Το άρθρο 14 του προσχεδίου της κυβέρνησης φέρει τον παραπλανητικό τίτλο «δωρεάν διανομή συγγραμμάτων - βιβλιοθήκες». Για καθαρά προπαγανδιστικούς λόγους και κάτω από την πίεση των κινητοποιήσεων, η κυβέρνηση συνεχίζει να χρησιμοποιεί τον όρο δωρεάν, περιορίζοντας ταυτόχρονα στο ελάχιστο δυνατό τα βιβλία που θα διανέμονται δωρεάν. Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι μετά από προτάσεις των Γενικών Συνελεύσεων των Τμημάτων θα καταρτιστεί ένας εθνικός κατάλογος πανεπιστημιακών συγγραμμάτων, από τον οποίο οι φοιτητές θα δικαιούνται δωρεάν ένα και μόνο σύγγραμμα για κάθε μάθημα. Ο τρόπος διανομής αυτού του μοναδικού συγγράμματος θα καθοριστεί από προεδρικό διάταγμα. Ωστόσο, σε πολλά Τμήματα και μαθήματα δεν αρκεί ένα μόνο βιβλίο! Είναι προφανές ότι οι φοιτητές θα πληρώνουν ό,τι παραπάνω χρειαστούν σε βιβλία ή σημειώσεις.

Σε ένα πανεπιστήμιο που θα λειτουργεί σαν επιχείρηση είναι δεδομένο ότι το κόστος σπουδών θα αυξηθεί ακόμα περισσότερο από σήμερα. Ηδη έχει ανακοινωθεί ότι στο μέλλον όποιες φοιτητικές εστίες φτιαχτούν θα είναι στην ουσία ιδιωτικές (βλέπε ΣΔΙΤ), ενώ με την κατάργηση του άρθρου 16 ανοίγει ο δρόμος και για την επιβολή διδάκτρων στα προπτυχιακά. Επειδή, λοιπόν, προς τα εκεί πάνε τα πράγματα, η κυβέρνηση γνωρίζει ότι το κόστος σπουδών θα γίνει δυσβάσταχτο και υιοθετεί στο προσχέδιο τις λεγόμενες «ανταποδοτικές υποτροφίες» και τα «εκπαιδευτικά δάνεια».

Ξεκαθαρίζουμε: Οι «ανταποδοτικές υποτροφίες» δεν έχουν καμιά σχέση με «υποτροφίες»! Αποτελούν απλά δικαίωμα μερικής (μέχρι 40 ώρες το μήνα) απασχόλησης των φοιτητών μέσα στο πανεπιστήμιο και ανάλογη πληρωμή τους γι' αυτό. Θεωρείται δεδομένο, δηλαδή, ότι οι φοιτητές που προέρχονται από τα φτωχότερα λαϊκά στρώματα θα πρέπει να δουλεύουν παράλληλα με τις σπουδές τους για να τα βγάλουν πέρα.

Η άλλη λύση που προτείνεται είναι να «φεσωθούν» στις τράπεζες! Το προσχέδιο προβλέπει την παροχή άτοκων εκπαιδευτικών δανείων από τράπεζες, η αποπληρωμή των οποίων θα γίνεται τμηματικά «μετά από πενταετή άσκηση επαγγέλματος και σε κάθε περίπτωση σε δεκαπέντε το πολύ έτη από τη λήψη του συνολικού ποσού του δανείου». Με τα σημερινά δεδομένα το συνολικό κόστος σπουδών μέχρι τη λήψη του πτυχίου μπορεί να φτάνει και τα 50.000- 60.000 ευρώ, ιδιαίτερα αν ένας φοιτητής σπουδάζει σε άλλη πόλη. Αυτά τα ποσά πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι θα αυξηθούν στο μελλοντικό πανεπιστήμιο που ετοιμάζουν. Παράλληλα, η ανεργία στους πτυχιούχους ανώτατης εκπαίδευσης πραγματικά «θερίζει»! Πώς, λοιπόν, θα καταφέρνουν οι απόφοιτοι να ξεχρεώνουν αυτά τα δάνεια; Παίρνοντας καινούρια και δημιουργώντας νέα «φέσια».

Παράλληλα με την επιχειρηματική λειτουργία των ιδρυμάτων, θα προχωράει και η υποβάθμιση των σπουδών σε ταχύρυθμες και διαρκώς μεταβαλλόμενες καταρτίσεις, που θα προσαρμόζονται στις τρέχουσες κάθε φορά ανάγκες της αγοράς. Χαρακτηριστικό είναι ότι στο προσχέδιο χρησιμοποιείται ο όρος «γνωστικό» αντικείμενο σπουδών, αντί για «επιστημονικό» αντικείμενο. Σημειώνουμε ότι «γνωστικό» μπορεί να είναι ένα οποιοδήποτε αντικείμενο σπουδών, χωρίς να έχει σχέση με την επιστήμη.

Το υπερβολικό κόστος, από τη μια, και τα διαρκώς μεταβαλλόμενα προγράμματα σπουδών, από την άλλη, είναι δεδομένο ότι θα δημιουργούν τεράστια προβλήματα στους φοιτητές. Αυτό το γνωρίζει και η κυβέρνηση και προτείνει να ιδρυθούν υπηρεσίες υποστήριξης φοιτητών και σύμβουλοι σπουδών σε κάθε σχολή.

Σε ένα τέτοιο μοντέλο σπουδών δε ...συγχωρούνται καθυστερήσεις, αφού κριτήριο της αποδοτικότητας κάθε ιδρύματος είναι και οι ρυθμοί αποφοίτησης. Οι φοιτητές πρέπει να «αδειάζουν» τις θέσεις των πανεπιστημίων όπως οι ασθενείς που βγαίνουν από τα ιδιωτικά νοσοκομεία με τον ορό στο χέρι!

Ετσι, περιορίζονται τα έτη σπουδών στα ελάχιστα που απαιτούνται για τη λήψη πτυχίου προσαυξημένα κατά 50%. Δηλαδή έξι χρόνια το ανώτατο όριο για τις τετραετείς σχολές, εφτάμισι χρόνια για Πολυτεχνεία και Γεωπονικές κ.ο.κ. Σ' αυτά τα έτη μπορεί να προστεθεί ένα ακόμα, αν ο φοιτητής το ζητήσει και το ίδρυμα εγκρίνει το αίτημά του. Αν κάποιος δεν καταφέρει να ολοκληρώσει τις σπουδές του σε αυτό το χρόνο διαγράφεται. Για όσους φοιτούν ήδη (ανεξάρτητα αν έχουν ξεπεράσει τα κανονικά έτη σπουδών) προστίθενται πέντε χρόνια πέραν της κανονικής διάρκειας σπουδών, μέσα στα οποία πρέπει να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους.

Τονίζουμε: Είναι σκέτη υποκρισία η λογική της κυβέρνησης ότι θέλει να περιορίσει την «αιώνια» φοίτηση, την ίδια στιγμή που έχει ήδη νομοθετήσει το «διά βίου» κυνήγι καταρτίσεων.

Αν και η κυβέρνηση θέλει σκόπιμα να περιορίσει τη συζήτηση για το άσυλο στο πότε θα έχουν δικαίωμα οι δυνάμεις καταστολής να παρεμβαίνουν μέσα στο πανεπιστήμιο, η ουσία των αλλαγών που φέρνει δε βρίσκεται εκεί. Η ουσία είναι στο ότι αλλάζει τον ορισμό και γενικότερα το χαρακτήρα του ακαδημαϊκού ασύλου προς το αντιδραστικότερο, ώστε να διευκολύνει τη λειτουργία του πανεπιστημίου που θα προσομοιάζει σε επιχείρηση.

Συγκεκριμένα, η διατύπωση του προσχεδίου της κυβέρνησης έχει ως εξής:

«Το ακαδημαϊκό άσυλο αναγνωρίζεται έναντι οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει για την κατοχύρωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών και για την προστασία του δικαιώματος στη γνώση, στη μάθηση και την εργασία όλων ανεξαιρέτως των μελών των ΑΕΙ».

Η αντίστοιχη διατύπωση στον προηγούμενο νόμο - πλαίσιο του 1982, που το παρόν προσχέδιο λέει ρητά ότι καταργείται, είχε ως εξής:

«Για την κατοχύρωση της ακαδημαϊκής ελευθερίας, της ελεύθερης επιστημονικής αναζήτησης και της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών, αναγνωρίζεται το Πανεπιστημιακό Ασυλο».

Το εδάφιο που προστίθεται για την «προστασία του δικαιώματος στη μάθηση και την εργασία» ανοίγει δρόμο για την ποινικοποίηση όχι μόνο των καταλήψεων, αλλά και πολλών άλλων μορφών αγώνα μέσα στα ιδρύματα (συμβολικές παραστάσεις διαμαρτυρίας κ.ά.) και το σημαντικότερο, ποινικοποιεί ακόμα και τις γενικές συνελεύσεις και τις συλλογικές διεργασίες φοιτητών και εργαζομένων, όταν λαμβάνουν χώρα σε χώρο ή ώρα εργασίας ή μαθήματος! Δίνει ισχυρότατο όπλο στα χέρια μιας ενδεχόμενα αυταρχικής διοίκησης σε ένα ίδρυμα να καταστείλει κάθε μορφή αγώνα και πολλές μορφές συνδικαλιστικής έκφρασης.

Σε συνδυασμό και με άλλα άρθρα του προσχεδίου, ανοίγει ο δρόμος να επιβάλλεται με αυταρχικό τρόπο η βούληση οποιασδήποτε διοίκησης έναντι συλλογικών δημοκρατικών οργάνων, γενικών συνελεύσεων φοιτητών, πανεπιστημιακών κ.ο.κ.

Αυτό εξυπηρετεί και η μεταφορά της αρμοδιότητας για ενδεχόμενη άρση του ασύλου στο Πρυτανικό Συμβούλιο, που θα μπορεί να αποφασίζει με απλή πλειοψηφία. Σημειώνουμε ότι το Πρυτανικό Συμβούλιο απαρτίζεται από τον πρύτανη, τους αντιπρυτάνεις, έναν εκπρόσωπο των φοιτητών, τον προϊστάμενο γραμματείας του πανεπιστημίου και έναν εκπρόσωπο του διοικητικού προσωπικού (συμμετέχει μόνο σε θέματα διοικητικού προσωπικού, χωρίς δικαίωμα ψήφου).

Το όργανο που είχε μέχρι σήμερα αρμοδιότητα να αποφασίζει για άρση του ασύλου ήταν η Επιτροπή Ασύλου που απαρτιζόταν από τον πρύτανη, έναν εκπρόσωπο των πανεπιστημιακών και έναν εκπρόσωπο των φοιτητών. Αυτό το όργανο δικαιούταν να αποφασίσει μόνο με ομοφωνία και σε περίπτωση που δεν επιτυγχάνονταν ομοφωνία συγκαλούνταν έκτακτα η Σύγκλητος.

Είναι μεγάλο ψέμα αυτό που λέει η υπουργός Παιδείας ότι αυτό το σχήμα δε λειτούργησε ποτέ. Γιατί, πολύ απλά η Σύγκλητος αναλάμβανε και αναλαμβάνει αυτό το ρόλο σταθερά. Τρανταχτό παράδειγμα το Πολυτεχνείο της Αθήνας, όπου τα τελευταία χρόνια, κατά τη διάρκεια του τριήμερου εορτασμού της επετείου του 1973, η Σύγκλητος βρίσκεται σε διαρκή συνεδρίαση όλο το τριήμερο.