Η πρόταση του ΚΚΕ για μια δημοκρατική αναθεώρηση του Συντάγματος (που έχει ήδη κατατεθεί κατά την προηγούμενη βουλευτική περίοδο και παραμένει πάντα επίκαιρη) κινείται σε τρεις βασικούς άξονες:

- Ενίσχυση της λαϊκής κυριαρχίας μέσα από θεσμούς που θα κατοχυρώνουν την Εθνική Ανεξαρτησία, θα ενισχύουν τις αρμοδιότητες της Βουλής, θα κατοχυρώνουν τη συμμετοχή των εργαζομένων και των κοινωνικών οργανώσεών τους στα κέντρα λήψης των αποφάσεων, θα προωθούν μορφές άμεσης δημοκρατίας, θα ενισχύουν την Τοπική Αυτοδιοίκηση, θα καταργούν τα προνόμια του εφοπλιστικού κεφαλαίου.

- Ουσιαστική κατοχύρωση και διεύρυνση των ατομικών, κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων.

- Ουσιαστική θεσμοθέτηση της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης και της διοίκησης από την εκάστοτε Κυβέρνηση.

Ειδικότερα:

Σχετικά με το κεφαλαιώδες αυτό ζήτημα το ΚΚΕ προτείνει:

1. Μη εκχώρηση αρμοδιοτήτων του Ελληνικού Κοινοβουλίου και άλλων κρατικών οργάνων σε υπερεθνικά όργανα. Απαλλαγή της χώρας μας από την εξάρτησή της από ξένα κέντρα.

2. Απαγόρευση στάθμευσης στη χώρα μας ξένων στρατιωτικών δυνάμεων, παραχώρησης βάσεων και άλλων διευκολύνσεων.

3. Απαγόρευση παραγωγής, απόκτησης και παραμονής πυρηνικών και χημικών όπλων στη χώρα μας.

4. Κατάργηση των προνομίων του ξένου και του εφοπλιστικού κεφαλαίου.

5. Συνταγματική κατοχύρωση ως πάγιου εκλογικού συστήματος της απλής αναλογικής.

6. Ενημέρωση από την κυβέρνηση και εξασφάλιση σύμφωνης γνώμης από τα αρμόδια όργανα της Βουλής, για κάθε πρόταση ή απόφαση που προωθείται για συζήτηση και απόφαση στα κοινοτικά όργανα. Μη εφαρμογή κοινοτικών αποφάσεων που δεν έχουν την έγκριση της Ελληνικής Βουλής.

7. Ουσιαστικότερος ρόλος των Κοινοβουλευτικών Επιτροπών, με διεύρυνση του ρόλου τους, πλήρης ενημέρωση από την κυβέρνηση για την ασκούμενη πολιτική, διατύπωση γνώμης, διακομματικός κοινοβουλευτικός έλεγχος κρατικών και κυβερνητικών τομέων δραστηριότητας και υπηρεσιών.

8. Περιορισμός της ασυδοσίας της κυβέρνησης, μέσω της εκάστοτε κυβερνητικής πλειοψηφίας, στον τρόπο και τις διαδικασίες συζήτησης των νομοσχεδίων. Στα πλαίσια αυτά θα μπορούσε να προβλέπεται αυξημένη πλειοψηφία για να ακολουθηθεί η διαδικασία της συζήτησης ενός νομοσχεδίου ως κατεπείγοντος ή ιδιαίτερης σημασίας ή ως επείγοντος, να απαγορεύεται επί ποινή ακυρότητας η κατάθεση και από υπουργούς άσχετων με το νομοσχέδιο τροπολογιών, να κατατίθενται και να συζητιούνται οι υπουργικές τροπολογίες με τις ίδιες προϋποθέσεις των βουλευτικών, να ενισχυθεί ο ρόλος της διάσκεψης των Προέδρων σε ζητήματα κατάρτισης της ημερήσιας διάταξης.

9. Ενίσχυση της νομοθετικής πρωτοβουλίας της αντιπολίτευσης. Ετσι θα μπορούσε να προβλέπεται η συζήτηση δύο φορές το μήνα των προτάσεων νόμων, καθώς και η δυνατότητα συζήτησης σε περισσότερες από μία συνεδριάσεις. Καθιέρωση νομοθετικής πρωτοβουλίας από το λαό, για πρόταση νόμου υπογεγραμμένη από 20.000 πολίτες.

10. Ενίσχυση του κοινοβουλευτικού ελέγχου στο κυβερνητικό έργο. Ιδιαίτερα η σύσταση των εξεταστικών επιτροπών πρέπει να πάψει να εξαρτάται από την κυβερνητική ουσιαστικά συγκατάθεση. Τούτο αφορά κυρίως τη σύσταση και λειτουργία εξεταστικών επιτροπών για τομείς "στεγανοποιημένους", όπως η εξωτερική πολιτική, η εθνική άμυνα, οι υπηρεσίες εθνικής ασφάλειας, όπου αν δε συγκατατεθεί η κυβερνητική πλειοψηφία δεν μπορεί να συσταθούν.

11. Τροποποίηση του άρθρου 48, ώστε η Βουλή με αυξημένη πλειοψηφία και μόνο σε περίπτωση πολέμου ή σοβαρών εξωτερικών κινδύνων να αποφασίζει τη θέση της χώρας σε κατάσταση πολιορκίας. Να περιοριστεί ο χρόνος σύγκλησης της, όταν εκ των υστέρων καλείται.

12. Τροποποίηση της διάταξης του άρθρου 86 του Συντάγματος, στην κατεύθυνση του περιορισμού του ρόλου της Βουλής στην παραπομπή των υπουργών και στη δικαστική εξέλιξη των υποθέσεων.

13. Το δικαίωμα για διενέργεια δημοψηφίσματος πρέπει να πάψει να αποτελεί προνόμιο της κυβέρνησης και το αποτέλεσμά του να έχει απλώς συμβουλευτικό χαρακτήρα. Πρέπει να μπορεί να προκαλείται και με λαϊκή πρωτοβουλία σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο και να έχει δεσμευτικό χαρακτήρα.

14. Διακομματικός και κοινωνικός έλεγχος όλων των μέσων μαζικής ενημέρωσης (ΜΜΕ) από όργανο που δε θα ελέγχεται από την κυβέρνηση. Απαγόρευση της δυνατότητας ιδιοκτητών και μετόχων των ΜΜΕ να παίρνουν μέρος σε διαγωνισμούς ή να αναλαμβάνουν κρατικές προμήθειες, καθώς και να συμμετέχουν σε διαγωνισμούς ή να αναλαμβάνουν μελέτες ή εκτέλεση έργων του δημοσίου τομέα και η εξασφάλιση της πολυφωνίας, με την απαγόρευση της υπερσυγκέντρωσης σε λίγους της τεράστιας δύναμης που συνεπάγεται η κατοχή Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης.

15. Κοινωνικός και λαϊκός έλεγχος, πέρα από τον διακοινοβουλευτικό, σε ό,τι έχει σχέση με τους δημόσιους πόρους (προμήθειες Δημοσίου - δημόσια έργα - κονδύλια από Ευρωπαϊκή Ενωση κ. ά.) και τη νομιμότητα της δράσης του ιδιωτικού κεφαλαίου στο φορολογικό τομέα και την εφαρμογή τής γενικά ισχύουσας νομοθεσίας, με ταυτόχρονη κατάργηση του φορολογικού, τραπεζικού κ. ά. απορρήτων.

16. Συνταγματική κατοχύρωση της Αυτοδιοίκησης Β βαθμού (σε επίπεδο νομού) και Γ βαθμού (σε επίπεδο περιφέρειας) και εκλογή όλων των οργάνων των ΟΤΑ με άμεση, μυστική και καθολική ψηφοφορία, με το σύστημα της απλής αναλογικής.

17. Καθιέρωση της αρχής της επικουρικότητας υπέρ των ΟΤΑ και σε βάρος του κράτους, τόσο των κεντρικών όσο και των αποκεντρωμένων υπηρεσιών του, με μεταφορά αποφασιστικών αρμοδιοτήτων και λειτουργιών σε αιρετά όργανα και στις αντίστοιχες βαθμίδες των ΟΤΑ.

18. Εξασφάλιση της πλήρους διοικητικής αυτοτέλειας των οργάνων των ΟΤΑ όλων των βαθμίδων. Ο έλεγχος σκοπιμότητας από το κράτος αποκλείεται και ο έλεγχος της νομιμότητας, όταν αυτή αμφισβητείται, να γίνεται από τη διοικητική δικαιοσύνη. Δεν επιβάλλονται πειθαρχικές ποινές κατά των αιρετών εκπροσώπων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Στην αυθαιρεσία, την αλαζονεία, τον αυταρχισμό αντιτάσσουμε τη δημοκρατία.

1. Εξασφάλιση του απορρήτου της προσωπικής ζωής των πολιτών και προστασία τους από τη συλλογή, παρακολούθηση και επεξεργασία προσωπικών πληροφοριών, καθώς και απαγόρευση της συλλογής, παρακολούθησης και επεξεργασίας στοιχείων που αφορούν τη συνδικαλιστική και πολιτική δράση.

2. Διεύρυνση του δικαιώματος της απεργίας (απεργία πολιτικής αλληλεγγύης κτλ.) και αποτελεσματική προστασία του με κατάργηση των περιορισμών, απαγόρευση της ανταπεργίας, της πολιτικής επιστράτευσης και της δημιουργίας απεργοσπαστικού μηχανισμού. Να επιτραπεί η απεργία στα Σώματα Ασφαλείας και στους δικαστικούς, με όρους που να εξασφαλίζουν στοιχειωδώς την απονομή της δικαιοσύνης.

3. Σταμάτημα της με οποιονδήποτε τρόπο παρεμπόδισης της συνδικαλιστικής δράσης των δημοσίων υπαλλήλων, αποκατάσταση πλήρων πολιτικών δικαιωμάτων για τους δημόσιους υπάλληλους. Στα πλαίσια αυτά πρέπει να κατοχυρωθεί το δικαίωμα των ελεύθερων συλλογικών διαπραγματεύσεων και στο δημόσιο τομέα. 4. Κατοχύρωση του δικαιώματος της συνδικαλιστικής έκφρασης των μονίμων στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων, καθώς και σύσταση Επιτροπών Στρατευμένων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων κατά τη διάρκεια της θητείας τους. Κατοχύρωση πλήρους πολιτικής και κοινωνικής δραστηριότητας των μονίμων στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων, όταν βρίσκονται εκτός υπηρεσίας.

5. Εξασφάλιση στην πράξη καθεστώτος πραγματικής ισονομίας και ισοτιμίας όλων των διαμενόντων στην Ελλάδα, χωρίς διακρίσεις πολιτικές, θρησκευτικές, εθνικές, φυλετικές, γλωσσικές, πολιτισμικές και κοινωνικές. Εξασφάλιση ίσων δικαιωμάτων συνδικαλιστικών, εκπαιδευτικών, πολιτιστικών και κοινωνικών για τους ξένους εργάτες.

6. Ρητή συνταγματική κατοχύρωση του δικαιώματος των αλλοδαπών (όσων δηλαδή δεν έχουν την Ελληνική Ιθαγένεια) να ζητούν και να λαμβάνουν πολιτικό άσυλο στη χώρα μας.

7. Διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα της παιδείας και σαφής απαγόρευση στη λειτουργία ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, επαγγελματική και ειδική εκπαίδευση και κατάρτιση. Πλήρης και ολοκληρωμένη κατοχύρωση στη δωρεάν παροχή της παιδείας.

8. Ουσιαστική διασφάλιση του δημόσιου χαρακτήρα και της ποιότητας της υγείας, της κοινωνικής ασφάλισης και πρόνοιας.

9. Κατηγορηματική και πιο πλήρης κατοχύρωση της ευθύνης του κράτους για το δικαίωμα στην εργασία και την κατοικία.

10. Ουσιαστική συμμετοχή των εργαζομένων στα κέντρα λήψης των αποφάσεων (στη διοίκηση των δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών και όπου παίρνονται οι αποφάσεις που τους αφορούν καθ' οιονδήποτε τρόπο).

11. Επί των κοινωνικών δικαιωμάτων ιδιαίτερη σημασία έχει η κατοχύρωση του λεγόμενου "κοινωνικού κεκτημένου", η συνταγματική πρόβλεψη δηλαδή ότι η παρεχόμενη από την κοινή νομοθεσία προστασία δεν επιτρέπεται να μειωθεί.

12. Κατάργηση του θεσμού της εκτόπισης.

13. Κατάργηση της θανατικής ποινής.

14. Κατάργηση της μεταβατικής διάταξης της παρ. 6 του άρθρου 111 του Συντάγματος, η οποία επιτρέπει τη διατήρηση σε ισχύ του άρθρου 19 του Κώδικα Ελληνικής Ιθαγένειας.

1. Απόλυτης προτεραιότητας ζήτημα είναι το σταμάτημα του διορισμού των προέδρων και των αντιπροέδρων των τριών Ανωτάτων Δικαστηρίων και του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου από την κυβέρνηση. Η ηγεσία της Δικαιοσύνης πρέπει να εκλέγεται από ένα ευρύ και αντιπροσωπευτικό εκλεκτορικό σώμα.

2. Συνταγματική κατοχύρωση της αυτοδιοίκησης των δικαστηρίων και των εισαγγελιών. Αυτά πρέπει να διοικούνται από δικαστικούς λειτουργούς, εκλεγμένους από τις Ολομέλειές τους. Αποφασιστικές αρμοδιότητες σχετικές με τη λειτουργία των δικαστηρίων πρέπει να έχουν οι Ολομέλειές τους.

3. Κατάργηση της στρατιωτικής δικαιοσύνης και η εκδίκαση των στρατιωτικών αδικημάτων των στρατιωτικών να γίνεται από τα κοινά Ποινικά Δικαστήρια. Εναλλακτικά μπορούμε να περιοριστούμε στη συγκρότηση των Στρατιωτικών Δικαστηρίων αποκλειστικά από Στρατιωτικούς Δικαστές και στην υπαγωγή τους στο υπουργείο Δικαιοσύνης.

4. Κατοχύρωση της δυνατότητας προσφυγής των δικαστικών λειτουργών κατά όλων των αποφάσεων των δικαστικών και πειθαρχικών συμβουλίων που αφορούν την υπηρεσιακή τους κατάσταση.

5. Κατοχύρωση της δυνατότητας των εκλεγμένων εκπροσώπων των δικαστικών υπαλλήλων να συμμετέχουν με δικαίωμα λόγου και ψήφου στα δικαστικά συμβούλια που ασχολούνται με την υπηρεσιακή τους κατάσταση.

6. Δυνατότητα προσφυγής των δικαστικών υπαλλήλων κατά οποιασδήποτε γνωμοδότησης ή απόφασης των δικαστικών συμβουλίων ή άλλων αρμοδίων οργάνων, που αφορούν την υπηρεσιακή τους κατάσταση και τους θίγουν καθ' οιονδήποτε τρόπο.