Απόγευμα Παρασκευής, 5 Σεπτέμβρη 1997. Λίγο μετά την ανακοίνωση της ανακήρυξης της Αθήνας ως διοργανώτριας πόλης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, η Γιάννα Αγγελοπούλου, υπόσχεται στους «αθανάτους» της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής: «Θα ζήσουν την Ολυμπιάδα των ονείρων τους»... Μία μέρα πριν οι «αθάνατοι» είχαν διαπιστώσει: «Παρουσιάσατε τον τέλειο φάκελο διεκδίκησης».
Ακολουθούν πανηγύρια στην Αθήνα για την τεράστια επιτυχία, ενώ σχεδόν όλα τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης κάνουν λόγο για μια νέα Αθήνα, που με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες, δε θα έχει νέφος, δε θα έχει κυκλοφοριακό πρόβλημα. Λένε ότι η πόλη θα έχει πολύ πράσινο και έργα που θα αλλάξουν το πρόσωπό της προς το καλύτερο. Περιγράφουν μια πόλη που δε θα έχει ανέργους. Ούτε λίγο ούτε πολύ μιλούν για μια Αθήνα που θα μετατραπεί σε οικονομικό παράδεισο για τους φτωχούς που την κατοικούν.
Διακρίνουμε τους παρακάτω τίτλους εκείνων των ημερών. ΝΕΑ 6/9/1997: «Αλλάζει το Λεκανοπέδιο - Καλύτερη, καθαρότερη και πιο ανθρώπινη πόλη η Αθήνα το 2004 - Μειώνεται το νέφος». ΒΗΜΑ 7/9/1997: «Η διαφορά θα φανεί από το 2000.» ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 8/9/1997: «Κέρδη βλέπει ο προϋπολογισμός». ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 14/9/1997: «"Ενεση" 5 - 5,5 τρισ. σε μια εξαετία». Και πολλά ακόμα...
* * *
Βρισκόμαστε έναν χρόνο ακριβώς πριν την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων που θα ξεκινήσουν στις 13 Αυγούστου του 2004. Και είναι προφανές ότι η πραγματικότητα που έχει πάψει πλέον να κρύβεται πίσω από το λαμπερό χαμόγελο της Γιάννας Αγγελοπούλου και τα συναισθηματικού τύπου επιχειρήματα περί επιστροφής των αγώνων στην πατρίδα που τους γέννησε, είναι θλιβερή.
Οι αρνητικές επιπτώσεις πηγαίνουν πολύ πιο μακριά από έναν αποτυχημένο test event και μια τροφική δηλητηρίαση. Και ακόμα και ο πιο αισιόδοξος έχει αντιληφθεί ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες θα λειτουργήσουν ως ένα όχημα, για να αποκομίσουν περισσότερα κέρδη οι μεγαλοεπιχειρηματίες. Για να περιοριστούν τα κοινωνικά και δημοκρατικά δικαιώματα. Για να αλλάξει μεν το πρόσωπο της πόλης, αλλά προς όφελος του μεγάλου κεφαλαίου. Για να εφαρμοστούν νέοι τρομονόμοι. Για να καταπατηθούν εργατικά δικαιώματα.
Ο «Ρ», σήμερα, τα παρουσιάζει όλα αυτά σε ένα αφιέρωμα, με αφορμή τον ένα χρόνο πριν την έναρξη των αγώνων.
Το 1997 είχε υπολογιστεί ότι οι αγώνες θα κοστίσουν 500 δισ. δρχ. Σήμερα, με βάση κυβερνητικούς υπολογισμούς, έχουν ξεπεράσει τα 2,5 τρισ. δρχ., ενώ στην πραγματικότητα αναμένεται να ξεπεράσουν τα 3,5 τρισ. δρχ. Οι υπερβάσεις στο κόστος των έργων φτάνουν ακόμα και το 1.200%!
ICON |
Το υπέρογκο τελικό κόστος που θα κληθούν να πληρώσουν οι εργαζόμενοι, δεν μπορούν να το διαψεύσουν πλέον ούτε καν οι υπουργοί που ασχολούνται με το 2004, καθώς επίσης και υψηλόβαθμοι παράγοντες της «Αθήνα 2004».
Το στίγμα για το θέμα του κόστους της διεξαγωγής των αγώνων έδωσε καλύτερα από όλους ο υπουργός Πολιτισμού Ευ. Βενιζέλος το Γενάρη του 2002, όταν, σε μια συνεδρίαση της διυπουργικής επιτροπής, είχε δηλώσει ξεκάθαρα ότι «ο ολυμπιακός προϋπολογισμός θα αναθεωρείται συνεχώς μέχρι το 2004». Ισως αυτή η φράση να είναι και η καλύτερη απάντηση σχετικά με το πού θα φτάσει ο τελικός ολυμπιακός λογαριασμός της διοργάνωσης.
Ο αρχικός συνολικός προϋπολογισμός που είχε συμπεριληφθεί στο φάκελο διεκδίκησης, το 1997, έφτανε τα 504 δισ. δρχ. Από τότε μέχρι και σήμερα, οι προϋπολογισμού έχουν επικαιροποιηθεί τρεις φορές και αισίως έχουν αγγίξει τα 3 τρισ. δρχ. Εκτιμήσεις ειδικών, μάλιστα κάνουν λόγο ακόμα και για υπέρβαση των 3 τρισ. στις κρατικές δαπάνες (σ.σ. σε αντίθεση με την κυβέρνηση που έχει δώσει ένα πλαφόν που δεν ξεπερνά το 1,5 τρισ. δρχ.).
Πρέπει να επισημάνουμε ότι το τελικό κόστος θα βαρύνει την τσέπη του ελληνικού λαού, αφού οι δαπάνες θα καλυφθούν από τον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή μέσω της φορολόγησης. Αν και ο προϋπολογισμός της «Αθήνα 2004» εμφανίζεται ισοσκελισμένος και ότι καλύπτεται από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή, στην πολύ πιθανή περίπτωση που θα προκύψει κάποιο έλλειμμα, τότε και αυτό θα καλυφθεί από τον κρατικό προϋπολογισμό. Υπενθυμίζεται ότι το 14% του συνόλου του προϋπολογισμού της «Αθήνα 2004» καλύπτεται από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Από έκθεση του ΥΠΕΧΩΔΕ προκύπτει ότι το κόστος των ολυμπιακών έργων έχει υπερδιπλασιαστεί και φτάνει πλέον τα 217,6 δισ. δρχ. από 101 δισ. δρχ. που ήταν στα τέλη του 1999. Στον πίνακα φαίνονται τα έργα, ο αρχικός προϋπολογισμός και το κόστος του έργου, όπως έχει διαμορφωθεί μέχρι σήμερα.
Ενας ιδιότυπος στρατιωτικός νόμος αναμένεται να επιβληθεί σε ολόκληρη τη χώρα κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών Αγώνων του 2004. Η κυβέρνηση ετοιμάζει νομοσχέδιο που θα ρυθμίζει τα θέματα της ασφάλειας των Ολυμπιακών Αγώνων. Στις αρχές του χρόνου ένα τέτοιο προσχέδιο είδε το φως της δημοσιότητας και με αυτό η κυβέρνηση ήθελε να προετοιμάσει τους εργαζόμενους για το τι τους περιμένει. Και όχι μόνο για την περίοδο των Αγώνων...
«Εργασιακή ειρήνη», απαγόρευση απεργιών, διαδηλώσεων, συγκεντρώσεων ακόμη και σε κλειστούς χώρους, εκτεταμένοι έλεγχοι κατά την κρίση των αστυνομικών της «Αθήνα 2004» αλλά και της ΕΛ.ΑΣ. σε πρόσωπα, κατοικίες και οχήματα, εκτεταμένοι περιορισμοί στην κυκλοφορία, κατάργηση κάθε ωραρίου λειτουργίας σε υπηρεσίες και καταστήματα, ακόμη και υποχρεωτική άδεια άνευ αποδοχών, έτσι ώστε να απουσιάζει από την πόλη το 50% των εργαζομένων, είναι μερικά από αυτά που προτείνουν.
Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση του προσχεδίου νόμου, υπάρχει ανάγκη να εξασφαλιστεί «εργασιακή ειρήνη» το δίμηνο 5 Αυγούστου - 5 Οκτώβρη, ενώ συμπλήρωνε πως τα συλλαλητήρια και οι απεργίες «πρέπει ν' αποφευχθούν ή να περιοριστούν στο ελάχιστο με κάθε θυσία», ιδιαίτερα στα συγκοινωνιακά μέσα, στα ΜΜΕ, στον ΟΤΕ, στη ΔΕΗ, στους ΟΤΑ, στις τράπεζες, στα ταξί και στους αστυνομικούς. Κι αυτό «σε εκπλήρωση του εθνικού καθήκοντος της επιτυχίας των Αγώνων»!
Η απαγόρευση αφορά τις πόλεις: Αθήνα, Πειραιά, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ηράκλειο, Βόλο και Αρχαία Ολυμπία, στη διαδρομή της ολυμπιακής λαμπαδηδρομίας, αλλά και όπου αλλού αποφασιστεί. Το προσχέδιο επιτρέπει συναθροίσεις σε υπαίθριο ή κλειστό χώρο, κατά τις μέρες τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων, με... άδεια της αστυνομικής Αρχής, σε απόσταση τριών χιλιομέτρων από τους χώρους των ολυμπιακών εγκαταστάσεων. Φυσικά, με την κρίση της ΕΛ.ΑΣ ότι δεν υφίσταται κίνδυνος διατάραξης της δημόσιας τάξης και ασφάλειας.
Οι συντάκτες του προσχεδίου πρότειναν «η σωματική έρευνα, ο έλεγχος αυτοκινήτων εντός του χώρου των εγκαταστάσεων, της ζώνης ελεγχόμενης εισόδου κυκλοφορίας και ελεγχόμενης στάθμευσης, θα πρέπει να γίνεται κατά την κρίση των αρμόδιων αστυνομικών οργάνων», και αυτό το βαπτίζουν «κατ' εξαίρεση σχετικό περιορισμό στα ατομικά συνταγματικά δικαιώματα». Εκτός αυτών η «Αθήνα 2004» προτείνει «να τεθούν στο απόλυτα αναγκαίο κατά τις περιστάσεις μέτρο, περιορισμοί στην προσωπική, επαγγελματική - οικονομική αυτονομία και ελευθερία των φυσικών ή νομικών προσώπων και των κερδοσκοπικών ενώσεων». Παράλληλα, προτείνονται περιορισμοί στην κυκλοφορία και στη στάθμευση οχημάτων, η αναστολή της λειτουργίας των επιχειρήσεων που γειτνιάζουν με τις ολυμπιακές εγκαταστάσεις.
Σημειώνεται τέλος ότι το πακέτο της ασφάλειας η κυβέρνηση το ανέθεσε χωρίς διαγωνισμό μάλιστα - και αφού είχαν ακυρωθεί δύο απόπειρες διεξαγωγής διαγωνισμού - στην αμερικανικών συμφερόντων κοινοπραξία SAIC. Γνωστή από τις στενές της σχέσεις με τη CIA, το ΝΑΤΟ και το FBI. Γνωστή επίσης και από τη συμβολή της στις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Γιουγκοσλαβία και το Ιράκ...
Ο κατάλογος των νεκρών, τραυματισμένων και ακρωτηριασμένων εργατών, που έπεσαν θύματα της εντατικοποίησης της εργασίας, προκειμένου να ολοκληρωθούν όσο πιο γρήγορα γίνεται τα ολυμπιακά έργα, είναι μακρύς.
Συνολικά, δέκα οι νεκροί μέχρι τώρα.
Μόνο στο Ολυμπιακό Χωριό οι νεκροί φτάνουν τους τέσσερις. Στις 14 Δεκέμβρη 2001 ο 62χρονος οικοδόμος Χρήστος Μιάμης. Στις 26 Μάρτη 2002 ο 35χρονος Κότσι Αστρίτ. Στις 10 Ιούνη 2002 ο 45χρονος Βαγγέλης Μέρι. Στις 19 Ιούλη 2002 ο 32χρονος Μανέα Μαρινέλ.
Στις εργασίες κατασκευής του νέου κτιρίου της «Αθήνα 2004» το βράδυ της 22ης Φλεβάρη 2002, έπεφτε νεκρός ο 45χρονος οικοδόμος Θανάσης Παπαγιώργης.
Ο 29χρονος Κρέκου Γιάνι έχασε τη ζωή του στο ολυμπιακό σκοπευτήριο στο Μαρκόπουλο.
Ο Μιχάλης Ευαγγέλου, 46 χρονών, σκοτώθηκε στα έργα κατασκευής στο κλειστό γυμναστήριο στο Γαλάτσι.
Ακόμα, δύο οικοδόμοι έχασαν τη ζωή τους στα έργα για την κατασκευή του νέου Ιπποδρόμου στο Μαρκόπουλο. Ο 48χρονος Ηλίας Μαυρόπουλος (30 Μάρτη 2003) και ο Λ. Μαρινάκης 29 χρονών (1 Μάη 2002).
Ο Παναγιώτης Μπολάνης έχασε τη ζωή του στα έργα κατασκευής στο Κέντρο Τύπου στις 27 Γενάρη 2003.
Eurokinissi |
Σήμερα, ένα χρόνο πριν τους αγώνες, οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την ατμοσφαιρική ρύπανση της πόλης και μιλούν για την ανάγκη να παρθούν άμεσα μέτρα. Την ίδια στιγμή, οι κυκλοφοριακές συνθήκες έχουν επιδεινωθεί, ενώ το περιβάλλον της Αττικής δέχεται το ένα πλήγμα μετά το άλλο και οι εναπομείναντες ελεύθεροι χώροι παραδίδονται σε μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα για ασύστολη κερδοσκοπία.
Πράγματι, το πρόσωπο της πόλης θα αλλάξει. Το θέμα είναι σε ποια κατεύθυνση; Ας δούμε τις επιπτώσεις των σημαντικότερων Ολυμπιακών έργων.
Εκτός, όμως, από τα κατεξοχήν αθλητικά έργα υπάρχουν και άλλα, που θα γίνουν με αφορμή τους αγώνες και θα μετατρέψουν το Λεκανοπέδιο σε μια απέραντη επιχειρηματική ζώνη. Οι νέες μαρίνες, οι μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, τα εκθεσιακά και συνεδριακά κέντρα, οι οργανωμένοι χώροι φιλοξενίας και αναψυχής της «Ολυμπιακής οικογένειας», ο σημαντικός αριθμός των υπερεθνικής κλίμακας αθλητικών εγκαταστάσεων που θα παραμείνουν και μετά το 2004, οι δαπανηρές υποδομές επικοινωνίας και μετακίνησης.
Ολα τα παραπάνω επιτείνουν στο έπακρο το χαρακτήρα ενός διεθνούς κοσμοπολίτικου κέντρου στη διάθεση του μεγάλου κεφαλαίου, που συστηματικά επιδιώκει, την τελευταία 10ετία η άρχουσα τάξη να δώσει στην Αθήνα, που επιδιώκει να την κάνει ένα κέντρο φιλόξενο, λειτουργικό και προσοδοφόρο στις μεγάλες πολυεθνικές, αλλά συνάμα μια μεγαλούπολη ψυχρή, αφιλόξενη και τελικά αβίωτη για το σημερινό της κάτοικο.