος συμβιβασμός να προσφέρουν οφέλη στην ΕΕ ή έστω να μην προσφέρουν ζημιές.

Τις δικές τους ευθύνες για τη «σταθερότητα του πολιτικού συστήματος» και την ισχυροποίηση της ΕΕ μελετούν φυσικά οι πολιτικές δυνάμεις και στη χώρα μας, με πρώτο τον ΣΥΡΙΖΑ. Με φόντο τις προσπάθειές του να βρει άξιους συνεταίρους, παζαρεύοντας με δυνάμεις από την «πατριωτική δεξιά» μέχρι το ΚΙΝΑΛ και νεότερα σχήματα τύπου Ποτάμι, στις 14 Οκτώβρη η «Αυγή» έγραφε:

«Η απάντηση στη Νέα Δεξιά δεν θα έρθει από το παραδοσιακό πολιτικό κατεστημένο, αλλά από την πολιτική και προγραμματική ανασυγκρότηση της Αριστεράς. Η ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία κατέρρευσε επειδή αυτό που υπερασπιζόταν δεν υπάρχει πλέον. Από την άλλη, η παραδοσιακή Αριστερά εξακολουθεί να προσφεύγει στην ασφάλεια του σεκταρισμού και της ιδεολογικής καθαρότητας προκειμένου να αποφύγει τον κίνδυνο της μετάλλαξης. Αυτό που χρειάζεται, όμως, είναι ένα νέο πολιτικό και κοινωνικό σχέδιο, επαναστατικό αλλά και ρεαλιστικό, και μια πολιτική συμμαχιών που θα διαμορφώσει νέες πλειοψηφίες σε επίπεδο πολιτικής και κοινωνίας. Μόνο έτσι θα καθαρίσει το μέλλον από τα σύννεφα».

Ενώ στην απόφαση της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ, που συνεδρίασε 13 και 14 του μήνα, περιγράφονταν οι ευθύνες του ΣΥΡΙΖΑ για το πώς θα εγκλωβιστεί και ο ελληνικός λαός στη διαδικασία συγκρότησης «ενός μεγάλου προοδευτικού μετώπου στην Ευρώπη, που θα αμφισβητήσει την ηγεμονία του νεοφιλελευθερισμού και θα σταματήσει την ανάδυση του τέρατος του νέου φασισμού...».

Τονιζόταν ότι σε αυτήν τη μάχη «έχουν χρέος να βρεθούν από την ίδια πλευρά της ιστορίας» όλες «οι προοδευτικές, αριστερές, οικολογικές, σοσιαλιστικές, δημοκρατικές δυνάμεις, καθώς και αυτές που γεννήθηκαν μέσα στα μεγάλα κοινωνικά κινήματα, όπως το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ...». Με στόχους που αφορούν τη διεθνή ανέλιξη της λυκοσυμμαχίας, δηλαδή «μια Ευρώπη εμπροσθοφυλακή ουσιαστικών αλλαγών στην παγκόσμια παραγωγική και καταναλωτική σφαίρα».

Εξάλλου, θυμίζοντας το λόγο Ευρωπαίων ηγετών που πρωτοστατούν στην εκμετάλλευση και στο μακέλεμα πολλών λαών, όπως του Μακρόν, υπογραμμιζόταν ότι «ο ριζοσπαστικός μετασχηματισμός της ΕΕ και της Ευρωζώνης, σε συνδυασμό με την ήττα του ακραίου νεοφιλελευθερισμού και του ακροδεξιού λαϊκισμού που απειλούν την Ευρώπη, συνιστούν την ικανή και αναγκαία συνθήκη για την αναβάπτιση της ευρωπαϊκής ιδέας...».

Ετσι, ξεκαθαριζόταν πως ο ΣΥΡΙΖΑ διεκδικεί πρωταγωνιστικό ρόλο στο ξέπλυμα, την αναβάπτιση, αλλά και την περαιτέρω εξέλιξη δυνάμεων που για χρόνια τσάκισαν το λαό: «Ο στόχος αυτός επιβάλλει τη διερεύνηση νέων σχέσεων όλων των δυνάμεων της Αριστεράς με δυνάμεις της Σοσιαλδημοκρατίας, που απεγκλωβίζονται από τη συμπόρευση με δεξιές νεοφιλελεύθερες δυνάμεις και της Ριζοσπαστικής Οικολογίας...». Για αυτό άλλωστε και σε άλλο σημείο, η απόφαση ασκούσε κριτική στο ΚΙΝΑΛ επειδή «συνεχίζει να ελκύεται από την κεντροδεξιά» και «δεν παρακολουθεί τις ενδιαφέρουσες και προοδευτικές διεργασίες που διαμορφώνονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο (π.χ. Ισπανία, Πορτογαλία, Αγγλία), αδυνατώντας ή μη θέλοντας να αναλύσει σε βάθος τα πολιτικά ζητούμενα στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, που τελικά το ξεπερνούν...».