Με αφορμή τις τουρκικές διεκδικήσεις επί της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου δύο φορές, το 1976 με το «Χόρα» επί Κ. Καραμανλή και το 1987 με το «Σισμίκ» επί Α. Παπανδρέου, σημειώθηκε ελληνοτουρκική κρίση που έφερε τις δύο χώρες στα πρόθυρα πολέμου. Για πρώτη φορά τέθηκε θέμα από την Τουρκία την 1η Νοέμβρη 1973 όταν η τουρκική κυβέρνηση δημοσιεύει απόφαση και χάρτη όπου εκχωρεί το μισό περίπου βόρειο Αιγαίο στην κρατική εταιρία πετρελαίων για έρευνα και εκμετάλλευση.
Στον πυρήνα της τουρκικής διεκδίκησης επί της υφαλοκρηπίδας βρίσκεται ο ισχυρισμός ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα και κατά συνέπεια η οριοθέτησή της στο Αιγαίο, πρέπει να γίνει με βάση τη μέση γραμμή από βορά προς νότο, μεταξύ τουρκικών παραλίων και των απέναντι παραλίων της ηπειρωτικής Ελλάδας. Είναι η γνωστή γραμμή του 25ου παραλλήλου, που έχει τεθεί ως όριο των τουρκικών διεκδικήσεων στο Αιγαίο (υφαλοκρηπίδα, FIR, έρευνα και διάσωση, επιχειρησιακός έλεγχος κλπ.). Τυχόν υιοθέτηση αυτής της λύσης σημαίνει ότι τα ελληνικά νησιά του Ανατολικού Αιγαίου θα περιβάλλονται από τουρκική υφαλοκρηπίδα με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ασφάλειά τους, σε συνδυασμό και με τις άλλες τουρκικές διεκδικήσεις (χωρικά ύδατα, εναέριος χώρος, αποστρατιωτικοποίηση).
Η άποψη της ελληνικής πλευράς, μέχρι πρόσφατα τουλάχιστον, είναι ότι το θέμα της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο αποτελεί το μόνο ζήτημα προς διευθέτηση και η διαδικασία που προτείνεται είναι η προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Η υπόθεση της παραπομπής στη Χάγη άνοιξε στις 27 Γενάρη 1975 όταν η ελληνική κυβέρνηση υποβάλλει για πρώτη φορά επίσημα την πρόταση προς την κυβέρνηση της Τουρκίας. Ωστόσο, το θέμα της υφαλοκρηπίδας σχετίζεται άμεσα με όλο το πλέγμα των ελληνοτουρκικών προβλημάτων στο Αιγαίο και κυρίως με το ζήτημα των χωρικών υδάτων. Τυχόν προσέγγιση για οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας επηρεάζει και τα υπόλοιπα ως ντόμινο.
Αξίζει να αναφέρουμε πως εάν το εύρος των ελληνικών χωρικών υδάτων γίνει 12 μίλια από 6 μίλια που είναι τώρα, εκ των πραγμάτων δε θα υπάρχει υφαλοκρηπίδα προς διευθέτηση, γιατί τα ελληνικά χωρικά ύδατα είτε θα καλύψουν λόγω επέκτασής τους μεγάλο μέρος των διεθνών υδάτων ο βυθός των οποίων είναι η υφαλοκρηπίδα, είτε θα «εγκλωβίσουν» ένα άλλο μέρος των διεθνών υδάτων. Σε αυτό βοηθάει η γεωγραφική διάταξη των νησιών που σχηματίζουν έναν «κλοιό» απέναντι στα τουρκικά παράλια.
Την υπόθεση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο και των ελληνικών δικαιωμάτων σε αυτή έχουν «στοιχειώσει» τρεις ελληνοτουρκικές συμφωνίες κορυφής.
Πρόταση για τη χάραξη μιας «νέας στρατηγικής» στα εθνικά θέματα, που είναι ενταγμένη όμως στη λογική της εξυπηρέτησης των «ευρωατλαντικών» σχεδιασμών, πρότεινε χτες ο Γ. Παπανδρέου μετά τη συνάντησή του με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κ. Παπούλια.
Συντηρώντας το κλίμα συναίνεσης και της «κοινής προσπάθειας» που επιχειρούν να διαμορφώσουν οι εκπρόσωποι του δικομματισμού, με στόχο να αποσπάσουν τη συγκατάθεση του ελληνικού λαού, για να οδηγήσουν «πακέτο» την... επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών στο δικαστήριο της Χάγης, έκανε λόγο χτες για την ανάγκη της ύπαρξης μιας «νέας στρατηγικής» που «θα εγγυάται τα κυριαρχικά μας δικαιώματα».
Ο Γ. Παπανδρέου φρόντισε μάλιστα τη συγκεκριμένη πρόταση να τη συνδυάσει και με την «πρωτοβουλία», όπως είπε, «να συναντηθεί με τον πρωθυπουργό και με τους αρχηγούς των άλλων κομμάτων» προκειμένου να τη συζητήσουν.
Ο Γ. Παπανδρέου, παρουσιάζοντας το «δρόμο» που πρέπει να ακολουθήσει η «νέα στρατηγική», ξεκαθάρισε ότι αυτός εντάσσεται στις «εμπειρίες» και τις «πρωτοβουλίες» που ο ίδιος κατά καιρούς έχει αναλάβει... Εννοώντας προφανώς τις συνθήκες της Μαδρίτης και του Ελσίνκι, που έχουν υπογράψει οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ, κάτω από την καθοδήγηση του ΝΑΤΟ, των ΗΠΑ και της ΕΕ, με τις οποίες αναγνωρίζονται «συνοριακές διαφορές» μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, ο Γ. Παπανδρέου επιδιώκει να μπει σε «δημόσιο διάλογο» η συνέχιση της πολιτικής της υποχωρητικότητας της χώρας απέναντι στις τουρκικές προκλητικές διεκδικήσεις. Σ' αυτό το πλαίσιο εντάσσονται και οι δημόσιες τοποθετήσεις κορυφαίων στελεχών του ΠΑΣΟΚ αλλά και του Γ. Παπανδρέου, για την ανάγκη να προχωρήσει η κυβέρνηση σ' ένα «νέο Ελσίνκι».
Συγχρόνως, ο Γ. Παπανδρέου ισχυρίστηκε ότι η «νέα στρατηγική» που προτείνει θα εγγυηθεί «την ασφάλεια και τη σιγουριά για κάθε Ελληνα πολίτη». Στο ίδιο μήκος κύματος υποστήριξε ότι «η νέα στρατηγική θα ανοίξει ορίζοντες για ειρήνη και συνεργασία στην περιοχή και θα δώσει το μέρισμα ειρήνης. Μέρισμα ειρήνης που θα μπορεί να επενδυθεί στην ανάπτυξη, στην οικονομία, στην παιδεία, στην υγεία»... Εντελώς υποκριτικά, και υποτιμώντας τη νοημοσύνη του ελληνικού λαού, ο Γ. Παπανδρέου επανέφερε με άλλα λόγια την πολιτική που ακολούθησε ως υπουργός Εξωτερικών, τη «βήμα προς βήμα προσέγγιση» με την Τουρκία, η οποία και τότε υποστήριζε ότι θα αποδώσει «μέρισμα ειρήνης στον ελληνικό λαό».
Συμμετέχοντας στο κλίμα της δικομματικής συναίνεσης, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Θ. Ρουσόπουλους, σχολιάζοντας τις προτάσεις του Γ. Παπανδρέου, δήλωσε: «Εάν ο κ. Παπανδρέου ζητήσει συνάντηση με τον πρωθυπουργό, βεβαίως και αυτή θα γίνει. Η ΝΔ πάντοτε επιδίωκε και επιδιώκει την εθνική συνεννόηση στα μεγάλα θέματα».
Εξάλλου, χτες το απόγευμα πραγματοποιήθηκε συνάντηση αντιπροσωπείας του ΠΑΣΟΚ, αποτελούμενη από τους Χρ. Παπουτσή, Μ. Χρυσοχοΐδη και Μ. Καρχιμάκη με τον υπουργό Εθνικής Αμυνας Β. Μεϊμαράκη.