Η χτεσινή τετράωρη συνεδρίαση του Συμβουλίου των Πολιτικών Αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ανέδειξε περίτρανα την ουσιαστική ταύτιση των απόψεων της κυβέρνησης, της αξιωματικής αντιπολίτευσης και του ΣΥΝ σε ό,τι αφορά την αναγκαιότητα της αποδοχής του σχεδίου Ανάν. Το ξεκάθαρο «όχι» στο σχεδιασμό που οδηγεί στη διχοτόμηση της Κύπρου ακούστηκε χτες μόνο από την ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Αλ. Παπαρήγα.

Τα τρία «ναι» στο σχέδιο Ανάν από τον Κ. Καραμανλή, τον Γ. Παπανδρέου και τον Ν. Κωνσταντόπουλου «ντύθηκαν» με δηλώσεις συμπαράστασης για την επόμενη μέρα του δημοψηφίσματος ανεξαρτήτως, όπως υποστήριξαν και οι τρεις, «αποτελέσματος»...

Χτες για τέσσερις ολόκληρες ώρες οι πολιτικοί αρχηγοί παρουσίασαν τις θέσεις των κομμάτων τους για το σχέδιο Ανάν. Η αναμενόμενη αποδοχή - έστω και με έμμεσο τρόπο - του σχεδίου από τον πρωθυπουργό, ήρθε να προστεθεί στις ειλημμένες αποφάσεις του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΝ και στη συγκρότηση ενός «μπλοκ» το οποίο το επόμενο διάστημα θα επιχειρήσει να διαμορφώσει εκείνες τις συνθήκες που θα οδηγήσουν σε ένα κλίμα... αποδοχής. Εξάλλου, η κριτική που σύμφωνα με πληροφορίες άσκησαν ο Ν. Κωνσταντόπουλος και ο Γ. Παπανδρέου στους χειρισμούς του Τάσσου Παπαδόπουλου, στον οποίο χρέωσαν τις «αρνητικές εξελίξεις» όπως τις χαρακτήρισαν, φανερώνουν τι θα ακολουθήσει το επόμενο διάστημα.

Ο πρωθυπουργός της χώρας, στήριξε ένα έμμεσο «ναι» υποστηρίζοντας ότι υπάρχουν θετικά στοιχεία και δυσκολίες στο σχέδιο Ανάν, αλλά ουσιαστικά στήριξε την επίλυση με βάση το συγκεκριμένο σχέδιο αναφέροντας «τα θετικά σημεία μπορούν να αποδειχτούν υπέρτερα των αρνητικών».

Ο Γ. Παπανδρέου υπερασπίστηκε πλήρως τη στάση του ΠΑΣΟΚ καθ' όλη την προηγούμενη περίοδο, άσκησε κριτική στην κυβέρνηση για «αρνητική στάση» και «ουδετερότητα», η οποία όπως είπε επέτρεψε την «καταστροφολογία» και δε δίστασε να κινδυνολογήσει υποστηρίζοντας ότι εκτός από το Κυπριακό «διακυβεύονται και δικά μας συμφέροντα» από τις εξελίξεις.

Η Αλ. Παπαρήγα τόνισε ότι το ΚΚΕ εκφράζει ένα συνειδητό «όχι στο σχέδιο Ανάν» και τόνισε ότι «το σχέδιο Ανάν συγκροτεί ένα διεθνές προτεκτοράτο στο δρόμο του πετρελαίου στη Μεσόγειο, προς τη Μέση Ανατολή. Ενα διεθνές προτεκτοράτο τριχοτομημένο».

Ο Ν. Κωνσταντόπουλος στήριξε το «ναι» και υποστήριξε ότι το συγκεκριμένο σχέδιο Ανάν «δεν είναι το χειρότερο από εκείνα τα οποία προτάθηκαν». Μάλιστα ο ίδιος βρήκε και «προβλέψεις» μέσα σ' αυτό οι οποίες, όπως είπε, «μπορούν να αναπτύξουν θετική δυναμική».

Ολόκληρη η δήλωση του πρωθυπουργού Κ. Καραμανλή, μετά τη συνεδρίαση του συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών, έχει ως εξής:

«Οι ώρες για την Κύπρο και τον Ελληνισμό είναι κρίσιμες. Σταθμίζοντας την κρισιμότητα των περιστάσεων, η Κυβέρνηση αποφάσισε να τοποθετηθεί με σύνεση την ώρα που έπρεπε. Η ώρα αυτή έχει φθάσει. Και η τοποθέτησή μας δεν μπορεί παρά να εκδηλώνεται με σεβασμό προς την Κυπριακή Δημοκρατία, την Κυβέρνηση και τους πολίτες της.

Στις ημέρες που μεσολάβησαν από την κατάθεση του πέμπτου σχεδίου Ανάν μέχρι σήμερα, αποδείχθηκε περισσότερο από ποτέ επιβεβλημένος ο σεβασμός στην πάγια αρχή της εθνικής πολιτικής για το Κυπριακό, ότι, δηλαδή, η Κύπρος αποφασίζει και η Ελλάδα συμπαρίσταται. Στην παρούσα συγκυρία, αυτό σημαίνει ότι η επίσημη Ελλάδα δεν ήταν επιτρεπτό να πάρει θέση, πριν δοθεί στους ηγέτες και τις πολιτικές δυνάμεις του Κυπριακού Ελληνισμού ο απαιτούμενος χρόνος, προκειμένου να διαβουλευθούν και να τοποθετηθούν υπεύθυνα, προβαίνοντας σε μία, ούτως ή άλλως, δύσκολη επιλογή.

Ο βαθύτερος λόγος για τον οποίο η στάση αυτή ήταν επιβεβλημένη αφορούσε την προστασία της εθνικής σύμπνοιας και ομοψυχίας, ανεξαρτήτως του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος. Δε θα ήταν ούτε ρεαλιστική, ούτε ανεκτή μια στάση που θα δημιουργούσε ρήγματα μεταξύ του ελλαδικού και του κυπριακού Ελληνισμού, ή και αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό του πολιτικού μας συστήματος για ένα εθνικό θέμα. Πάγια θέση μου ήταν και παραμένει ότι τα εθνικά θέματα απαιτούν εθνική συνεννόηση. Γι' αυτό και εγκαίρως - αμέσως μετά τη Λουκέρνη - ενημέρωσα τη Βουλή και ζήτησα να συζητηθούν όλες οι απόψεις σε σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Και θέλω με αυτή την ευκαιρία να ευχαριστήσω θερμά και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και όλους τους πολιτικούς αρχηγούς για την ουσιαστική συζήτηση που είχαμε σήμερα.

Οι συνθήκες απαιτούν προσεκτικά σταθμισμένες επιλογές, που λαμβάνουν υπ' όψιν τις εκτιμήσεις, τους προβληματισμούς και τις επιθυμίες των αμέσως ενδιαφερομένων, οι οποίοι καλούνται να ζήσουν με τα θετικά ή τα αρνητικά αποτελέσματα της επιλογής τους.

Πριν πάμε στη Λουκέρνη, είχαμε ήδη εξηγήσει τους τελικούς στόχους μας. Επιδίωξή μας ήταν να συμβάλουμε στη λύση του κυπριακού προβλήματος, μέσω της βελτίωσης του σχεδίου Ανάν και της επίτευξης ενός βιώσιμου και λειτουργικού συμβιβασμού, που θα επέτρεπε στην ελληνοκυπριακή και την τουρκοκυπριακή κοινότητα να δώσουν τα χέρια και να οικοδομήσουν στο επανενωμένο νησί τους ένα κοινό μέλλον, στηριγμένο στην αμοιβαία εμπιστοσύνη και συνεργασία τους στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Με αυτό το κριτήριο, η ελληνική πλευρά έδωσε με συστηματικότητα αυτή τη μάχη. Σε ό,τι αφορά το κοινοτικό κεκτημένο υπάρχει βελτίωση του σχεδίου σε ορισμένα σημεία. Γεγονός, όμως, παραμένει ότι στη Λουκέρνη δεν κατέστη δυνατόν να επιτευχθεί συμφωνημένη συνολική λύση. Το τελικό σχέδιο του ΓΓ του ΟΗΕ αποτελεί απόπειρα συγκερασμού των διαφορετικών θέσεων των δύο πλευρών και μερικής κάλυψης της μεταξύ τους απόστασης.

Συνεργαστήκαμε στενά - και θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε εξίσου στενά - με την Κυβέρνηση και την πολιτική ηγεσία της Κύπρου. Στις σημερινές συγκυρίες επιβάλλεται όλοι να ενεργήσουμε με ενότητα, σύνεση και διορατικότητα. Το σχέδιο Ανάν, όπως έχω τονίσει, έχει και θετικά στοιχεία και δυσκολίες. Οι συγκεκριμένες συγκυρίες επιβάλλουν να μην αφήσουμε τις αδικίες να μας εμποδίσουν να κοιτάξουμε μακροπρόθεσμα. Αυτό που προέχει σήμερα, αυτό που οφείλουμε να κάνουμε, είναι να δούμε ψύχραιμα πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τα θετικά του σχεδίου Ανάν, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής δυναμικής.

Προσωπικά πιστεύω βαθύτατα στη δύναμη της ευρωπαϊκής πραγματικότητας. Στη δύναμή της να αμβλύνει τις όποιες δυσκολίες. Γι' αυτό και θεωρώ ότι, μέσα στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής προοπτικής, τα θετικά σημεία μπορούν να αποδειχθούν υπέρτερα των αρνητικών. Βεβαίως, την τελική ευθύνη για το μέλλον της πατρίδας τους την έχουν οι Κύπριοι πολίτες. Τις αποφάσεις τους θα τις σεβαστούμε απόλυτα. Και η επόμενη ημέρα του δημοψηφίσματος θα βρει την Ελλάδα αταλάντευτα εκεί όπου βρισκόταν από την πρώτη στιγμή: στο πλευρό της Κύπρου.

Σε οποιαδήποτε περίπτωση, πάντως, δε θα εξυπηρετούσε ούτε την ελεύθερη έκφραση της γνώμης του κυπριακού λαού, ούτε την εθνική ομοψυχία η άσκηση πιέσεων με στόχο τον επηρεασμό της κρίσης του. Αυτό που έχει σημασία είναι, ανεξαρτήτως αποτελέσματος, να διαφυλαχθεί η ενότητα του Ελληνισμού, αλλά και η προοπτική επίλυσης του Κυπριακού. Για το λόγο αυτό, πρέπει να αποφευχθούν οι κινδυνολογίες. Η κοινή μας προσπάθεια δε σταματά με το δημοψήφισμα, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμά του.

Αν οι δύο κοινότητες πουν "ναι", η ελληνική κυβέρνηση θα στηρίξει με όλες τις δυνάμεις της το νέο κράτος στα πρώτα του βήματα, θα ενθαρρύνει την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο κοινοτήτων και θα πάρει όλα τα μέτρα που απαιτούνται για την πλήρη και αποτελεσματική εφαρμογή του σχεδίου.

Αν πάλι το σχέδιο δε γίνει δεκτό, η έκφραση της λαϊκής βούλησης πρέπει να γίνει σεβαστή απ' όλους. Ομως, και σε αυτή τη δεύτερη περίπτωση, η προοπτική επίλυσης του προβλήματος δεν πρέπει να χαθεί. Η διαδικασία προσέγγισης των δύο κοινοτήτων και οι προσπάθειες γεφύρωσης των μεταξύ τους διαφορών θα πρέπει να συνεχιστούν. Και η επανένωση θα πρέπει να επιδιωχθεί εκ νέου, μόλις δημιουργηθούν οι κατάλληλες γι' αυτό συνθήκες.

Οσο για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, είναι κοινή η διαπίστωση ότι πρέπει να βελτιωθούν και να ενισχυθούν. Κανείς δεν πρέπει να ερμηνεύσει την όποια έκφραση της κυρίαρχης βούλησης του κυπριακού λαού ως προϋπόθεση, αλλά ούτε ως τροχοπέδη, για την ανάπτυξη σχέσεων φιλίας και εμπιστοσύνης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας πρέπει να εξακολουθήσει. Η γειτονική χώρα θα μας βρει συμπαραστάτες σε κάθε προσπάθειά της, που σηματοδοτεί τη σύγκλισή της με το συνταγματικό, πολιτικό και οικονομικό κεκτημένο της Ενωσης και τη φέρνει έτσι κοντύτερα στην Ευρώπη.

Ελληνίδες, Ελληνες,

σας περιέγραψα με συντομία τις βασικές παραμέτρους μιας υπεύθυνης στάσης, ο ορίζοντας της οποίας δεν εξαντλείται στην αποφασιστική στιγμή της 24ης Απριλίου, αλλά προεκτείνεται πέρα από αυτήν, στο επόμενο στάδιο. Ενα εντελώς νέο στάδιο, που ξεκινά την 1η Μαΐου, με την ένταξη της Κύπρου στην Ενωση. Στην αφετηρία του ευρωπαϊκού μέλλοντος του νησιού. Η ευρωπαϊκή προοπτική για μια ενωμένη Κύπρο παραμένει ο μεγάλος στόχος, ως συνεκτικός δεσμός των δύο κοινοτήτων. Προς αυτήν την κατεύθυνση θα εργαστούμε όλοι, ώστε να επικρατήσει κλίμα καλής θέλησης και ειρήνης στην περιοχή μας. Γιατί το μέλλον είναι κοινό και πρέπει να το κερδίσουμε όλοι οι λαοί της περιοχής, στηριγμένοι σε όσα μας ενώνουν και όχι σε όσα μας χωρίζουν».

Μετά τη λήξη της συνεδρίασης από την Προεδρία της Δημοκρατίας εκδόθηκε η ακόλουθη ανακοίνωση:

«Συνήλθε σήμερα Πέμπτη 15η Απριλίου και ώρα 11η, κατόπιν προτάσεως του πρωθυπουργού κ. Κ. Καραμανλή, υπό την προεδρία του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κωνσταντίνου Στεφανόπουλου, το Συμβούλιον των Πολιτικών Αρχηγών με τη συμμετοχή του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή, του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης και προέδρου του ΠΑΣΟΚ Γεωργίου Παπανδρέου, της Γενικής Γραμματέως του ΚΚΕ Αλέκας Παπαρήγα και του Προέδρου του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς Νίκου Κωνσταντόπουλου.

Σκοπός της σύσκεψης ήταν να συζητήσει και εξετάσει την εξέλιξη του Κυπριακού προβλήματος σε συνδυασμό με το προτεινόμενο από το Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ κ. Ανάν σχέδιο λύσεώς του και το επικείμενο δημοψήφισμα. Στη σύσκεψη παρέστη και ο υπουργός Εξωτερικών κ. Πέτρος Μολυβιάτης.

Οι πολιτικοί αρχηγοί έλαβαν με την πιο πάνω σειρά το λόγο και εξέθεσαν αναλυτικώς τις απόψεις των κομμάτων τους επί του σχεδίου Ανάν. Διατυπώθηκαν εκ μέρους όλων εκτιμήσεις για τις πολιτικές εξελίξεις μετά το δημοψήφισμα και τη μία ή την άλλη απάντηση που θα δώσει σε αυτό ο κυπριακός λαός. Κατά τη συζήτηση αναπτύχθηκαν χρήσιμες και σημαντικές απόψεις με κοινό όλων στόχο την υπηρέτηση του εθνικού συμφέροντος.

Οι πολιτικοί αρχηγοί θα παρουσιάσουν οι ίδιοι τις απόψεις τους για το σχέδιο Ανάν, το δημοψήφισμα και την επόμενη μέρα, προς τον ελληνικό λαό. Ο πρωθυπουργός ευχαρίστησε τους αρχηγούς των κομμάτων της αντιπολίτευσης για την ουσιαστική συμβολή τους στη χάραξη της εξωτερικής πολιτικής της χώρας».