Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται τα παζάρια γύρω από τους τρόπους και το ύψος της «ελάφρυνσης» του ελληνικού κρατικού χρέους, ζήτημα που συνδέεται άμεσα με τη διαμόρφωση του λεγόμενου «χρηματοδοτικού κενού», δηλαδή τις νέες δανειακές ανάγκες που θ' απαιτήσει η λειτουργία του αστικού κράτους. Η αναμενόμενη λήξη του σημερινού δανειακού προγράμματος από την πλευρά των κρατών της ΕΕ είναι στο τέλος του Ιούνη του 2014, ενώ οι δόσεις από την πλευρά του ΔΝΤ λήγουν στις αρχές του 2016. Σ' αυτό το πλαίσιο, από το β' εξάμηνο του 2014 αναμένεται να εμφανιστεί εκ νέου το λεγόμενο «χρηματοδοτικό κενό».

Στα 11 δισ. ευρώ προσδιόρισε σε χτεσινές δηλώσεις του ο υπουργός Οικονομικών Γ. Στουρνάρας τις νέες δανειακές ανάγκες για την περίοδο 2014-2015. Κοντά στα 15 δισ. ευρώ υπολογίζονται από την πλευρά της τρόικας, ανάλογα με την εξέλιξη του προγράμματος των ιδιωτικοποιήσεων και σε συνάρτηση με το εύρος και την «αποτελεσματικότητα» των αντιλαϊκών μέτρων που σκοπεύουν να κλιμακώσουν μέσα στα επόμενα χρόνια.

Ταυτόχρονα, η συγκυβέρνηση εστιάζει τις προσπάθειες στην «έξοδο στις αγορές», δηλαδή στην άντληση δανειακών κεφαλαίων από τις διεθνείς τράπεζες και τις χρηματαγορές. «Η ελληνική κυβέρνηση εκτιμά πως η Ελλάδα θ' αποκτήσει περιορισμένη πρόσβαση στις αγορές το 2014, προκειμένου να χρηματοδοτήσει μέρος των αναγκών της», δήλωσε στους ξένους ανταποκριτές ο Γ. Στουρνάρας στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την ανάληψη της ελληνικής προεδρίας στην ΕΕ. Είπε ακόμα ότι η «ενδεχόμενη νέα βοήθεια» θα μπορούσε να έρθει με τη μορφή μείωσης των επιτοκίων ή παράτασης της περιόδου αποπληρωμής του υφιστάμενου χρέους.

Υπό διαμόρφωση παραμένει ο τρόπος κάλυψης του «χρηματοδοτικού κενού», σε συνδυασμό με τη διοχέτευση νέων δανείων, ενδεχόμενο στο οποίο αυτήν τη φορά φαίνεται να συμμετέχουν μόνο τα κράτη της ΕΕ. Το ΔΝΤ, από την πλευρά του, εμφανίζεται να επιμένει για νέο «κούρεμα» του χρέους, προκειμένου η Γερμανία και άλλα κράτη - μέλη της Ευρωζώνης να επωμιστούν το βάρος από την καταστροφή κεφαλαίου που απαιτεί το ξεπέρασμα της κρίσης. «Εναλλακτικά», η συγκυβέρνηση βάζει στο τραπέζι την κάλυψη του «χρηματοδοτικού κενού» από τα αδιάθετα υπόλοιπα του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

Στο μεταξύ, θέσεις μάχης γύρω από ομόλογα κρατών της Ευρωζώνης, κυρίως αυτών που βρίσκονται ή βρέθηκαν σε προγράμματα στήριξης, παίρνουν οι μεγάλες διεθνείς τράπεζες κι άλλα μεγάλα χαρτοφυλάκια, καθώς αναμενόμενη από τους ίδιους υποχώρηση των επιτοκίων στη δευτερογενή αγορά σημαίνει άνοδο των τιμών τους και αντίστοιχα κεφαλαιακά κέρδη για τους τραπεζίτες που θα σπεύσουν έγκαιρα ν' αγοράσουν και στο βαθμό, βέβαια, που πραγματοποιηθούν οι προσδοκίες τους.

Σύμφωνα πάντως με πληροφορίες, η συγκυβέρνηση ήδη έχει κάνει κρούση σε μεγάλες διεθνείς τράπεζες προκειμένου να στηρίξουν μελλοντική έκδοση κρατικών ομολόγων 5ετούς διάρκειας. Ολα δείχνουν ότι πρόκειται για συνταγές αντιλαϊκής διαχείρισης, λίγο πολύ κοινές ανάμεσα στις κυβερνήσεις κρατών που υπάγονται στα προγράμματα χρηματοδοτικής στήριξης και μνημόνια. Σ' αυτό το πλαίσιο, η πορτογαλική κυβέρνηση ανακοίνωσε χτες την πρόσληψη ομάδας 5 τραπεζών (Barclays, CaixaBI, Goldman Sachs, HSBC, Morgan Stanley και Societe Generale), οι οποίες θ' αναλάβουν την έκδοση 5ετών ομολόγων για λογαριασμό του κράτους.

Σύμφωνα με την αγγλική τράπεζα Βarclays, καταγράφεται στροφή «επενδυτών» προς τα ομόλογα της «ευρωπαϊκής περιφέρειας». Η τράπεζα επισημαίνει την «επιτυχή έξοδο» της Ιρλανδίας στις αγορές με προ κρίσης επιτόκια, καθώς και τη μείωση των επιτοκίων Ισπανίας, Πορτογαλίας και Ελλάδας. H αγγλική εφημερίδα Financial Times προβλέπει μάλιστα έξοδο της Πορτογαλίας και της Ελλάδας στις αγορές, εκτιμώντας ότι θα καταφέρουν ν' αποσπάσουν χαμηλά δανειστικά επιτόκια, ανάλογα με αυτά της Ιρλανδίας (3,54%).

Ως αιτία για τη στροφή προς τα κρατικά ομόλογα των χωρών της «ευρωπαϊκής περιφέρειας» προβάλλεται η αναμενόμενη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας στην αγορά κρατικών ομολόγων. Αντίθετη θέση πήρε το γερμανικό περιοδικό Focus, που χαρακτηρίζει «ψευδαίσθηση» το στόχο για την έξοδο στις «αγορές» μέσα στο 2014. Είναι δηλαδή φανερό το γεγονός ότι οι διάφορες «απόψεις» εκπορεύονται από τα ιδιαίτερα συμφέροντα και τις βλέψεις ανταγωνιζόμενων μερίδων του κεφαλαίου.

Νέες νομοθετικές ρυθμίσεις για τον τρόπο ανακεφαλαιοποίησης των 4 λεγόμενων «συστημικών» τραπεζών (Εθνική, Πειραιώς, Αλφα, Γιούρομπανκ) προετοιμάζονται για τις αμέσως επόμενες βδομάδες. Πρόκειται για τις τράπεζες όπου σημερινός μεγαλομέτοχος έχει καταστεί το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), μέσω του οποίου και από τον πακτωλό των διακρατικών ενισχύσεων καλύφθηκε το συντριπτικά μεγαλύτερο κομμάτι των προηγούμενων αυξήσεων μετοχικών κεφαλαίων.

Η νομοθετική ρύθμιση επείγει, καθώς επίκειται η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Γιούρομπανκ, η οποία, προκειμένου να καλύψει τις νόρμες κεφαλαιακής επάρκειας, θ' απαιτήσει, σύμφωνα με πληροφορίες, ποσά ύψους πάνω από 2 δισ. ευρώ. Να σημειωθεί ότι το ΤΧΣ κάλυψε το σύνολο της προηγούμενης αύξησης κεφαλαίου και κατέχει το 95% της Γιούρομπανκ. Εν προκειμένω, ο στόχος είναι η προσέλκυση ιδιωτών - «επενδυτών» που θα μετέχουν στη νέα ανακεφαλαιοποίηση.

Στα παζάρια φαίνεται να είναι η τιμή διάθεσης των νέων μετοχών, καθώς κι άλλα ζητήματα που έχουν να κάνουν με τα δικαιώματα ανάκτησης μετοχών από τους προηγούμενους μεγαλομετόχους. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, για την ανακεφαλαιοποίηση των 4 τραπεζικών ομίλων θ' απαιτηθούν «φρέσκα» κεφάλαια ύψους 4,5 - 5 δισ. ευρώ.

Η αξιολόγηση των τραπεζών και οι νέες «ανάγκες» που θα προκύψουν, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, περιλαμβάνουν «ένα λεπτομερή έλεγχο της ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού, συμπεριλαμβανόμενης και μιας αξιολόγησης του τρόπου διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων των τραπεζών».