Γρηγοριάδης Κώστας

(«Τείχη» Κ. Καβάφη)

Πριν αρχίσουν οι θεωρίες της «συνωμοσιολογίας», να πούμε προκαταβολικά πως σε κανένα επίπεδο δεν ισχυριζόμαστε πως μαζεύτηκαν οι «πάντες - όλοι» και καθόρισαν τις λεπτομέρειες της επίθεσης. Ισα ισα, το ακριβώς αντίθετο. Στις περιπτώσεις ενεργοποίησης της κοινωνικής ψυχολογίας αρκεί να κινηθούν κάποια πιόνια αρχικά, να δοθούν οι κατευθύνσεις και μετά αποκτά «κεκτημένη αδράνεια». Λειτουργεί πολλαπλασιαστικά. Μπορεί να διαμορφώνει «αθώους» - συνένοχους που συμμετέχουν στο κόλπο σχεδόν χωρίς να το συνειδητοποιούν. Γι' αυτό σε ειδικές περιπτώσεις δεν αποκλείεται πραγματικά να «τους πνίγει το δίκιο τους» όταν δίκαια καταγγέλλονται.

Φυσικά, επειδή λειτουργεί στο χώρο της εντύπωσης και σπρώχνει σε μεγάλη φυγή από το πραγματικό, προϋποθέτει μια μίνιμουμ συνεργασία από τα ΜΜΕ. Αυτή είναι εξασφαλισμένη στο βαθμό που οι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ ανήκουν στην πλουτοκρατία και δε χρειάζονται κανέναν να τους υποδείξει το συμφέρον τους. Το γνωρίζουν από ταξικό ένστικτο και τους αρκεί μια μικρή ενθάρρυνση για να καταλάβουν πώς πρέπει να κινηθούν.

Επειδή σαν να διαβάζουμε, ή να ακούμε ήδη τους καλοθελητές να επαναλαμβάνουν για χιλιοστή φορά ότι κλεισμένοι στο κόσμο μας φανταζόμαστε εχθρούς και επιθέσεις, εξηγούμαστε με συγκεκριμένα παραδείγματα. Σε τελευταία ανάλυση για να μη νομίζουν πως δεν τους παίρνουμε και είδηση.

Αμέσως μετά τις εκλογές και την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση άρχισε η ιστορία των «νέων προσώπων», «του αρώματος γυναίκας στο υπουργικό συμβούλιο», «του καινούριου αέρα» κλπ. Σελίδες επί σελίδων στις εφημερίδες του αστικού Τύπου και μπόλικος ηλεκτρονικός χρόνος στις τηλεοράσεις με τα βιογραφικά σημειώματα, τους οικογενειακούς δεσμούς, τις σπουδές, τις συνήθειες, τα χόμπι, τις ενδυματολογικές προτιμήσεις κ.ά., των καινούριων μελών της κυβέρνησης. Σχεδόν ταυτόχρονες εκτιμήσεις για «πολύ θετικά πρώτα βήματα» ακόμα και από το λεγόμενο αντιπολιτευόμενο Τύπο. Ακόμα και βουλευτές της ΝΔ που λόγω των εσωτερικών τους βρίσκονται συχνά στα τηλεπαράθυρα ακούστηκαν να λένε πως «το ΠΑΣΟΚ ανέβασε τον πήχη».

Και όμως, η πιο απλή λογική θα έλεγε πως πρόκειται τουλάχιστον για «γοητεία του άσχετου». Τουλάχιστον του άσχετου για τις αθώες περιπτώσεις του τύπου «τι τσάντα κρατούσε μια υπουργός στην ορκωμοσία», ή «αν την γνώρισε ο Πρόεδρος στο γυμναστήριο, ή του την σύστησε ο αδερφός του». Αν πάμε στα σχετικά τότε οι γόνοι πολύ πλούσιων οικογενειών με σπουδές στα ΜΙΤ, στα Χάρβαρντ, κλπ., με καμιά προηγούμενη επαφή με το λαϊκό κίνημα, με ρόλους στη προώθηση του σχεδίου Κ. Αναν κλπ., αν φέρνουν κάποιον αέρα είναι τον αέρα της θύελλας ενάντια στα λαϊκά προβλήματα. Πάντως, όπως και να 'χει, η παρουσία και μόνο κάποιων προσώπων, ανεξάρτητα φύλου και εμφάνισης, δε σημαίνει κανένα θετικό βήμα. Γενικά, δε σημαίνει τίποτα.

Ομως, εκεί βρίσκεται το κόλπο. Ο βομβαρδισμός της κοινωνικής ψυχολογίας με ένα σωρό άχρηστες πληροφορίες που ασκούν γοητεία στο χώρο της εντύπωσης και θαμπώνουν την σκέψη. Μπουκωμένη από τις σερβιρισμένες εικόνες σταματάει τη λειτουργία της. Τότε είναι που αρχίζουν οι εκπτώσεις και τα «περιμένετε να τους δούμε» γίνονται ευκολοχώνευτα την ώρα που δεν πρέπει να πάει ούτε λεπτό χαμένο στην οργάνωση της αντίστασης και της διεκδίκησης.

Πολλά τα παραδείγματα των τελευταίων ημερών της έντασης της επίθεσης στην κοινωνική ψυχολογία. Περνάει, για παράδειγμα, μια εικόνα «υπερκινητικότητας» και «νοικοκυριού». Για ποιον γίνεται αυτή η υπερκινητικότητα και ποιον νοικοκυρεύει; Για παράδειγμα, η άρον άρον επίσκεψη του πρωθυπουργού στην Ηλεία και αμέσως την άλλη μέρα στα Ολυμπιακά έργα ουσιαστικά ήταν μια επιχείρηση - σήμα προς το κεφάλαιο πως «ανοίγουν οι δουλειές», αλλαγής της χρήσης γης και ακόμα μεγαλύτερης ληστείας της δημόσιας περιουσίας. Το κτύπημα των εργατών και ανέργων της Ζώνης έξω από το υπουργείο εργασίας τίνος το πρόβλημα έλυνε αν όχι του κεφαλαίου, που χρειάζεται μήνυμα επιβολής του «νόμου και της τάξης» του. Τα ίδια με τα πογκρόμ στο κέντρο της Αθήνας. Η υποτιθέμενη επαναδιαπραγμάτευση για το σταθμό εμπορευματοκιβωτίων στον ΟΛΠ αποδείχνεται ντρίπλα ολκής, από την μια να τυλίξουν τους συνδικαλιστές τους που τους είχαν τάξει λαγούς με πετραχήλια και από την άλλη στο όνομα της ανάπτυξης να σπρώξουν για πούλημα και την εκμετάλλευση της τρίτης προβλήτας.

Οσον αφορά τις εντυπώσεις με τα υβριδικά αυτοκίνητα χαμηλού κυβισμού, εδώ αποκαλύπτεται και η φτώχεια δυνατότητας ελιγμών αφού όλες οι κυβερνήσεις των τελευταίων χρόνων εκεί (στα κρατικά αυτοκίνητα) ξεσπούν με τον ένα ή άλλο τρόπο, αφού το «νοικοκυριό» τους σκοπεύει να καμουφλάρει την πραγματική ληστεία που γίνεται στους εργαζόμενους στους χώρους δουλειάς για να μπορέσουν να τη διαιωνίσουν. Και όμως, το πραγματικό περιεχόμενο αυτών και ανάλογων πρώτων κινήσεων της κυβέρνησης αν δεν περνάει στο ντούκου για να μείνει μόνο η εντύπωση της κίνησης (λες και πρόκειται για το «γύρω γύρω όλοι») περνάει το γενικά προοδευτικό και θετικό που πρέπει να επιταχυνθεί για το «γενικό καλό του τόπου». Ετσι σαν να τρώνε μαζί τα κέρδη οι εργολάβοι και οι εργάτες τους.

Για να μπούμε όμως στο πραγματικό ψητό της υπόθεσης, η συγκεκριμένη επίθεση στην κοινωνική ψυχολογία έχει πολύ πιο φιλόδοξες επιδιώξεις. Βλέπουμε, για παράδειγμα, πως στο όνομα της λεγόμενης «συμμετοχικής δημοκρατίας» επιδιώκεται να εξαλειφθεί κάθε πραγματική συμμετοχή σε οργανωμένη μορφή. Η ΝΔ ήδη «τσίμπησε» με έναν τρόπο σαν έτοιμη από καιρό. Δικαίωμά τους και δεν ανακατευόμαστε καθόλου στα εσωτερικά τους. Η πλευρά που μας ενδιαφέρει είναι όλη αυτή η φιλολογία - επίθεση στη κοινωνική ψυχολογία μέσα από τον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο που στο όνομα της «δημοκρατίας» επιδιώκει να καταργήσει κάθε δημοκρατία, κάθε οργανωμένη εσωτερική λειτουργία των κομμάτων. Πρόκειται για διαδικασία που προετοιμάζει κόμματα «επιτελεία ειδικών», που μέσα από εξόφθαλμες διαδικασίες μαζικής εντύπωσης θα παίρνουν το «εν λευκώ» να χειριστούν τις υποθέσεις χωρίς πραγματικό έλεγχο ή δυνατότητα παρέμβασης από την έτσι κι αλλιώς ανύπαρκτη βάση τους. Μια βάση που θα μοιάζει σαν φουσκωμένο νούμερο δημιουργικής λογιστικής αφού απ' όταν τους δώσει το «εν λευκώ» θα μπορεί να επιστρέψει στον καναπέ της και να τους παρακολουθεί από τηλεόρασης... Να παρακολουθεί ουσιαστικά το πώς θα διεκπεραιώνουν τις επιθυμίες της αστικής τάξης που έχει την πραγματική εξουσία και επιδιώκει να τη σιγουρέψει τώρα με τέτοια σχήματα στο πολιτικό σύστημα. Γι' αυτό και όλος ο ντορός. Μήπως με τον πολύ θόρυβο «κουφαθεί» η σκέψη και χωνευτούν τα σχέδια πιο γρήγορα.

Ομως ο σμπάρος αυτός στοχεύει ταυτόχρονα σε δυο τρυγόνια. Από τη μια, να καλπάσουν χωρίς σταματημό οι αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις με κόμματα της καπιταλιστικής διαχείρισης πραγματικά απερίσπαστα από το βάρος του λεγόμενου πολιτικού κόστους και τις όποιες πιέσεις από τη βάση τους, δηλαδή πραγματικούς υπαλλήλους του κεφαλαίου και, από την άλλη, να δώσουν οριστικό κτύπημα στο οργανωμένο λαϊκό κίνημα και πιο συγκεκριμένα στο ΚΚΕ.

Γι' αυτό το δεύτερο στόχο εδώ και πάρα πολύ καιρό χρησιμοποιείται το πιο βαρύ πυροβολικό. Δεν μιλάμε για το χυδαίο αντικομμουνισμό, που ποτέ δεν έπαψε να είναι σε λειτουργία. Τα πολύ χοντρά ψέματα, οι διαστρεβλώσεις της ιστορίας, οι υπερβολές της μετεμφυλιακής περιόδου μπορεί να δίνουν άλλοθι σε κάποιους για να δικαιολογήσουν τη στάση τους ή την επιλογή τους, αλλά έχει αποδειχτεί πως σε τούτη εδώ τη χώρα δεν πιάνουν εύκολα. Ενενήντα ένα χρόνια πολύ βαριάς ιστορίας και τωρινής καθημερινής δράσης έρχονται και τσακίζουν στη συνείδηση της πιο μεγάλης μάζας του λαού τέτοια παράσιτα.

Εκεί είναι που μπαίνει σε λειτουργία η επίθεση της κοινωνικής ψυχολογίας. Αρχίζει, για παράδειγμα, το παραμύθι «καταπολέμησης της διαφθοράς». Λες και το διεφθαρμένο σύστημα της εκμετάλλευσης είναι ποτέ δυνατόν να λειτουργήσει χωρίς διαφθορά. Χωρίς την καθημερινή ληστεία της δουλειάς του εργαζόμενου που απαιτεί μόνιμους τσιλιαδόρους τους πολιτικούς της αστικής τάξης για να την προστατεύουν και να διαιωνίζουν την εξουσία της. Λες και είναι δυνατόν να παριστάνουν τους τσιλιαδόρους τσάμπα. Ετσι για την δόξα!

Επειδή όμως έτσι έχουν τα πράγματα και επειδή οι κατά καιρούς τσιλιαδόροι έχουν την ίδια στρατηγική αφού για την ίδια τάξη «φοράνε τα κοστούμια» (ή τα λευκά τζιν πρόσφατα) και τους μένει μόνο να πιάσουν τον αντίπαλο να «κλέβει οπώρας» για να κάνουν «αντιπολίτευση» και να πάρουν σειρά, πρέπει να δημιουργηθούν θεσμοί που να κρύβουν ακόμα περισσότερο το σύστημα και τη διαφθορά του. Εχοντας κατά νου αυτούς τους πολλαπλούς στόχους πάνε ταυτόχρονα να κτυπήσουν, αν μπορούν και το οργανωμένο κίνημα και κύρια το ΚΚΕ.

Εδώ είναι που η ταχύτητα της επίθεσης στη κοινωνική ψυχολογία ανεβάζει τέτοιες στροφές που από τον ίλιγγο να καταργήσει κάθε δυνατότητα δεύτερης σκέψης. Για παράδειγμα, στο όνομα της διαφθοράς ο σημερινός πρωθυπουργός προχτές ανήγγειλε τις προθέσεις του για νέο εκλογικό νόμο που θα ληστεύει (ντάλα μεσημέρι και στα φανερά) ακόμα περισσότερο την εκλογική δύναμη του ΚΚΕ. Αρκεί να πούμε πως με πρόχειρους υπολογισμούς, αν ίσχυε το σύστημα που πρότεινε ο Γ. Παπανδρέου στις εκλογές που έγιναν πρόσφατα, το ΚΚΕ θα έπαιρνε περίπου επτά έδρες!!! Στο όνομα της καταπολέμησης της διαφθοράς.

'Η, ένα από τα νομοσχέδια που έχει ήδη προαναγγείλει η σημερινή κυβέρνηση είναι αυτό για τα οικονομικά των κομμάτων. Φυσικά τα κόμματα «επιχειρησιακά επιτελεία ειδικών» όπως αυτοί τα οραματίζονται και τα προωθούν, δεν πρόκειται να στερηθούν «τα τυχερά τους» για τις υπηρεσίες τους στις διάφορες μερίδες της αστικής τάξης. Πάντα υπάρχει τρόπος αυτά να μη φανερώνονται ποτέ. Ενας απ' αυτούς τους τρόπους είναι και η διαμόρφωση τέτοιων θεσμών. Ο πραγματικός στόχος είναι να κτυπηθεί το ΚΚΕ, ο τρόπος οργάνωσής του και λειτουργία του και η σχέση του με τον λαό.

Επειδή όμως ζητάνε από το Κόμμα που δεν έκανε δήλωση ποτέ να γίνει χαφιές, έχει ξεκινήσει ήδη από την περίοδο της προηγούμενης κυβέρνησης η επίθεση στη κοινωνική ψυχολογία. Και δώσ' του τα κηρύγματα για τη «διαφάνεια» και δώσ' του «η κατοχυρωμένη δημοκρατία» μέχρι που ο αθώος να φαίνεται ένοχος γιατί θέλει να παραμείνει αθώος.

Πρόκειται για την πιο ύπουλη επιχείρηση στα πλαίσια της στρατηγικής της αστικής τάξης να υπονομεύσει το μοναδικό αντίπαλο που έχει για να προωθήσει τα αντιδραστικά σχέδιά της. Αντιλήφθηκε εγκαίρως πως στο χώρο της συνείδησης δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα και καθόλου τυχαία σχεδόν ποτέ και πουθενά δεν αντιμετωπίζεται το ΚΚΕ με όρους ιδεολογικούς και πολιτικών θέσεων.

Βομβαρδίζει την κοινωνική ψυχολογία με φούμαρα «διαφάνειας» και «δημοκρατίας» για να μην περάσει από το μυαλό πως όσο υπάρχει εκμεταλλεύτρια τάξη θα υπάρχει και ταξική πάλη. Θα υπάρχει και φορέας που θα επιδιώκει την οριστική εξάλειψη της εκμετάλλευσης και της τάξης που την εφαρμόζει.

Ομως η επίθεση στη κοινωνική ψυχολογία δε γνωρίζει όρια, είναι ασύδοτη. Κλασικό παράδειγμα τα δημοσιεύματα των τελευταίων ημερών που με πρώτη την «Ελευθεροτυπία» ανακάλυψαν «κρίση στο εσωτερικό του ΚΚΕ» που αφορά «αλλαγή ηγεσίας» και στρατηγικής. Μάλιστα, επειδή όπως είπαμε αυτού του τύπου η επίθεση στοχεύει να σταματήσει τη σκέψη και να κάνει τη συνείδηση να χάσει τον μπούσουλα, μεσοβδόμαδα από την παραπάνω εφημερίδα σε σχόλιό τους ζητούσαν και τα ρέστα λέγοντας πως «αν όλα τα πολιτικά κόμματα αντιδρούσαν σε όσα έλεγαν ή έγραφαν τα ΜΜΕ με τον τρόπο του ΚΚΕ, ο δημόσιος βίος θα ήταν ζούγκλα». Δηλαδή, σε λέω «αρκούδα με πράσινα αυτιά» γιατί έτσι θέλω και αν τολμήσεις να διαμαρτυρηθείς σου λέω πάλι πως «είσαι αρκούδα με πράσινα αυτιά» γιατί τόλμησες. Παραλογισμός; Κάθε άλλο, είναι η λογική επίθεσης στη κοινωνική ψυχολογία όπου αυτό που μετράει είναι η αποτελεσματικότητα στη χειραγώγηση της συνείδησης.

Απόδειξη πως μετά απ' αυτό το δημοσίευμα ακολούθησαν και άλλα ανάλογα («Αυγή»). Δηλαδή, η «αρκούδα με τα πράσινα αυτιά» έφτιαξε με το έτσι θέλω πραγματικότητα. Ετσι, από τον κοπανιστό αέρα που έβγαλε κάποιος από την κοιλιά του. Και αφού έφτιαξε την πραγματικότητα γίνεται όλο και πιο φιλόδοξο το σχέδιο στην υπηρεσία του συστήματος. Με αφορμή το βάρβαρο κτύπημα της αστυνομίας ενάντια στους εργαζόμενους και άνεργους της Ζώνης του Περάματος ο πολύς Π. Μανδραβέλης («Σκάι») βγήκε και είπε πως «στην Αθήνα είχαμε έναν τσαμπουκά του ΚΚΕ, που έκανε εξαγωγή της κρίσης του». Ακολούθησαν την άλλη μέρα ανάλογα γραπτά του ίδιου και άλλων.

Στη πραγματικότητα, οι εργαζόμενοι αυτοί έχουν φτάσει στα όρια της απελπισίας (σε κάποιες περιπτώσεις, τους κόβουν το ρεύμα από τα σπίτια τους γιατί δεν έχουν να πληρώσουν τους λογαριασμούς) και βρίσκονται σε διαρκείς κινητοποιήσεις ήδη με την προηγούμενη κυβέρνηση και απλά τώρα έπρεπε από την καινούρια να δοθεί το μήνυμα στο κεφάλαιο πως είναι έτοιμη να το υπηρετήσει. Ομως όλα αυτά έπρεπε να καλυφθούν για να διατηρηθεί λαμπερό το πρόσωπο της καινούριας κυβέρνησης που της έχει ανατεθεί να προχωρήσει τα σχέδια του κεφαλαίου και ταυτόχρονα να κτυπηθεί το ΚΚΕ. Εδώ χρειάστηκε η βοήθεια της ανύπαρκτης «αρκούδας με τα πράσινα αυτιά» και την καλέσανε!!!

Η επίθεση στη κοινωνική ψυχολογία θα ενταθεί ακόμα περισσότερο. Σε συνδυασμό με άλλες μεθόδους χειραγώγησης της συνείδησης θα επιδιωχθεί να περάσουν χωρίς να βραχούν τα πιο αντιδραστικά μέτρα διατήρησης και διαιώνισης της πλουτοκρατίας και ταυτόχρονα για να σιγουρευτεί αυτή η διαδικασία να κτυπηθεί κάθε μορφή οργανωμένης πάλης με πρώτο πρώτο το ΚΚΕ.

Αν αυτό επιδιώκει η αστική τάξη και τα όργανά της, οι εργαζόμενοι πρέπει να επιδιώκουν το ακριβώς αντίθετο. Μη δίνοντας ευκαιρία στη γοητεία του άσχετου ή του σχετικού να τους παραπλανήσει, με οδηγό τα πραγματικά προβλήματά τους οφείλουν να οργανώσουν από τώρα την αντίσταση και τις διεκδικήσεις τους. Εκεί στην οργανωμένη δράση θα αντιληφθούν όλο και περισσότερο τη δύναμή τους που ετούτα τα τερτίπια της αστικής τάξης προσπαθεί να τους κρύψει.