Στην ατμόσφαιρα της Γης πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό κάηκε την περασμένη Πέμπτη η σεληνάκατος «Peregrine» της εταιρείας «Astrobotic Technology», χωρίς να καταφέρει να πετύχει τον στόχο της, την πρώτη προσεδάφιση ιδιωτικού σκάφους στη Σελήνη. Ηταν η τρίτη συνεχόμενη αποτυχία ιδιωτών για προσσελήνωση, μετά την ισραηλινή και την ιαπωνική αποστολή, που συνετρίβησαν στον φυσικό δορυφόρο του πλανήτη μας. Η διαστημοσυσκευή «Peregrine», που πήρε το όνομά της από το ταχύτερο πουλί, το είδος πετρίτης ή μέγας ιέραξ των γερακιών, ατύχησε πολύ νωρίτερα, καθώς 7 ώρες μετά την επιτυχή εκτόξευση με έναν πύραυλο Vulcan Centaur της «United Launch Alliance» (ULA) στην παρθενική του πτήση, εμφάνισε διαρροή καυσίμου. Τόσο η διαρροή, όσο και η προσπάθεια αντιστάθμισης της διαρροής με πυροδότηση των προωθητήρων εκτός προγράμματος, ώστε να διατηρηθεί κατά το δυνατό ο σωστός προσανατολισμός του σκάφους για τη λειτουργία των φωτοβολταϊκών του κυττάρων και η προκαθορισμένη πορεία του προς τη Σελήνη, οδήγησαν σε πρόωρη κατανάλωση των καυσίμων. Ως αποτέλεσμα η προσεδάφιση στη Σελήνη έγινε αδύνατη και το κέντρο ελέγχου της αποστολής προτίμησε να θέσει το σκάφος σε τροχιά επανόδου προς τη Γη, ώστε να καταστραφεί καιόμενο στην ατμόσφαιρα, αντί να δημιουργήσει διαστημικά σκουπίδια με τη συντριβή του στην επιφάνεια της Σελήνης.

Η αποστολή «Peregrine 1» επρόκειτο να μελετήσει τη σεληνιακή εξώσφαιρα, τις θερμικές ιδιότητες και το ποσοστό υδρογόνου μέσα στον σεληνιακό ρεγόλιθο (το επιφανειακό χώμα της Σελήνης), τα μαγνητικά πεδία και την ακτινοβολία στο σεληνιακό περιβάλλον. Εκτός από το φορτίο επιστημονικών οργάνων της NASA, με την οποία είχε συμβληθεί για την αποστολή αυτή και μερικά μικροσκοπικά ρομπότ από το Μεξικό και τις ΗΠΑ, η «Astrobotic» είχε τοποθετήσει πάνω στο «Peregrine» και αρκετά μη επιστημονικά ιδιωτικά μικροφορτία κάθε λογής, από αναμνηστικές πλάκες και διηγήματα, μέχρι κρυπτονομίσματα και στάχτες ανθρώπων, για τα οποία είχαν πληρώσει ιδιώτες μέσω εταιρειών και οργανισμών. Οι ανθρώπινες στάχτες προκάλεσαν μάλιστα τις έντονες διαμαρτυρίες της ινδιάνικης φυλής των Ναβάχο, καθώς οι Ινδιάνοι θεωρούν το φεγγάρι ιερό μέρος και δεν θέλουν να μολυνθεί από ανθρώπινα απομεινάρια.

Ανεξάρτητα από θρησκευτικού χαρακτήρα αντιρρήσεις των Ινδιάνων της Αμερικής, η ουσία βρίσκεται στο ότι όποιος έχει να πληρώσει μπορεί πια να μεταφέρει στη Σελήνη ό,τι πολύτιμο γι' αυτόν, που ενδεχομένως, όμως, είναι σκουπίδι για όλους τους υπόλοιπους. Η διεθνής συμφωνία που υπάρχει για το φεγγάρι και τα άλλα ουράνια σώματα δεν προβλέπει κάτι σχετικό με τέτοιες χρήσεις. Πέρα απ' αυτό, οι εταιρείες ίσως δεν θεωρούν ότι δεσμεύονται από τις συμφωνίες που είχαν υπογραφεί στο παρελθόν, όταν οι μόνοι φορείς με διαστημική δυνατότητα ήταν η Σοβιετική Ενωση και οι ΗΠΑ, ως κράτη.

Η «Astrobotic» θα δοκιμάσει ξανά προσσελήνωση το δεύτερο εξάμηνο του 2024, μεταφέροντας και ένα ρόβερ της NASA με το όνομα «Viper» (Οχιά). Η NASA συνεργάζεται με δύο ακόμη εταιρείες για μεταφορά φορτίων στο φεγγάρι, την «Intuitive Machines» και τη «Firefly». Και οι τρεις έχουν προγραμματίσει συνολικά για φέτος 6 αποστολές. Η αμέσως επόμενη είναι της «Intuitive Machines» με τη διαστημοσυσκευή «Nova-C», που θα επιχειρήσει να προσεδαφιστεί στον νότιο πόλο της Σελήνης. Αυτό το Σαββατοκύριακο θα επιχειρήσει προσσελήνωση ακριβείας η διαστημοσυσκευή SLIM της ιαπωνικής διαστημικής υπηρεσίας JAXA, που εκτοξεύτηκε στις 7 Σεπτέμβρη του 2023 και μπήκε σε σεληνιακή τροχιά την 1 Οκτώβρη του ίδιου έτους.

Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ΔΔΣ), η κατασκευή, συντήρηση και λειτουργία του, είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας πλειάδας κρατών, που επένδυσαν και επενδύουν σε αυτόν δισεκατομμύρια από τα χρήματα που τα κράτη ως συλλογικοί καπιταλιστές αποσπούν μέσω της φορολογίας από τον πλούτο που παράγουν οι εργαζόμενοι. Τα αποτελέσματα της επιστημονικής έρευνας που γίνεται στον ΔΔΣ, ακόμα κι όταν καταλήγουν σε πατέντα που χρησιμοποιεί κάποια νεοφυής επιχείρηση ή κάποιο μονοπώλιο, συνήθως επιστρέφουν ως γνώση προσβάσιμη τουλάχιστον σε όλους τους συμμετέχοντες. Φυσικά οι λαοί, που έχουν πληρώσει γι' αυτήν την παραγωγή νέας γνώσης στο Διάστημα, πληρώνουν ακριβά και τα όποια νέα προϊόντα προκύπτουν απ' αυτή. Αυτό ίσχυε και πριν, αλλά τώρα τα πράγματα έχουν προχωρήσει σε νέο επίπεδο, καθώς εντελώς ιδιωτικές πτήσεις στέλνουν πληρώματα στον ΔΔΣ, για διεξαγωγή πειραμάτων που είναι αμφίβολο αν στα αποτελέσματά τους θα έχουν ισότιμη πρόσβαση τα κράτη.

Η αποστολή Ax-3 της εταιρείας «Axiom Space», που εκτοξεύτηκε την περασμένη Πέμπτη από τη Φλόριντα με πύραυλο της «SpaceX», είναι η τρίτη που πραγματοποιείται με προορισμό τον ΔΔΣ και πρόκειται να έχει διάρκεια δύο βδομάδων. Η πτήση αυτή είναι η πρώτη αποκλειστικά ευρωπαϊκή εμπορική διαστημική αποστολή προς τον ΔΔΣ, καθώς το πλήρωμά της αποτελούν ο κυβερνήτης Μίκαελ Λόπεζ - Αλεγκρία, με διπλή αμερικανική και ισπανική υπηκοότητα, ο σμήναρχος της ιταλικής Πολεμικής Αεροπορίας Γουόλτερ Βιλαντέι ως πιλότος, ο Τούρκος ειδικός αποστολής Αλπερ Γκεζεράβτσι και ο ειδικός αποστολής Μάρκους Γουάντ, Σουηδός αστροναύτης του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA). Ο Γκεζεράβτσι είναι ο πρώτος Τούρκος αστροναύτης που θα πετάξει στο Διάστημα και ο Γουάντ ο πρώτος αστροναύτης του ESA που θα πετάξει σε ιδιωτική διαστημική αποστολή. Ολα τα μέλη του πληρώματος έχουν στρατιωτική εκπαίδευση και εμπειρία στην Αεροπορία των χωρών τους.

Στην ιστοσελίδα της η «Axiom Space», που εδρεύει στο Χιούστον του Τέξας, αναφέρει ότι είναι «η μόνη εταιρεία με το προνόμιο να συνδέει τα επιστημονικά της εργαστήρια στον ΔΔΣ», συμπληρώνοντας ότι «αυτή η συνεργασία και στρατηγική σύνδεση επιτρέπει στην "Axiom Space" στην πράξη να υιοθετήσει και να λειτουργήσει την πολυεθνική βάση του Εθνικού Εργαστηρίου του ΔΔΣ, ώστε να συνεχίσει τις ερευνητικές και κατασκευαστικές πρωτοβουλίες του αδιατάρακτα». Για την ...«εξυπηρέτηση» αυτή που θα προσφέρει, η εταιρεία θα οικειοποιηθεί τα μέσα και την τεχνολογία του ΔΔΣ κατά τα τελευταία χρόνια λειτουργίας του, καθώς ο σταθμός, που ήδη έχει ξεπεράσει τον προβλεπόμενο χρόνο λειτουργίας του, πρόκειται - μάλλον μέχρι το τέλος της δεκαετίας - να εγκαταλειφθεί και να οδηγηθεί στην ατμόσφαιρα για καταστροφή. Γι' αυτό, η «Axiom» έχει ήδη ξεκινήσει την κατασκευή του πρώτου τμήματος του δικού της ιδιωτικού σταθμού, ο οποίος προβλέπεται να τεθεί σε τροχιά το 2026 και «θα ηγηθεί στην ανάπτυξη αμέτρητων βιομηχανιών, χρησιμοποιώντας τεχνικές που είναι διαθέσιμες μόνο σε συνθήκες μικροβαρύτητας. Ο σταθμός θα εξυπηρετήσει τις ταχέως επεκτεινόμενες υποδομές και λύσεις που θα λειτουργούν στο Διάστημα και θα προσφέρουν μια προσβάσιμη πλατφόρμα σε ιδιωτικές εταιρείες και κυβερνήσεις κρατών, ώστε να συνεχίσουν την έρευνα και την ανάπτυξη καινοτόμων εφευρέσεων». Στον τροχιακό σταθμό της η «Axiom Space» προβλέπει ότι στην τρίτη φάση ανάπτυξής του θα συνδεθεί και ένα τμήμα του ΔΔΣ! Προς το παρόν είναι άγνωστο αν θα το αγοράσει ή αν θα το πάρει ως «εξυπηρέτηση», για να βγάλει τους κατασκευαστές του από τον κόπο να το καταστρέψουν.

Η «Axiom Space» έχει αναλάβει και την κατασκευή της νέας στολής αστροναύτη που θα χρησιμοποιηθεί στην αποστολή «Artemis III», την πρώτη επανδρωμένη αποστολή επανόδου των ΗΠΑ στη Σελήνη. Εχει συνάψει επίσης σύμβαση με τη βρετανική κυβέρνηση για την αποστολή Βρετανών αστροναυτών στον τροχιακό της σταθμό, ενώ σε αυτόν προγραμματίζει τη λειτουργία της πρώτης τροχιακής υποδομής υπολογιστικού νέφους (cloud data center). Το τροχιακό cloud, χρησιμοποιώντας για επικοινωνία τούς δορυφόρους των εταιρειών «Kepler Communications» και «Skyloom Global», θα υποστηρίξει μια νέα αγορά που η «Axiom Space» προτίθεται να δημιουργήσει σε χαμηλή τροχιά.