Δαμόκλειο σπάθη, για τους ξένους επενδυτές στην Κούβα, αποτελούν οι απειλούμενες, από την Ουάσιγκτον, κυρώσεις. Ωστόσο, δεν κατάφεραν να πτοήσουν τους ξένους επενδυτές, στο σύνολό τους. Και η Κούβα ξαναβρίσκει κάποιους, χαμένους, εμπορικούς της εταίρους.

Ετσι, η μεξικανική βιομηχανική επιχείρηση "Ντόμος", στην οποία είχε ανατεθεί ο εκσυγχρονισμός του δικτύου τηλεπικοινωνιών "Ετέκσα" της Κούβας, ανακοίνωσε ότι αποσύρεται.

Από την αρχή υπήρχαν δυσκολίες στη χρηματοδότηση. Η "Ντόμος" απέκτησε μεν το 1994, όπως είχε αποφασιστεί, το 49% των μετοχών της "Ετέκσα", ωστόσο αναγκάστηκε πολύ γρήγορα να παραχωρήσει το 12,25% των μετοχών στην ιταλική "Στετ". Πριν από μερικές βδομάδες η "Ντόμος" πούλησε άλλο ένα 17% των μετοχών στη "Στετ".

Γιατί, όμως, να αποσυρθεί εντελώς η "Ντόμος" από αυτήν την τόσο κερδοφόρα επιχείρηση; Λέγεται ότι οι Βορειομεξικανοί, λόγω της πίεσης των χρεών τους, δεν είχαν άλλη επιλογή. Ολοφάνερο είναι, ωστόσο, ότι η "Ντόμος""συνθηκολόγησε" για πολιτικούς λόγους. Ξένες επενδύσεις παρόμοιου βεληνεκούς- και όσον αφορά την "Ετέκσα" πρόκειται για το μεγαλύτερο σχέδιο ιδιωτικοποίησης στην ιστορία της Κούβας - προκαλούν, διεθνώς, αίσθηση, λόγω των απειλούμενων κυρώσεων από την Ουάσιγκτον, που σχετίζονται με το νόμο Χελμς - Μπάρτον. Σε πολλούς υπεύθυνους της "Ντόμος" έχουν αρνηθεί ήδη τη βίζα εισόδου στις ΗΠΑ. Από την άλλη πλευρά, το αυξανόμενο ενδιαφέρον - και φυσικά τα συμφέροντα - της ιταλικής "Στετ", και όχι μόνο, στην Κούβα θα αυξήσουν την πίεση της Ευρωπαϊκής Ενωσης στον παραπάνω νόμο.Ομως, αυτό το ενδιαφέρον είναι για ακόμα ένα λόγο "εκρηκτικό": Σύμφωνα με τη "Στετ" υπάρχει μια χαλαρή συνεργασία με το αμερικανικό κοντσέρν "AT&T", που εποφθαλμιά ιδιαίτερα τη Λατινική Αμερική. Ετσι, ο πρωτοπόρος της αμερικανικής αγοράς, σε πείσμα των μέτρων αποκλεισμού, βρίσκεται ήδη με το ένα πόδι στην Κούβα.

Ωστόσο: Ο νόμος Χελμς - Μπάρτον φαίνεται να είχε κάποια επίδραση στην Ευρώπη. Πρόσφατα η ισπανική κυβέρνηση απέσυρε την απόφαση, που είχε παρθεί το 1995, να χορηγήσει δάνειο ύψους 15.000.000 δολαρίων για την κουβανική βιομηχανία ζάχαρης. Ενώ η Μαδρίτη είχε εξασφαλίσει ένα ρόλο μεσάζοντα, μεταξύ Αβάνας και Λατινικής Αμερικής, καθώς και της Ευρώπης - γεγονός που της επέφερε, φυσικά, και οικονομικά κέρδη - ο νέος πρωθυπουργός Χοσέ Μαρία Αθνάρ έστρεψε το τιμόνι πολύ δεξιά. Οργανώσεις εξορίστων της αντι-Κάστρο βιομηχανίας είχαν "συνοδέψει" οικονομικά την προεκλογική του εκστρατεία και η Ουάσιγκτον άφησε να εννοηθεί ότι, ο Αθνάρ θα μπορούσε να δρέψει πολλές δάφνες, αν άλλαζε την πολιτική του απέναντι στην Κούβα και έμπαινε στην πορεία αντιπαράθεσης που χάραξαν οι ΗΠΑ. Ο νέος Ισπανός πρωθυπουργός το έπραξε άμεσα: Σύμφωνα με την ισπανική εφημερίδα "Κάμπιο 16" ο κατάλογος των απαιτήσεων της Ισπανίας απέναντι στην Κούβα - κυρίως όσον αφορά τη "συμμόρφωση" της τελευταίας στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων - είναι σχεδόν ολόιδιος με αυτόν της Ουάσιγκτον, πλην ελαχίστων διαφορών, γεγονός που χάρισε, επάξια, στον Αθνάρ το παρατσούκλι "το παιδί της Ουάσιγκτον".

Σύμφωνα με μια δημοσκόπηση της εφημερίδας "Ελ Μούντο" το 46,8% των Ισπανών δε συμφωνούν με την τακτική αντιπαράθεσης της κυβέρνησης του Λαϊκού Κόμματος και μόνο το 13,3% τη θεωρούν σωστή. Ακόμα, η πλειοψηφία των επιχειρηματιών δυσανασχετούν με αυτή την τακτική της κυβέρνησης.

Μήπως αυτή η τακτική προκαλεί σκεπτικισμό στη Μαδρίτη; Σίγουρα παρατηρείται μια σύγχυση. Η κυβέρνηση πρόβαλε ως δικαιολογία για την άρνηση παροχής δανείου, ύψους πολλών εκατομμυρίων δολαρίων για τη βιομηχανία ζάχαρης, "τεχνικούς λόγους". Και, ενώ ο γενικός διευθυντής του υπουργείου για τη Διεθνή Συνεργασία, Βιγιαλόγκα, επέμενε ότι "μια μεγαλύτερη συνεργασία συνδέεται στενά με τη βελτίωση στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων", ο υπουργός Εξωτερικών Ματούτε έλεγε ότι στις σχέσεις με την Κούβα έχει επέλθει ομαλότητα, ενώ στο διμερές εμπόριο διαφαίνεται, μάλιστα, μια ανοδική τάση. Πράγματι, η Ισπανία με έναν τζίρο ύψους 562 εκατομ. δολαρίων βρίσκεται στη δεύτερη θέση, μετά τον Καναδά, στον κατάλογο των εμπορικών εταίρων της Κούβας.

Και η Ανατολική Ευρώπη φαίνεται να ξανασκέφτεται τις σχέσεις της με την Κούβα. Η Ουγγαρία υπέγραψε πρόσφατα κυβερνητική συμφωνία για οικονομική συνεργασία. Ο υπουργός Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού της Ουγγαρίας Γκιλιάν στην επίσκεψή του στην Αβάνα, δήλωσε ότι επέδωσε στους Κουβανούς "ένα μήνυμα συμφιλίωσης", δηλαδή συγνώμης, αφού και η χώρα του "είχε γυρίσει την πλάτη της" στο νησί πριν από πέντε χρόνια. Ενώ ο υφυπουργός Εξωτερικών Σεντ - Ιβανι είπε: "Με καμία άλλη χώρα της Λατινικής Αμερικής δεν έχουμε τόσο στενούς δεσμούς όσο με την Κούβα".

Ακόμα, εντείνονται και οι σχέσεις της Κούβας με τη Ρωσία. Αυτόν τον καιρό καθορίζεται, εκ νέου, η σημαντική σχέση ανταλλαγής πετρελαίου - ζάχαρης, που το 1996 βρισκόταν στον 1 τόνο ζάχαρη για 3 τόνους πετρελαίου. Η Ρωσία είχε αποσυρθεί από την Κούβα στις αρχές της δεκαετίας του '90, ωστόσο, η Ρωσία χρειάζεται ζάχαρη και η Κούβα - της οποίας η βιομηχανία είναι σε μεγάλο βαθμό σοβιετικής προέλευσης - πετρέλαιο και ανταλλακτικά. Ετσι, τον Οκτώβρη του 1995 η Κούβα και η Ρωσία έκλεισαν, και πάλι, σοβαρές συμφωνίες. Το ενδιαφέρον της Ρωσίας επικεντρώνεται, αυτόν τον καιρό, στην κουβανική βιομηχανία νικελίου, ενώ ειδικοί και των δύο πλευρών αποφάσισαν να "αναλύσουν την κατάσταση του εργοστασίου ατομικής ενέργειας Χουαραγουά, η κατασκευή του οποίου είχε σταματήσει το 1992.

Ισως να μην μπορούμε, ακόμα, να μιλούμε για μαζική προσέλευση ξένων επενδυτών στην Κούβα, ωστόσο η τάση είναι - σε πείσμα του νόμου Χελμς - Μπάρτον - οπωσδήποτε ανοδική. Αλλωστε, και οι ειδικοί του Κέντρου Ερευνών για την Κουβανική Οικονομία (CEEC) προβλέπουν για το 1997 μια σοβαρή οικονομική αύξηση της τάξης του 5 - 7%.

Γιάννα ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΗ

Σε έξαρση η παιδική πορνεία

από Ρουμανία μέχρι Λετονία

Αδιαμφισβήτητο είναι πλέον το γεγονός ότι η παιδική πορνεία σήμερα στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης προσλαμβάνει όλο και δραματικότερες διαστάσεις, αφού οι καταστροφικές οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που κυριαρχούν εκεί, δεν παρέχουν τις απαραίτητες δυνατότητες για την εξασφάλιση μιας αξιοπρεπούς θέσης εργασίας.

Οι κεντρικοί σιδηροδρομικοί σταθμοί των μεγαλουπόλεων των κρατών αυτών έχουν μετατραπεί σε πόλους έλξης για τα ανώμαλα εκείνα άτομα, τα οποία με κάθε τρόπο επιζητούν την παιδεραστία. Από το Βουκουρέστι μέχρι τη Ρίγκα, όλα αυτά τα άτομα έχουν κάθε δυνατότητα να επιλέγουν τα θύματά τους, που είναι ανήλικα κορίτσια και έτοιμα να πωλήσουν το κορμί τους, προκειμένου να εξασφαλίσουν κάποια χρήματα για την επιβίωσή τους, γιατί αλλιώς είναι καταδικασμένα στην πείνα και το θάνατο...

Για τους ενήλικους, οι οποίοι με την αδιαφορία και κακομεταχείριση, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, εξωθούν αντικειμενικά τα ανήλικα παιδιά στο περιθώριο και την πορνεία, από κρατικής πλευράς δεν υφίσταται καμιά ιδιαίτερη απειλή. Ακόμα και στις περιπτώσεις που υπάρχουν αυστηροί νόμοι ενάντια στο τραγικό αυτό κοινωνικό φαινόμενο, οι αρμόδιες αστυνομικές αρχές δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να το ελέγξουν. Ταυτόχρονα, λόγω των σοβαρότατων οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι χώρες αυτές, οι κυβερνήσεις τους όλο και περισσότερο παραιτούνται από τις σχετικές ευθύνες που έχουν για την προστασία των ανήλικων αυτών παιδιών από την πορνεία. Στη Βουλγαρία, για παράδειγμα, παρά το γεγονός ότι το Σύνταγμα προβλέπει μια ειδική φροντίδα και πρόνοια για τα ορφανά παιδιά, η μεγάλη πλειοψηφία τους είναι αναγκασμένη να φροντίζει μόνη τον εαυτό της.

Ετσι, λοιπόν, μόνο στη βουλγαρική πρωτεύουσα περιπλανώνται στους δρόμους πάνω από 600 παιδιά, που είναι στην κυριολεξία άστεγα. Σ' αυτά θα πρέπει να προστεθούν άλλα 6.000 παιδιά, τα οποία προτιμούν να κάνουν μια ζωή στους δρόμους, γιατί κακοποιούνται από τους γονείς τους ή ελάχιστα νοιάζονται γι' αυτά. Η ουσία του προβλήματος αυτού δε βρίσκεται τόσο στο γεγονός ότι τα παιδιά αυτά είναι άστεγα, όσο στην ολοφάνερη έλλειψη ιδρυμάτων, απαραίτητων για την περίθαλψή τους, δηλώνει η παιδοψυχολόγος, Τάνια Ιβανόβα. Και το χειρότερο είναι ότι στις περιπτώσεις που τα παιδιά αυτά δεν εμφανίζονται στα σχολεία, τότε κανείς δεν ενδιαφέρεται για την τύχη τους...

Ταυτόχρονα, όταν παιδιά ηλικίας 12-15 χρόνων φεύγουν από ιδρύματα, τότε αυτά σπάνια επιστρέφουν και πάλι στις θέσεις τους. "Ούτε ένα συνεργάτη δεν μπορούμε ν' απελευθερώσουμε, προκειμένου να ενδιαφερθεί για την ανεύρεση των παιδιών αυτών". Ηδη, αυτή τη στιγμή, τα χρηματικά ποσά που είναι αναγκαία δεν επαρκούν σε καμιά περίπτωση, δηλώνει ο διευθυντής του παιδικού ιδρύματος στη Σόφια, Στάμεν Σβιένπφ.

Φυσικό είναι, λοιπόν, τα παιδιά αυτά που εξαφανίζονται από τα ιδρύματα να διαπιστώνουν σύντομα το πόσο δύσκολο είναι μόνα τους να εξασφαλίζουν τα αναγκαία μέσα για την καθημερινή τους επιβίωση. Ετσι, τα ανώμαλα άτομα, που είναι συνήθως ξένοι εύποροι πολίτες, πλησιάζουν τα περιθωριοποιημένα πλέον αυτά παιδιά για να τα προσφέρουν όχι μόνο κάποια χρηματικά ποσά, αλλά ακόμα ρούχα, μέσα διατροφής και κάπου κάπου στέγη. Και η μεταχείριση αυτή, όπως χαρακτηριστικά δηλώνουν διευθυντές παιδικών ιδρυμάτων, εντυπωσιάζει τα πεινασμένα αυτά παιδιά, που προσπαθούν "να εξασφαλίσουν τα προς το ζην...".

Σύμφωνα με μια δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε στη Ρουμανία, με κεντρικό θέμα "Ποια είναι τα κοινωνικά εκείνα αίτια που οδήγησαν τα παιδιά αυτά στους δρόμους", έχουν προκύψει τα παρακάτω αποτελέσματα: Το 15% των ερωτηθέντων δήλωνε ότι είναι ορφανά. Το 60% φοίτησε μόνο τέσσερα χρόνια στο σχολείο και το 92% υποφέρει από ασθένειες των γεννητικών τους οργάνων.

Το 90% των παιδιών που συνθλίβεται στα γρανάζια της πορνείας, το έχει κάνει αποκλειστικά και μόνο για να κερδίσει χρήματα. Τα ανήλικα αυτά παιδιά θεωρούν τον εαυτό τους θύματα στις περιπτώσεις που κακοποιούνται βάναυσα από τους προαγωγούς τους. Ταυτόχρονα, όλο και δραματικότερες διαστάσεις προσλαμβάνει η παραγωγή πορνοταινιών με μικρά παιδιά.

Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ), στις 12 του περασμένου Νοέμβρη, απαιτούσε την άμεση λήψη αυστηρών μέτρων κατά της παιδικής πορνείας, η οποία έχει πλέον προσλάβει τραγικές διαστάσεις σε παγκόσμια κλίμακα, καθώς και το κλείσιμο μιας Συμφωνίας, η οποία να διασφαλίζει πλήρως τα δικαιώματα των παιδιών. Γιατί, σε διαφορετική περίπτωση, οι κίνδυνοι που είναι δυνατόν να προκύψουν από τους διάφορους σωματέμπορους και απ' αυτούς που κακοποιούν τα παιδιά σεξουαλικά έχουν αντικατοπτριστεί με ξεκάθαρο τρόπο στο σχετικό σκάνδαλο του Βελγίου, του οποίου πρωταγωνιστής ήταν ο Μαρκ Ντουτρό.

Στο λογαριασμό, λοιπόν, του αδίσταχτου αυτού Βέλγου εγκληματία χρεώνονται σεξουαλικές κακοποιήσεις και δολοφονίες κοριτσιών. Ανάλογα, όμως θύματα, σύμφωνα με ανακοινώσεις της Ιντερπόλ, θα ήταν δυνατόν να είναι και ανήλικα παιδιά στη Σλοβακία. Γιατί, ο Ντουτρό έχει χρησιμοποιήσει για γύρισμα πορνοταινιών τουλάχιστον δέκα ανήλικα κορίτσια από τη χώρα αυτή.

Παράλληλα, συγκλονιστικές είναι οι διαπιστώσεις που γίνονται σε μια Μελέτη της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, η οποία δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα: Στη διάρκεια των τελευταίων χρόνων, η κοινωνική μάστιγα της παιδικής πορνείας σε παγκόσμια κλίμακα "έχει προσλάβει ανησυχητικότατες διαστάσεις...". Μόνο στην Ασία, τουλάχιστον ένα εκατομμύριο παιδιά έχουν πέσει θύματα του σωματεμπορίου και διά μέσου σκοτεινών καναλιών μεταφέρονται προς πώληση σε ολόκληρο τον κόσμο...

Η ΔΟΕ χαρακτηρίζει την παιδική πορνεία σαν ένα "ιδιαίτερα τρομερό κοινωνικό φαινόμενο και σαν μια συχνά θανατηφόρα μορφή της ανθρώπινης εκμετάλλευσης. Τα τραύματα της σεξουαλικής κακοποιήσης συχνά είναι τόσο μεγάλα, που είναι αδύνατο να ξεπεραστούν... Πολλά από τα κακοποιημένα αυτά παιδιά είναι πλέον ανίκανα να επανέλθουν στη φυσιολογική ζωή... Αλλα μάλιστα παθαίνουν, πριν ακόμα ενηλικιωθούν... ".

Νίκος ΗΛΙΑΔΗΣ - ΗΛΙΟΥΔΗΣ