Είναι φορές, που οι λέξεις μοιάζουν να μην είναι αρκετές για να εκφράσει κανείς τη σοβαρότητα μιας κατάστασης ή ακόμα και την ίδια την κατάσταση. Πίσω από τους τίτλους των εφημερίδων, που έχουν, πλέον, αρχίσει να περνούν και στις "δευτερεύουσας τάξης" ειδήσεις, κρύβεται το καθημερινό δράμα μιας χώρας, ενός λαού. Φράσεις, όπως "νέο αιματοκύλισμα" ή "ατελείωτη σφαγή", ακόμα και οι ίδιοι οι αριθμοί, όπως "τόσες χιλιάδες νεκροί", δεν μπορούν να μεταγγίσουν, να αγγίξουν, να δώσουν το ακριβές στίγμα της εμφύλιας τραγωδίας, που εκτυλίσσεται μέρα με την μέρα, τα τελευταία πέντε χρόνια, στην Αλγερία.

"Κύμα εγκληματικής βίας και βάρβαρης αγριότητας, που είναι αποτέλεσμα σχεδίου συνωμοσίας εναντίον της χώρας και του ίδιου του αλγερινού λαού, που εκπορεύεται από το εξωτερικό", χαρακτήρισε ο Πρόεδρος, στρατηγός Λιαμίν Ζερουάλ, στο διάγγελμά του της περασμένης Παρασκευής, την ακατάπαυστη αιματοχυσία που στιγματίζει την Αλγερία. Στο διάγγελμά του, βέβαια (ένα διάγγελμα που έγινε υπό την ασφυκτική πίεση της εσωτερικής και διεθνούς κοινής γνώμης) ο Πρόεδρος - στρατηγός απέφυγε να προσδιορίσει με ποιον τρόπο θα αντιμετωπίσει την "τρομοκρατία", που τόσο κατηγορηματικά δεσμεύτηκε ότι θα "ξεριζώσει".

"Την τρομοκρατία", που υπό τον αόριστο χαρακτηρισμό της, έχει στοιχίσει τη ζωή, μόνο από τις 10 Ιανουαρίου μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές και μόνο σύμφωνα με τον επίσημο απολογισμό, σε περισσότερους από 255 ανθρώπους! Στην αιματηρότερη, πιθανώς, περίοδο του αλγερινού εμφυλίου σπαραγμού - που καλά κρατεί από τον Ιανουάριο του 1992 - ο Λιαμίν Ζερουάλ μοιάζει απορροφημένος από την προσπάθειά του να ενισχύσει και να εδραιώσει την εξουσία του με όλους τους νομότυπους τρόπους. Στηριζόμενος γερά στο δημοψήφισμα της 28ης του περασμένου Νοεμβρίου, που εξασφάλισε ποσοστό 85,8% υπέρ των προτάσεών του για συνταγματικές μεταρρυθμίσεις (επισήμως πάντα και παρά τις καταγγελίες της αντιπολίτευσης περί νοθείας), ο Αλγερινός Πρόεδρος βαίνει ολοταχώς προς τις κοινοβουλευτικές εκλογές (τις πρώτες μετά το 1992) που έχουν προγραμματιστεί για τον Ιούνιο. Μέσα από τις προτάσεις του, οι οποίες απαγορεύουν σε κόμματα που έχουν συσταθεί με βάση κάποια θρησκεία ή εθνική γλώσσα να λάβουν μέρος, ο Λιαμίν Ζερουάλ μοιάζει να είναι αρκετά σίγουρος για τη νόμιμη, πια, ανάδειξή του στο ύπατο αξίωμα της χώρας του, καθώς έχει εξοστρακίσει από την εκλογική παλαίστρα, τόσο την εθνική μειονότητα των Βερβέρων, όσο - και κυρίως - τους ισλαμιστές, που είθισται να αποκαλούνται αδιακρίτως και μονίμως "τρομοκράτες".

Στους μαχητές των οργανώσεων "Μέτωπο Ισλαμικής Σωτηρίας" και "Ενοπλη Ισλαμική Ομάδα" (που θεωρείται και η πιο βίαιη και αιμοσταγής των δύο) αποδίδεται η ευθύνη της σωρείας των βομβιστικών επιθέσεων και των σφαγών που στιγματίζουν την Αλγερία σήμερα. Οι ίδιες οι οργανώσεις πολύ σπάνια έχουν αναλάβει επισήμως την ευθύνη των επιθέσεων. Εχουν, όμως, επανειλημμένως, τονίσει τη δέσμευσή τους στον αγώνα τους για την ανατροπή του καθεστώτος Ζερουάλ και κυρίως την εφαρμογή των εκλογικών αποτελεσμάτων του Ιανουαρίου του 1992, που τους έδιναν την εξουσία της χώρας, και τα οποία παραγκώνισε ο στρατός πραξικοπηματικά και με την ανάδειξη στην Προεδρία του στρατηγού Ζερουάλ. Οι εξτρεμιστές ισλαμιστές φέρονται αποφασισμένοι να κατακτήσουν την εξουσία και να επιβάλουν με αυστηρότητα τον ισλαμικό νόμο. Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, μάλιστα, θέλουν μεγάλο αριθμό βετεράνων του Αφγανιστάν να μάχονται στο πλευρό τους.

Η δίνη των αιματηρών γεγονότων έχει θέσει στη γωνία της επικαιρότητας την αλγερινή αντιπολίτευση, η οποία, ουσιαστικά, εμφανίζεται διαχωρισμένη σε δύο πολυκομματικές πτέρυγες, έτσι ακριβώς, όπως διαδήλωσαν και το περασμένο Σαββατοκύριακο με αφορμή το πρόσφατο κύμα βίας. Τη μια μέρα, τους δρόμους κατέκλυσαν οι οπαδοί της "Συγκέντρωσης για τον πολιτισμό και τη δημοκρατία"(RCD), του Κινήματος Εταχαντί (πρώην κομμουνιστές), του Αλγερινού Κινήματος για τη Δικαιοσύνη και την Ανάπτυξη (MAJD) και του Μετώπου Δημοκρατικών δυνάμεων (FFD). Με διακήρυξή τους, τα τέσσερα κόμματα απευθύνουν "έκκληση αντίστασης ενάντια στον διπλό κίνδυνο, αυτόν του ισλαμικού εξτρεμισμού, αλλά και σε αυτόν του καθεστωτικού αυταρχισμού και της στρατιωτικής ασυδοσίας, ενώ παράλληλα ζητούν την ανάνηψη των δημοκρατικών διαδικασιών στη χώρα". Την επόμενη μέρα στους δρόμους βρέθηκαν οι οπαδοί του συνασπισμού "Εκκληση για την Ειρήνη", που αποτελείται από το Μέτωπο Σοσιαλιστικών Δυνάμεων, το Εργατικό Κόμμα, μια πτέρυγα του εναπομείναντος Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου και από οργανώσεις για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο Συνασπισμός "Εκκληση για την Ειρήνη" κάλεσε, τόσο τον στρατηγό Ζερουάλ, όσο και τους ισλαμιστές να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να δώσουν μια λύση συναινετική στο ματοκύλισμα.

Βέβαια, ο "φάκελος Αλγερία" δεν ανοίγει με την κατάργηση των εκλογικών αποτελεσμάτων του 1992. Η πρώην αποικία κέρδισε την ανεξαρτησία της από τη Γαλλία, μετά από έναν ιδιαίτερα σκληρό πόλεμο, το 1962. Το τιμόνι της χώρας ανέλαβε, τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας, το τότε πολυκομματικό Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο, το οποίο προσπάθησε να θέσει και τις βάσεις μιας δημοκρατικής, σοσιαλιστικής, θα μπορούσε να πει κανείς, κοινωνίας. Οι επιλογές αυτές δεν ήταν, βέβαια, ιδιαίτερα αρεστές στο δυτικό κόσμο και ιδιαίτερα στη Γαλλία, που ποτέ δεν απομακρύνθηκε ξεκάθαρα από τα τεκταινόμενα στην πρώην αποικία της. Υπάρχουν, πια, σήμερα αρκετά στοιχεία, που να αποδεικνύουν την οικονομική, τεχνική και ηθική υποστήριξη του Παρισιού στους αντικαθεστωτικούς στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο ισλαμιστές. Οι προσπάθειές της απέδωσαν και, έτσι, μετά από αλλεπάλληλα εμπόδια και δυσκολίες, με κυριότερη τα τεράστια οικονομικά χρέη της Αλγερίας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το 1992, οι ισλαμιστές επικράτησαν στις εκλογές, όμως, δεν κατέλαβαν ποτέ την εξουσία, λόγω του στρατιωτικού πραξικοπήματος.

Η Γαλλία και σήμερα εμφανίζεται να παίζει ρόλο - κλειδί, που η ίδια αρνείται, στις εξελίξεις στην Αλγερία. Τα ίδια της τα πιόνια γύρισαν μπούμερανγκ στις επιδιώξεις της, έτσι, η γαλλική διπλωματία συντηρεί ένα ιδιαίτερα αντιφατικό προσωπείο. Επισήμως, εκφράζει τον αποτροπιασμό της για την αιματοχυσία, δηλώνει, όμως, αποφασισμένη να μην επέμβει στις εσωτερικές υποθέσεις μιας "ανεξάρτητης χώρας". Ταυτόχρονα, πληθαίνουν οι ενδείξεις περί παροχής διπλωματικής κάλυψης και χρηματικής υποστήριξης στο καθεστώς Ζερουάλ, γεγονός που έχει προκαλέσει την οργή των ισλαμιστών εξτρεμιστών. Ο μεγάλος αριθμός των Αλγερινών μεταναστών στη Γαλλία και οι διακρίσεις που αυτοί υφίστανται, με τον έναν ή άλλο τρόπο, χρησιμοποιήθηκε ως γόνιμο έδαφος για τη μεταφορά της ενδοαλγερινής διαμάχης επί γαλλικού εδάφους. Εκτός από τις αλλεπάλληλες λεκτικές απειλές, η αεροπειρατεία στο Α300 Αιρ Μπας της Αιρ Φρανς, τα Χριστούγεννα του 1994 (που στοίχισε τη ζωή σε 3 επιβάτες) και έληξε με τη "θεαματική" 7λεπτη επέμβαση των Γάλλων κομάντος και την εκτέλεση των 4 αεροπειρατών, η αλυσίδα των βομβιστικών επιθέσεων στο γαλλικό μετρό το καλοκαίρι του 1995 και η "σε απευθείας σύνδεση" εκτέλεση του θεωρούμενου ως εγκεφάλου 24χρονου Χαλέντ Κελκάλ στη Λιόν, οι νέες βομβιστικές επιθέσεις το περασμένο φθινόπωρο, αποτελούν έμπρακτες αποδείξεις του μεγέθους της εμπλοκής, αλλά και της ενοχής της Γαλλίας στην τραγωδία της Αλγερίας.

Μεγάλος απών από την αλγερινή σκηνή, επισήμως και προς στιγμήν, είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες. Αν και σε άλλες σαφώς μικρότερες εμφύλιες διαμάχες έχουν"σπεύσει" να προσφέρουν την "ανθρωπιστική" τους βοήθεια, τηρούν στάση αναμονής, απορρίπτοντας ακόμα και την ανοιχτή πρόσκληση για διαμεσολάβηση που τους απηύθυνε ο ηγέτης του αλγερινού Μετώπου Σοσιαλιστικών Δυνάμεων, εκφράζοντας τον αποτροπιασμό τους και προφανώς αφήνοντας το πεδίο ελεύθερο προς δράση στη Γαλλία, τηρώντας μια αθέατη συμφωνία μοιράσματος σφαιρών επιρροής ή απλώς επειδή ο "στόχος" δε θεωρείται ιδιαίτερα προσοδοφόρος.

Οσο για τη διεθνή κοινότητα και τους διάφορους διεθνείς οργανισμούς; Αρκούνται στα λόγια, στα ευχολόγια και στις συστάσεις, ενώ την ίδια στιγμή συνδιαλέγονται με το καθεστώς Ζερουάλ που, ας μην ξεχνάμε, είναι προϊόν πραξικοπήματος, έστω και αν η κίνηση αυτή απομάκρυνε τους ανεπιθύμητους ισλαμιστές (που, επίσης, ας μην ξεχνάμε είχαν χρηματοδοτηθεί και υποστηριχθεί) από την εξουσία.

Ενώ όλα αυτά εκτυλίσσονται σε πρώτο ή σε δεύτερο πλάνο, όμως, ο αλγερινός λαός αντιμετωπίζει ολοένα και περισσότερο αυταρχισμό, στρατοκρατία, τρόμο και το θάνατο. Τα πέντε χρόνια της εμφύλιας διαμάχης, έχουν στοιχίσει στην Αλγερία τουλάχιστον 60.000 ψυχές. Πριν προλάβει, καν, να πάρει ανάσα από τα χρόνια της γαλλικής αποικιοκρατίας, ο αλγερινός λαός, χρεωμένος να πληρώνει τις επιλογές άλλων, βρέθηκε αλυσοδεμένος σε ένα φαύλο κύκλο αίματος που δεν απέχει πολύ από τις μέρες της υποδούλωσης, μόνο που τώρα έχει τη μορφή του εμφυλίου, εξασφαλίζοντας συγχωροχάρτι στους υπευθύνους, και αφήνοντας ανεξίτηλα σημάδια στο, έτσι κι αλλιώς, αμφίρροπο μέλλον του.

Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ

Το Σουδάν, μία χώρα άνω των 28,5 εκατομμυρίων κατοίκων, θεωρείται από πολλούς ως ο φτωχός γίγαντας της Αφρικής. Οχι αδικαιολόγητα, μιας που στα δεινά της μεγαλύτερης αφρικανικής χώρας καταμετράται ένας ανελέητος εμφύλιος πόλεμος άνω των 14 χρόνων με πάνω από ένα εκατομμύριο νεκρούς και ένα τυραννικό δικτατορικό καθεστώς φανατικών ισλαμιστών, που έχει καθίσει στις πλάτες του σουδανικού λαού από το 1989.

Και τώρα; Σήμερα τα πράγματα φαίνεται να αλλάζουν. Οχι γιατί άρχισε να μεταστρέφεται η αποτελματωμένη κατάσταση της οικονομίας, ούτε γιατί οδικτάτορας - στρατηγός Ομάρ αλ Μπασίρ αποφάσισε να παραδώσει τα ηνία της εξουσίας στο λαό της χώρας του. Η αυγή μίας νέας εποχής για την απελευθέρωση του φτωχού γίγαντα της "μαύρης" ηπείρου έχει ήδη αρχίσει από τα μέσα του 1992, οπότε όλα τα - εκτός νόμου - κόμματα, οργανώσεις της αντιπολίτευσης, εργατικές ενώσεις και οι αντάρτες του ανιμιστικού χριστιανικού "Λαϊκού Στρατού για την Απελευθέρωση του Σουδάν" (SPLA) ένωσαν τις δυνάμεις τους απέναντι σε έναν κοινό στόχο: την αποπομπή των δικτατόρων από την εξουσία και την αποκατάσταση της δημοκρατίας μέσω ενός συγκροτημένου μετώπου, που ακούει στο όνομα "Εθνική Δημοκρατική Συμμαχία". Τα πρώτα βήματα προς την ευόδωση αυτού του στόχου έχουν ήδη αρχίσει με τις φοιτητικές εξεγέρσεις και κινητοποιήσεις των τελευταίων δύο χρόνων και με τις πρόσφατες νίκες του "Λαϊκού Στρατού για την Απελευθέρωση του Σουδάν"...

Από τις αρχές Γενάρη, κάτι φάνηκε να αλλάζει στο χάρτη των μετώπων του εμφύλιου πολέμου. Οι απανωτές και καλά σχεδιασμένες επιθέσεις που εξαπέλυσε η στρατιωτική πτέρυγα της Εθνικής Δημοκρατικής Συμμαχίας έφεραν αποτέλεσμα και την πανωλεθρία των - εξαθλιωμένων στην πλειοψηφία τους - κυβερνητικών δυνάμεων σε περιοχές στρατηγικής και οικονομικής σημασίας. Οι ανταρτικές δυνάμεις κατέλαβαν το στρατιωτικό φρούριο Κουρμούκ, το μεγάλο υδροηλεκτρικό φράγμα Μασούρ και τις περιοχές Μπικούρου, Γιαμπασέρ, Αουρα, Κάλι και Μάνγκα, στο βόρειο Μπλε Νείλο.

"Η απελευθέρωση της περιοχής του Μπλε Νείλου και η έπαρση της σημαίας της Εθνικής Δημοκρατικής Συμμαχίας στην περιοχή συμπύκνωσαν το δίκαιο και ηρωικό αγώνα του σουδανικού λαού. Οι επιτυχημένες επιθέσεις των μονάδων της Εθνικής Δημοκρατικής Συμμαχίας τάραξαν το καθεστώς, το οποίο μέσω της μηχανής παραπλανητικής προπαγάνδας πρόβαλε τις νίκες του σουδανικού λαού ως νίκες που έγιναν με τη βοήθεια ξένης επέμβασης", έγραφε χαρακτηριστικά η ανακοίνωση του γενικού γραμματέα της Εθνικής Δημοκρατικής Συμμαχίας,που εκδόθηκε την περασμένη βδομάδα στην πρωτεύουσα της Ερυθραίας, Ασμάρα.

Η σουδανική κυβέρνηση έχει τη δική της άποψη γι' αυτές τις εξελίξεις. Υποστηρίζει ότι ο αιθιοπικός στρατός παρέχει στρατιωτική και πολεμική βοήθεια στους αντάρτες προκειμένου να καταλάβουν τις περιοχές Κουρμούκ και Κεϊζάν, που βρίσκονται στη μεθόριο Σουδάν - Αιθιοπίας. Ιδού η ερμηνεία της κυβέρνησης του Αλ Μπασίρ: "Οι επιθέσεις αυτές εξαπολύονται με την υποστήριξη της Αιθιοπίας και της Ερυθραίας, ώστε να εξαλειφθεί η σουδανική, αραβική και μουσουλμανική ταυτότητα του Σουδάν... Πρόκειται για σχέδιο αμερικανο-ισραηλινής συνωμοσίας με στόχο το διαμελισμό της χώρας και την επιβολή έμμεσου ελέγχου στους υδάτινους πόρους του Νείλου"!

Οι τελευταίες σκληρές μάχες που διεξάγονται στο Ανατολικό Σουδάν, από το βορρά μέχρι το νότο, θεωρούνται από αρκετούς ξένους αναλυτές ως ένα ακόμη επεισόδιο του πολύνεκρου εμφύλιου που ξεκίνησε ο "Λαϊκός Στρατός για την Απελευθέρωση του Σουδάν" από το 1983, προκειμένου η κυβέρνηση των φανατικών ισλαμιστών να δώσει περισσότερα δικαιώματα στο νότιο πληθυσμό της χώρας, που αποτελείται κυρίως από χριστιανούς και οπαδούς αφρικανικών ανιμιστικών θρησκειών. Η αλήθεια απέχει αρκετά από μία τέτοια "εκτίμηση" και βρίσκεται κάπου στη μέση, μιας που οι συγκρούσεις στα σημερινά "θέατρα" πολέμου δεν μπορούν να εξηγηθούν μόνον ως "πρόσφατα επεισόδια του 14χρονου εμφυλίου", ούτε μόνον συγκροτημένες προσπάθειες απελευθέρωσης των δυναστευομένων από τους δυνάστες.

Ο πόλεμος που γίνεται στο εσωτερικό αυτής της τεράστιας χώρας, έχει έξωθεν υποστηρικτές. Ενας από αυτούς και ο Πρόεδρος της Ερυθραίας, Ισαϊας Αφγουέρκι, ο οποίος σε πρόσφατη συνέντευξη στην αραβόφωνη εφημερίδα "Αλ Χαγιάτ" είχε δηλώσει απροκάλυπτα ότι "εάν ζητηθεί από την Ασμάρα η παροχή στρατιωτικής βοήθειας σε εκπαίδευση και όπλα, δε θα διστάσουμε να βοηθήσουμε"!

Από την άλλη πλευρά, οι διαστάσεις του σημερινού πολέμου θα μπορούσαν εύκολα να ξεπεράσουν τα σύνορα της σημερινής σουδανικής επικράτειας και να βάλουν φωτιά και στη μεθόριο με τις γείτονες χώρες. Πολλοί, για παράδειγμα, υποστηρίζουν ότι θα μπορούσαν να αναβιώσουν τα πολύχρονα συνοριακά προβλήματα ανάμεσα σε Αίγυπτο και Σουδάν, που είχαν κάνει τις δύο χώρες να φτάσουν στα πρόθυρα πολέμου. Οπως δήλωσε την περασμένη Πέμπτη ο Αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών, Αμρ Μούσα, "οι πληροφορίες που φέρουν το Σουδάν να αναζητεί βοήθεια από το Ιράν δεν έχουν ακόμη υπόσταση. Εάν όμως ξένες χώρες αναμειχθούν στο Σουδάν, τότε η Αίγυπτος δε θα κάτσει άπρακτη"!

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ

Ο πόλεμος δεν έχει αφήσει αμέτοχα ούτε τα δωδεκάχρονα παιδιά, όπως αυτό της φωτογραφίας

Οι δολοφονίες έχουν γίνει καθημερινό φαινόμενο

O Aλγερινός Πρόεδρος Λ. Ζερουάλ