Απ' ό,τι φαίνεται δε θα ησυχάσουμε εύκολα... Η "υπόθεση Νταϊάνα", έτσι όπως εξελίχτηκαν - προετοιμάστηκαν τα πράγματα, θα "πουλάει" για πάρα πολύ καιρό ακόμα. Πότε με τη μορφή "καινούριων αποκαλύψεων", πραγματικών ή φανταστικών γύρω από τις αιτίες θανάτου της, πότε με "καινούριες" εκδοχές της βιογραφίας της, θα τροφοδοτεί πρωτοσέλιδα εφημερίδων, αφιερώματα στα περιοδικά, ηλεκτρονικά δελτία ειδήσεων, συνεντεύξεις, ταινίες, σίριαλ, τραγούδια, βίντεο-κλιπ, διαφημιστικά κ.ά. Κάπου γράφτηκε πως μόνο τον τελευταίο καιρό γυρίζονταν ταυτόχρονα 20 κινηματογραφικές ταινίες γύρω από τη ζωή της. Αν και ο αριθμός αυτός για το τελευταίο μόνο διάστημα είναι κάπως υπερβολικός, το σίγουρο είναι πως στα 16 τελευταία χρόνια, που η εν λόγω πριγκίπισσα "παίζει" στη δημοσιότητα, έχουν ήδη γυριστεί ταινίες, τηλεοπτικά σίριαλ και γραφτεί βιβλία περισσότερα απ' ότι για τον βασιλιά Αρθούρο ή τον Ρομπέν των Δασών...

Τι έπαθε λοιπόν ξαφνικά ο κόσμος; Είναι δυνατόν να χάζεψε μαζικά ή να υπέστη μαζικό υπνωτισμό; Πώς είναι δυνατόν μία εντελώς ανύπαρκτη προσωπικότητα, έστω και κατά τη στιγμή της κηδείας της, να καθηλώνει έναν στους δύο τηλεθεατές σε όλο τον πλανήτη, χώρια τις εκατοντάδες χιλιάδες που στήθηκαν ζωντανά και ίσως ανυπόκριτα στην τελετή. Οι τόνοι χαρτιού που έχουν πουλήσει τα βιογραφικά της, επί της ουσίας "στύβονται" το πολύ σε πέντε γραμμές.

Ολη κι όλη η πλοκή - "δράμα" βρίσκεται στο χωρισμό των βαθύπλουτων γονιών της, την εποχή της εφηβείας της, ο γάμος με τον παιδικό της φίλο διάδοχο Κάρολο, ο χωρισμός της, μια άλλη ερωτική απογοήτευση καθόλου άσχετη με την αυτοπαγίδευση της δημοσιότητας, το ειδύλλιο με τον Αλ Φαγιέντ και το γνωστό τέλος... Ενδιάμεσα υπάρχουν κάτι επισκέψεις σε φιλανθρωπικά ιδρύματα, κάτι φωτογραφίες στο γυμναστήριο ή σε διακοπές σε εξωτικά μέρη... και αυτό είναι όλο. Μια χαμένη ζωή, με περιεχόμενο αέρα κοπανιστό, με τα πιο ακραία χαρακτηριστικά της αποξένωσης της βρετανικής αριστοκρατίας, που, όπως και των μεγαλοαστών, μπορεί να είναι ευχάριστη, αλλά λειτουργεί καταστροφικά και παραμορφωτικά, όσον αφορά τη διαμόρφωση της προσωπικότητας.

Ούτε να σπουδάσει τίποτα δε στάθηκε ικανή, παρά τα αμέτρητα δισεκατομμύρια της οικογένειας, που την έστειλε στο κολέγιο του Γουέστ Χιθ του Κεντ. Το μόνο αξιόλογο γύρω από την εποχή των "σπουδών" της είναι η προφητική αναφορά κάποιου από τους δασκάλους της, που τη χαρακτήριζε σαν άτομο "που παρατηρεί τι πρέπει να γίνει και το κάνει με θέληση και ευχαρίστηση". Και όμως αυτή η ζωή "κοπανιστός αέρας" πούλησε και θα πουλάει για χρόνια ακόμα, ακριβώς ίσως γι' αυτό. Γιατί δεν περιέχει τίποτα...

Το γεγονός είναι ότι ο έχων "σώας τας φρένας" και σε στοιχειώδη λειτουργία τη συνείδηση, τα τελευταία χρόνια ήταν σε θέση να παρατηρήσει την ανάδειξη πολλών "τίποτα" και τις μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν κατά περίπτωση γι' αυτό τον σκοπό. Για παράδειγμα, ενώ η υφήλιος όλη γνωρίζει τι έπαθε ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός στον πόλεμο του Βιετνάμ, ένα μέρος της ταπεινωμένης κοινής γνώμης "πήρε την εκδίκησή της" και κοινωνικοποιεί τα παιδιά της με τα ανύπαρκτα κατορθώματα και γεγονότα των ταινιών "Ράμπο". Προτιμούν να κρύβονται πίσω από μία "κατασκευή", παρά να συναντούν κάθε τόσο τη συλλογική ή ατομική τους συνείδηση.

Σαν από "σύμπτωση" του ίδιου παραγωγού - σκηνοθέτη - ηθοποιού, αγαπημένου του τότε Προέδρου Ρίγκαν, είναι η άλλη σειρά των ταινιών "Ρόκι". Αφού για χρόνια είδαν και αποείδαν τάζοντας τρισεκατομμύρια, ώστε να επιστρέψουν τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή της πυγμαχίας πίσω στη λευκή φυλή και δεν το κατόρθωσαν ούτε τότε με τον Πολωνοβρετανό Μπούγκνερ, ούτε με κάποια "λευκή ελπίδα" από τη Νότια Αφρική, που ακουγόταν αλλά δε φαινόταν... ανέθεσαν το ρόλο στον κινηματογράφο και καθάρισαν... Η συνταγή ήταν ο συνειρμός που προκαλούσε το όνομα του αληθινού Ρόκι Μαρσιάνο και τα δοκιμασμένα κλισέ (Ιταλοί μετανάστες, γκέτο, αδιέξοδο κλπ) από την ταινία, εμπνευσμένη από το βιβλίο του Πρατολίνι, "Ο Ρόκο και τα αδέλφια του". Σ' αυτά προστέθηκε η "τυχαία ευκαιρία", το "άρπαγμά της από τα μαλλιά", με τη μοναχική σκληρή προετοιμασία... και το "αμερικάνικο όνειρο" αποκτά "υλική" υπόσταση. Αφ' ότου το "μηδέν" απόκτησε υπόσταση, μετά τράβηξε το δρόμο του σαν "πραγματικότητα" και κατατρόπωσε επί οθόνης μέχρι και τον "κακό Σοβιετικό", προετοιμασμένο κατάλληλα με όλες τις ευκολίες και τα συστήματα του Σοβιετικού κράτους...

Οι φανατικοί της λεγόμενης περιθωριακής λογοτεχνίας θα έχουν ήδη υπόψη τους δεκάδες τόμους γύρω από "ήρωες" του πολέμου στον Κόλπο, που χρονικά και μόνο είναι αδύνατον να έζησαν τέτοιες "Οδύσσειες" που περιγράφονται. Αλλωστε όλοι ξέρουμε πως δεν μπορεί να έγιναν τέτοια κατορθώματα "εδάφους", αφού ο πόλεμος έγινε από αέρος και τηλεοπτικά... Και όμως αυτά τα βιβλία του κομπιούτερ έχουν εκατομμύρια αναγνώστες σε ολόκληρο τον κόσμο και εκδίδονται σχεδόν ταυτόχρονα σε όλες τις γλώσσες.

Υπάρχουν πάρα πολλά παραδείγματα όπου το "απόλυτο κενό" μετατρέπεται σε πραγματικότητα, αλλά η περίπτωση της Νταϊάνας διαφέρει ίσως στο ότι για λόγους ιστορικούς για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκαν σχεδόν όλες οι μέθοδοι ταυτόχρονα, με πολλαπλάσιο ποσοτικά και ποιοτικά αποτέλεσμα.

Πολλά πρωτοσέλιδα χρησιμοποίησαν αυτό τον τίτλο για την "υπόθεση Νταϊάνα" και έχουν δίκιο μόνο για ένα λόγο που ή τον αγνοούν ή παριστάνουν πως τον αγνοούν. Εχουν δίκιο μόνο με την έννοια της νομοτελειακής εξέλιξης του μύθου, με το πιο αναμενόμενο έως και "φυσικό" αποτέλεσμα ή με άλλα, πιο απλά, λόγια "όπως στρώνεις κοιμάσαι"...

Δεν ξέρουμε αν όταν την ονόμασαν Νταϊάνα (θεά του κυνηγιού) ήξεραν ήδη πως ήταν προορισμένη να κυνηγά και να κυνηγιέται από τα ΜΜΕ σε όλο τον κόσμο, πάντως το σίγουρο είναι πως πολύ σύντομα στα νεανικά της χρόνια επιλέχτηκε γι' αυτό το ρόλο και, όπως σοφά είχαν προβλέψει οι δάσκαλοί της, τον έπαιξε "με θέληση και ευχαρίστηση".

Για παράδειγμα, τι δουλιά είχε ένα νεαρό κορίτσι, κόρη του βαθύπλουτου αριστοκράτη Ερλ Σπένσερ του 8ου, που τα παιδικά της χρόνια τα πέρασε παίζοντας στον κήπο με τα παιδιά της βασιλικής οικογένειας, να πάει να "δουλέψει" σε σπίτι νιόπλουτων Αμερικανών σαν μπέιμπι - σίτερ; Το "παράξενο" δεν είναι παράξενο, αν θυμηθεί κανείς ότι τότε ταυτόχρονα ανακοινώνεται ο δεσμός της με τον Κάρολο και άρα κάποιοι που ξέρουν περισσότερα στήνουν ήδη τη μελλοντική της εικόνα.Εκτοτε σχεδόν σε κάθε μεγάλη εμφάνιση της πριγκίπισσας παραβρίσκεται "κουβαλημένη" από την Αμερική εκείνη η οικογένεια, όπως αποδείχνουν τα βίντεο και οι φωτογραφίες, για να παραπέμπουν αυτόματα και σε εκείνη την πλευρά του "εργαζόμενου κοριτσιού" που... αγαπάει τα παιδιά. Αλλιώς, δεν υπήρχε τίποτα να πουν για εκείνη την περίοδο.

Στη συνέχεια, όταν τελικά προγραμματίστηκε ο βασιλικός γάμος, τι δουλιά είχαν εκείνες οι τότε παγκόσμιες τηλεοπτικές συνδέσεις; Μήπως και τότε ήταν κατά "απαίτηση της κοινής γνώμης"; Από πού την ήξεραν; Κάποιοι πάλι σερβίριζαν το "νέο πρόσωπο" στη βρετανική βασιλική οικογένεια, όπως δειλά δειλά σερβίριζαν τον Κάρολο να "σοσιαλίζει" και να... ανησυχεί για τα σκληρά αντιλαϊκά μέτρα της τότε πρωθυπουργού Θάτσερ. Η κάλυψη του γάμου εκείνη την εποχή, πριν 16 χρόνια, θυμίζουμε ότι έγινε από κρατικά κυρίως κανάλια, γιατί ακόμα δεν είχαν διαδοθεί και επιβληθεί σε τέτοια κλίμακα τα ιδιωτικά. Στην Ελλάδα, για παράδειγμα, ήρθαν πολλά χρόνια αργότερα.

Μετά οι γνωρίζοντες παριστάνουν πως ξεχνούν ότι ο ρόλος "επισκέψεις σε φιλανθρωπικά ιδρύματα" καταμερίστηκε από τη βασιλική οικογένεια εκείνα τα χρόνια ακριβώς, σε μια προσπάθεια "φρεσκαρίσματος" της δημόσιας εικόνας της βασιλείας. Μέχρι τότε, αυτόν το ρόλο τον έπαιζε συστηματικά η βασιλομήτωρ, που ήδη τότε "έβγαινε" η πιο δημοφιλής της οικογένειας. Ομως χρειαζόταν ένα καινούριο νεανικό πρόσωπο και η Νταϊάνα ήταν η καταλληλότερη. Το στήσιμο ήταν τέλειο, αφού συνήθως όλως τυχαίως την τελευταία στιγμή ειδοποιούνταν οι δημοσιογράφοι και οι φωτογράφοι για να "πιάσουν" τη στιγμή της απόδοσης της φιλανθρωπίας. Κάτι άλλωστε που γινόταν συστηματικά τα προηγούμενα χρόνια και με τη βασιλομήτορα. Οι δηλώσεις ή δεν υπήρχαν ή ήταν ελάχιστες, για να διατηρείται η εικόνα της σεμνότητας, καθώς του μυστηρίου και του απόμακρου.

Οπως παλιότερα είχαν μάθει οι δημοσιογράφοι να σχολιάζουν τα καπέλα της βασιλομήτορος τώρα είχαν να γράφουν για τις ξεχωριστές τουαλέτες της Νταϊάνας, σ' αυτές τις εμφανίσεις της. Τίποτα άλλο δεν υπήρχε και όταν δεν υπάρχει τίποτα, δίνει την αφορμή να κτιστούν όλα τα παραμύθια του κόσμου... Αυτός ήταν και ο στόχος άλλωστε. Να φτιαχτεί ο αόριστος μύθος, αλλά και κανένας τουλάχιστον από τη βασιλική οικογένεια, ούτε η Νταϊάνα, να μην είναι υποχρεωμένος να τον στηρίξει ή να τον διαψεύσει.

Σιγά σιγά η πριγκίπισσα τελειοποιήθηκε σ' αυτόν το ρόλο της και όταν άρχισε η εποχή της ψυχρότητας με το παλάτι, ήξερε να τον παίζει, προκειμένου να κερδίζει πόντους στη σκληρή διαπραγμάτευση που έκανε μαζί τους για τα οικονομικά, τους τίτλους κλπ. Πύκνωσε τις δημόσιες εμφανίσεις τέτοιου τύπου, ερεθίζοντας σχεδόν καθημερινά την κοινή γνώμη.

Ηδη τότε έχουν εμφανιστεί τα πρώτα δείγματα της αυτοπαγίδευσης σ' αυτό το παιχνίδι με τη δημοσιότητα, γιατί από τη μια διεκδικεί τη μεγαλύτερη δυνατή φήμη και από την άλλη, όπως είναι φυσικό, θέλει την προστασία της ιδιωτικής της ζωής. Πρόκειται για τις γνωστές αντιφάσεις των ψεύτικων "υπερανθρώπων" - κατασκευάσματα της κάμερας και των "κονδυλοφόρων".

Ενα δείγμα που της θύμιζε πως ήταν μια παγιδευμένη στο ρόλο της θνητή, ήταν όταν ο Α. Μόρτον προτίμησε να πουλήσει έναντι κάποιων εκατομμυρίων, την ιστορία της σχέσης τους παρά να τη συνεχίσει. Τότε και η Νταϊάνα προφανώς κατάλληλα δασκαλεμένη έγινε ακόμα πιο προσεκτική ή μάλλον πιο τεχνική στο παιχνίδι της δημοσιότητας. "Δούλευε" πλέον μόνο με τους λεγόμενους "παπαράτσι", προσπαθώντας να ελέγχει τη διοχέτευση εικόνας και ελάχιστου λόγου.

Κλασικό παράδειγμα αυτής της "νέας τακτικής" ήταν οι μόλις πριν λίγους μήνες μακρινές φωτογραφίες της με τον Αλ Φαγιέντ, που όμως συνοδεύονταν με τις σχετικές δηλώσεις. Αρα είχαν ειδοποιηθεί (την τάδε ώρα από την τάδε γωνία... κλπ). Αποδείχτηκε όμως για άλλη μια φορά πως "όποιος παίζει με τη φωτιά καίγεται...".

Το γεγονός πως τεράστιο πλήθος κόσμου παρακολούθησε συγκινημένο ζωντανά την κηδεία, όπως και το ότι εκατομμύρια τηλεθεατές σε όλο τον πλανήτη υποβλήθηκαν σε "μαζική ύπνωση", είναι αναμφισβήτητο και ιδιαίτερα ανησυχητικό.

Οι νόμοι της Κοινωνικής Ψυχολογίας θα μας πουν ότι "το ψυχολογικό πλήθος είναι προσωρινό ον, που συντίθεται από ετερογενή στοιχεία στιγμιαία συγκολλημένα, ακριβώς όπως τα κύτταρα ενός ζωντανού σώματος αποτελούν με τη συνένωσή τους ένα καινούριο ον, που εκδηλώνει χαρακτήρες έντονα διαφορετικούς από τους χαρακτήρες του κάθε κυττάρου" ("Ψυχολογία των Οχλων" Γ. Λε Μπον). Δηλαδή αυτό ακριβώς που βιώσαμε πριν από λίγες ημέρες, όπου άνθρωποι με ξεχωριστές προσωπικότητες, ενδιαφέροντα, ηλικίες, με την κατάλληλη διέγερση έσβησαν για λίγο τις ξεχωριστές τους συνειδήσεις ή τις όποιες συλλογικές, πέρασαν προσωρινά στο χώρο του ασυνείδητου και ενώθηκαν σε ένα πλήθος μαζικά συγκινημένο.

Για να σβηστούν οι συνειδήσεις και να ομαδοποιηθούν στον κοινό ασυνείδητο κόσμο των συναισθημάτων χρειάστηκαν πάλι γνωστοί μηχανισμοί της κοινωνικής ψυχολογίας. Χρησιμοποιήθηκε υπερβολικά ο μηχανισμός της ταύτισης,που ομαδοποίησε τεράστιες ξεχωριστές κατηγορίες του υπό διαμόρφωση ψυχολογικού πλήθους. Για παράδειγμα, "δουλεύτηκε" στις ανταποκρίσεις και τα ρεπορτάζ πολύ, ακόμα και εδώ στην Ελλάδα, το επίθετο "Σταχτοπούτα",που λειτουργούσε μέσω του μηχανισμού της ταύτισης για μια ορισμένη κατηγορία νέων, αλλά και μεγαλύτερων γυναικών, που πίσω από τη συνείδησή τους κρύβουν ίσως το πολύ κλασικό ανικανοποίητο όνειρο. Η συνείδηση θα έλεγε: από πού έως πού "Σταχτοπούτα" το πλουσιοκόριτσο, που έπαιζε από μικρή με το διάδοχο; Ομως η συνείδηση είχε σπρωχτεί σε προσωρινή εξαφάνιση από τα λέγε λέγε των μικροφώνων και είχε ξυπνήσει η ασύνειδη ιδιότητα του ψεύτικου ονείρου, που μαζί με το μηχανισμό της ταύτισης, εξαφάνιζε το ετερογενές και ένωνε σε ένα πολύ χαμηλότερο επίπεδο συναισθημάτων, ανίκανων για την παραμικρή λογική σκέψη.

Να λοιπόν, για παράδειγμα, γιατί το "Τάιμ" επιμένει πως όλο το "νόημα" και η "εξαιρετική παρουσία" της Νταϊάνα πιάνεται από ένα παπούτσι χορού κρεμασμένο στα κάγκελα του παλατιού του Κένσιγκτον όπου γράφεται: "Ησουν μια Σταχτοπούτα, τώρα είσαι ωραία κοιμωμένη". Ας σημειώσουμε τέλος πως το παραμύθι της "Σταχτοπούτας", όσον αφορά το μηχανισμό της ταύτισης, κατά έμμεσο τρόπο και στο επίπεδο του ασύνειδου δεν αφήνει ανεπηρέαστους ούτε τους άντρες, αφού λειτουργεί το ψευτοόνειρο του άλματος στην επιτυχία, όπου τα εμπόδια ξεπερνιούνται με τη βοήθεια του "μαγικού ραβδιού". Αναφέραμε ήδη πιο πάνω το σενάριο του "Ρόκι", όπου φυσικά το "μαγικό ραβδί" έχει αντικατασταθεί από το πρωινό τρέξιμο, τα πολλά πους-απς και τα μελάτα αυγά... αλλά μπορούμε να θυμηθούμε και τη λειτουργία που έχουν ακόμα οι παλιές ελληνικές ταινίες, όπου ο μύθος είναι πότε με την "αρσενική" και πότε με τη "θηλυκή" του εκδοχή...

Με τον ίδιο τρόπο φυσικά δουλεύτηκαν σχεδιασμένα ή τυχαία κατά κατηγορία πληθυσμού, τα επίθετα "μητέρα, φιλάνθρωπη, ανατρεπτική, αγία, θεά...",ώσπου πλέον είχε χαθεί κάθε μέτρο και στο πεδίο του ασύνειδου άκουγες ό,τι ήθελες... Με το διαρκή βομβαρδισμό υπερβολικού λόγου και εικόνας αγγίζονταν - διεγείρονταν όλο και καινούριες κατηγορίες του πληθυσμού και ενώνονταν στο χαμηλό επίπεδο των κατασκευασμένων συναισθημάτων. Ο καθένας διέφερε στον κόσμο της συνείδησηςν αλλά δεν είχε καμιά διαφορά στις κοινές δράσεις του ασύνειδουν που του είχαν υποβληθεί - επιβληθεί.

Ταυτόχρονα ο μηχανισμός της μεταδοτικότητας έκανε και αυτός τη δουλιά του και εκεί που δεν μπορούσε να λειτουργήσει αυτόματα, δέχτηκε τη "μηχανική" βοήθεια από τα ΜΜΕ, αλλά και τη βρετανική κυβέρνηση και τις αρχές. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση που αναφέρει ο "Εκόνομιστ" για το τι συνέβη με τις ομοσπονδίες των σπορ, που είναι γνωστό για το τι ρόλο παίζουν στη ρύθμιση του βρετανικού τρόπου ζωής, ιδιαίτερα το Σαββατοκύριακο. Η Ομοσπονδία του Κρίκετ "πρόλαβε", πριν φουντώσει η συγκίνηση, να "καθαρίσει" με ενός λεπτού σιγή πριν τους προγραμματισμένους αγώνες, η Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου, που συνεδρίασε αργότερα, είχε ήδη "συγκινηθεί" και αποφάσισε την αναβολή των αγώνων. Η εθνική ποδοσφαίρου της Σκοτίας, που είχε αγώνα με τη Λευκορωσία και είχε αποφασιστεί να τον κάνουν, αναγκάστηκε να τον αναβάλει κάτω από τις πιέσεις της κυβέρνησης του Τ. Μπλερ και με δεδομένο ότι τρεις ποδοσφαιριστές, υπό την επίδραση της γενικής ατμόσφαιρας που στο μεταξύ είχε διαμορφωθεί, αρνιούνταν να κατέβουν στο γήπεδο. Γενικά η κυβέρνηση του Τ. Μπλερ λειτούργησε ακολουθώντας την αρχή του Ρ. Κίπλινκγ: "Βάδιζε με τους βασιλείς - μη χάνεις το κοινό αίσθημα". Ενα "κοινό αίσθημα" όμως, κατάλληλα προετοιμασμένο και "φουντωμένο".

Με τέτοιους και άλλους μηχανισμούς της Κοινωνικής Ψυχολογίας που λειτούργησαν αυτόματα ή με λίγο "σπρώξιμο", αλλά σε μια υπερβολική πρωτοφανή δόση, που δόθηκε αρχικά σταγόνα σταγόνα για 16 χρόνια και τις τελευταίες ημέρες "ολόκληρο το μπουκάλι" στην κοινή γνώμη, δεν είναι καθόλου παράξενη η μαζική συγκίνηση που προκλήθηκε για την απώλεια μιας ζωής, που ήταν χαμένη από καιρό...

Το ζήτημα που είναι το σοβαρότερο, δεν είναι αν τελικά κατορθώσουν να ανακηρύξουν "αγία" την Νταϊάνα ή ό,τι άλλο θέλουν... Το ζήτημα βρίσκεται στο γεγονός πως γινόμαστε καθημερινά μάρτυρες των τρομακτικών πραγματικά δυνατοτήτων που έχουν αναπτυχθεί στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης. Οι μέθοδοι εξαφάνισης της συνείδησης και απελευθέρωσης των ασύνειδων ιδιοτήτων είναι πολύ παλιές και εκεί έχει στηριχτεί η ανάπτυξη διάφορων κοσμοθεωριών ή επιμέρους ιδεολογιών, πχ θρησκείες κλπ. Το καινούριο είναι η υπερβολική ποσότητα που μπορεί να δοθεί η "δόση" και οι τεχνικές δυνατότητες της διάδοσής της, από άκρο σε άκρο στον πλανήτη. Οσο οι μηχανισμοί διάδοσης ιδεών, αλλά και διέγερσης του ασύνειδου βρίσκονται στην απόλυτη κυριαρχία του κεφαλαίου, κανένας δεν μπορεί να κοιμάται ήσυχος ότι έχει αναπτυγμένο τον προσωπικό του αμυντικό μηχανισμό να αντισταθεί και να "γλιτώσει".

Πρώτα από όλα η προσωπική συνείδηση λειτουργεί επιλεκτικά παίρνοντας ό,τι "της αρέσει" πράγμα που την κάνει επιρρεπή σε ολισθήματα, με δεδομένα τα ασαφή όρια με τον κόσμο των συναισθημάτων και του ασύνειδου. Ομως το σοβαρότερο ίσως πρόβλημα βρίσκεται στο γεγονός ότι οι μηχανισμοί χειραγώγησης είναι αυτοί που σου βάζουν τα όρια συνολικά και εσύ μετά προσπαθείς, με μόνη την προσωπική σου στάση, αν έχεις κατορθώσει να διασώσεις το συνειδητό σου κόσμο, να αποδείξεις πως "δεν είσαι ελέφαντας"... Μια τέτοια προσπάθεια, όταν είναι μόνο ατομική, παγιδευμένη κάτω από τα διαμορφωμένα όρια, είναι συνήθως και καταδικασμένη. Πολλά έχουν ίσως να μας διηγηθούν άνθρωποι που έβλεπαν τη μαζική τρέλα του φασισμού να φουντώνει και πίστευαν ότι δεν τους αγγίζει, αφού αυτοί διατηρούνται "σώοι στας φρένας". Πόσοι και πόσοι επιστήμονες μελετητές κλπ, σκοντάφτουν σήμερα στον παραλογισμό του λεγόμενου νεοφιλελευθερισμού και αντί να ασχολούνται με την παραπέρα προώθηση της επιστήμης τους, αναγκάζονται ένα επίπεδο πιο κάτω να βλέπουν - αποδείχνουν πως δεν υπάρχει λειτουργία "ελεύθερης αγοράς" στην εποχή της κυριαρχίας των μονοπωλίων;

Η ατομική αντίσταση είναι χρήσιμη, αλλά γίνεται αναποτελεσματική από μόνη της όταν απαιτείται αλλαγή της συλλογικής συνείδησης και μαζική αντίσταση. Η οργανωμένη συλλογική δράση, εκτός του ότι προστατεύει τα όρια της συλλογικής συνείδησης, αρχίζει και τη διαδικασία μετακίνησής τους από τη συμπίεση που δέχονται στον κόσμο του παράλογου και θεμελιώνει τους τρόπους υπέρβασής τους. Σε τελευταία ανάλυση, η οργανωμένη συλλογική δράση είναι και η μοναδική διαδικασία που βάζει μπρος το μηχανισμό απελευθέρωσης και της ατομικής προσωπικότητας.

Παύλος ΑΛΕΠΗΣ

Βαριά σύννεφα σκιάζουν την, πάλαι ποτέ, κραταιά συμμαχία των Ηνωμένων Πολιτειών με τη Σαουδική Αραβία. Η, μέχρι πρότινος, σταθερή και πιστή σύμμαχος των ΗΠΑ στον αραβικό χώρο φαίνεται ότι βρίσκεται σε μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από ανακατατάξεις στους κόλπους της βασιλικής οικογένειας και από μια σειρά κοινωνικο-οικονομικών αλλαγών που επηρεάζουν τις σχέσεις της με το Λευκό Οίκο. Η ένταση, οι διαφωνίες και οι, χαμηλών τόνων, αλληλοκατηγορίες μοιάζουν, πια, να είναι τα κυρίαρχα στοιχεία στις σχέσεις Ριάντ - Ουάσιγκτον.

Η διαμορφωθείσα κατάσταση ήρθε στο φως της δημοσιότητας, με αφορμή τη βομβιστική επίθεση της 25ης Ιούνη του 1996, με στόχο τη μεγαλύτερη αμερικανική βάση στην περιοχή Ελ Κομπάρ της Σαουδικής Αραβίας. Από την έκρηξη του παγιδευμένου αυτοκινήτου, που περιείχε 2.200 κιλά εκρηκτικής ύλης και άφησε πίσω του έναν κρατήρα διαμέτρου 28 μέτρων και βάθους 11 μέτρων, έχασαν τη ζωή τους 19 Αμερικανοί στρατιώτες και δεκάδες τραυματίστηκαν. Η επίθεση στην αμερικανική βάση του Ελ Κομπάρ, στην οποία διέμεναν 2.900 στρατιώτες και ανώτεροι αξιωματούχοι των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων που είχαν υπό την επίβλεψή τους όλα τα τεκταινόμενα στον Περσικό Κόλπο, στοίχισε στην Ουάσιγκτον τις μεγαλύτερες ανθρώπινες απώλειες στους κόλπους του στρατεύματός της την τελευταία δεκαετία και μάλιστα επί στενά συμμαχικού εδάφους.

Οι ανακρίσεις και οι έρευνες που ακολούθησαν ανέδειξαν στο μέγιστο βαθμό τα προβλήματα στις σχέσεις των δύο χωρών και προκάλεσαν εκατέρωθεν δυσαρέσκεια και αγανάκτηση. Οπως αναμενόταν, η αμερικανική διπλωματία έριξε ιδιαίτερο βάρος στη σύλληψη των ενόχων της επίθεσης και απέστειλε άμεσα στην περιοχή ειδικά εκπαιδευμένες ομάδες του FBI, αλλά και τον τότε υπουργό Εξωτερικών Ουόρεν Κρίστοφερ. Η επίσημη ανταπόκριση της σαουδαραβικής ηγεσίας ήταν θετική και η ίδια η βασιλική οικογένεια δεσμεύτηκε ότι θα γίνει ό,τι είναι δυνατόν για να αποκαλυφθεί η αλήθεια και να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι.

Οι επικεφαλής των ομάδων του FBI, όμως, υποστηρίζουν ότι οι σαουδαραβικές αρχές, όχι μόνο δεν τήρησαν τη δέσμευσή τους, αλλά, αντίθετα, προέβαλαν σειρά κωλυμάτων και εμποδίων στις ερευνητικές διαδικασίες. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο διευθυντής του FBI Λούις Φρέεχ, σε σχετική αναφορά του, "οι εκατοντάδες άνδρες της υπηρεσίας μας που πέρασαν ολόκληρες εβδομάδες στο Ελ Κομπάρ διενεργώντας έρευνες δε βοηθήθηκαν διόλου από τις σαουδαραβικές αρχές ασφαλείας" και προβάλλει ως τρανταχτό παράδειγμα της έλλειψης συνεργασίας το ότι "ακόμα και το παγιδευμένο αυτοκίνητο τύπου Σεβρολέτ με το οποίο πραγματοποιήθηκε η επίθεση δεν κατέστη δυνατό να ερευνηθεί από τους Αμερικανούς πράκτορες, παρά μόνο μετά από 6 μήνες και κατόπιν διπλωματικών παρεμβάσεων στα υψηλότερα κλιμάκια της σαουδαραβικής ηγεσίας".

Οι τριβές και οι διαφωνίες ανάμεσα σε Αμερικανούς και Σαουδάραβες εντείνονται μέχρι τα τέλη του περασμένου χρόνου και στις αρχές του 1997 ο Λούις Φρέεχ απειλεί επισήμως ότι θα αποσύρει όλους τους άνδρες του από την περιοχή. Τις απειλές του FBI συνοδεύουν οι δηλώσεις της Αμερικανίδας υπουργού Δικαιοσύνης Τζανέτ Ρίνο, μέσω των οποίων κατηγορεί ευθέως τις σαουδαραβικές αρχές ότι απέκρυψαν πολύ σημαντικές πληροφορίες, σχετικές με τη βομβιστική επίθεση στο Ελ Κομπάρ. Οι δηλώσεις αυτές σημαίνουν, στην ουσία, το τέλος της "σιωπηλής" (και άγνωστης) περιόδου στις σχέσεις Ριάντ - Ουάσιγκτον.

Σε μια προσπάθεια να κατευνάσει την οργή του ισχυρού της συμμάχου, η βασιλική οικογένεια της Σαουδικής Αραβίας στέλνει στην Ουάσιγκτον διπλωματική αντιπροσωπεία, με επικεφαλής τον πρίγκιπα Σουλτάνο, που κατέχει τη θέση του υπουργού Αμυνας και του επικεφαλής της πολιτικής αεροπορίας, ενώ παράλληλα θεωρείται ένας από τους ισχυρότερους επίδοξους διαδόχους του βασιλιά Φαχντ. Ηταν η πρώτη φορά στα 12 χρόνια της στενής συνεργασίας των δύο χωρών που μια τόσο υψηλή σαουδαραβική αντιπροσωπεία επισκεπτόταν την Ουάσιγκτον, με στόχο να διαβεβαιώσει τη νέα υπουργό Εξωτερικών Μαντλίν Ολμπράιτ "ότι θα ενταθεί η συνεργασία με τις αμερικανικές αρχές και ιδιαίτερα με το FBI, στην κατεύθυνση της αναζήτησης των ενόχων της επίθεσης στο Ελ Κομπάρ".

Παρά τις διαβεβαιώσεις του πρίγκιπα διάδοχου, η σαουδαραβική ηγεσία συνέχισε να τηρεί τη θέση που διακήρυξε από την πρώτη ημέρα μετά την επίθεση στο Ελ Κομπάρ: "Είμαστε ικανοί να ανακαλύψουμε μόνοι μας τους ενόχους και συνεπώς η ανάμειξη ξένων στην ερευνητική διαδικασία, όχι μόνο δεν είναι απαραίτητη, αλλά και αποτελεί απειλή για την εθνική μας κυριαρχία"! Βέβαια, οι διακηρύξεις και οι δηλώσεις είχαν περιορισμένη ισχύ, καθώς οι σχέσεις στενής εξάρτησης του βασιλιά Φαχντ από την Ουάσιγκτον ανάγκασαν τις σαουδαραβικές αρχές να προχωρήσουν σε ορισμένες, έστω και επιφανειακές, κινήσεις. Ετσι, στα τέλη Δεκέμβρη του 1996, ο πρίγκιπας Ναγιέφ, υπουργός Εσωτερικών και αδελφός του βασιλιά Φαχντ, ανακοίνωσε ότι η σαουδαραβική αστυνομία άγγιξε τους ενόχους της επίθεσης στο Ελ Κομπάρ. Σύμφωνα, πάντα, με την ανακοίνωση του πρίγκιπα Ναγιέφ, οι συλληφθέντες, των οποίων οι μαγνητοφωνημένες ομολογίες απεστάλησαν στην Ουάσιγκτον, ανήκαν στην εξτρεμιστική σιιτική οργάνωση "Χεζμπολάχ του Χεντζάχ". Οι επικεφαλής του FBI διέταξαν να σταματήσει η προσαγωγή των υπόπτων, αμφισβητώντας την αυθεντικότητα των ομολογιών, καθώς ήταν γνωστό ότι λήφθηκαν μετά από εξοντωτικά βασανιστήρια.

Η τελευταία πράξη της διαδικασίας ρήξης των σχέσεων των ΗΠΑ και της Σαουδικής Αραβίας με αφορμή την επίθεση στο Ελ Κομπάρ "παίχτηκε" μόλις πριν από δύο μήνες σε δικαστήριο της Ουάσιγκτον. Το FBI συνέλαβε στον Καναδά, μετά από υπόδειξη των σαουδαραβικών αρχών, τον Χανί Ελ Σαγιέγκ, έναν νεαρό Σαουδάραβα σιίτη, ο οποίος "συμφώνησε να γίνει η έκδοσή του στις ΗΠΑ, με την κατηγορία ότι είχε πάρει μέρος στο σχεδιασμό επιθέσεων εναντίον Αμερικανών πολιτών στη Σαουδική Αραβία κατά την περίοδο του Γενάρη 1994 - Δεκέμβρη 1995", κατηγορία που θα του στοίχιζε το πολύ 10 χρόνια φυλάκισης. Σε αντάλλαγμα, οι αμερικανικές αρχές δε θα τον ενέπλεκαν στην υπόθεση της επίθεσης του Ελ Κομπάρ, ενώ ο ίδιος θα τους παρείχε κάθε δυνατή πληροφορία για το συμβάν.

Εντούτοις, τόσο οι ιθύνοντες του FBI, όσο και οι αξιωματούχοι του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης έμειναν άναυδοι, όταν ο Ελ Σαγιέγκ αρνήθηκε ενώπιον του δικαστηρίου τις "συμπεφωνημένες" κατηγορίες και έφερε σε δεινή θέση τους κατηγόρους του, καθώς δεν είχαν συγκεντρωθεί στοιχεία εναντίον του, δεδομένης της "συμφωνίας". Η απρόσμενη αυτή εξέλιξη, καθώς και η έλλειψη επιβαρυντικών στοιχείων για τους δύο άλλους υπόπτους που υποδεικνύουν οι σαουδαραβικές αρχές, εκ των οποίων ο ένας "αυτοκτόνησε" στη φυλακή, προκάλεσαν την οργή της Ουάσιγκτον, που, διά στόματος της υπουργού Δικαιοσύνης Τζάνετ Ρίνο, διαμήνυσε προς όλες τις κατευθύνσεις ότι "οι αναγκαίες αποδείξεις θα βρεθούν και οι έρευνες στο εξωτερικό θα συνεχιστούν μέχρι την οριστική επίλυση του ζητήματος".

Η αλλαγή στάσης της, άλλοτε, πιστής και σιωπηλής συμμάχου απέναντι στην ισχυρή προστάτιδα Ουάσιγκτον μπορεί, τουλάχιστον με τα υπάρχοντα δεδομένα, να αναλυθεί σε δύο επίπεδα: Στο επίπεδο των εξωτερικών διπλωματικών εξελίξεων και στο επίπεδο της εσωτερικής κούρσας διαδοχής, που λαμβάνει χώρα στους κόλπους της ηγετικής βασιλικής οικογένειας.

Η προχωρημένη ηλικία και τα σοβαρά προβλήματα υγείας του βασιλιά Φαχντ έχουν ανοίξει το δρόμο σε μια, άνευ προηγούμενου, αναμέτρηση εξουσίας ανάμεσα στους επίδοξους διαδόχους του, που μοιάζουν ικανοί να κάνουν τα πάντα, προκειμένου να αναρριχηθούν στη θέση του απόλυτου μονάρχη. Σε μια χώρα, προικισμένη με πλουσιότατο υπέδαφος σε κοιτάσματα πετρελαίου, της οποίας, όμως, ο λαός ζει στη φτώχεια και υπό την καταπίεση ενός αυταρχικού άρχοντα, τα οικονομικά προβλήματα και τα κοινωνικά αδιέξοδα συσσωρεύονται και δημιουργούν μια ιδιαίτερα βαριά και εκρηκτική ατμόσφαιρα.

Σε μια προσπάθεια να δώσει παράταση ζωής στην εξουσία του, ο βασιλιάς Φαχντ διόρισε 60 νέα μέλη στο, στην ουσία, διακοσμητικό Συμβουλευτικό Συμβούλιο, ανάμεσα στα οποία, όμως, επέλεξε εξέχουσες πανεπιστημιακές προσωπικότητες, γνωστές για τις ελαφρά "αντικαθεστωτικές" τους απόψεις. Με τις επιλογές του, ο Σαουδάραβας μονάρχης προσπάθησε, τόσο να εκτονώσει τις αντιπαραθέσεις των διαδόχων, όσο και να ικανοποιήσει το αύξον συναίσθημα "αντιαμερικανισμού" της κοινής γνώμης της χώρας. Αντιαμερικανισμός, που φαίνεται ότι καλλιεργήθηκε από την "υπεροπτική" στάση των ΗΠΑ απέναντι στον αραβικό κόσμο, ιδιαίτερα μετά τον πόλεμο του Περσικού, και ενισχύθηκε από τη σταδιακή χειροτέρευση των ισραηλινο-παλαιστινιακών σχέσεων, σε συνδυασμό με τη σταθερή υποστήριξη που η Ουάσιγκτον παρείχε στο Ισραήλ.

Παράλληλα, διαισθανόμενος την αυξανόμενη επιρροή στο σαουδαραβικό λαό των φανατικών σιιτών και σουνιτών μουσουλμάνων, που ενισχύονται από το Ιράν, ο βασιλιάς Φαχντ προσπάθησε να αποφύγει τις έντονες αντιπαραθέσεις μαζί τους.Ο Σαουδάραβας μονάρχης επέλεξε να κρατήσει σε απόσταση τους Αμερικανούς απεσταλμένους του FBI από σημαντικές πληροφορίες που θα αποκάλυπταν, κατ' αρχάς, την εμβέλεια της ισλαμικής επιρροής και, κατά δεύτερον, το μέγεθος της λαϊκής δυσαρέσκειας, δύο παράγοντες που θα οδηγούσαν στην άσκηση σκληρότερων πιέσεων από την Ουάσιγκτον και θα τον ανάγκαζαν να πάρει μέτρα, που θα προκαλούσαν έντονες εσωτερικές αντιπαραθέσεις με απρόβλεπτες συνέπειες, αλλά και ρήξεις με τις υπόλοιπες αραβικές χώρες.

Αλλωστε, εκτός των άλλων, η σαουδαραβική ηγεσία δε δείχνει διατεθειμένη να οδηγήσει στα άκρα τις σχέσεις της με το γειτονικό Ιράν. Αντίθετα, μάλιστα, τον τελευταίο καιρό οι σχέσεις των δύο ισχυρών γειτόνων βαίνουν προς το καλύτερο, γεγονός που επιβεβαίωσε ο Σαουδάραβας υπουργός Προεδρίας πρίγκιπας Αμπντάλα, ανακοινώνοντας τη συμμετοχή της χώρας του στη Συνάντηση των χωρών - μελών του Οργανισμού Ισλαμικής Διάσκεψης. Η ενέργεια αυτή αφ' ενός ενίσχυσε τη θέση του Αμπντάλα στην κούρσα της διαδοχής στα μάτια του σαουδαραβικού λαού, αφ' ετέρου προκάλεσε τη βαθιά ανησυχία των ΗΠΑ, που, όπως και το Ισραήλ, θεωρούν τις διασκέψεις του είδους ως χαρακτηριστικό δείγμα ενίσχυσης της ενδοαραβικής συνοχής και, κατά συνέπεια, ως σαφέστατη απειλή για τα συμφέροντά τους στην περιοχή.

Είναι σαφέστατο ότι η βασιλική οικογένεια της Σαουδικής Αραβίας είναι τόσο εξαρτημένη από τις ΗΠΑ, ώστε να μην μπορεί να έρθει σε ευθεία αντιπαράθεση μαζί τους. Συγχρόνως, όμως, οι ανακατατάξεις στο επίπεδο της εξουσίας, σε συνδυασμό με την έντονη λαϊκή δυσαρέσκεια και τις εξελίξεις στις ενδοαραβικές σχέσεις, αναγκάζουν τη σαουδαραβική ηγεσία να κρατήσει τις αποστάσεις της, για πρώτη φορά, από τη στενή της σύμμαχο, την Ουάσιγκτον. Οι επικεφαλής της CIA αποκάλυψαν ότι μετά την επίθεση στο Ελ Κομπάρ η Σαουδική Αραβία εντάχθηκε στη λίστα των χωρών "στόχων υψηλής στρατηγικής", μετά το Ιράν, το Ιράκ, την Κίνα, τη Βόρεια Κορέα και τη Ρωσία, χώρες που ο Λευκός Οίκος επιθυμεί να εισαγάγει και να εδραιώσει τα συμφέροντά του. Από την άλλη πλευρά, ο σαουδαραβικός Τύπος, σε μια πρωτοφανή επίδειξη "ανεξαρτησίας", σημείωνε ότι "παρά τη στενή συμμαχία ανάμεσα στις δύο χώρες, είναι πολύ πιθανό τα συμφέροντα των ΗΠΑ και της Σαουδικής Αραβίας να μην ταυτίζονται πλέον". Οποια και αν είναι η εξέλιξη των σχέσεων των, πάλαι ποτέ, άριστων συμμάχων, το βέβαιο είναι ότι η κραταιά τους συμμαχία ανήκει στο παρελθόν και ότι οι διαξιφισμοί σχετικά με την επίλυση του "μυστηρίου" της επίθεσης στην αμερικανική βάση του Ελ Κομπάρ είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.

Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ

ΜΟΣΧΑ

(Ανταπόκριση Ν. ΓΚΑΡΙΦΟΥΛΙΝΑ). -

Το πρόγραμμα δράσης του ΚΚΡΟ και της Λαϊκής - Πατριωτικής Ενωσης Ρωσίας (ΛΠΕΡ) για το φθινόπωρο παρουσίασε την Τετάρτη, σε συνέντευξη Τύπου στην Κρατική Δούμα, ο πρόεδρος της ΚΕ του ΚΚΡΟ, της ΛΠΕΡ και της ΚΟ του ΚΚΡΟ στην Κρατική Δούμα Γκενάντι Ζιουγκάνοφ. Το πρόγραμμα αυτό προβλέπει την πραγματοποίηση σημαντικών εκδηλώσεων. Στις 22 Σεπτέμβρη θα γίνουν ακροάσεις στην Κρατική Δούμα. Σ' αυτές θα χρειαστεί να συμμετάσχουν οι καθοδηγητές όλων των νομοθετικών οργάνων των περιοχών της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Στις 27 Σεπτέμβρη, με πρωτοβουλία του Αγροτικού Κόμματος και των συνδικάτων και την ενεργό υποστήριξη της ΛΠΕΡ, θα διεξαχθεί πανρωσική κινητοποίηση διαμαρτυρίας κατά της κοινωνικοοικονομικής πολιτικής της γιελτσινικής κυβέρνησης. Για τις 3-4 Οκτώβρη, που συμπίπτει και με την επέτειο του γιελτσινικού πραξικοπήματος και του βομβαρδισμού το 1993 του Ανωτάτου Σοβιέτ της Ρωσίας από τα τανκς, προγραμματίζεται η πανρωσική εκδήλωση "Αντι - Τρομοκρατία". "Η κατάσταση από την άποψη αυτή δεν είναι απλώς κρίσιμη, αλλά τραγική και σ' αυτή την εκδήλωση θα μπορούσαν να πάρουν μέρος όλα τα κοινωνικά στρώματα και οι πολίτες της Ρωσίας, οι οποίοι ενδιαφέρονται για την προσωπική και δημόσια ασφάλεια της χώρας", τόνισε ο Ζιουγκάνοφ.

Στις 8 Οκτώβρη θα γίνουν οι κοινοβουλευτικές ακροάσεις για τον προϋπολογισμό και τον Ποινικό Κώδικα, για τον οποίο έχουν γίνει πολλές παρατηρήσεις από τα τοπικά όργανα της εξουσίας. Οι ακροάσεις αυτές θα γίνουν από κοινού με τους κυβερνήτες, οι οποίοι προηγουμένως θα συμμετάσχουν στις 21-22 Σεπτέμβρη στη συνεδρίαση του Συμβουλίου της Ομοσπονδίας (Ανω Βουλή), ώστε να βρεθεί μια κοινή άποψη. Επιτεύχθηκε συμφωνία για κοινή διαδήλωση διαμαρτυρίας με τις επιχειρήσεις της αμυντικής βιομηχανίας, οι οποίες καταστρέφονται, μολονότι ήταν απόλυτα ανταγωνιστικές τόσο μέσα στη χώρα, όσο και στο εξωτερικό. Τέλος, το γυναικείο κίνημα πρότεινε να διεξαχθεί η πανρωσική εκδήλωση "Τα παιδιά για την επιβίωση".

Μέχρι σήμερα 7.000.000 Ρώσοι πολίτες (μέσα στο Σεπτέμβρη μπορεί να φτάσει τα 10.000.000) έχουν υπογράψει το ντοκουμέντο "Διαμαρτυρία των Πολιτών" με αίτημα την παραίτηση του Γιέλτσιν, τις πρόωρες εκλογές, το σχηματισμό κυβέρνησης λαϊκής εμπιστοσύνης και την αποκατάσταση της στοιχειώδους κοινωνικής δικαιοσύνης, επισήμανε ο Ζιουγκάνοφ στη συνέντευξη Τύπου.

Ανακύπτουν τα ερωτήματα: Τι θα γίνει παραπέρα; Πώς προτίθεται το ΚΚΡΟ να αξιοποιήσει αυτές τις υπογραφές; Σκοπεύει, άραγε, να θέσει ζήτημα διεξαγωγής πανεθνικού δημοψηφίσματος για πρόωρες προεδρικές εκλογές; "Θα αποτελέσει τη βάση να καθίσουμε στη "στρογγυλή τράπεζα"", την οποία θα διοργανώσουν οι ΚΟ της Κρατικής Δούμας του ΚΚΡΟ, της "Ναροντοβλάστιε" και του Αγροτικού Κόμματος, είπε ο Ζιουγκάνοφ. "Θεωρούμε ότι αυτό αποτελεί έκφραση της υποστήριξης της πολιτικής αντίστασης του κόμματος στην πολιτική που εφαρμόζει το κυρίαρχο καθεστώς", πρόσθεσε ο αντιπρόεδρος της ΚΕ του ΚΚΡΟ Βαλεντίν Κουπτσόφ.

Το 1995 το ΚΚΡΟ πριν από τις βουλευτικές εκλογές είχε πάλι συγκεντρώσει πάνω από 3.000.000 υπογραφές, αλλά θέμα παραίτησης του προέδρου τελικά δεν έθεσε.

Ο Βαλεντίν Κουπτσόφ ενημέρωσε τους δημοσιογράφους για τις εσωκομματικές υποθέσεις σε σχέση και με διάφορα δημοσιεύματα στον Τύπο. Σημείωσε ότι το κόμμα προετοιμάζει εντατικά ορισμένες σημαντικές πολιτικές εκδηλώσεις, συνδεδεμένες κυρίως με το γιορτασμό των 80χρονων της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης. Ειδικότερα, θα διοργανωθούν εκδηλώσεις γενικού πολιτικού χαρακτήρα: στις 25 Οκτώβρη στο Λένινγκραντ και στις 4 Νοέμβρη στη Μόσχα. Καθήκον του κόμματος είναι στο στάδιο αυτό να παρουσιάσει όλο και περισσότερα υλικά για την πραγματική πολιτική της σοβιετικής εξουσίας και του Κομμουνιστικού Κόμματος, να σπάσει το κύμα του αντικομμουνισμού που θα ενταθεί στα ΜΜΕ. Στη συνέχεια ο Κουπτσόφ αναφέρθηκε στις πληροφορίες που είδαν τελευταία το φως της δημοσιότητας, με τη μορφή εντυπωσιακών, σε διάφορα ΜΜΕ - "Μοσκόβσκιε Νόβοστι", "Μοσκόβσκι Κομσομόλετς" και σε άλλα έντυπα για διάσπαση στο ΚΚΡΟ, για διάφορες αντιθέσεις στο Προεδρείο και την Κεντρική Επιτροπή του κόμματος. Σχετικά μ' αυτό ο Κουπτσόφ, εκ μέρους του Προεδρείου της ΚΕ, τόνισε: "Δεν πρέπει να ψάχνει κανείς να βρει ραδιουργίες εκεί που δεν υπάρχουν, δεν πρέπει να διαδίδονται διάφορες διαστρεβλώσεις. Πρώτον, στο Προεδρείο υπάρχει πλήρης ενότητα. Φυσικά, υπάρχουν διαφορετικές απόψεις για διάφορα ζητήματα τακτικής. Στους στρατηγικούς στόχους υπάρχει ενότητα στο Προεδρείο και την Κεντρική Επιτροπή, καθώς και στην Κοινοβουλευτική Ομάδα. Σε ό,τι αφορά τις πληροφορίες περί συνωμοσίας μου κατά του Γκενάντι Αντρέγεβιτς (Ζιουγκάνοφ) για καθαίρεσή του ή άλλων συντρόφων μας, θέλω να πω ότι πρόκειται για σκέτο ψέμα".

Ως ψέμα χαρακτήρισε και τη δήλωση του πρώην πρώτου αντιπροέδρου της Κρατικής Δούμας Αλεξάντρ Σόχιν, ο οποίος εκλέχτηκε πρόσφατα πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κυβερνητικού κόμματος "Σπίτι μας - η Ρωσία", ότι του ΚΚΡΟ χρηματοδοτεί τάχα το κίνημα του Λεβ Ρόχλιν προς υποστήριξη του στρατού. "Υποστηρίζουμε αυτό το κίνημα, συμμετέχουμε σ' αυτό το κίνημα τόσο στα κεντρικά όργανα, όσο και στις περιοχές, αλλά δεν μπορεί να γίνει λόγος για κάποια χρηματοδότηση. Η ψευτιά αυτή έχει ως στόχο τη δυσφήμιση του Ρόχλιν για σχέσεις του με τους κομμουνιστές". Ο Κουπτσόφ διέψευσε κατηγορηματικά την πληροφορία της εφημερίδας "Μοσκόβσκι Κομσομόλετς" για άμεσες σχέσεις του ΚΚΡΟ με τον οικιστικό συνεταιρισμό "Νεολαιίστικη Πρωτοβουλία" και με τον πρόεδρό του Ιγκορ Γκούμπκιν, ο οποίος, όπως αναφέρθηκε στον Τύπο, έχει συλληφθεί πριν από μερικούς μήνες με την κατηγορία για οργάνωση τρομοκρατικών ενεργειών στη Μόσχα, που συνδέονται με την απόπειρα ανατίναξης μνημείων του τελευταίου τσάρου της Ρωσίας.