Turkish Presidency

Από τα εγκαίνια του «Turkish Stream», παρουσία των ηγετών Ρωσίας, Τουρκίας, Σερβίας και Βουλγαρίας

Μηνύματα με πολλούς αποδέκτες έστειλε η νέα συνάντηση που είχαν χτες οι Πρόεδροι της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν και της Τουρκίας Ρ. Τ. Ερντογάν, οι οποίοι εγκαινίασαν δίπλα - δίπλα τον αγωγό «Turkish Stream», που προσφέροντας εναλλακτική στην ουκρανική οδό θα μεταφέρει ρωσικό αέριο στην Ευρώπη, διασχίζοντας τη βόρεια Τουρκία και τμήμα της Ανατολικής Ευρώπης.

Ο Πούτιν μετέβη στην Κωνσταντινούπολη από τη Δαμασκό, όπου σε μία αιφνιδιαστική επίσκεψη την Τρίτη ανέδειξε ότι η Μόσχα μελετά προσεκτικά την αναβάθμιση της θέσης της στη «φλεγόμενη» περιοχή, μετά και τις νέες εξελίξεις. Στη 12η επίσκεψή του στην Τουρκία ως ηγέτης της χώρας του, υπογράμμισε μεταξύ άλλων ότι «η συνεργασία Ρωσίας - Τουρκίας αναπτύσσεται ανοδικά σε όλους τους τομείς» και ότι «παρά την περίπλοκη κατάσταση που επικρατεί στον κόσμο και τις απόπειρες σειράς διεθνών παραγόντων να εμποδίσουν την αμοιβαία επωφελή συνεργασία μεταξύ των χωρών μας, η συνεργασία αυτή έχει πάρει το δρόμο της».

Τα εγκαίνια του νέου αγωγού έγιναν στο συνεδριακό κέντρο «Χάλιτς», ενώ στην επίσημη τελετή των εγκαινίων παρευρέθηκαν και οι ηγέτες της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς και της Βουλγαρίας Μπόικο Μπορίσοφ.

Κατά τη διάρκεια της τελετής ο Πούτιν ισχυρίστηκε ότι «η κατασκευή του αγωγού είναι παράδειγμα συνεργασίας προς όφελος των λαών μας και των λαών όλης της Ευρώπης και όλου του κόσμου (...) Η επιτυχής υλοποίηση του μεγάλης κλίμακας κοινού αυτού έργου επιβεβαιώνει ότι η ρωσοτουρκική στρατηγική συνεργασία αποδίδει σημαντικά, αισθητά αποτελέσματα».

Από την πλευρά του ο Ερντογάν επισήμανε πως «η Ρωσία είναι ο ηγέτης μεταξύ των χωρών που προμηθεύουν την Τουρκία με φυσικό αέριο. Η εικόνα αυτή δείχνει ότι αναπτύσσουμε την αμοιβαία συνεργασία μας. Η Ρωσία και η Τουρκία έδειξαν μια υποδειγματική συνεργασία με το έργο αυτό» και έσπευσε να σχολιάσει την ποιότητα των διμερών σχέσεων. Την ίδια στιγμή, αναγνώρισε ότι υπάρχουν «διαφορές απόψεων», που όμως «δεν επιτρέψαμε να επικρατήσουν επί των κοινών συμφερόντων μας». Σε μια συμβολική κίνηση, Ερντογάν και Πούτιν άνοιξαν μαζί τη βάνα του νέου αγωγού, καλώντας μετά να τους ακολουθήσουν και οι Βούτσιτς και Μπορίσοφ.

Πριν από τα εγκαίνια, Πούτιν και Ερντογάν είχαν δίωρη συνάντηση κεκλεισμένων των θυρών, στην οποία συζήτησαν τις εξελίξεις στη Λιβύη (βλ. σχετικό θέμα), στη Συρία και συνολικά στην περιοχή, όπου τα γεγονότα επιβεβαιώνουν καθημερινά την όξυνση επικίνδυνων για τους λαούς ανταγωνισμών.

Ενδεικτική των πολλαπλών παζαριών που δυναμώνουν είναι και η επίσκεψη που πραγματοποίησε την Τρίτη στην Αγκυρα ο Ιταλός ΥΠΕΞ Λουίτζι ντι Μάγιο, μία μέρα πριν μεταβεί στο Κάιρο για τη συνάντηση με ομολόγους του από Ελλάδα, Κύπρο, Αίγυπτο και Γαλλία, σε ένα κλίμα με - κατά τ' άλλα - διάφορες «προειδοποιήσεις» προς την τουρκική πλευρά.

Η ενημέρωση για τη συνάντηση ντι Μάγιο - Τσαβούσογλου ήταν πολύ φειδωλή. Μόλις ένα «tweet» του Τούρκου ΥΠΕΞ ενημέρωσε για τη «χαρά» του που υποδέχεται τον Ιταλό ομόλογό του, τονίζοντας ότι οι δύο χώρες «θα βελτιώσουμε περαιτέρω τις στενές μας σχέσεις σε διάφορα πεδία» και προσθέτοντας πως «ανταλλάξαμε απόψεις για διεθνή ζητήματα, ιδιαίτερα για την κρίση στη Λιβύη». Ο ντι Μάγιο δήλωσε ότι «είναι σημαντικό να διατηρηθεί μια σχέση με όλους τους παράγοντες που μπορούν να επιδράσουν στη Λιβύη και να βρούμε μια λύση μαζί».

Σημειωτέον, οι δύο αξιωματούχοι είχαν συζητήσει για όλες τις εξελίξεις στην περιφέρεια και αρχές Δεκέμβρη στη Ρώμη, στο περιθώριο των «5ων Μεσογειακών Διαλόγων». Παρά την κριτική που η ιταλική πλευρά ασκεί σε επιλογές της Αγκυρας, διευρύνει το πολύπλευρο παζάρι με την Τουρκία - πολλοί έσπευσαν να θυμίσουν π.χ. τους ήπιους τόνους με τους οποίους το ιταλικό γεωτρύπανο είχε αποχωρήσει από την κυπριακή ΑΟΖ όταν «παρενοχλήθηκε» από τουρκικά πολεμικά πλοία. Υπενθυμίζεται ότι η Ιταλία είναι επίσης από τους πιο ένθερμους Ευρωπαίους υποστηρικτές του «Turkish Stream».

Σημαντική εξέλιξη για τις ισορροπίες στην περιοχή ήταν η χτεσινή ανακοίνωση διαμόρφωσης σημαντικής στρατηγικής υποδομής των ΗΠΑ στην Κύπρο (βλ. θέμα για Ιράν).

Η εξέλιξη αυτή έρχεται στο πλαίσιο και της αμερικανοκυπριακής Δήλωσης Προθέσεων, με την οποία οι δύο πλευρές ενισχύουν τη συνεργασία τους στην «άμυνα», με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται και μελλοντικά και με φόντο την κλιμάκωση των ένοπλων αναμετρήσεων στην περιφέρεια.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να αξιολογηθεί και η κινητικότητα που διατηρείται γύρω από το Κυπριακό, με διαρκείς επισημάνσεις αστικών επιτελείων για την ανάγκη να διαφυλαχθεί «καλό κλίμα» στην περιοχή μεταξύ ΝΑΤΟικών «εταίρων», μέσα και από τη «διευθέτηση» ανοιχτών ζητημάτων.

Σήμερα Πέμπτη η Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, ειδική αντιπρόσωπος του γγ του ΟΗΕ στην Κύπρο και επικεφαλής της ειρηνευτικής δύναμης των Ηνωμένων Εθνών στο νησί (ΟΥΝΦΙΚΥΠ), αναμένεται να έχει χωριστές συναντήσεις με τον Κύπριο Πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη και τον ηγέτη του ψευδοκράτους Μουσταφά Ακιντζί. Οι συναντήσεις γίνονται ενόψει των επαφών που η Σπέχαρ θα έχει στη Νέα Υόρκη, όπου την επόμενη βδομάδα το Συμβούλιο Ασφαλείας των ΟΗΕ θα συζητήσει την ανανέωση της θητείας της ΟΥΝΦΙΚΥΠ.

ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ - ΤΡΙΠΟΛΗ.--

Εντονη κινητικότητα παρατηρείται από την ΕΕ για τις εξελίξεις στη Λιβύη, παράλληλα με εκείνες από Τουρκία και Ρωσία, οι ηγέτες των οποίων, Ρ. Τ. Ερντογάν και Βλαντιμίρ Πούτιν, στη χτεσινή τους συνάντηση κατέληξαν να απευθύνουν έκκληση για «βιώσιμη εκεχειρία» στη Λιβύη έως τα μεσάνυχτα της Κυριακής 12 Γενάρη. Στο κοινό ανακοινωθέν σημειώνεται: «Καλούμε όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές να προχωρήσουν σε μία βιώσιμη εκεχειρία, η οποία θα υποστηρίζεται από τα απαραίτητα μέτρα για τη σταθεροποίηση της κατάστασης και την ομαλοποίηση της καθημερινότητας στην Τρίπολη και τις υπόλοιπες πόλεις».

Στις Βρυξέλλες, από την άλλη, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, ο επικεφαλής της Εξωτερικής Πολιτικής και της Πολιτικής Ασφάλειας της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, και ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, Νταβίντ Σασόλι, είχαν καλέσει τον Λίβυο δοτό πρωθυπουργό της «Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας», Φαγιέζ Σάρατζ.

Στη συνάντηση αυτή ο Μισέλ υπογράμμισε, με τη γνωστή υποκρισία των οργάνων της λυκοσυμμαχίας, ότι δήθεν η ΕΕ επιθυμεί «ειρηνική επίλυση» και «σταθερότητα στην περιοχή» και επανέλαβε ότι στηρίζει «σταθερά την κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (του Σάρατζ) ως τη νόμιμη κυβέρνηση της Λιβύης» και ότι «η ΕΕ είναι έτοιμη να παράσχει κάθε βοήθεια για τη στήριξη της πολιτικής διαδικασίας».

Αναφορικά με τα μνημόνια συνεργασίας Τουρκίας - Λιβύης ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, για λόγους τακτικής, που αφορούν και το παζάρι ΕΕ - Τουρκίας και τις συνολικές διευθετήσεις στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, είπε ότι «η θέση της ΕΕ είναι πως τα μνημόνια αυτά παραβιάζουν τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν είναι σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορούν να παράξουν νομικές συνέπειες σε τρίτα κράτη».

Από την πλευρά του, ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου, Νταβίντ Σασόλι, αναφέρθηκε στην ανάπτυξη «διπλωματικής πρωτοβουλίας» από την ΕΕ για τη Λιβύη.

Πριν από τη συνάντηση των τριών με τον Λίβυο πρωθυπουργό ο Ιταλός υπουργός Εξωτερικών, Λουίτζι ντι Μάγιο, δήλωσε πως αντιπροσωπεία της ΕΕ με επικεφαλής τον Ζοζέπ Μπορέλ θα πραγματοποιούσε συναντήσεις «εκτός Λιβύης» όχι μόνο με τον Φ. Σάρατζ αλλά και με τον επικεφαλής του Λιβυκού Εθνικού Στρατού, Χαλίφα Χάφταρ.

Στη Λιβύη πάντως οι δυνάμεις του Εθνικού Λιβυκού Στρατού του στρατηγού Χ. Χάφταρ κλιμακώνουν τις επιθέσεις στις ένοπλες δυνάμεις του πρωθυπουργού Φ. Σάρατζ εξαπολύοντας μπαράζ αεροπορικών επιδρομών δυτικά της Σύρτης, την οποία ελέγχουν εδώ και λίγες μέρες. Σφοδρές συγκρούσεις αναφέρονται και στην πόλη Μισράτα, που βρίσκεται περίπου 190 χιλιόμετρα δυτικά της Τρίπολης.

Πρόσθετο ενδιαφέρον προκάλεσαν νεότερες αντιδράσεις από γειτονικές χώρες της Λιβύης.

Ο Αλγερινός Πρόεδρος, Αμπντελμαντζίντ Τεμπούν, μετά τη συνάντησή του με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στο Αλγέρι, ανακοίνωσε χτες πως συμφώνησαν να αποφύγουν «οποιαδήποτε πρακτική ενέργεια θα μπορούσε να δηλητηριάσει την ήδη καυτή ατμόσφαιρα στη Λιβύη». Σε ρεπορτάζ του Αλγερινού Πρακτορείου Ειδήσεων αναφέρεται πως εξέφρασαν από κοινού την επιθυμία «η επόμενη διεθνής διάσκεψη για τη Λιβύη να είναι η αρχή μίας γενικής πολιτικής διευθέτησης που θα εξασφαλίσει την ενότητα της Λιβύης, του λαού της και του εδάφους της καθώς και τη διατήρηση της κυριαρχίας της». Ο Τούρκος αξιωματούχος επέλεξε να ...υπενθυμίσει ότι η Τουρκία είναι πρώτη ανάμεσα στους ξένους επενδυτές στην Αλγερία με 3,4 δισ. δολάρια, που φιλοδοξεί να αυξήσει. Σύμφωνα με ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ, ο Τσαβούσογλου δήλωσε ότι η συνεργασία των δύο χωρών πρόκειται να ενισχυθεί στο επίπεδο του Στρατηγικού Συμβουλίου (αφήνοντας να εννοηθεί σταθεροποίηση των διμερών συναντήσεων σε ανώτατο επίπεδο) και πρόσθεσε ότι αυτή θα ενισχυθεί στη βάση των κοινών συμφερόντων, ειδικά σε πεδία όπως η κρίση στη Λιβύη.

Παράλληλα, ο Πρόεδρος της Τυνησίας, Καΐς Σαΐντ, σε νεότερη ανακοίνωσή του διέψευσε πως ο Τούρκος ομόλογός του, Ρ. Τ. Ερντογάν, του ζήτησε να κάνει ο τουρκικός στρατός χρήση του εναέριου και θαλάσσιου χώρου της χώρας του. Τόνισε πως «η Τουρκία δεν απαίτησε ούτε έθεσε σχετικό θέμα».

Τέλος, χτες, στο Κάιρο, όπου έγινε η πενταμερής συνάντηση υπουργών Εξωτερικών Αιγύπτου, Ελλάδας, Κύπρου, Ιταλίας και Γαλλίας, καταγράφηκαν αντιδράσεις από όλα τα κόμματα του αιγυπτιακού Κοινοβουλίου ενάντια στην ανάπτυξη τουρκικών στρατευμάτων στην Τρίπολη. Αιγύπτιοι βουλευτές απαίτησαν μάλιστα την έκτακτη συνεδρίαση του Κοινοβουλίου, προτείνοντας την έναρξη «εκστρατείας» στους αραβικούς λαούς για μποϊκοτάζ των τουρκικών προϊόντων.

Στο πλαίσιο πυρετωδών διαβουλεύσεων που πραγματοποιεί μεταξύ άλλων και η ιταλική κυβέρνηση προσκλήθηκε στη Ρώμη ο Λίβυος στρατηγός Χαλίφα Χάφταρ, όπου συζήτησε χτες βράδυ με τον Ιταλό πρωθυπουργό, Τζ. Κόντε, τις εξελίξεις στη Λιβύη. Η συνάντηση Χάφταρ - Κόντε φαίνεται να δυσαρέστησε τον Λίβυο δοτό πρωθυπουργό Φ. Σάρατζ, ο οποίος ανακοίνωσε ότι ακύρωσε ταξίδι του στη Ρώμη από τις Βρυξέλλες.

Επίσης χτες το βράδυ κυκλοφόρησε από τον λεγόμενο Εθνικό Λιβυκό Στρατό (ΕΛΣ), στο λογαριασμό του στο «Twitter», ότι «ένοπλοι αιχμαλώτισαν» τον Λίβυο δοτό πρωθυπουργό, Φ. Σάρατζ, μετά την επιστροφή του στο αεροδρόμιο Μίτιγκα της Τρίπολης από τις Βρυξέλλες. Δεν διευκρινίζεται ότι αναλαμβάνει την ευθύνη της σύλληψης ο ΕΛΣ, ενώ η πληροφορία δεν διασταυρώνεται από καμία άλλη πηγή.