Η ουσιαστική διαπραγμάτευση της ΔΔ επί του σχεδίου του Ευρωπαϊκού Συντάγματος, αποτέλεσε το βασικό ζήτημα της ατζέντας της Συνόδου Κορυφής, αλλά, εκτός των δηλώσεων, δεν υπήρξε καταγραφή της «προόδου». Τα συμπεράσματα αναφέρουν ότι, μετά την εναρκτήρια συνεδρίαση της Ρώμης η ΔΔ «ευρίσκεται πλέον σε εξέλιξη». Η διαπραγμάτευση θα συνεχιστεί «σε πολιτικό επίπεδο», ενώ η Ιταλική Προεδρία «θα προβεί σε διαβουλεύσεις», δηλαδή σε διμερείς επαφές με τα κράτη - μέλη, και στη βάση ενός γραπτού ερωτηματολογίου. Ολοι, εκτός του Κ. Σημίτη εξέφρασαν «ανησυχία» για την παγιοποίηση των διαφορετικών προσεγγίσεων, ιδιαίτερα της Ισπανίας και της Πολωνίας. Ο Σ. Μπερλουσκόνι, ως προεδρεύων του Συμβουλίου, εξέφρασε τη «θέληση να εμπλέξει όλα τα κράτη - μέλη στην εξεύρεση ενός συμβιβασμού χωρίς εκπτώσεις» και επανέφερε την πρόταση για έκτακτη συνεδρίαση της ΔΔ σε επίπεδο αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων προς το τέλος του Νοέμβρη.
Η Κομισιόν και η Ιταλική Προεδρία προωθούν ως «προτεραιότητα» μια στρατηγική «ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας», που επαναφέρει τα αποτυχημένα «διευρωπαϊκά δίκτυα» του Ζακ Ντελόρ στην επικαιρότητα, ελπίζοντας «στην προσέλκυση του ιδιωτικού κεφαλαίου» και στα «μεγάλα έργα» προσανατολισμένα, κυρίως, στη «διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού και των τηλεπικοινωνιακών δικτύων». Ορισμένα από τα «πανευρωπαϊκά έργα προτεραιότητας» θα μπορούσαν να αρχίσουν από το Γενάρη του 2004, αλλά αυτό δεν αφορά στα ελληνικά έργα «υποδομής» στις μεταφορές. Η κυβέρνηση τα προπαγανδίζει προεκλογικά. Ο προεδρεύων Ιταλός υπουργός Οικονομίας Τζ. Σρεμόντι δήλωσε ότι «πρέπει να ξεφύγουμε από τους θεωρητικούς σχεδιασμούς». Δηλαδή; «Στον προηγούμενο σχεδιασμό διευρωπαϊκών δικτύων, είχαμε αυτοκίνητο χωρίς βενζίνη. Τώρα η βενζίνη είναι το ιδιωτικό κεφάλαιο».
Με (...) αφορμή την «ανταγωνιστικότητα» που προϋποθέτει «τόνωση της μεγέθυνσης», το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναφέρει από το (...) παράθυρο το ζήτημα των συντάξεων. Επαναλαμβάνει, βέβαια, ότι το συνταξιοδοτικό είναι «ευθύνη» των κυβερνήσεων και όχι, ακόμα, των Βρυξελλών. Αλλά σχεδόν επιβάλλει την αύξηση «κατά πέντε έτη» της ηλικίας συνταξιοδότησης. Ολόκληρη η σχετική παράγραφος 22 των συμπερασμάτων έχει ως εξής:
«Τα κράτη - μέλη ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για συνταξιοδοτικά συστήματα που θα μπορούν να προσφέρουν επαρκείς παροχές, θα είναι οικονομικά βιώσιμα και θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις του εκσυγχρονισμού. Το έργο αυτό, μολονότι εμπίπτει στην ευθύνη των κρατών - μελών, πρέπει να ενισχυθεί. Εν προκειμένω:
Πόσο συγκεκριμένα απαντά ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης στις ερωτήσεις των δημοσιογράφων; Ιδιαίτερα όταν είναι από ενοχλητικές εφημερίδες, όπως ο «Ριζοσπάστης»; Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο διάλογος του ανταποκριτή του «Ρ» στις Βρυξέλλες, Βησ. Γκίνια με τον Ελληνα πρωθυπουργό, στη συνέντευξη Τύπου, την Τετάρτη το βράδυ:
- Κύριε Πρόεδρε, υπάρχουν δύο πρόνοιες στο Σχέδιο Συντάγματος. Οσον αφορά στην εξωτερική πολιτική, τόσο ο Πρόεδρος της Ενωσης, όσο και ο υπουργός των Εξωτερικών προβλέπεται να εκλέγονται με ειδική πλειοψηφία από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Αυτό οπωσδήποτε αφαιρεί από την Ελλάδα μια διπλωματική ικανότητα. Οσον αφορά στην άμυνα...
ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ: «Γιατί αφαιρεί από την Ελλάδα μια διπλωματική ικανότητα; Δηλαδή, η Ελλάδα, τώρα που αποφασίζει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για όλα τα θέματα, δεν έχει πια διπλωματικές ικανότητες»;
- Το δεύτερο θέμα, όσον αφορά την άμυνα, είναι ότι, βάσει της πρόνοιας του Ευρωπαϊκού Συντάγματος, η ήδη υπάρχουσα πρωτοβουλία των «τεσσάρων» δεν μπορεί να δεχτεί άλλα κράτη - μέλη, παρά μόνον αν αποφασίσουν οι «τέσσερις». Και για τις δύο περιπτώσεις δεν αναφερθήκατε καθόλου, γι' αυτό σας ερωτώ: Η Ελλάδα υποστηρίζει την αρχή της ειδικής πλειοψηφίας για την εκλογή του Προέδρου και του Υπουργού Εξωτερικών; Και η Ελλάδα υποστηρίζει την πρόνοια του Συντάγματος ότι η πρωτοβουλία των «τεσσάρων» στον αμυντικό τομέα δεν μπορεί να δεχτεί άλλο κράτος - μέλος, παρά μόνον αν αποφασίσουν αποκλειστικά οι «τέσσερις»;
ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ: «Εγώ βρίσκομαι στον αντίποδα των απόψεών σας. Πρώτα απ' όλα, δε συμφωνώ ότι πρέπει να υπάρχει σε όλα τα θέματα ομοφωνία, διότι δε θα προχωρούσε σε τίποτε η ΕΕ.
Εκείνο που πρέπει να επιδιώκουμε είναι να υπάρχουν πλειοψηφίες, αυξημένες πλειοψηφίες, ειδικές πλειοψηφίες, αλλά πρέπει να περιορίσουμε, όσο το δυνατόν γίνεται, την ομοφωνία. Η Ελλάδα δεν περιορίζεται. Η Ελλάδα αναδεικνύεται, όταν η ΕΕ συνεργάζεται και έχει αποτέλεσμα.
Εάν ακολουθούσα την άποψη που υποστηρίζετε, τότε να μη συμμετείχαμε στην ΕΕ, δε θα είχαμε καμία σκοτούρα, δε θα χρειαζόταν να πάρουμε καμία απόφαση και θα καθόμασταν εκεί και θα είμαστε ήσυχοι.
Το δεύτερο είναι όσον αφορά στην άμυνα: Πού το είδατε εσείς ότι πρέπει να συμφωνήσουν οι «τέσσερις» για να μπούμε και εμείς μέσα; Πρέπει να διαβάσετε, μου επιτρέπετε να σας πω, την ειδησεογραφία, ότι έγινε μια συζήτηση στο Ατυπο Συμβούλιο των Υπουργών Εθνικής Αμυνας και η Ελλάδα συμμετέχει στην ομάδα εργασίας, η οποία επεξεργάζεται το κείμενο γι' αυτή τη διαρθρωμένη συνεργασία. Λοιπόν, η Ελλάδα δεν είναι απ' έξω, η Ελλάδα είναι μέσα σε αυτό. Και αν ήταν απ' έξω, αν θέλαμε, θα μπαίναμε. Και θα μπούμε. Απορώ. Ανήκουμε σε δύο διαφορετικούς κόσμους».
Σε ένα ζήτημα έχει δίκιο ο πρωθυπουργός. Οτι ανήκουμε σε διαφορετικούς κόσμους. Για την ακρίβεια, εμείς στον κόσμο και αυτός στον «κόσμο» του. Γιατί, πού αλλού μπορεί να βρίσκεται ένας πρωθυπουργός όταν σε πολύ συγκεκριμένες ερωτήσεις, που καλείται να απαντήσει, στηριγμένες σε αναμφισβήτητα δεδομένα, όπως είναι οι συγκεκριμένες πρόνοιες του Ευρωπαϊκού Συντάγματος, αυτός κάνει πως τις αγνοεί ή το γυρίζει στο «λεβέντικο», απαντώντας στις γενικότερες θέσεις που έχει η εφημερίδα για την Ευρωπαϊκή Ενωση, που φυσικά δεν εμπεριέχονταν στην Ερώτηση;