«Πάγωσαν» την αγροτιά, χτες στις Βρυξέλλες ο Γάλλος Πρόεδρος Ζακ Σιράκ και ο Γερμανός καγκελάριος Γκ. Σρέντερ με διμερή «συμφωνία» πριν την έναρξη του έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, σύμφωνα με την οποία για να «αντισταθμιστεί το κόστος της διεύρυνσης» προτείνεται να αποφασιστεί από τώρα ότι θα «παγώσουν» οι αγροτικές ενισχύσεις της περιόδου 2007-2013 στα επίπεδα του 2006, όπως προβλέπεται από τη συμφωνία του Βερολίνου του 1999 (Ατζέντα 2000).

Πρόκειται για την πρώτη καταστροφική απόφαση που βγαίνει από τις Βρυξέλλες, όπου από χτες αργά το βράδυ, με δείπνο κεκλεισμένων των θυρών, άρχισε η κρίσιμη σύνοδος κορυφής «ενόψει διεύρυνσης», με στόχο να συμφωνήσουν εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ), τα αγροτικά, τα διαρθρωτικά/ χρηματοδοτικά και τα «θεσμικά»/ πολιτικά ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν ώστε από το 2004 να λειτουργήσει η ΕΕ με 25 κράτη - μέλη.

Η ουσιαστική διαπραγμάτευση προβλέπεται για σήμερα Παρασκευή, αλλά με τη χτεσινή διμερή γαλλο-γερμανική συνάντηση επιβεβαιώθηκε το κλίμα των ημερών για μια σύνοδο «ζωτικής σημασία», όπως τόνισε χτες το μεσημέρι ο πρόεδρος της Κομισιόν Ρομάνο Πρόντι. Το όργιο εκβιασμών μεταξύ των ευρωπαϊκών «μεγάλων δυνάμεων» ενόψει της συνόδου κορυφώθηκε μετά τη χτεσινή γαλλο-γερμανική «συμφωνία», η οποία απαιτώντας «πλαφόν σταθεροποίησης» και «γενική συγκράτηση εξόδων» από το 2006 καταδικάζει σε δραστικές περικοπές τόσο την Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) όσο και την «περιφερειακή πολιτική συνοχής» με τα «πακέτα» μεγάλων έργων από τα Διαρθρωτικά Ταμεία (ΔΤ). Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ξεκινά, λοιπόν, από τη γαλλο-γερμανική «βάση» σύμφωνα με την οποία η συμφωνία του Βερολίνου του 1999 (Ατζέντα 2000-2006) θα ισχύει ως έχει παρόλο που από το 2004 η ΕΕ από 15 θα έχει 25 κράτη - μέλη, αλλά με την προϋπόθεση ότι στη νέα διαπραγμάτευση του 2006 τα πάντα «παγώνουν».

Η διμερής «συμφωνία» Γαλλίας και Γερμανίας πριν την έναρξη των εργασιών της συνόδου, για «πάγωμα» των αγροτικών ενισχύσεων από το 2007 σημαίνει αυτόματα ότι τα διαθέσιμα για τις 15 χώρες θα μοιράζονται πλέον σε 25 αγροτικές οικονομίες, μεταξύ των οποίων και η Πολωνία, που μόνη της αυξάνει κατά 40% τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Η πρόταση της Κομισιόν προέβλεπε ένα μίζερο κονδύλι 9,5 δισ. ευρώ για την τριετία 2004-2006 προς τα δέκα νέα κράτη - μέλη, αλλά η Γερμανία, η Βρετανία, η Ολλανδία και η Σουηδία (...) ανατρίχιασαν από την προσφορά και απαίτησαν γενική εξοικονόμηση. Ο καγκελάριος Γκ. Σρέντερ ζητούσε, εκ των προτέρων, κατ' αρχήν συμφωνία για μείωση των ενισχύσεων από το 2007. Ο δήθεν συμβιβασμός για «πάγωμα» διευκολύνει τη γαλλική Δεξιά μέχρι τις επόμενες εκλογές, αλλά επί της ουσίας προαναγγέλλει την καταστροφή της ευρωπαϊκής αγροτιάς που καλείται να πληρώσει το κόστος της διεύρυνσης.

Η συμφωνία περί του «παγώματος» αποτελεί πολιτικό ελιγμό του Βερολίνου, αφού από τώρα δεσμεύει την ΕΕ για σύνδεση του αγροτικού με το κόστος της διεύρυνσης. Αν η Γερμανία δεν πετύχαινε από τώρα τη μείωση των αγροτικών δαπανών, οι περισσότερες από τις δέκα νέες χώρες θα υποστήριζαν οτιδήποτε ζητούσε η Γαλλία στη διαπραγμάτευση του 2006, όταν τελειώνει η συμφωνία του Βερολίνου (Ατζέντα 2000 - 2006). Προσοχή, αν από τώρα συμφωνούν στο πάγωμα, δηλαδή στη μείωση, τίποτα δεν τους εμποδίζει το 2006 που θα επαναδιαπραγματευτούν απ' αυτή τη βάση, να «προσθέσουν» και περαιτέρω καταστροφικά μέτρα, που δε θα αφορούν λεφτά, αλλά π.χ. καλλιέργειες.

Το μεγάλο αφεντικό της ΚΑΠ, η Κομισιόν, τοποθετήθηκε ήδη από χτες το μεσημέρι με δηλώσεις του Ρ. Πρόντι, που τόνισε ότι «είναι φανερό πως το ζήτημα της αγροτικής πολιτικής είναι και το πιο ακανθώδες. Η Κομισιόν έκανε τις προτάσεις και τώρα απομένει στα κράτη - μέλη να ολοκληρώσουν το έργο, αλλά δεν απομένει πολύς χρόνος. Θέλω να τονίσω τον κίνδυνο της εξάρτησης των διαπραγματεύσεων για τη διεύρυνση από την αναθεώρηση της αγροτικής πολιτικής. Εύχομαι σήμερα να βρεθεί μια κατ' αρχήν συμφωνία που θα επιτρέψει την προσέγγιση των δίκαιων υποχρεώσεων υποστήριξης με τα δικαιώματα των προσχωρησάντων. Η διεύρυνση έχει ένα κόστος, αλλά αν τα κράτη - μέλη ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, τότε το κόστος θα μπορούσαμε να το διαχειριστούμε».

Η πρόταση της Κομισιόν, ως γνωστόν, προβλέπει μια ενίσχυση των αγροτών των 10 νέων κρατών - μελών, που θα αρχίζει το 2004 με το 25% των ισχυόντων εντός της ΕΕ των «15» που θα αυξάνεται κατά 5% ετησίως, μέχρι να ισοσκελιστεί το 2013. Η γαλλο-γερμανική «συμφωνία» ανατρέπει ουσιαστικά την πρόταση της Κομισιόν. Η σημερινή συνεδρίαση θα καταδείξει προς τα πού θα γείρει η πλάστιγγα. Πάντα, βέβαια, σε βάρος της αγροτιάς.

Η πολιτική συρρίκνωσης στα αγροτικά συνδέθηκε έντεχνα από το Γάλλο Πρόεδρο με πανευρωπαϊκή πολιτική λιτότητας ιδιαίτερα στα Διαρθρωτικά Ταμεία (ΔΤ). Ως γνωστόν τα αγροτικά και τα «πακέτα» μεγάλων έργων συνδέονται στενά και στη συμφωνία του Βερολίνου (Ατζέντα 2000 - 2006). Ο Ζ. Σιράκ συνέδεσε το «πάγωμα» των αγροτικών κονδυλίων από το 2007 «με συγκράτηση των εξόδων σ' όλους τους τομείς, ιδιαίτερα στις διαρθρωτικές πολιτικές. Στη θεωρία το νέο «πακέτο» 2007 - 2013 θα προταθεί από την Κομισιόν τον επόμενο χρόνο. Αλλά με δεδομένο, πλέον, το «πάγωμα» αλλά και λαμβάνοντας υπόψη ότι με την είσοδο των δέκα νέων κρατών - μελών θα μειωθεί το ΑΕΠ ανά κάτοικο, πολλές περιοχές της Ελλάδας αλλά και των υπολοίπων προβληματικών «χωρών της συνοχής» τίθενται αυτόματα εκτός του επόμενου «πακέτου» χρηματοδότησης. Αυτό σημαίνει ότι η διαπραγμάτευση του 2007 θα ξεκινήσει με τα ίδια λεφτά του 2007, συν επιπλέον, την έξοδο πολλών περιοχών της Ελλάδας και άλλων μεσογειακών χωρών από τα κοινοτικά κονδύλια του επόμενου «πακέτου» 2007 - 2013. Η Κομισιόν προτείνει επιπλέον 25 δισ. ευρώ, αλλά η Γερμανία απαιτεί μείωση 4 δισ. ευρώ.

Οι συνέπειες των γαλλικών απαιτήσεων θίγουν και γενικότερα το ζήτημα του κοινοτικού προϋπολογισμού (έσοδα/ έξοδα). Προς το παρόν διαφαίνεται το παράδοξο, τέσσερις από τις δέκα υπό ένταξη χώρες - η Κύπρος, η Μάλτα, η Σλοβενία και η Τσεχία - να πληρώνουν από το 2005 στον κοινοτικό προϋπολογισμό περισσότερα από όσα εισπράττουν από τα κοινοτικά Ταμεία (!!!). Η Κομισιόν προτείνει ένα μισερό επιπλέον 1,3 δισ. ευρώ, προς τα νέα κράτη - μέλη. Ο Γάλλος Πρόεδρος συνέδεσε το ζήτημα με το «τσεκ» επιστροφής προς τη Βρετανία, που είχε αποσπάσει η Μ. Θάτσερ το 1984. Το 2001 το «τσεκ» επιστροφής στη Βρετανία έφθασε το ποσό των 7,35 δισ. ευρώ (!!!) δηλαδή έξι φορές παραπάνω από ό,τι θα πάρουν όλες οι υποψήφιες για ένταξη χώρες.

Κανείς δε γνώριζε μέχρι χτες ποια είναι η θέση της ελληνικής πλευράς στα βασικά ζητήματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η πρώτη συζήτηση, «άτυπη» και κεκλεισμένων των θυρών, θα γινόταν στο χτεσινοβραδινό δείπνο των 15 αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων. Η κανονική διαπραγμάτευση προβλέπεται για σήμερα Παρασκευή. Η ελληνική πλευρά προσέρχεται στη Σύνοδο Κορυφής με αποκλειστικό αίτημα την «ομαλή» ενταξιακή πορεία της Κύπρου και τις ελληνο-τουρκικές «επιπλοκές». Για το Κυπριακό δεν υπήρχαν, μέχρι χτες, περιπλοκές άλλου τύπου. Ο στρατοκράτης της ΕΕ Χ. Σολάνα δήλωσε ότι «υπάρχει σχέδιο επίλυσης του Κυπριακού» και «ο ΓΓ του ΟΗΕ θα καταβάλλει προσπάθειες για επίλυση μέχρι το τέλος του χρόνου». Σχετικά με την Τουρκία, ο Χ. Σολάνα έκανε λόγο «για μήνυμα ελπίδας που πρέπει να σταλεί λίγες μέρες πριν τις εκλογές». Αλλά παρά τις πιέσεις των ΗΠΑ, κανείς δε φαίνεται διατεθειμένος να δώσει συγκεκριμένη χρονολογία έναρξης προενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Αγκυρα.