Τροπολογία για την προστασία από την αύξηση των επιτοκίων, της κύριας κατοικίας που έχει υπαχθεί σε ρύθμιση, κατέθεσε η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ.

Η τροπολογία κατατέθηκε στο σχέδιο νόμου του υπουργείου Δικαιοσύνης «Εκσυγχρονισμός θεσμικού πλαισίου για το ενέχυρο και σύσταση Ενιαίου Ηλεκτρονικού Μητρώου Ενεχύρων επί κινητών, απαιτήσεων και άλλων δικαιωμάτων και άλλες διατάξεις».

Αναλυτικά η τροπολογία:

«Αιτιολογική Εκθεση

Το ΚΚΕ έχει καταψηφίσει το σύνολο του αντιδραστικού νομοθετικού πλαισίου που έχει διαμορφωθεί με τη συμβολή διαχρονικά όλων των μέχρι σήμερα αστικών κυβερνήσεων και κάτω από τον ψευδεπίγραφο τίτλο της "προστασίας των υπερχρεωμένων νοικοκυριών" στην πραγματικότητα έχει ανοίξει τον δρόμο για μαζικές κατασχέσεις και πλειστηριασμούς της λαϊκής κατοικίας.

Η κατάσταση που αντιμετωπίζουν τα υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα και οι λαϊκές οικογένειες από τις αναρίθμητες αυθαίρετες και τρομοκρατικές πρακτικές των τραπεζών, πιστωτικών funds και εταιρειών διαχείρισης απαιτήσεων (servicers) είναι απελπιστική. Οι καταγγελίες είναι αμέτρητες και οπωσδήποτε είναι σε γνώση της κυβέρνησης, η οποία όμως δεν λαμβάνει κανένα μέτρο.

Η κατάσταση έχει φτάσει σε σημείο ώστε τράπεζες, funds και servicers να μην έχουν κανένα δισταγμό στην παραβίαση ακόμα και των στοιχειωδών διατάξεων που έχουν απομείνει προς όφελος των λαϊκών νοικοκυριών και που υποτίθεται ότι ισχύουν με βάση τον νόμο.

Πιο συγκεκριμένα, τεράστια εμπόδια για τη διάσωση της κύριας κατοικίας τους αντιμετωπίζουν και οι οφειλέτες που έχουν υπαχθεί στον νόμο 3869/2010 (γνωστός ως νόμος Κατσέλη) με δικαστικές αποφάσεις. Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα αφορά στην αύξηση των επιτοκίων για τις δόσεις των ρυθμίσεων, με βάση το επιτόκιο αναφοράς της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 9 του ν. 3869/2010.

Ομως, ο έντοκος χαρακτήρας της ρύθμισης για τη διάσωση της κύριας κατοικίας συνιστά πολιτική επιλογή, την οποία έχουν υιοθετήσει όλες οι μέχρι σήμερα κυβερνήσεις, εν γνώσει του κινδύνου αύξησης των επιτοκίων και των δυσμενών επιπτώσεών του. Ως αποτέλεσμα, σήμερα εκατοντάδες λαϊκά νοικοκυριά κινδυνεύουν με απώλεια της όποιας προστασίας των δικαστικών αποφάσεων και με πλειστηριασμό της κατοικίας τους. Ωστόσο, το πρόβλημα δεν σταματά εδώ.

Τράπεζες, funds και servicers ακολουθούν την εξής πρακτική κατά τον υπολογισμό της τοκοφορίας: Συντάσσουν δοσολόγια για τον υπολογισμό των δόσεων από ρυθμίσεις για τη διάσωση της κύριας κατοικίας, επιβάλλοντας τον ανάλογο τόκο επί του συνολικού άληκτου κεφαλαίου της οφειλής και όχι επί της εκάστοτε μηνιαίας δόσης που έχει ορίσει η δικαστική απόφαση. Ετσι διαμορφώνονται εξωπραγματικές δόσεις, πέρα και έξω από κάθε δυνατότητα αποπληρωμής και σε πλήρη αντίθεση με το περιεχόμενο των δικαστικών αποφάσεων. Για παράδειγμα, μηνιαία δόση των 420,33 ευρώ σύμφωνα με τη δικαστική απόφαση, έχει εκτοξευθεί στο υπερδιπλάσιο ποσό των 756,27 ευρώ, δηλαδή αύξηση κατά 80% περίπου! Οι οφειλέτες αδυνατούν να πληρώσουν τα υπέρογκα αυτά δοσολόγια και κινδυνεύουν με πλειστηριασμό της κατοικίας τους.

Ολη αυτήν την περίοδο, οφειλέτες που προσπαθούν με μεγάλες θυσίες να ανταποκρίνονται στις ρυθμίσεων των δικαστικών αποφάσεων και βρίσκονται αντιμέτωποι με την παραπάνω πρακτική των πιστωτών τους, αναγκάζονται να καταθέτουν στα Ειρηνοδικεία αιτήσεις ερμηνείας των δικαστικών αποφάσεων, συμπεριλαμβανομένων αιτημάτων για την έκδοση προσωρινής διαταγής, προκειμένου να διευκρινιστεί ο υπολογισμός του τόκου επί της εκάστοτε μηνιαίας δόσης και όχι επί του άληκτου οφειλόμενου κεφαλαίου. Η όλη διαδικασία είναι ιδιαίτερα κοστοβόρα, λαμβάνοντας μάλιστα υπόψη και το κόστος πολλών συχνά επιδόσεων στο σύνολο των εκάστοτε πιστωτών. Η συντριπτική πλειονότητα των αποφάσεων των Ειρηνοδικείων είναι θετικές, κάνοντας δεκτές τις σχετικές αιτήσεις ερμηνείας.

Με την προτεινόμενη ρύθμιση, στόχος είναι να επέλθει έστω μια ορισμένη ανακούφιση στις εργατικές - λαϊκές οικογένειες ώστε να μην αναγκάζονται να προσφύγουν στα δικαστήρια για τα δυσθεώρητα ποσά των δόσεων, και να περιοριστεί η αυθαιρεσία τραπεζών, πιστωτικών funds και εταιρειών διαχείρισης απαιτήσεων (servicers), που συνεχίζεται παρά τη νομολογία που έχει διαμορφωθεί.

Προστίθεται νέα ερμηνευτική - διευκρινιστική διάταξη στην παράγραφο 2 του άρθρου 9 του ν. 3869/2010, προκειμένου να οριστεί ότι ο τόκος για την εξυπηρέτηση της οφειλής σε ρύθμιση για τη διάσωση της κύριας κατοικίας υπολογίζεται επί της εκάστοτε μηνιαίας δόσης και όχι επί του άληκτου οφειλόμενοι κεφαλαίου.

Με το Αρθρο 1 προστίθεται νέα διάταξη στην παράγραφο 2 του άρθρου 9 του ν. 3869/2010, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, με την οποία διευκρινίζεται ότι ο τόκος για την εξυπηρέτησης της οφειλής σε ρύθμιση για τη διάσωση της κύριας κατοικίας υπολογίζεται επί της εκάστοτε μηνιαίας δόσης που έχει ορίσει το δικαστήριο.

Με το Αρθρο 2 ορίζεται ότι ποσά που έχουν εισπραχθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του νόμου λόγω διαφορετικού υπολογισμού του τόκου επί του άληκτου οφειλόμενου κεφαλαίου και όχι επί της εκάστοτε μηνιαίας δόσης, καταλογίζονται στο οφειλόμενο κεφάλαιο για τη διάσωση της κύριας κατοικίας, όπως αυτό έχει προσδιοριστεί με τη δικαστική απόφαση, επιφέροντας ανάλογη μείωση της οφειλής, καθώς και της χρονικής διάρκειας της δικαστικής ρύθμισης ή εναλλακτικά του ποσού των εκάστοτε εφεξής μηνιαίων δόσεων μετά από δήλωση επιλογής του οφειλέτη.

Με το Αρθρο 3 καθορίζεται η έναρξη ισχύος των παραπάνω διατάξεων.

Αρθρο 1

Στην παράγραφο 2 του άρθρο 9 του ν. 3869/2010, προστίθεται νέο, εικοστό εδάφιο, με το εξής περιεχόμενο: "Ο τόκος υπολογίζεται επί της εκάστοτε μηνιαίας δόσης, όπως αυτή έχει καθοριστεί με τη δικαστική απόφαση".

Ολόκληρη η παράγραφος 2 του άρθρου 9 του ν. 3869/2010 διαμορφώνεται ως εξής:

"Μέχρι την 28η Φεβρουαρίου 2019 ο οφειλέτης μπορεί να υποβάλει στο δικαστήριο πρόταση εκκαθάρισης και σχέδιο διευθέτησης οφειλών ζητώντας να εξαιρεθεί από την εκποίηση βεβαρημένο ή μη με εμπράγματη ασφάλεια ακίνητο, εφόσον στο πρόσωπο του οφειλέτη πληρούνται σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:

α) το συγκεκριμένο ακίνητο χρησιμεύει ως κύρια κατοικία του,

β) το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό του εισόδημα δεν υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης, όπως αυτές προσδιορίζονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 5 του παρόντος, προσαυξημένες κατά εβδομήντα τοις εκατό (70%),

γ) η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας κατά τον χρόνο συζήτησης της αίτησης δεν υπερβαίνει τις εκατόν ογδόντα χιλιάδες (180.000) ευρώ για τον άγαμο οφειλέτη, προσαυξημένη κατά σαράντα χιλιάδες ευρώ (40.000) ευρώ για τον έγγαμο οφειλέτη και κατά είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ ανά τέκνο και μέχρι τρία (3) τέκνα, και

δ) ο οφειλέτης είναι συνεργάσιμος δανειολήπτης, βάσει του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών, όπου αυτός εφαρμόζεται. Το σχέδιο διευθέτησης οφειλών θα προβλέπει ότι ο οφειλέτης θα καταβάλλει το μέγιστο της δυνατότητας αποπληρωμής του και ότι καταβάλλει ποσό τέτοιο ώστε οι πιστωτές του δεν θα βρεθούν, χωρίς τη συναίνεσή τους, σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτήν στην οποία θα βρίσκονταν σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης.

Με απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδος ορίζονται η διαδικασία και τα κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό της μέγιστης ικανότητας αποπληρωμής του οφειλέτη και τον προσδιορισμό του ποσού το οποίο θα ελάμβαναν οι πιστωτές σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης, καθώς και για τον προσδιορισμό της ενδεχόμενης ζημίας των πιστωτών.

Μέχρι την 28η Φεβρουαρίου 2019, στις περιπτώσεις κατά τις οποίες στο πρόσωπο του οφειλέτη πληρούνται σωρευτικά οι εξής προϋποθέσεις:

α) το συγκεκριμένο ακίνητο χρησιμεύει ως κύρια κατοικία του,

β) το μηνιαίο διαθέσιμο οικογενειακό του εισόδημα υπολείπεται ή είναι ίσο των ευλόγων δαπανών διαβίωσης, όπως αυτές προσδιορίζονται στην παρ. 3 του άρθρου 5 του παρόντος,

γ) η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας του κατά το χρόνο συζήτησης της αίτησης δεν υπερβαίνει τις εκατόν είκοσι χιλιάδες (120.000) ευρώ για τον άγαμο οφειλέτη, προσαυξημένη κατά σαράντα χιλιάδες (40.000) ευρώ για τον έγγαμο οφειλέτη και κατά είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ ανά τέκνο και μέχρι τρία τέκνα,

δ) είναι συνεργάσιμος δανειολήπτης, βάσει του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών, όπου αυτός εφαρμόζεται και

ε) βρίσκεται σε πραγματική αδυναμία πληρωμής των μηνιαίων καταβολών, όπως αυτές ορίζονται στο σχέδιο διευθέτησης οφειλών της προηγούμενης παραγράφου, διασφαλίζεται, ότι οι πιστωτές δεν θα βρεθούν, χωρίς τη συναίνεσή τους, σε χειρότερη οικονομική θέση από αυτήν στην οποία θα βρίσκονταν σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης, με τον ακόλουθο τρόπο.

Ο οφειλέτης μπορεί να υποβάλει αίτηση στο Ελληνικό Δημόσιο για τη μερική κάλυψη του ποσού της μηνιαίας καταβολής του σχεδίου διευθέτησης οφειλών του παρόντος άρθρου, το οποίο ορίζει η δικαστική απόφαση, ενημερώνοντας σχετικά τους πιστωτές. Η απόφαση του δικαστηρίου επισημαίνει τη δυνατότητα αυτή στον οφειλέτη. Μετά την παρέλευση τριάντα (30) ημερών από την ημέρα δημοσίευσης της απόφασης, οποιοσδήποτε πιστωτής μπορεί να υποβάλει την αίτηση του πέμπτου εδαφίου για λογαριασμό του οφειλέτη, ενημερώνοντάς τον εγγράφως.

Ο οφειλέτης υποχρεούται να καταβάλει το μέγιστο της δυνατότητας αποπληρωμής του και σε κάθε περίπτωση υποχρεούται στην καταβολή ελάχιστης συνεισφοράς. Η συνεισφορά του Ελληνικού Δημοσίου στο παραπάνω σχέδιο διευθέτησης οφειλών δεν μπορεί να υπερβαίνει σε διάρκεια τα τρία (3) έτη και καταβάλλεται στους πιστωτές υπό την προϋπόθεση ότι ο οφειλέτης παραμένει συνεπής στην καταβολή της ελάχιστης συνεισφοράς. Αν ο οφειλέτης δεν καταβάλει εγκαίρως τη συνεισφορά του, ο θιγόμενος πιστωτής υποχρεούται να ενημερώσει εγγράφως, περιλαμβανομένου του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, το αργότερο μέσα σε έναν (1) μήνα την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους.

Αν ο πιστωτής παραλείψει την ενημέρωση του προηγούμενου εδαφίου και ο οφειλέτης εκπέσει κατά την παράγραφο 2 του άρθρου 11, τότε ο πιστωτής υποχρεούται να επιστρέψει στο Ελληνικό Δημόσιο με τον νόμιμο τόκο της παρ. 1 του άρθρου 53 του ν. 4174/2013 (Α' 170) τα ποσά που αυτό κατέβαλε μετά την ασυνέπεια του οφειλέτη. Καθυστέρηση του Ελληνικού Δημοσίου να καταβάλει την εγκριθείσα συνεισφορά του ουδέποτε μπορεί να οδηγήσει σε έκπτωση του οφειλέτη κατά την παράγραφο 2 του άρθρου 11.

Με απόφαση των υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης, Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Οικονομικών καθορίζονται τα κριτήρια προσδιορισμού του ύψους της συνεισφοράς του Δημοσίου, της ελάχιστης συνεισφοράς του οφειλέτη, καθώς και οι ειδικότεροι όροι και προϋποθέσεις για την εφαρμογή της παρούσας.

Μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2016 το Δημόσιο έχει τη δυνατότητα να προβεί σε μερική κάλυψη της διαφοράς μεταξύ του ποσού που καταβάλλει ο οφειλέτης που πληροί τις παραπάνω προϋποθέσεις και του ποσού που ορίζεται στο σχέδιο διευθέτησης οφειλών. Στην περίπτωση αυτή, το σχέδιο διευθέτησης οφειλών θεωρείται ότι εξυπηρετείται και οποιοδήποτε μη καταβληθέν ποσό κεφαλαιοποιείται στο υπολειπόμενο ποσό του σχεδίου διευθέτησης οφειλών.

Οι όροι και προϋποθέσεις της εξόφλησης της οφειλής αυτής από το Ελληνικό Δημόσιο στους πιστωτές για το 2016 ορίζονται ομοίως με την ανωτέρω απόφαση των υπουργών Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και Οικονομικών.

Η εξυπηρέτηση της οφειλής γίνεται με επιτόκιο που δεν υπερβαίνει αυτό της ενήμερης οφειλής ή το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου με κυμαινόμενο επιτόκιο που ίσχυε, σύμφωνα με το στατιστικό δελτίο της Τράπεζας της Ελλάδος κατά τον τελευταίο μήνα για τον οποίο υφίσταται μέτρηση, αναπροσαρμοζόμενο με επιτόκιο αναφοράς αυτό των Πράξεων Κύριας Αναχρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ή, σε περίπτωση καθορισμού σταθερού επιτοκίου, το μέσο επιτόκιο στεγαστικού δανείου για ανάλογη της ρύθμισης περίοδο, όπως ομοίως προκύπτει από το στατιστικό δελτίο της Τράπεζας της Ελλάδος, και χωρίς ανατοκισμό. Ο τόκος υπολογίζεται επί της εκάστοτε μηνιαίας δόσης, όπως αυτή έχει καθοριστεί με τη δικαστική απόφαση. Για τον προσδιορισμό της περιόδου τοκοχρεολυτικής εξόφλησης της οριζόμενης συνολικής οφειλής λαμβάνεται υπόψη το συνολικό ύψος της οφειλής και η οικονομική δυνατότητα του οφειλέτη. Η περίοδος πάντως αυτή δεν μπορεί να υπερβαίνει τα είκοσι (20) έτη, εκτός αν η διάρκεια των συμβάσεων δυνάμει των οποίων χορηγήθηκαν οι πιστώσεις στον οφειλέτη ήταν μεγαλύτερη των είκοσι (20) ετών, οπότε ο Ειρηνοδίκης δύναται να προσδιορίσει μεγαλύτερη διάρκεια, η οποία πάντως δεν υπερβαίνει τα τριάντα πέντε (35) έτη. Οι απαιτήσεις των πιστωτών ικανοποιούνται από τις καταβολές του οφειλέτη με βάση την παρούσα παράγραφο, κατά αναλογική εφαρμογή των άρθρων 974 επ. ΚΠολΔ.

Αν κατά τη διάρκεια της αποπληρωμής του σχεδίου διευθέτησης οφειλών ο οφειλέτης πωλήσει την κύρια κατοικία του και το τίμημα από την πώληση υπερβαίνει το ποσό της διευθετημένης δανειακής οφειλής, όπως αυτή καθορίζεται από τη δικαστική απόφαση, για την οποία έχει εγγραφεί προσημείωση ή υποθήκη στην κύρια κατοικία, τότε το ήμισυ της διαφοράς κατανέμεται υπέρ των ενέγγυων και προνομιούχων πιστωτών. Σε κάθε περίπτωση, το ποσό το οποίο λαμβάνει ο κάθε πιστωτής από την παραπάνω κατανομή δεν μπορεί να είναι ανώτερο του ποσού που θα λάμβανε δυνάμει του σχεδίου διευθέτησης οφειλών.

Η έναρξη ισχύος του παρούσας παραγράφου ορίζεται από 1 Ιανουαρίου 2016".

Αρθρο 2

Επιπλέον ποσά που έχουν εισπραχθεί από τους πιστωτές μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος, κατά παρέκκλιση από τα οριζόμενα στην παράγραφο 2 του άρθρου 9 του ν. 3869/2010 σχετικά με τον τρόπο υπολογισμού των τόκων επί των εκάστοτε μηνιαίων δόσεων για την εξυπηρέτηση της οφειλής σε δικαστική ρύθμιση για τη διάσωση της κύριας κατοικίας, καταλογίζονται στο κεφάλαιο της οφειλής, όπως αυτή έχει προσδιοριστεί με τη δικαστική απόφαση. Ο καταλογισμός αυτός επιφέρει ανάλογη μείωση του ύψους της οφειλής, καθώς και της συνολικής χρονικής διάρκειας της δικαστικής ρύθμισης ή εναλλακτικά του ύψους των εφεξής μηνιαίων δόσεων για την εξυπηρέτηση της οφειλής. Η επιλογή εάν ο καταλογισμός των επιπλέον εισπραχθέντων ποσών και η ανάλογη μείωση της οφειλής θα επιφέρουν ανάλογη μείωση της συνολικής χρονικής διάρκειας της δικαστικής ρύθμισης, ή εναλλακτικά του ύψους των εφεξής μηνιαίων δόσεων για την εξυπηρέτησης της οφειλής, ανήκει στον οφειλέτη, ο οποίος υποχρεούται σε σχετική δήλωση προς τους πιστωτές.

Αρθρο 3

Η ισχύς των προηγούμενων διατάξεων αρχίζει από τη δημοσίευσή τους στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης».