Κ. Βάρναλης

Στις 16 Ιουνίου του 1945, ο βίος του Αρη Βελουχιώτη έφτασε στο τέρμα του. Κι ήταν ο ίδιος που έκοψε το νήμα της ζωής του, έξω από τη Μεσούντα, καταδιωκόμενος από δυνάμεις του εχθρού, ενώ το θάνατο μοιράστηκε μαζί του και ο Τζαβέλας, ο πιστός του αντάρτης.

Λίγες ημέρες αργότερα, από τις 18 ως τις 20 Ιούνη, τα κεφάλια των δύο ηρώων κρέμονταν σ' ένα φανοστάτη στα Τρίκαλα. Το μεταβαρκιζιανό καθεστώς έδειχνε όλη του τη θηριωδία, πράγμα καθόλου τυχαίο, αφού ο Αρης θεωρούνταν η προσωποποίηση της Εθνικής Αντίστασης. Ηταν, άλλωστε, κορυφαία λαϊκή, ηγετική φυσιογνωμία του ΕΛΑΣ, ο πρωτοκαπετάνιος του.

Ο Αρης Βελουχιώτης ή Θανάσης Κλάρας, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε από εύπορη οικογένεια, στη Λαμία, στις 27 Αυγούστου του 1905. Σπούδασε γεωπόνος και για ένα σύντομο χρονικό διάστημα προσπάθησε να εξασκήσει αυτό το επάγγελμα. Πολύ γρήγορα όμως, εγκατέλειψε την προσπάθεια, αρνήθηκε να ζήσει εκμεταλλευόμενος την περιουσία του πατέρα του και κατέβηκε στην Αθήνα για να αναζητήσει μια τύχη, που ούτε την ήξερε ούτε και μπορούσε να τη φανταστεί. Στο κομμουνιστικό κίνημα εντάχθηκε το 1924 με 1925. Αρχικά, έγινε μέλος της ΟΚΝΕ και αργότερα, στα 1929, πέρασε στις γραμμές του Κόμματος. Εκείνη του η ένταξη τού σφράγισε τη ζωή. «Αν στη ζωή μου - έγραφε ο ίδιος σ' ένα παλιό του κείμενο - υπάρχει ένα σημείο που με συγκίνηση και με υπερηφάνεια αφάνταστη από καιρού σε καιρό γυρίζω και βλέπω, είναι ακριβώς η εποχή που μπήκα στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Διαπαιδαγωγήθηκα ταξικά, έμαθα το συμφέρο μου, πέταξα τον κεφαλαιοκρατικό πολιτισμό στα μούτρα της λωποδύτριας μπουρζουαζίας και ρίχτηκα με πίστη, με θέληση, με ηρωισμό στον αγώνα για τις εργαζόμενες μάζες».

Ο Κλάρας υπήρξε προσωπικότητα ανήσυχη, προικισμένη με σπουδαία ηγετικά χαρίσματα, με πλούσια επαναστατική δράση, μέσα από τις γραμμές του ΚΚΕ, στις δεκαετίες του '20 και του '30. Κι αυτό, αναμφίβολα, μέτρησε, όταν το κόμμα στην Κατοχή τού εμπιστεύτηκε την οργάνωση του αντάρτικου στη Ρούμελη.

Το Αντάρτικο υπήρξε φυσική συνέπεια της θέλησης του ελληνικού λαού να αντισταθεί στην τριπλή φασιστική κατοχή. Κι αυτή η θέληση βρήκε την ολοκληρωμένη έκφρασή της στην ίδρυση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου, στις 27 Σεπτεμβρίου του 1941. «Ελληνες αξιωματικοί - υπαξιωματικοί, έφεδροι πολεμιστές, ανάπηροι - έλεγε το ΕΑΜ, στο πρώτο του διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό - προσφέρετε τις γνώσεις σας, την πείρα σας, τη δοκιμασμένη τόλμη σας στην οργάνωση των εθνικών δυνάμεων. Το παράδειγμα των καπεταναίων, των καραβοκυραίων, των ναυτών του 1821, του Κολοκοτρώνη, του Μιαούλη, του Κανάρη, του Οικονόμου, του Καρατζά, ας είναι οδηγός σας». Το παράδειγμα αυτό ο Θανάσης Κλάρας το είχε, φαίνεται, καλά αφομοιώσει.

Οταν άρχισε ο ελληνοϊταλικός πόλεμος, βρέθηκε στο αλβανικό μέτωπο ως λοχίας πυροβολικού και με την ήττα από τα γερμανικά στρατεύματα δεν έδειξε να πτοήθηκε. Λέγεται μάλιστα ότι τότε, εκείνες τις δύσκολες μέρες, συνιστούσε στους συναδέλφους του φαντάρους να μην παραδώσουν τον οπλισμό τους, αλλά να τον κρύψουν για να μπορέσουν στη συνέχεια να αντισταθούν στον κατακτητή. Επίσης, έχει καταγραφεί στην ιστορία η μαρτυρία ότι στις 15/5/1941 συμμετέχει σε σύσκεψη στο δασύλλιο της Καισαριανής, με θέμα την οργάνωση της αντίστασης. Παράλληλα, με δική του πρωτοβουλία, συγκρότησε μηχανισμό, τον οποίο, στη συνέχεια, παρέδωσε στα μέλη της ηγεσίας του ΚΚΕ, που είχαν γυρίσει από τις εξορίες και είχαν αναλάβει να ανασυγκροτήσουν το Κόμμα.

Το Νοέμβρη του 1941, ο Κλάρας ανέλαβε αποστολή από την ΚΕ του ΚΚΕ να πάει στη Ρούμελη για να εξετάσει τις δυνατότητες ανάπτυξης του αντάρτικου κινήματος. Επέστρεψε το Δεκέμβρη του ίδιου έτους και υπέβαλε σχετική έκθεση στο Κόμμα, η οποία και εγκρίθηκε. Το Γενάρη του 1942, βγήκε οριστικά στο βουνό και αρχίζει τη δουλιά της συγκρότησης των ανταρτοομάδων.

Η πρώτη εμφάνιση των ανταρτικών τμημάτων που οργάνωσε ο Κλάρας έγινε στις 7/6/1942 στο χωριό Δομνίστα της Ευρυτανίας. Ο ίδιος ήταν η πρώτη φορά που εμφανίστηκε με το όνομα Αρης Βελουχιώτης. Από κει και μετά, τούτο το όνομα αντήχησε σ' ολόκληρη την Ελλάδα κι έγινε θρύλος. Η συντριβή του ιταλικού καταδιωκτικού αποσπάσματος «Ρυκά», ο Γοργοπόταμος, η μάχη του Κρικέλου, η μάχη του Μικρού Χωριού και εκατοντάδες άλλες θα φέρουν τη σφραγίδα του. Ετσι, στις 2/5/1943, όταν συγκροτήθηκε το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ, ο Αρης ορίστηκε καπετάνιος του, μέλος της τριμερούς ηγεσίας του, δίπλα στον Στέφανο Σαράφη, που ήταν ο στρατιωτικός αρχηγός και στον αντιπρόσωπο του ΕΑΜ, τον Ανδρέα Τζήμα - Σαμαρινιώτη.

Στις 22/4/1944, ο Αρης πέρασε στην Πελοπόννησο με αποστολή να βοηθήσει στην ανάπτυξη του αντάρτικου κινήματος και στη συντριβή των εθνοπροδοτικών ταγμάτων ασφαλείας. Ηταν μια αποστολή, στην οποία πέτυχε απόλυτα. Επέστρεψε στη Ρούμελη τον Οκτώβρη του ίδιου έτους και στις 20/10/1944 μπήκε στη γενέτειρα του Λαμία, όπου έγινε δεκτός από χιλιάδες κόσμο και εκφώνησε τη γνωστή ιστορική του ομιλία. Σ' εκείνη, λοιπόν, την ομιλία, είχε πει για το ξεκίνημα της Εθνικής Αντίστασης: «Ολο το βάρος έπεσε πάνω σε μια χούφτα ανθρώπων, απ' αυτούς που τρώγανε καρπαζιές μέσα στα αστυνομικά μπουντρούμια και τις ασφάλειες, μα που φλέγονταν από ηρωισμό και ανδρεία και μέσα τους υπήρχε μια ζεστή ελληνική καρδιά κι έτρεχε στις φλέβες τους πραγματικό ελληνικό αίμα. Αυτοί άναψαν το δαυλό κι έδωσαν το σύνθημα για το σηκωμό του έθνους. Αυτοί που δώσανε το κουράγιο στους Ελληνες. Αυτοί που δημιούργησαν τη νέα Φιλική Εταιρεία: Το ΕΑΜ... Από δω και πέρα, θα έχουμε δυο εθνικές εορτές: Την 25η Μάρτη και την 27η Σεπτέμβρη - επέτειο της δημιουργίας του ΕΑΜ, που αποτέλεσε τη βάση της σημερινής μας απελευθέρωσης. Αυτό πρέπει να το νιώσουμε».

Δεν παρέλειψε, επίσης, να δώσει και την προοπτική του κινήματος: «Εμείς - είπε - υποσχεθήκαμε στο λαό και κάτι άλλο: Οτι δε θ' αφήσουμε το όπλο από το χέρι μας, αν δεν πετύχουμε και τη διπλή λευτεριά: Τη λαοκρατία. Γι' αυτό θα παλέψουμε για να εκτελέσουμε κι αυτή την υπόσχεσή μας, αφιερώνοντας και θυσιάζοντας τη ζωή μας ακόμα για τη λαοκρατική λύση του ελληνικού προβλήματος». Οποια κριτική κι αν κάνει κανείς για τον τρόπο που πολιτεύτηκε ο Αρης μετά τη Βάρκιζα, οφείλει να του αναγνωρίσει πως έμεινε πιστός σ' αυτήν την υπόσχεση κι έδωσε τη ζωή του για τη λαοκρατική λύση του ελληνικού ζητήματος.