Χαρακτηριστικά, μιλώντας χθες το πρωί στον ρ/σ «ΣΚΑΪ» ο πρωθυπουργός παρουσίασε τη νέα αγορά ως «απόδειξη του τρόπου με τον οποίο οι ΗΠΑ βλέπουν τον ρόλο της Ελλάδας ως ενός παράγοντα σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο». Αλλωστε και η επιστολή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προς το Κογκρέσο, με την οποία «προτείνεται» η πώληση F-35 στην Ελλάδα, έγραφε ότι «αυτή η προτεινόμενη πώληση θα υποστηρίξει τους στόχους εξωτερικής πολιτικής και την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ, βελτιώνοντας τις αεροπορικές δυνατότητες και τη διαλειτουργικότητα ενός συμμάχου του ΝΑΤΟ». Επίσης, ότι θα επιτρέψει στην Ελλάδα «να συμβάλει στις αποστολές του ΝΑΤΟ για τη διατήρηση της περιφερειακής ασφάλειας και την υπεράσπιση των Συμμάχων του ΝΑΤΟ, και στη διατήρηση της διαλειτουργικότητας με τις δυνάμεις των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ».

Παραπέρα, μπροστά στο γεγονός ότι οι Αμερικανοί πουλάνε όπλα και στην κυβέρνηση Ερντογάν, σε μια νέα κούρσα εξοπλισμών χρυσοπληρωμένη από τους λαούς, ο Μητσοτάκης ξεκαθάρισε ότι «δεν μπορούμε να επιβάλουμε στις ΗΠΑ τι θα κάνουν και πώς θα πουλήσουν όπλα στην Τουρκία», καθώς «αυτό είναι κάτι το οποίο αφορά τις σχέσεις Τουρκίας και ΗΠΑ».

Στο μεταξύ, με οδηγό τις συνεννοήσεις που έγιναν πέρυσι το καλοκαίρι στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Λιθουανία και τον «οδικό χάρτη» που χαράχτηκε έκτοτε, τόνισε «το καλό κλίμα το οποίο έχει οικοδομηθεί με την Τουρκία τους τελευταίους μήνες», «σε μια πορεία εξομάλυνσης».

Βέβαια, στο πλαίσιο της εναλλαγής φάσεων ύφεσης και έντασης για τα μερτικά της καπιταλιστικής «λείας» σε Αιγαίο και Ανατ. Μεσόγειο, εμφάνισε περίπου ως βέβαιο ότι στην πορεία αυτή θα υπάρξουν «και κάποιες αναταράξεις». Αναγνώρισε άλλωστε ότι δεν υπάρχουν «σημαντικές διαφοροποιήσεις από πλευράς Τουρκίας ως προς τις θέσεις τις οποίες έχει εκφράσει στο παρελθόν».

Εμφάνισε, πάντως, ως ευτύχημα το γεγονός ότι «έχουν αποκατασταθεί οι περισσότεροι δίαυλοι εμπιστοσύνης» «σε όλα τα επίπεδα», αποσιωπώντας και εδώ το επικίνδυνο αμερικανοΝΑΤΟικό πλαίσιο όπου ενεργοποιούνται οι δίαυλοι, συνοδευόμενοι από μια σειρά «ουρές». Αλλωστε και ο ίδιος επανέλαβε ότι η χώρα «έχει μια μεγάλη διαφορά με την Τουρκία, που είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών», αποσιωπώντας για άλλη μια φορά ποιες είναι οι άλλες οι ...μικρότερες, ποια κυριαρχικά ή άλλα ελληνικά δικαιώματα αφορούν.

Δείχνοντας, βέβαια, ότι τα συμφέροντα του κεφαλαίου φτιάχνουν κλίμα για τέτοιες διευθετήσεις, παρέπεμψε στο γεγονός ότι «επιχειρηματική αποστολή» από την Ελλάδα μεταβαίνει αύριο Πέμπτη και την Παρασκευή στην Κωνσταντινούπολη, με επικεφαλής τον υφυπουργό Εξωτερικών αρμόδιο για τη λεγόμενη οικονομική διπλωματία, Κ. Φραγκογιάννη, με στόχο την προώθηση των διμερών μπίζνες, ενώ και ο ίδιος ο πρωθυπουργός σχεδιάζει να μεταβεί στην Αγκυρα τον Μάη. Ισχυρίστηκε άλλωστε ότι «υπάρχει ένα ευρύ πλέγμα σχέσεων στο οποίο μπορούμε (...) να πετύχουμε πρόοδο», φέρνοντας ως παράδειγμα την Ενέργεια, τον Τουρισμό κ.ά.

Στο ίδιο μοτίβο, ο υπουργός Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτης, κληθείς χθες το βράδυ στον «ΑΝΤ1» να σχολιάσει τη φημολογία περί ύπαρξης «μυστικού εγγράφου» του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προς το Κογκρέσο ότι τα F-16 που θα παραλάβει η Τουρκία δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν παρά μόνο για σκοπούς του ΝΑΤΟ, δήλωσε «επιφυλακτικός» στο να απαντήσει. Βέβαια, ακόμα κι αν υπάρχει τέτοιο έγγραφο, τάχα διασφάλιση για την ελληνική πλευρά, φέρεται να προβλέπει ότι αν παραβιαστεί ο συγκεκριμένος όρος και έχουμε π.χ. υπερπτήσεις πάνω από νησιά, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ θα αναλάβει «διπλωματική πρωτοβουλία για την επίλυση του θέματος», τουτέστιν «ζήσε μαύρε μου». Επίσης, «σκοποί του ΝΑΤΟ» μπορεί να βαφτιστούν αναπτύξεις, επιχειρήσεις, αποστολές μαχητικών της λυκοσυμμαχίας εντός του FIR Αθηνών, ζώνη όπου σταθερά τα τουρκικά αεροσκάφη - ήδη από το 1974 - δεν καταθέτουν σχέδια πτήσεων στην ελληνική Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, πάντα με τις πλάτες του ΝΑΤΟ, που αντιμετωπίζει την περιοχή ως «ενιαίο επιχειρησιακό χώρο».

Προηγουμένως ο υπουργός Αμυνας Ν. Δένδιας, μιλώντας στον ρ/σ «Real» και δίνοντας τον πραγματικό, ΝΑΤΟικό χαρακτήρα αυτών των εξοπλισμών, είπε ότι η πώληση στρατιωτικού υλικού από τις ΗΠΑ στην Τουρκία είναι διμερές θέμα, άρα η Ελλάδα δεν μπορεί να βάλει πολλές ενστάσεις, εφόσον εναπόκειται στις ΗΠΑ «να κρίνουν αν η μεταφορά πολεμικού υλικού στην Τουρκία εξυπηρετεί τα αμερικανικά συμφέροντα και τα ΝΑΤΟικά συμφέροντα».

Κάτι βέβαια που οι Αμερικανοί έχουν απαντημένο: Θυμίζουμε πως η επιστολή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ προς το Κογκρέσο για την πώληση σύγχρονων F-16 στην Τουρκία (συν πακέτου εκσυγχρονισμού υπαρχόντων) έγραφε ότι η πώληση «θα υποστηρίξει τους στόχους εξωτερικής πολιτικής και την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ, βελτιώνοντας τις αεροπορικές δυνατότητες και τη διαλειτουργικότητα ενός συμμάχου στο ΝΑΤΟ».

Αλλος ένας λόγος για εξοπλισμούς είναι οι ανάγκες του κεφαλαίου. «Εχουμε τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο στον πλανήτη, δεν μπορούμε να μην έχουμε Πολεμικό Ναυτικό», τόνισε ο Ν. Δένδιας σχετικά με τα σχέδια για νέες φρεγάτες. Αλλωστε, ακριβώς με τέτοια επιχειρήματα, περί εμπορικού στόλου και «ελευθερίας της ναυσιπλοΐας», ετοιμάζονται να στείλουν πολεμικό πλοίο στο «στόμα του λύκου», στην Ερυθρά Θάλασσα.

Τέλος, καθιστώντας σαφές ότι η εμπλοκή απλώνεται από την Ερυθρά μέχρι τη Μαύρη Θάλασσα ο υπουργός Αμυνας επιβεβαίωσε πως η «παραχώρηση» στην Ελλάδα πολεμικού υλικού από τις ΗΠΑ έρχεται σε συνάρτηση και με τα «πακέτα» στρατιωτικής βοήθειας που στέλνει συνεχώς η Αθήνα στην κυβέρνηση του Κιέβου. «Οι ΗΠΑ επανειλημμένως έχουν ζητήσει από την Ελλάδα περισσεύματα πυρομαχικών να δοθούν στην Ουκρανία», είπε σχετικά, ενώ, αποσιωπώντας την ουσία της υπόθεσης, δηλαδή την εμπλοκή στον πόλεμο, που κάνει τον λαό στόχο, προσπάθησε να υποβαθμίσει το θέμα και έκανε λόγο για πυρομαχικά «τα οποία είτε μας περισσεύουν είτε θα λήξουν» «σε έναν ορατό ορίζοντα», αλλά τώρα «μπορεί να πουληθούν», φέρνοντας «κέρδος».

Κανένα σύστημα ασφαλείας που θα μπορούσε να αποτρέψει την πολύνεκρη σύγκρουση των τρένων δεν λειτουργούσε, σύμφωνα με την κατάθεση στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για το έγκλημα στα Τέμπη του Β. Προφυλλίδη, μέλους της τριμελούς Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων που διόρισε η κυβέρνηση. Σε αυτό το σκηνικό, ο μάρτυρας προσέθεσε την έλλειψη προσωπικού που παρατηρείται σε καίριες θέσεις αλλά και τη μειωμένη εκπαίδευση.

Οπως είπε, δεν λειτουργούσαν η φωτεινή σηματοδότηση, η τηλεδιοίκηση, το σύστημα επικοινωνίας GSMR μεταξύ σταθμαρχών και μηχανοδηγών, καθώς και το σύστημα αυτόματης προστασίας συρμών (ETCS), ενώ και το Κέντρο στην Καρόλου λειτουργούσε έως το 2020, έχοντας «βοηθήσει στην αποτροπή πολλών αντίστοιχων δυστυχημάτων». Αν τα συστήματα λειτουργούσαν οι δύο συρμοί θα είχαν σταματήσει, υποστήριξε, προσθέτοντας πως τη μέρα του εγκλήματος ο σιδηρόδρομος ήταν σε επίπεδα 1960.

Κατέθεσε πως δεν έγινε αυτοψία στα συντρίμμια των τρένων, γιατί όταν ορίστηκαν ως μέλη της Επιτροπής αυτά είχαν ήδη μεταφερθεί αλλού, και πως δεν ασχολήθηκαν με την πυρκαγιά που προκλήθηκε από τη σύγκρουση, καθώς γι' αυτό χρειάζονταν άτομα με ειδικές γνώσεις μηχανολογίας και χημικής.

Απαντώντας στις ερωτήσεις του ΚΚΕ, ο Β. Προφυλλίδης επιβεβαίωσε πως το ανθρώπινο δυναμικό στον σιδηρόδρομο έχει μειωθεί στο 50%. Μάλιστα ανέφερε ότι πρόκειται για εργασία «ιδιαίτερης ψυχικής και βιολογικής έντασης». Αποδέχθηκε πως η μείωση του επιπέδου εκπαίδευσης μαζί με την έλλειψη των συστημάτων δημιουργεί εκρηκτικό κλίμα, προσθέτοντας ότι η πιστοποίηση της εκπαίδευσης πρέπει να γίνει επί του πεδίου και όχι βάσει θεωρίας.

Ακόμα κατήγγειλε πως δεν έγινε ενιαία ανάθεση στα συστήματα ασφαλείας, υπήρχε ασυμβατότητα τμημάτων σε ένα ολοκληρωμένο έργο με πάνω από 20 διαφορετικές τεχνολογίες και ότι μόνο το 20% των βαγονιών έχουν συστήματα ασφαλείας στην ΕΕ, η οποία το ανέχεται. Εξέφρασε την αντίθεσή του στον τρόπο που έγινε η κατάτμηση του ελληνικού σιδηροδρόμου, που δημιούργησε ακόμα περισσότερα προβλήματα, ενώ εξήγησε πως το κόστος εγκατάστασης συστημάτων ανέρχεται σε 100.000 ευρώ το όχημα και 150.000 ευρώ ανά χιλιόμετρο γραμμής, δείχνοντας έτσι πως η ασφάλεια μπαίνει στο ζύγι κόστους - οφέλους.

Στο ίδιο πνεύμα και το έτερο μέλος της Επιτροπής Χρ. Πυργίδης, παραδέχτηκε τις ελλείψεις στη διερεύνηση του δυστυχήματος απ' την επιτροπή, που άλλωστε δεν μετέβη καν στον τόπο του εγκλήματος, και δέχτηκε πως απ' τη στιγμή που δεν λειτουργούν τα συστήματα ασφαλείας, «έπρεπε να ενδυναμώσουμε τα στελέχη που χρησιμοποιούμε στις διαδικασίες. Να υπάρχουν πάνω από ένας σταθμάρχης, τουλάχιστον ο ένας να είναι ιδιαίτερα έμπειρος, σωστά εκπαιδευμένοι, να εποπτεύεται σωστά η διαδικασία».

Τέλος, κατέθεσε ότι το πόρισμα βασίστηκε σε έγγραφα που κοινοποιήθηκαν από τον ΟΣΕ, την ΕΡΓΟΣΕ, τη ΓΑΙΟΣΕ και άλλους φορείς.

Στο μοτίβο της προηγούμενης κατάθεσής του την περασμένη βδομάδα κινήθηκε και χτες ο Μ. Καποτόρτο, διευθύνων σύμβουλος της «Hellenic Train» από το 2021 έως και σήμερα, αποποιούμενος - ως εταιρεία - κάθε ευθύνη για τη λειτουργία των τρένων αλλά και για το έγκλημα στα Τέμπη και δείχνοντας ως υπεύθυνο για τους εκτροχιασμούς και τις αποκλίσεις τον ΟΣΕ. Λόγω αυτής της στάσης, η Εξεταστική Επιτροπή ζήτησε τη διαβίβαση της κατάθεσής του στην Εισαγγελία Εφετών που διενεργεί την ανάκριση για το δυστύχημα, για το ενδεχόμενο τέλεσης του αδικήματος της ψευδορκίας.

Τοποθετούμενος για το θέμα, το μέλος της Επιτροπής και βουλευτής του ΚΚΕ, Ν. Καραθανασόπουλος, είπε ότι όχι μόνο ο συγκεκριμένος αλλά και άλλοι προηγούμενοι μάρτυρες «προσπάθησαν να ωραιοποιήσουν την κατάσταση, να αποποιηθούν τις ευθύνες που έχουν. Λογικό είναι αυτό, γιατί βεβαίως έχουν σημαντικές και σοβαρές ευθύνες για την κατάσταση του σιδηρόδρομου, για την ασφάλεια και για το έγκλημα στα Τέμπη. Εμείς δεν πέφτουμε από τα σύννεφα και για την ασάφεια των απαντήσεων και για την αοριστία και για τη μετάθεση ευθυνών που προσπαθεί να γίνει».

Ο Μ. Καποτόρτο κατέθεσε ακόμα πως γίνονται πιστοποιημένες εργασίες συντήρησης στο τροχαίο υλικό και πως μετά από κάθε εκτροχιασμό, λειτουργεί μία εσωτερική επιτροπή ελέγχου από την ίδια την εταιρεία και από τον ΟΣΕ. Ισχυρίστηκε δε ότι την τελευταία διετία διπλασιάστηκε το ποσό για ανταλλακτικά για τα παλιά τρένα και έχουν γίνει και προσλήψεις προσωπικού.

Μετά από την κατάθεσή του, το μέλος της Επιτροπής και βουλευτής του ΚΚΕ Μαρία Κομνηνάκα σχολίασε πως την ίδια μέρα του εγκλήματος στα Τέμπη, υπήρχε μια σειρά βλαβών που απέδειξαν πως η κακή συντήρηση και κατάσταση και του τροχαίου υλικού συνέβαλε άμεσα και έμμεσα στο να φτάσουμε στην τραγωδία.

Καταλήγοντας τόνισε πως «και με δεδομένες τις ανεπάρκειες» στα συστήματα, που αν λειτουργούσαν θα είχαν σταματήσει τα τρένα που ήταν σε αντίθετη πορεία, δηλαδή το ETCS και το GSMR, «δεν αναιρούν τις ευθύνες που δημιουργούνται στην εταιρεία για την κατάσταση του τροχαίου υλικού που δημιουργεί αυτές τις συχνές καθυστερήσεις, τις συχνές διακοπές στην κυκλοφορία, που τελικά διαμορφώνουν και αυτού του είδους δυστυχώς το εκρηκτικό μείγμα».