Το ΚΚΕ επανειλημμένα έχει αναφερθεί στην ανάγκη αναθεώρησης του Συντάγματος, που είναι κατά βάση ένα Σύνταγμα αυταρχικό, προσαρμοσμένο στα δεσμά της υποτέλειας, της ασυδοσίας και της κυριαρχίας του μεγάλου κεφαλαίου. Το ΚΚΕ εκτιμά ότι το Σύνταγμα της χώρας χρειάζεται αναθεώρηση σε δημοκρατική, προοδευτική κατεύθυνση, με αλλαγές που θα κατοχυρώνουν την εθνική κυριαρχία και ανεξαρτησία της πατρίδας μας, θα ενισχύουν τη λαϊκή κυριαρχία, θα κατοχυρώνουν και θα διευρύνουν τα ατομικά, κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα του λαού μας.

Κρίνοντας, όμως, συνολικά, με βάση τις προτάσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, είναι φανερό ότι τέτοια αναθεώρηση δεν πρόκειται να γίνει. Αντίθετα, σε βασικά και κρίσιμα θέματα οι προτάσεις τους είναι από συντηρητικές έως αντιδραστικές και στοχεύουν στην ακόμα μεγαλύτερη ενίσχυση του καθεστώτος της κυριαρχίας και ασυδοσίας του ντόπιου και ξένου μεγάλου κεφαλαίου, ενισχύοντας ταυτόχρονα τα δεσμά της υποτέλειας. Ενώ άλλες, εφόσον ανοίξει ο δρόμος για την αναθεώρηση των συγκεκριμένων άρθρων, μπορούν να οδηγήσουν σε πιο αρνητική εξέλιξη, κάτι βεβαίως που εξαρτάται και από τους πολιτικούς συσχετισμούς και τις επικρατούσες απόψεις στη νέα αναθεωρητική Βουλή.

Υπάρχουν και προτάσεις οι οποίες έχουν οριακά θετικό χαρακτήρα, με την έννοια ότι ήδη πρόκειται για περιορισμένες δημοκρατικές κατακτήσεις, που έχουν ήδη κατοχυρωθεί είτε με νόμο είτε στην πράξη. Η τελευταία αυτή κατηγορία προτάσεων δεν αλλάζει τη γενική εκτίμησή μας, ότι παίρνοντας υπόψη το σύνολο των προτάσεων θα έχουμε ένα πιο συντηρητικό Σύνταγμα.

Για τους λόγους αυτούς το ΚΚΕ λέει ΟΧΙ στην προτεινόμενη αναθεώρηση του Συντάγματος, που θα πάει τη χώρα μας και το λαό μας όχι προς τα μπρος αλλά προς τα πίσω.

Για τους ίδιους, επίσης, λόγους και με δεδομένο τον κίνδυνο οι νέες διατάξεις, που θα ψηφιστούν από την επόμενη αναθεωρητική Βουλή, να κινούνται σε ακόμα πιο αντιδραστική κατεύθυνση από την προτεινόμενη, ανάλογα και με τις επικρατούσες τότε απόψεις, το ΚΚΕ επιμένει ότι θα πρέπει η ψήφιση των νέων διατάξεων να μην είναι δυνατή μόνον από την απόλυτη πλειοψηφία της νέας Βουλής, αλλά να χρειάζεται η αυξημένη πλειοψηφία των 180 Βουλευτών, ώστε η υπόθεση της αναθεώρησης να μην είναι στην αποκλειστική επιλογή ενός μόνον κόμματος.

Επισημαίνουμε ακόμα ότι οι βασικές προτάσεις του ΚΚΕ, που αποτελούν τομές σε δημοκρατική - προοδευτική κατεύθυνση, απορρίφθηκαν ουσιαστικά στην Επιτροπή Αναθεώρησης του Συντάγματος, η οποία ασχολήθηκε βασικά μόνον με τις προτάσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, δηλαδή των κομμάτων που τυπικά είχαν τον αναγκαίο αριθμό βουλευτών για να ζητήσουν την αναθεώρηση.

Πιο αναλυτικά οι εκτιμήσεις μας έχουν ως εξής:

Η δυσμενής, για το προοδευτικό κίνημα και τους λαούς, αλλαγή του συσχετισμού των δυνάμεων σε διεθνές επίπεδο, δυνάμωσε τις προσπάθειες του μεγάλου κεφαλαίου να προχωρήσει, με ταχύτερους ρυθμούς και σε μεγαλύτερο βάθος, η καπιταλιστική ενοποίηση στην Ευρώπη.

Στην πορεία αυτή, πέρα από τις αρνητικές επιπτώσεις σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο για τους εργαζόμενους της Ευρώπης και για τις μικρότερες και πιο αδύναμες χώρες, δημιουργείται και ένα σαφώς πιο αντιδραστικό πολιτικό πλαίσιο, μέσα στο οποίο ακόμα και αυτοί οι αστικοί αντιπροσωπευτικοί θεσμοί και οι βασικές δημοκρατικές ελευθερίες συρρικνώνονται και υποβαθμίζονται.

Με την αναθεώρηση της Συνθήκης του Μάαστριχτ, που ολοκληρώθηκε στο Αμστερνταμ και τις άλλες αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης, προωθείται η παραπέρα παραχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας, όσον αφορά στην οικονομική και νομισματική πολιτική, στους τομείς της εξωτερικής πολιτικής, άμυνας, εσωτερικής ασφάλειας και δικαιοσύνης.

Αυτές οι εξελίξεις οπωσδήποτε προσδιορίζουν την κατεύθυνση και τα όρια των αλλαγών σε θεσμικό και ειδικότερα σε συνταγματικό επίπεδο, που επιχειρείται σήμερα στη χώρα μας.

Προσδιορίζουν ένα δρόμο σαφώς πιο συντηρητικό, που οδηγεί στη συρρίκνωση της λαϊκής κυριαρχίας. Τα περιθώρια επιμέρους αλλαγών μπορούν να κινούνται είτε προς τη συντηρητικότερη και αυταρχικότερη κατεύθυνση, είτε να περιορίζονται σε μικρομεταρρυθμίσεις, που δε βγαίνουν έξω από το συνολικό πλαίσιο συντηρητικοποίησης.

Ηταν, λοιπόν, φυσικό οι μέχρι σήμερα προτάσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ να κινηθούν σ' αυτήν τη λογική. Οι προτάσεις τους δε δρομολογήθηκαν από την παραδοχή της ανάγκης γενικότερων θεσμικών αλλαγών σε δημοκρατική και προοδευτική κατεύθυνση που έχει ανάγκη η χώρα.

Το θέμα της αναθεώρησης του Συντάγματος μπήκε στην "ημερήσια διάταξη", για να εξυπηρετηθεί η ανάγκη της οριστικής πρόσδεσης και υποταγής της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση, της νομιμοποίησης και διά του Συντάγματος της παραχώρησης κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας στα υπερεθνικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Ταυτόχρονα, μπροστά στην ογκούμενη αμφισβήτηση του δικομματισμού και των κυρίαρχων πολιτικών επιλογών, επιδιώκεται να εμφανιστούν πρωτοβουλίες "εκσυγχρονιστικές" και "δημοκρατικές", που δήθεν θα δώσουν διέξοδο στο συνολικό αδιέξοδο της χώρας και της πολιτικής ζωής.

Πρόκειται για την Τρίτη αναθεώρηση του Συντάγματος στα είκοσι τέσσερα χρόνια της μεταπολίτευσης. Προηγήθηκε η αναθεώρηση του 1975, με την καθιέρωση ενός αυταρχικού Συντάγματος, με ευθύνη της τότε κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας και ακολούθησε η αναθεώρηση του 1985, επί κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ, που το μόνο που έκανε ήταν να περιορίσει ορισμένες υπερεξουσίες του Προέδρου της Δημοκρατίας και να τις μεταφέρει ουσιαστικά στην κυβέρνηση και στον πρωθυπουργό.

Είναι βέβαιο ότι το ισχύον Σύνταγμα της χώρας χρειάζεται αναθεώρηση. Και το ερώτημα που μπαίνει είναι, σε ποια κατεύθυνση και με ποιους στόχους. Οι θέσεις των άλλων κομμάτων αποκαλύπτουν αυτούς τους στόχους.

Α) Το ΠΑΣΟΚ με τις προτάσεις του προσαρμόζει το Σύνταγμα στην επιλογή της μόνιμης πρόσδεσης της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Με την τροποποίηση του άρθρου 28 παρ. 1, με δεδομένη τη νομολογία του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και τις κυρίαρχες αντιλήψεις στην Ευρωπαϊκή Ενωση, ανοίγει το δρόμο για την πλήρη υπεροχή του Κοινοτικού Δικαίου έναντι του Ελληνικού Συντάγματος, κάτι που, με τις πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις (ΣΕΝΓΚΕΝ, ΕΥΡΟΠΟΛ κλπ.), φαλκιδεύει τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα.

Με την πρόταση για δήθεν κατοχύρωση του κοινωνικού κράτους και την προστασία του σκληρού πυρήνα των ατομικών δικαιωμάτων ανοίγει ο δρόμος για τον περιορισμό των κοινωνικών παροχών και την αφυδάτωση των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Οδηγεί στην υποβάθμιση του ρόλου της Ολομέλειας της Βουλής, με τελικό σκοπό τον περιορισμό της εμβέλειας των λαϊκών αντιδράσεων.

Δημιουργεί σοβαρά ερωτηματικά και ανησυχίες με την πρόταση για δικαίωμα ψήφου των μεταναστών με επιστολή. Κατοχυρώνει συνταγματικά την ΟΚΕ, όργανο ταξικής συναίνεσης και ποδηγέτησης του εργατικού κινήματος. Επίσης, κατοχυρώνει Συνταγματικά το Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής, με επιδίωξη, μέσα από συναινετικές διαδικασίες, τη συνέχιση της πολιτικής της υποταγής στα ξένα κέντρα. Νομιμοποιεί την παρέμβαση της κυβέρνησης - κράτους, στα συνολικά οικονομικά των κομμάτων πέραν των προεκλογικών, ρύθμιση που ανοίγει το δρόμο σε ανεπίτρεπτες παρεμβάσεις στην ελεύθερη λειτουργία και δράση των κομμάτων.

Οι υπόλοιπες προτάσεις του κινούνται απλώς στη νομιμοποίηση της υπάρχουσας κατάστασης, όπως αυτή διαμορφώθηκε κάτω από την πάλη του δημοκρατικού λαϊκού κινήματος τα τελευταία χρόνια. Είναι πίσω από τις υπάρχουσες ανάγκες για προοδευτική μεταρρύθμιση του Συντάγματος, πολύ πιο πίσω και από τις προτάσεις του ΠΑΣΟΚ του 1975.

Δεν απαντούν αυτές οι προτάσεις στην ανάγκη ενίσχυσης και διεύρυνσης της λαϊκής κυριαρχίας, που πρέπει να γίνει μέσα από την αναβάθμιση της Βουλής, σε σύγκριση με τις κυβερνητικές υπερεξουσίες, την καθιέρωση της απλής αναλογικής, τα δημοψηφίσματα λαϊκής πρωτοβουλίας, τη θεσμοθέτηση της Αυτοδιοίκησης Γ βαθμού. Παραμένουν οι περιορισμοί και οι απαγορεύσεις στο δικαίωμα της απεργίας και μια σειρά ατομικά και συλλογικά δικαιώματα δεν κατοχυρώνονται.

Β) Οι προτάσεις και η λογική της Νέας Δημοκρατίας κινούνται περίπου στην ίδια κατεύθυνση με εκείνη του ΠΑΣΟΚ, με πιο συντηρητικά χαρακτηριστικά.

Προβλέπουν τη συνταγματική κατοχύρωση της παραμονής της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση και την παραχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων του Ελληνικού Κράτους στα όργανά της. Την ίδρυση ιδιωτικών Πανεπιστημίων, την επαναφορά ορισμένων υπερεξουσιών στο πρόσωπο του Προέδρου της Δημοκρατίας, την ίδρυση Συνταγματικού Δικαστηρίου αποτελούμενου από ανώτατους δικαστές, που είναι γνωστή η συντηρητική τους αντίληψη, το οποίο αποκλειστικά θα κρίνει ζητήματα αντισυνταγματικότητας, αφαιρώντας αυτή τη δυνατότητα από τα κοινά δικαστήρια, όπως ισχύει σήμερα. Δημιουργούν τις προϋποθέσεις παρέμβασης στην ελεύθερη οργάνωση, λειτουργία και δράση των κομμάτων, με πρόβλεψη την εφαρμογή δήθεν "δημοκρατικών αρχών" στην οργάνωσή τους και τη "διαφάνεια" στα οικονομικά τους. Με την προτεινόμενη αλλαγή στις διατάξεις περί άρσης της βουλευτικής ασυλίας μπαίνει σε κίνδυνο μια δημοκρατική κατάκτηση και ανοίγονται επικίνδυνοι δρόμοι.

Εκείνο που ενδιαφέρει τόσο τη Νέα Δημοκρατία όσο και το ΠΑΣΟΚ σχετικά με το εκλογικό σύστημα, δεν είναι η κατάργηση των καλπονοθευτικών εκλογικών συστημάτων. Τους ενδιαφέρει απλώς να ψηφίζεται σε ανύποπτο χρόνο, για να μην το μεταχειρίζεται η εκάστοτε κυβερνητική πλειοψηφία κατά το συμφέρον της. Οσον αφορά την εκλογή της ηγεσίας της Δικαιοσύνης και τα δύο κόμματα συμφωνούν η τελική επιλογή της να γίνεται από την εκάστοτε κυβέρνηση. Προχωρούν στην κατοχύρωση των δήθεν Ανεξάρτητων Διοικητικών Αρχών, με αποτέλεσμα σημαντικοί τομείς της δημόσιας ζωής να τίθενται ουσιαστικά εκτός λαϊκού - κοινοβουλευτικού ελέγχου. Με την αναθεώρηση του άρθρου 24 που προτείνουν και τα δύο κόμματα ανοίγει ο δρόμος της ανατροπής του παρόντος καθεστώτος για την προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων.

Η πρόταση του ΚΚΕ για μια δημοκρατική αναθεώρηση του Συντάγματος (που έχει ήδη κατατεθεί κατά την προηγούμενη βουλευτική περίοδο και παραμένει πάντα επίκαιρη) κινείται σε τρεις βασικούς άξονες:

- Ενίσχυση της λαϊκής κυριαρχίας μέσα από θεσμούς που θα κατοχυρώνουν την Εθνική Ανεξαρτησία, θα ενισχύουν τις αρμοδιότητες της Βουλής, θα κατοχυρώνουν τη συμμετοχή των εργαζομένων και των κοινωνικών οργανώσεών τους στα κέντρα λήψης των αποφάσεων, θα προωθούν μορφές άμεσης δημοκρατίας, θα ενισχύουν την Τοπική Αυτοδιοίκηση, θα καταργούν τα προνόμια του εφοπλιστικού κεφαλαίου.

- Ουσιαστική κατοχύρωση και διεύρυνση των ατομικών, κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων.

- Ουσιαστική θεσμοθέτηση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης και της διοίκησης από την εκάστοτε Κυβέρνηση.

Ειδικότερα:

Σχετικά με το κεφαλαιώδες αυτό ζήτημα το ΚΚΕ προτείνει:

1. Μη εκχώρηση αρμοδιοτήτων του Ελληνικού Κοινοβουλίου και άλλων κρατικών οργάνων σε υπερεθνικά όργανα. Απαλλαγή της χώρας μας από την εξάρτησή της από ξένα κέντρα.

2. Απαγόρευση στάθμευσης στη χώρα μας ξένων στρατιωτικών δυνάμεων, παραχώρησης βάσεων και άλλων διευκολύνσεων.

3. Απαγόρευση παραγωγής, απόκτησης και παραμονής πυρηνικών και χημικών όπλων στη χώρα μας.

4. Κατάργηση των προνομίων του ξένου και του εφοπλιστικού κεφαλαίου.

5. Συνταγματική κατοχύρωση ως πάγιου εκλογικού συστήματος της απλής αναλογικής.

6. Ενημέρωση από την κυβέρνηση και εξασφάλιση σύμφωνης γνώμης από τα αρμόδια όργανα της Βουλής, για κάθε πρόταση ή απόφαση που προωθείται για συζήτηση και απόφαση στα κοινοτικά όργανα. Μη εφαρμογή κοινοτικών αποφάσεων που δεν έχουν την έγκριση της Ελληνικής Βουλής.

7. Ουσιαστικότερος ρόλος των Κοινοβουλευτικών Επιτροπών, με διεύρυνση του ρόλου τους, πλήρης ενημέρωση από την κυβέρνηση για την ασκούμενη πολιτική, διατύπωση γνώμης, διακομματικός κοινοβουλευτικός έλεγχος κρατικών και κυβερνητικών τομέων δραστηριότητας και υπηρεσιών.

8. Περιορισμός της ασυδοσίας της κυβέρνησης, μέσω της εκάστοτε κυβερνητικής πλειοψηφίας, στον τρόπο και τις διαδικασίες συζήτησης των νομοσχεδίων. Στα πλαίσια αυτά θα μπορούσε να προβλέπεται αυξημένη πλειοψηφία για να ακολουθηθεί η διαδικασία της συζήτησης ενός νομοσχεδίου ως κατεπείγοντος ή ιδιαίτερης σημασίας ή ως επείγοντος, να απαγορεύεται επί ποινή ακυρότητας η κατάθεση και από υπουργούς άσχετων με το νομοσχέδιο τροπολογιών, να κατατίθενται και να συζητιούνται οι υπουργικές τροπολογίες με τις ίδιες προϋποθέσεις των βουλευτικών, να ενισχυθεί ο ρόλος της διάσκεψης των Προέδρων σε ζητήματα κατάρτισης της ημερήσιας διάταξης.

9. Ενίσχυση της νομοθετικής πρωτοβουλίας της αντιπολίτευσης. Ετσι θα μπορούσε να προβλέπεται η συζήτηση δύο φορές το μήνα των προτάσεων νόμων, καθώς και η δυνατότητα συζήτησης σε περισσότερες από μία συνεδριάσεις. Καθιέρωση νομοθετικής πρωτοβουλίας από το λαό, για πρόταση νόμου υπογεγραμμένη από 20.000 πολίτες.

10. Ενίσχυση του κοινοβουλευτικού ελέγχου στο κυβερνητικό έργο. Ιδιαίτερα η σύσταση των εξεταστικών επιτροπών πρέπει να πάψει να εξαρτάται από την κυβερνητική ουσιαστικά συγκατάθεση. Τούτο αφορά κυρίως τη σύσταση και λειτουργία εξεταστικών επιτροπών για τομείς "στεγανοποιημένους", όπως η εξωτερική πολιτική, η εθνική άμυνα, οι υπηρεσίες εθνικής ασφάλειας, όπου αν δε συγκατατεθεί η κυβερνητική πλειοψηφία δεν μπορεί να συσταθούν.

11. Τροποποίηση του άρθρου 48, ώστε η Βουλή με αυξημένη πλειοψηφία και μόνο σε περίπτωση πολέμου ή σοβαρών εξωτερικών κινδύνων να αποφασίζει τη θέση της χώρας σε κατάσταση πολιορκίας. Να περιοριστεί ο χρόνος σύγκλησης της, όταν εκ των υστέρων καλείται.

12. Τροποποίηση της διάταξης του άρθρου 86 του Συντάγματος, στην κατεύθυνση του περιορισμού του ρόλου της Βουλής στην παραπομπή των υπουργών και στη δικαστική εξέλιξη των υποθέσεων.

13. Το δικαίωμα για διενέργεια δημοψηφίσματος πρέπει να πάψει να αποτελεί προνόμιο της κυβέρνησης και το αποτέλεσμά του να έχει απλώς συμβουλευτικό χαρακτήρα. Πρέπει να μπορεί να προκαλείται και με λαϊκή πρωτοβουλία σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο και να έχει δεσμευτικό χαρακτήρα.

14. Διακομματικός και κοινωνικός έλεγχος όλων των μέσων μαζικής ενημέρωσης (ΜΜΕ) από όργανο που δε θα ελέγχεται από την κυβέρνηση. Απαγόρευση της δυνατότητας ιδιοκτητών και μετόχων των ΜΜΕ να παίρνουν μέρος σε διαγωνισμούς ή να αναλαμβάνουν κρατικές προμήθειες, καθώς και να συμμετέχουν σε διαγωνισμούς ή να αναλαμβάνουν μελέτες ή εκτέλεση έργων του δημοσίου τομέα και η εξασφάλιση της πολυφωνίας, με την απαγόρευση της υπερσυγκέντρωσης σε λίγους της τεράστιας δύναμης που συνεπάγεται η κατοχή Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης.

15. Κοινωνικός και λαϊκός έλεγχος, πέρα από τον διακοινοβουλευτικό, σε ό,τι έχει σχέση με τους δημόσιους πόρους (προμήθειες Δημοσίου - δημόσια έργα - κονδύλια από Ευρωπαϊκή Ενωση κ. ά.) και τη νομιμότητα της δράσης του ιδιωτικού κεφαλαίου στο φορολογικό τομέα και την εφαρμογή τής γενικά ισχύουσας νομοθεσίας, με ταυτόχρονη κατάργηση του φορολογικού, τραπεζικού κ. ά. απορρήτων.

16. Συνταγματική κατοχύρωση της Αυτοδιοίκησης Β βαθμού (σε επίπεδο νομού) και Γ βαθμού (σε επίπεδο περιφέρειας) και εκλογή όλων των οργάνων των ΟΤΑ με άμεση, μυστική και καθολική ψηφοφορία, με το σύστημα της απλής αναλογικής.

17. Καθιέρωση της αρχής της επικουρικότητας υπέρ των ΟΤΑ και σε βάρος του κράτους, τόσο των κεντρικών όσο και των αποκεντρωμένων υπηρεσιών του, με μεταφορά αποφασιστικών αρμοδιοτήτων και λειτουργιών σε αιρετά όργανα και στις αντίστοιχες βαθμίδες των ΟΤΑ.

18. Εξασφάλιση της πλήρους διοικητικής αυτοτέλειας των οργάνων των ΟΤΑ όλων των βαθμίδων. Ο έλεγχος σκοπιμότητας από το κράτος αποκλείεται και ο έλεγχος της νομιμότητας, όταν αυτή αμφισβητείται, να γίνεται από τη διοικητική δικαιοσύνη. Δεν επιβάλλονται πειθαρχικές ποινές κατά των αιρετών εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Στην αυθαιρεσία, την αλαζονεία, τον αυταρχισμό αντιτάσσουμε τη δημοκρατία.

1. Εξασφάλιση του απορρήτου της προσωπικής ζωής των πολιτών και προστασία τους από τη συλλογή, παρακολούθηση και επεξεργασία προσωπικών πληροφοριών, καθώς και απαγόρευση της συλλογής, παρακολούθησης και επεξεργασίας στοιχείων που αφορούν τη συνδικαλιστική και πολιτική δράση.

2. Διεύρυνση του δικαιώματος της απεργίας (απεργία πολιτικής αλληλεγγύης κτλ.) και αποτελεσματική προστασία του με κατάργηση των περιορισμών, απαγόρευση της ανταπεργίας, της πολιτικής επιστράτευσης και της δημιουργίας απεργοσπαστικού μηχανισμού. Να επιτραπεί η απεργία στα Σώματα Ασφαλείας και στους δικαστικούς, με όρους που να εξασφαλίζουν στοιχειωδώς την απονομή της δικαιοσύνης.

3. Σταμάτημα της με οποιονδήποτε τρόπο παρεμπόδισης της συνδικαλιστικής δράσης των δημοσίων υπαλλήλων, αποκατάσταση πλήρων πολιτικών δικαιωμάτων για τους δημόσιους υπάλληλους. Στα πλαίσια αυτά πρέπει να κατοχυρωθεί το δικαίωμα των ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων και στο δημόσιο τομέα. 4. Κατοχύρωση του δικαιώματος της συνδικαλιστικής έκφρασης των μονίμων στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων, καθώς και σύσταση Επιτροπών Στρατευμένων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων κατά τη διάρκεια της θητείας τους. Κατοχύρωση πλήρους πολιτικής και κοινωνικής δραστηριότητας των μονίμων στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων, όταν βρίσκονται εκτός υπηρεσίας.

5. Εξασφάλιση στην πράξη καθεστώτος πραγματικής ισονομίας και ισοτιμίας όλων των διαμενόντων στην Ελλάδα, χωρίς διακρίσεις πολιτικές, θρησκευτικές, εθνικές, φυλετικές, γλωσσικές, πολιτισμικές και κοινωνικές. Εξασφάλιση ίσων δικαιωμάτων συνδικαλιστικών, εκπαιδευτικών, πολιτιστικών και κοινωνικών για τους ξένους εργάτες.

6. Ρητή συνταγματική κατοχύρωση του δικαιώματος των αλλοδαπών (όσων δηλαδή δεν έχουν την Ελληνική Ιθαγένεια) να ζητούν και να λαμβάνουν πολιτικό άσυλο στη χώρα μας.

7. Διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα της παιδείας και σαφής απαγόρευση στη λειτουργία ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, επαγγελματική και ειδική εκπαίδευση και κατάρτιση. Πλήρης και ολοκληρωμένη κατοχύρωση στη δωρεάν παροχή της παιδείας.

8. Ουσιαστική διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα και της ποιότητας της υγείας, της κοινωνικής ασφάλισης και πρόνοιας.

9. Κατηγορηματική και πιο πλήρης κατοχύρωση της ευθύνης του κράτους για το δικαίωμα στην εργασία και την κατοικία.

10. Ουσιαστική συμμετοχή των εργαζομένων στα κέντρα λήψης των αποφάσεων (στη διοίκηση των δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών και όπου παίρνονται οι αποφάσεις που τους αφορούν καθ' οιονδήποτε τρόπο).

11. Επί των κοινωνικών δικαιωμάτων ιδιαίτερη σημασία έχει η κατοχύρωση του λεγόμενου "κοινωνικού κεκτημένου", η συνταγματική πρόβλεψη δηλαδή ότι η παρεχόμενη από την κοινή νομοθεσία προστασία δεν επιτρέπεται να μειωθεί.

12. Κατάργηση του θεσμού της εκτόπισης.

13. Κατάργηση της θανατικής ποινής.

14. Κατάργηση της μεταβατικής διάταξης της παρ. 6 του άρθρου 111 του Συντάγματος, η οποία επιτρέπει τη διατήρηση σε ισχύ του άρθρου 19 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας.

1. Απόλυτης προτεραιότητας ζήτημα είναι το σταμάτημα του διορισμού των προέδρων και των αντιπροέδρων των τριών Ανωτάτων Δικαστηρίων και του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου από την κυβέρνηση. Η ηγεσία της Δικαιοσύνης πρέπει να εκλέγεται από ένα ευρύ και αντιπροσωπευτικό εκλεκτορικό σώμα.

2. Συνταγματική κατοχύρωση της αυτοδιοίκησης των δικαστηρίων και των εισαγγελιών. Αυτά πρέπει να διοικούνται από δικαστικούς λειτουργούς, εκλεγμένους από τις Ολομέλειές τους. Αποφασιστικές αρμοδιότητες σχετικές με τη λειτουργία των δικαστηρίων πρέπει να έχουν οι Ολομέλειές τους.

3. Κατάργηση της στρατιωτικής δικαιοσύνης και η εκδίκαση των στρατιωτικών αδικημάτων των στρατιωτικών να γίνεται από τα κοινά Ποινικά Δικαστήρια. Εναλλακτικά μπορούμε να περιοριστούμε στη συγκρότηση των Στρατιωτικών Δικαστηρίων αποκλειστικά από Στρατιωτικούς Δικαστές και στην υπαγωγή τους στο υπουργείο Δικαιοσύνης.

4. Κατοχύρωση της δυνατότητας προσφυγής των δικαστικών λειτουργών κατά όλων των αποφάσεων των δικαστικών και πειθαρχικών συμβουλίων που αφορούν την υπηρεσιακή τους κατάσταση.

5. Κατοχύρωση της δυνατότητας των εκλεγμένων εκπροσώπων των δικαστικών υπαλλήλων να συμμετέχουν με δικαίωμα λόγου και ψήφου στα δικαστικά συμβούλια που ασχολούνται με την υπηρεσιακή τους κατάσταση.

6. Δυνατότητα προσφυγής των δικαστικών υπαλλήλων κατά οποιασδήποτε γνωμοδότησης ή απόφασης των δικαστικών συμβουλίων ή άλλων αρμοδίων οργάνων, που αφορούν την υπηρεσιακή τους κατάσταση και τους θίγουν καθ' οιονδήποτε τρόπο.