«Θα ήθελα να συγκεντρώσω την προσοχή σας», τόνισε η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, μιλώντας στους δημοσιογράφους, «σε κάποια ζητήματα που εμείς τα θεωρούμε πολύ σημαντικά και τα οποία, για άλλη μια φορά, εκθέσαμε στον υπουργό Εξωτερικών. Κυρίως αφορούν ζητήματα που προϋπήρχαν από το ταξίδι στις ΗΠΑ, υπάρχουν και σήμερα και θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν.

Είναι το πρόβλημα που έχει να κάνει με το Αιγαίο, που άπτεται και των ελληνοτουρκικών σχέσεων, έχει επίδραση στο Κυπριακό, έχει σχέση με τον ευρωστρατό και αν θέλετε συσχετίζεται με την όλη κατάσταση που έχει δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια και με τη λεγόμενη Νέα Τάξη Πραγμάτων και την πολιτική της ΕΕ, αλλά και των ΗΠΑ».

«Ποιο είναι το πρόβλημα που εμείς θέτουμε: Εμείς θεωρούμε ότι το Αιγαίο - αυτή τη στιγμή και όχι μόνο και στο πρόσφατο παρελθόν - και με βάση αν θέλετε αυτό που λέγεται διεθνές δίκαιο και πρακτική, βρίσκεται κάτω από τον απόλυτο έλεγχο του ΝΑΤΟ, και μέσα στο ΝΑΤΟ βεβαίως βασικό και κυρίαρχο ρόλο έχουν οι ΗΠΑ. Από τη στιγμή λοιπόν που τα πράγματα έχουν εξελιχθεί έτσι και ο επιχειρησιακός έλεγχος καθορίζεται από το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ χωρίς την έννοια των συνόρων, είναι πολύ φυσικό να διογκώνεται το πρόβλημα όσον αφορά στην αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων από την πλευρά της Τουρκίας και, στην ουσία, των συνόρων στο Αιγαίο. Επομένως οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, που οπωσδήποτε εμείς θέλουμε να βελτιωθούν και - να το πω πιο συγκεκριμένα - να αποκατασταθούν ουσιαστικά, δεν μπορούν να βελτιωθούν δημιουργώντας μόνο ένα κλίμα συνεργασίας των δύο χωρών και μάλιστα ένα κλίμα συνεργασίας των δύο χωρών στα πλαίσια της Νέας Τάξης Πραγμάτων. Ακόμα κι αν δημιουργηθεί ένα τέτοιο κλίμα, από τη στιγμή που το Αιγαίο βρίσκεται κάτω από την κυριαρχία του ΝΑΤΟ, τα προβλήματα θα επανέρχονται. Θα βγαίνουν στην επιφάνεια και ενδεχομένως σε κρίσιμες στροφές των εξελίξεων μπορεί να γίνουν και καθοριστικά, σε ό,τι αφορά τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας και το σεβασμό αυτών των κυριαρχικών δικαιωμάτων από τους συμμάχους ή από τους λεγόμενους συμμάχους, θα πρόσθετα εγώ».

Η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ κατέληξε επ' αυτού τονίζοντας: «Είμαστε λοιπόν πάρα πολύ ανήσυχοι για το ότι υπάρχει ένα κουκούλωμα των προβλημάτων στο Αιγαίο και όχι μια διευθέτηση των προβλημάτων με βάση τη δικαιοσύνη. Θα διστάσω να πω το διεθνές δίκαιο, γιατί αυτό έχει αλλάξει και τυπικά και μέσα από την πρακτική, τα τελευταία χρόνια. Επομένως, δεν μπορούμε να λέμε "διεκδικούμε τα δικαιώματά μας μέσα από το διεθνές δίκαιο", γιατί αυτό το διεθνές δίκαιο μπορεί να ερμηνευτεί έτσι ή αλλιώς, ακόμα και με βάση την τυπική πλευρά».

Αναφορικά με τις εξελίξεις στο Κυπριακό σχολίασε: «Επίσης θεωρούμε ότι δεν μπορεί να υπάρξει προκαταβολική αισιοδοξία για τις εξελίξεις στο Κυπριακό και το αντιμετωπίζουμε σαν ένα διεθνές πρόβλημα, του οποίου ή έτσι ή αλλιώς διευθέτησή του θα επηρεάσει, αν όχι τις διεθνείς εξελίξεις, οπωσδήποτε τις εξελίξεις στην περιοχή. Δεν μπορούμε λοιπόν να έχουμε μια προκαταβολική αισιοδοξία, που κατά τη γνώμη μας κάπως καλλιεργείται. Ούτε να θεωρήσουμε ότι η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ θα δημιουργήσει αυτόματα προϋποθέσεις σωστής και δίκαιης επίλυσης του Κυπριακού. Μπορεί να αποτελέσει και έναν παράγοντα όξυνσης αυτού του προβλήματος ή προσωρινής συγκάλυψής του».

Σε ό,τι αφορά στη συγκρότηση ευρωπαϊκού μισθοφορικού στρατού η Αλέκα Παπαρήγα σημείωσε: «Τέλος θεωρούμε ότι οι εξελίξεις που υπάρχουν με τον ευρωστρατό είναι ένα σοβαρό πρόβλημα που πρέπει να απασχολήσει τον ελληνικό λαό και στις δύο διαστάσεις.

Πρώτη και κύρια διάσταση είναι γιατί δημιουργείται, ποιο σκοπό υπηρετεί ο ευρωστρατός. Για μας, δεν υπηρετεί την ειρήνη, αλλά υπηρετεί αυτή, τη λεγόμενη Νέα Τάξη Πραγμάτων, που εμπεριέχει και τις εσωτερικές αντιπαραθέσεις στην ΕΕ, τις αντιπαραθέσεις με τις ΗΠΑ. Πάνω από όλα θεωρούμε πως ο ευρωστρατός θα λειτουργήσει σε βάρος των λαών, δεν πρόκειται να είναι προστάτης της ειρήνης όπως την καταλαβαίνουμε εμείς.

Η δεύτερη διάσταση του ευρωστρατού έχει να κάνει με τις αξιώσεις της Τουρκίας που κατά τη γνώμη μας σχετίζονται με το "στάτους κβο" που δυστυχώς έχει δημιουργηθεί στο Αιγαίο. Επομένως, επαναλαμβάνω, για ακόμα μια φορά, ότι ισχύουν οι αρχικές εκτιμήσεις που κάναμε για το ταξίδι του πρωθυπουργού στις ΗΠΑ και πιστεύουμε ότι, αυτό καθ' εαυτό το ταξίδι, ανεξάρτητα τι καινούριο θα δώσει στην πορεία που, ενδεχομένως, σήμερα δεν έχουμε υπόψη μας, δεν πρέπει να θεωρείται ούτε η καταστροφή της Ελλάδας ούτε η σωτηρία της. Απλώς πρόσθεσε ένα καινούριο λιθάρι στα μεγάλα προβλήματα που απασχολούν τον τόπο μας, όσον αφορά τη διεθνή κατάσταση και την περιοχή μας».

Παπαγεωργίου Βασίλης

Προκειμένου να αποφύγει το συσχετισμό της επίσκεψής του στην Αμερική με την εμφάνιση των θεμάτων της εξωτερικής πολιτικής στην κορυφή της ατζέντας της κυβερνητικής πολιτικής, ο πρωθυπουργός θυμήθηκε χρονοδιαγράμματα που ορίζουν ένα «τέλος» στις διαβουλεύσεις για το Κυπριακό και τα Ελληνοτουρκικά.

Αναφερόμενος, στις δηλώσεις του μετά τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, στις ελληνοτουρκικές και ευρωτουρκικές σχέσεις ο Κ. Σημίτης σημείωσε ότι η πολιτική μας βασίζεται στις αποφάσεις του Ελσίνκι και δεν επηρεάζεται από τη συγκυρία. Αναμένουμε τις κινήσεις της Τουρκίας, η οποία, όπως προβλέπουν οι αποφάσεις του Ελσίνκι, θα πρέπει μέχρι το 2004 να προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και να θέσει την όποια της αξίωση. Οπως είπε ο πρωθυπουργός, όσο πλησιάζει η ημερομηνία προσφυγής στη Χάγη, πρέπει η χώρα μας να προετοιμαστεί για τη διαδικασία που ορίζει το Διεθνές Δικαστήριο.

Με τον τρόπο αυτό, είναι φανερό πως ο πρωθυπουργός προαναγγέλλει τη «διεύρυνση» του μέχρι σήμερα ελληνοτουρκικού διαλόγου, έτσι ώστε εκτός από τα ζητήματα χαμηλής πολιτικής να περιλάβει και τα σοβαρά πολιτικά ζητήματα. Κι αυτό γιατί η απόφαση του Ελσίνκι υποδεικνύει το Δικαστήριο της Χάγης ως μέσο διευθέτησης των διαφορών, αφού, όμως, προηγουμένως εξαντληθεί η διαδικασία που προσδιορίζει το διεθνές δίκαιο για την ειρηνική επίλυση των διαφορών και η οποία περιλαμβάνει ανάμεσα στους άλλους τρόπους και το διμερή διάλογο.

Η συζήτηση στο Υπουργικό Συμβούλιο κράτησε περισσότερο από τεσσερισήμισι ώρες και ξεκίνησε με εισήγηση του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Παπανδρέου. Το Κυπριακό, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά και η κατάσταση στα Βαλκάνια βρέθηκαν στο επίκεντρο της συζήτησης, καθώς επίσης και η συμμετοχή της Ελλάδας στον «αγώνα» κατά τρομοκρατίας.

Μετά τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, στις δηλώσεις του ο πρωθυπουργός χαρακτήρισε κρίσιμη την επόμενη περίοδο και υποστήριξε ότι η νέα χρονιά βρίσκει ενισχυμένη τη θέση και τη διεθνή αξιοπιστία της χώρας μετά την ένταξη στην ευρωζώνη, τις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και με τις συμμαχίες στις οποίες συμμετέχει η Ελλάδα. Οπως ισχυρίστηκε ο Κ. Σημίτης, αυτό διαπιστώθηκε κατά την επίσκεψη στην Ουάσιγκτον.

Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι τα επόμενα δύο χρόνια αναμένονται σημαντικές εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Σημείωσε ότι στόχος είναι η ανάδειξη της ελληνικής προεδρίας στην ΕΕ σε «σταθμό» και επισήμανε ότι θα ληφθούν πρωτοβουλίες για την απρόσκοπτη πορεία της διεύρυνσης της Ενωσης και την ένταξη Κύπρου, που αποτελεί πρώτη προτεραιότητα. Οπως υπογράμμισε ο Κώστας Σημίτης υπάρχει η πολιτική βούληση και οι θεσμικές δυνατότητες, προκειμένου να υποστηριχτεί η ένταξη της Κύπρου και συμπλήρωσε ότι η χώρα μας υποστηρίζει τις προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ και τις συνομιλίες για την επίλυση του Κυπριακού.

Ο πρωθυπουργός επισήμανε ότι η θετική εξέλιξη στο Κυπριακό θα συμβάλει στην εμπέδωση εμπιστοσύνης με την Τουρκία και σημείωσε ότι η κυβέρνηση και ο ελληνικός λαός θα βρίσκονται στο πλευρό της κυπριακής ηγεσίας στο διάστημα που θα διαρκούν οι συνομιλίες. Οπως δήλωσε ο πρωθυπουργός, σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Κύπριο Πρόεδρο Γλαύκο Κληρίδη, κανονίστηκε να υπάρξει επίσκεψη του Γλ. Κληρίδη στην Αθήνα, όταν θα έχει προχωρήσει η διαπραγμάτευση με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ραούφ Ντενκτάς.

Για τα Βαλκάνια, ο πρωθυπουργός επανέλαβε τη θέση της Ελλάδας υπέρ της ενίσχυσης της σταθερότητας στην περιοχή, παραδέχτηκε ότι η κατάσταση είναι δύσκολη και σημείωσε ότι η χώρα μας προωθεί την ένταξη της περιοχής στους ευρωατλαντικούς δεσμούς, προβάλλοντας αυτή τη διαδικασία ως πανάκεια. Αναφερόμενος στις σχέσεις της Ελλάδας με την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, ο Κ. Σημίτης τόνισε ότι η χώρα μας είναι υπέρ της συνέχισης του διαλόγου στο πλαίσιο του ΟΗΕ και κάλεσε τις πολιτικές δυνάμεις της ΠΓΔΜ να επιδείξουν ευθύνη και ρεαλισμό.

Στο τέλος των δηλώσεών του και προκειμένου να μην υπάρξει η παραμικρή εντύπωση πως ό,τι έχει αποφασιστεί στο Υπουργικό Συμβούλιο βρίσκεται σε απόλυτη αρμονία με τις αμερικανικές επιδιώξεις, ο πρωθυπουργός υπογράμμισε πως θα ενισχύσουμε τους δεσμούς με τις ΗΠΑ, στην προσπάθεια για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και τόνισε ότι η Ελλάδα τιμά τις δεσμεύσεις της και τη συμμετοχή της στους διεθνείς οργανισμούς και συμμαχίες, συμπληρώνοντας ότι «θα είμαστε παρόντες στις εξελίξεις».

Ο πρωθυπουργός, στο τέλος της δήλωσής του, συνοψίζοντας τη συζήτηση στο Υπουργικό Συμβούλιο, έκανε λόγο για «κρίσιμα ορόσημα», λέγοντας ότι το 1994 είχαμε ζητήσει την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, το 1998 ζητήσαμε την παραπομπή των όποιων προβλημάτων έχει η Τουρκία στη Χάγη και ζητούμε να προχωρήσουν οι συνομιλίες για επίλυση του Κυπριακού. Οπως τόνισε ο πρωθυπουργός, «ήρθε η στιγμή που αυτά τα ζητήματα θα έχουν απαντήσεις. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή για να προετοιμαστούμε και να ενισχύσουμε τη διεθνή θέση της χώρας».