Παπαγεωργίου Βασίλης

Αμετακίνητη επίσης, εμφανίζεται και η τουρκική πολιτική για το Κυπριακό, καθώς αποτελεί τον κοινό παρονομαστή των θέσεων που υιοθετούν όλα ανεξαιρέτως τα κόμματα του τουρκικού κατεστημένου. Συνοπτικά αυτή η πολιτική βασίζεται στην «αρχή» σύμφωνα με την οποία, αυτά που κερδίζονται στο πεδίο της μάχης δεν παραχωρούνται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Συνεπής μ' αυτή την αρχή η Αγκυρα πολύ νωρίς μέσα στο 2002 με την έναρξη των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό, ξεκαθάρισε με κάθε επισημότητα, ότι η όποια λύση προϋποθέτει την αναγνώριση τουρκοκυπριακού κράτους.

Με άλλα λόγια η τουρκική πλευρά, προσήλθε στις συνομιλίες για το Κυπριακό, απέσπασε ανταλλάγματα για τις σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ενωση και ταυτόχρονα δε μετέβαλε στο παραμικρό τις ανελαστικές θέσεις εξακολουθώντας να απαιτεί το μείζον.

Ταυτόχρονα, η διαδικασία των συνομιλιών η οποία πραγματοποιείται παράλληλα με τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Κύπρου, εκτιμάται από την κυπριακή ηγεσία ότι προσφέρει στην τουρκική πλευρά τη δυνατότητα να υπονομεύσει την πορεία της Κύπρου προς την ΕΕ.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, οι προσδοκίες που καλλιεργήθηκαν τον τελευταίο χρόνο για την εξεύρεση λύσης μέσα στο καλοκαίρι του 2002, δε φαίνεται να εκπληρώνονται. Ετσι λοιπόν, όπως αρχίζουν να ομολογούν σε «ιδιωτικές» συζητήσεις παράγοντες της ελληνικής διπλωματίας, τρία είναι τα σενάρια - όλα όμως «κακά» - που πρόκειται να «παιχτούν» το επόμενο διάστημα:

1) Η ένταξη της Νότιας Κύπρου στην ΕΕ, χωρίς ιδιαίτερες αντιδράσεις - πέρα από φραστικές - από την Τουρκία, που είναι το καλύτερο «κακό» σενάριο για την Αθήνα και τη Λευκωσία.

2) Η «αναβολή» της κυπριακής ένταξης, ένα περισσότερο κακό, αν και όχι απίθανο, σενάριο που, όπως όλοι αντιλαμβάνονται θα υπονομεύσει απόλυτα την ελληνική στρατηγική των τελευταίων ετών η οποία πρόβαλλε την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ ως λύση του προβλήματος.

3) Υπάρχει, όμως και το χειρότερο σενάριο που η Αγκυρα κρατά «ζωντανό» με δηλώσεις αξιωματούχων της οι οποίοι υπενθυμίζουν τη διάθεση και τη δυνατότητα της Τουρκίας να αντιδράσει με κάθε τρόπο, ακόμα και με προσάρτηση των εδαφών της βόρειας Κύπρου, αν στην όποια εξέλιξη στο Κυπριακό δε ληφθούν υπόψη οι τουρκικές απόψεις.

Προσπαθώντας να παρακολουθήσει κανείς τα όσα διαδραματίζονται στο Κυπριακό, σε μια στιγμή μάλιστα που από πολλές πλευρές έχουν καλλιεργηθεί προσδοκίες για λύση μέσα στο 2002, θα πρέπει να έχει υπόψη του τη συνοπτική, τουλάχιστον, ιστορία αυτού του ζητήματος. Με τη βοήθεια των ηλεκτρονικών δεδομένων του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων (ΑΠΕ), παρουσιάζονται παρακάτω οι σημαντικότερες ημερομηνίες που σηματοδότησαν εξελίξεις.

1878: Η Οθωμανική Αυτοκρατορία παραδίδει την Κύπρο σε βρετανική διοίκηση, ενώ διατηρεί τυπικά την πολιτική εξουσία.

1914: Η Βρετανία προσαρτά την Κύπρο και αργότερα την αφομοιώνει επίσημα ως αποικία της.

1955: Η ελληνοκυπριακή αντάρτικη ομάδα ΕΟΚΑ ξεκινά ένοπλη αντίσταση κατά της βρετανικής αρχής.

1960: Η Βρετανία χορηγεί ανεξαρτησία στην Κύπρο με Σύνταγμα που κατοχυρώνει το μοίρασμα της εξουσίας μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων και εγγυήτριες δυνάμεις τη Βρετανία, την Τουρκία και την Ελλάδα.

1963: Ο πρόεδρος Μακάριος προτείνει αλλαγές στο Σύνταγμα, που ακυρώνουν τις συμφωνίες για το μοίρασμα της εξουσίας με τους Τούρκους. Ξεσπούν βίαια ενδο-κοινοτικά επεισόδια.

1964: Σχηματίζεται κυβέρνηση χωρίς τη συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων. Πολλοί Τούρκοι αποσύρονται σε θύλακες, που περιπολούνται από τουρκοκυπριακές παραστρατιωτικές ομάδες. Εγκαθίστανται ειρηνευτικά στρατεύματα του ΟΗΕ.

1967: Ο στρατός καταλαμβάνει με πραξικόπημα την εξουσία στην Ελλάδα.

1974: Η στρατιωτική χούντα των Αθηνών υποστηρίζει το πραξικόπημα του Ιούλη κατά του Μακάριου. Οι στρατιωτικοί, υποστηρίζοντας την ένωση με την Ελλάδα, τον ανατρέπουν και προσπαθούν να τον σκοτώσουν, εκείνος όμως διαφεύγει. Τουρκικά στρατεύματα αποβιβάζονται στη βόρεια Κύπρο. Ελλάδα και Τουρκία παραλίγο να εμπλακούν σε πόλεμο. Το πραξικόπημα και η χούντα της Αθήνας γρήγορα καταρρέουν. Τα τουρκικά στρατεύματα καταλαμβάνουν το ένα τρίτο του νησιού, προκαλώντας τη διαίρεση που υπάρχει μέχρι σήμερα.

1983: Ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ραούφ Ντενκτάς κηρύσσει το ψευδοκράτος στη βόρεια Κύπρο, το οποίο αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία.

1997: Μια σειρά από απευθείας συνομιλίες αρχίζουν μεταξύ των ηγετών σε Νέα Υόρκη, Ελβετία και Λευκωσία.

1998: Η κυβέρνηση της Κύπρου αρχίζει ενταξιακές συνομιλίες στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

1999: Με αφορμή ένα σεισμό που πλήττει την Τουρκία, σκοτώνοντας πάνω από 18.000 ανθρώπους, εκδηλώνεται συμπαράσταση από την Ελλάδα η οποία αναθερμαίνει τις διμερείς σχέσεις. Ξεκινά έτσι μια νέα πολιτική που προσωποποιείται στους υπουργούς Εξωτερικών των δύο χωρών, οι οποίοι προωθούν μια προσπάθεια συμφιλίωσης. Απτό αποτέλεσμα της νέας ατμόσφαιρας στα ελληνοτουρκικά, είναι ότι η ΕΕ δέχεται την υποψηφιότητα της Τουρκίας στην κοινότητα, χωρίς η Αγκυρα να προβεί στην παραμικρή κίνηση καλής θέλησης απέναντι στην Αθήνα και τη Λευκωσία. Τότε, ξεκινά νέος γύρος συνομιλιών για το Κυπριακό στη Νέα Υόρκη. Ο Κύπριος πρόεδρος Γλαύκος Κληρίδης συνεδριάζει στη μια αίθουσα και ο Ντενκτάς σε μια άλλη, με τους αξιωματούχους του ΟΗΕ να «πηγαινοέρχονται» μεταξύ των δυο.

Το έτος 2000

10 Νοέμβρη: Ολοκληρώνονται οι εκ του σύνεγγυς συνομιλίες.

24 Νοέμβρη: Ο Ντενκτάς, αφού προηγουμένως η Τουρκία έχει εξασφαλίσει να χαρακτηριστεί «χώρα υπό ένταξη στην ΕΕ», δηλώνει ότι οι συνομιλίες για την επανένωση της Κύπρου θα είναι «χάσιμο χρόνου», αν η ύπαρξη της δημοκρατίας του δε γίνει αποδεκτή.

Το έτος 2001

29 Γενάρη: Ο απεσταλμένος του ΟΗΕ για το Κυπριακό αποτυγχάνει να οδηγήσει στην επανάληψη των συνομιλιών.

6 Ιούνη: Ο Ντενκτάς δηλώνει ότι μια πιθανή υποψηφιότητα της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση, θα τάραζε τις ισορροπίες εξουσίας στην Ανατολική Μεσόγειο.

4 Νοέμβρη: Ο Τούρκος πρωθυπουργός, Μπουλέντ Ετσεβίτ, δηλώνει ότι η Αγκυρα θα «προσαρτήσει» τη βόρειο Κύπρο, αν η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Κύπρου γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

9 Νοέμβρη: Ο Ντενκτάς ζητεί «από καρδιάς» συνάντηση με τον Κληρίδη για να αποτρέψει οποιαδήποτε κρίση που πιθανόν πλήξει το μέλλον του νησιού.

12 Νοέμβρη: Η Ελλάδα δηλώνει ότι δεν μπορεί να υπάρξει διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ενωσης χωρίς την Κύπρο.

15 Νοέμβρη: Ο Κληρίδης συμφωνεί να συναντηθεί με τον Ντενκτάς.

4 Δεκέμβρη: Οι δυο ηγέτες συναντώνται στη Λευκωσία και ανακοινώνουν την επανάληψη των απευθείας συνομιλιών στα μέσα του Γενάρη.

Από το ξεκίνημα του 2002, παρατηρείται μια ένταση στις διαβουλεύσεις για το Κυπριακό, με στόχο, όπως ανακοινώνουν οι διαμεσολαβητές, αλλά και η ελληνική πλευρά, να υπάρξει ένα σαφές περίγραμμα λύσης μέχρι τον Ιούνη. Αν και οι ελπίδες αποδείχτηκαν φρούδες, αξίζει τον κόπο να σημειώσουμε, σταχυολογώντας από το ηλεκτρονικό αρχείο του ΑΠΕ, τους «σταθμούς» των διαβουλεύσεων της χρονιά που διανύουμε.

- Στις 16/1, με συνάντηση που κράτησε περίπου 90 λεπτά, ξεκίνησαν στη Λευκωσία οι απ' ευθείας συνομιλίες του Προέδρου Κληρίδη με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ντενκτάς, παρουσία του ειδικού συμβούλου του ΓΓ του ΟΗΕ, ντε Σότο. Οι δύο πλευρές συμφώνησαν ότι θα πραγματοποιούνται τρεις συναντήσεις την εβδομάδα.

- Στις 22/1, η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης ανταμείβει την «καλή διάθεση» του Ντενκτάς να προσέλθει στις διαπραγματεύσεις, καθώς αποφάσισε να καλεί στο εξής εκπροσώπους και των δύο πλευρών στις επιτροπές όπου συζητούνται θέματα που τους αφορούν. Η Συνέλευση ενέκρινε επίσης τροπολογία με την οποία η ΕΕ καλείται να δημιουργήσει μηχανισμό για την εξαγωγή προϊόντων από τα Κατεχόμενα σε χώρες - μέλη της ΕΕ.

- Στις 23/1, η κυβέρνηση προέβη σε παραστάσεις προς την πρεσβεία των ΗΠΑ στη Λευκωσία για τη δεξίωση που έδωσε με την ευκαιρία των εγκαινίων των νέων γραφείων της στα Κατεχόμενα, στην οποία παρέστησαν ο Τούρκος «πρεσβευτής», υπουργοί του ψευδοκράτους και η ηγεσία του τουρκικού στρατού κατοχής.

- Στις 28/1, ο Πρόεδρος Κληρίδης διέψευσε κατηγορηματικά με γραπτή δήλωσή του ότι έχουν ασκηθεί οποιεσδήποτε πιέσεις από τον πρεσβευτή των ΗΠΑ Μπάντλερ για απομάκρυνση οπλικών συστημάτων της Εθνικής Φρουράς.

- Στις 9/2, κατά τη διήμερη άτυπη σύνοδο των ΥΠΕΞ της ΕΕ στο Κάθερες της Ισπανίας, ο αρμόδιος για τη διεύρυνση Επίτροπος, Φερχόιγκεν, αναφέρθηκε σε επιστολή που απέστειλε ο Τούρκος ΥΠΕΞ Τζεμ προς τους 15 ΥΠΕΞ και τους Επιτρόπους της ΕΕ, καθώς και προς τους εκπροσώπους των μονίμων μελών του ΣΑ του ΟΗΕ, στην οποία αναφέρει ότι το Κυπριακό θα πρέπει να λυθεί στη βάση της ύπαρξης δύο ανεξάρτητων οντοτήτων, εφόσον, όπως αναφέρει, η ιστορία δείχνει ότι οι δύο πλευρές δεν έχουν τη δυνατότητα να συνυπάρξουν.

- Στις 12/2, ο Ντενκτάς δήλωσε ότι οι πρόσφυγες θα πρέπει να ξεχάσουν το θέμα της επιστροφής στις πατρογονικές τους εστίες και να εργαστούν για την εξεύρεση μιας μόνιμης και ισοζυγισμένης, κατά την έκφρασή του, λύσης με την τουρκοκυπριακή πλευρά.

- Στις 19/2, στην τελευταία (14η) συνάντησή τους, με την οποία ολοκληρώθηκε ο πρώτος γύρος των απευθείας συνομιλιών, ο Κληρίδης και ο Ντενκτάς συζήτησαν το θέμα των περιουσιών.

- Στις 25 και 27/2 συνεδρίασε το Εθνικό Συμβούλιο, το οποίο ενημερώθηκε από τον Πρόεδρο Κληρίδη για την πορεία των συνομιλιών. Κοινή ήταν η διαπίστωση ότι ο Ντενκτάς παραμένει αδιάλλακτος και αποσκοπεί στη διατήρηση της διαδικασίας των συνομιλιών έως την ολοκλήρωση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων ή ακόμη και της ένταξης στην ΕΕ της Κύπρου, ώστε να επηρεάσει τη διαδικασία.

- Στις 27/2, ο επικεφαλής των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Κύπρου, Μάουρερ, δήλωσε από τη Λευκωσία ότι οι διαπραγματεύσεις αναμένεται να ολοκληρωθούν έως τα τέλη του ερχόμενου Ιουνίου και η τελική απόφαση για την ένταξη θα ληφθεί το Δεκέμβρη, στη Σύνοδο Κορυφής της Κοπεγχάγης, η δε συνθήκη προσχώρησης θα υπογραφεί το Μάρτη του 2003.

- Την 1η Μάρτη, με γενικής φύσεως συζήτηση, επί όλων των πτυχών του Κυπριακού, ξεκίνησε ο δεύτερος γύρος των απευθείας συνομιλιών του Προέδρου Κληρίδη με τον Ντενκτάς.

- Στις 7/3, στα Κατεχόμενα, η εφημερίδα «ΑΦΡΙΚΑ» (πρώην «ΑΒΡΟΥΠΑ») δημοσίευσε νέο σενάριο επίλυσης του Κυπριακού, που προβλέπει συμφωνία για δημιουργία τριών ζωνών με κεντρική κυβέρνηση και διασφάλιση του δικαιώματος επιστροφής των προσφύγων. Στις 7-8/3, επισκέφθηκε την Κύπρο ο αρμόδιος για τη διεύρυνση Επίτροπος της ΕΕ, Φερχόιγκεν, ο οποίος επανέλαβε ότι η επίλυση του Κυπριακού δεν αποτελεί προϋπόθεση για την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ. Ο Ντενκτάς δήλωσε ότι έθεσε στον Κοινοτικό Επίτροπο θέμα ένταξης της Κύπρου ως ενός σώματος που θα απαρτίζεται από δύο κράτη.

- Στις 13/3, ο Ντενκτάς δήλωσε ότι κατά τις απευθείας συνομιλίες του επί του Συνταγματικού με τον Πρόεδρο Κληρίδη, συζητάει στοιχεία από το βελγικό και το ελβετικό μοντέλο, αλλά τόνισε ότι «αν δε διασφαλιστεί η κυριαρχία, η ισότητα και η οντότητα του ψευδοκράτους, δε θα συγκατατεθεί σε συνταγματικές αναθεωρήσεις».

- Από τις 20 έως τις 24/3 επισκέφθηκε την Κύπρο ο ειδικός συντονιστής των ΗΠΑ για το Κυπριακό, Γουέστον, ο οποίος στις χωριστές συναντήσεις του με τον Πρόεδρο Κληρίδη και τον Ντενκτάς αναφέρθηκε στην ανάγκη επιτάχυνσης της διαδικασίας των συνομιλιών.

- Στις 27/3, ο Πρόεδρος Κληρίδης και ο Ντενκτάς συναντήθηκαν για τελευταία φορά στο πλαίσιο του δεύτερου γύρου των απευθείας συνομιλιών στη Λευκωσία. Σύμφωνα με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, ο δεύτερος γύρος κινήθηκε σε πιο αργούς ρυθμούς, ενώ το αδιέξοδο παραμένει, αφού η τουρκική πλευρά εμμένει στην αξίωση για «δύο κράτη».

Εν τω μεταξύ ο ΥΠΕΞ Κασουλίδης χαρακτήρισε προϊόν πολιτικών σκοπιμοτήτων την έκθεση του ΓΓ του ΟΗΕ για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κύπρο, στην οποία ο ΓΓ υιοθετεί την τακτική των ίσων αποστάσεων, αποφεύγοντας οποιαδήποτε αναφορά σε Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ χαρακτηρίζει το κατοχικό καθεστώς «τουρκοκυπριακές αρχές».

- Στις 8/4, η εφημερίδα «ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ» δημοσίευσε έγγραφο που κατέθεσε ο Ντενκτάς στο δεύτερο γύρο των απευθείας συνομιλιών με τίτλο «Το όραμα των Τουρκοκυπρίων για το νέο συνεταιρισμό» και στο οποίο περιγράφεται η μορφή λύσης που επιδιώκει η τουρκική πλευρά με την αναγνώριση δύο κρατών, που θα δημιουργήσουν νέο συνεταιρισμό.

- Στις 9/4 ξεκίνησε ο τρίτος γύρος των απευθείας συνομιλιών Κληρίδη - Ντενκτάς.

- Στις 13/4, σε συνέντευξή του στην αθηναϊκή εφημερίδα «ΕΠΕΝΔΥΤΗΣ» ο Τούρκος ΥΠΕΞ Τζεμ έκανε λόγο για «έντονη και ενεργητική αντίδραση» της Τουρκίας σε περίπτωση ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ χωρίς προηγούμενη επίλυση του Κυπριακού.

- Στις 22/4, ο ΥΠΕΞ Κασουλίδης ζήτησε εξηγήσεις από τον ύπατο εκπρόσωπο της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας, Σολάνα, για τις δηλώσεις του τελευταίου (στην αθηναϊκή εφημερίδα «Το Βήμα») ότι, σε περίπτωση μη επίλυσης του Κυπριακού, στην ΕΕ θα ενταχθεί μόνο το ελληνοκυπριακό τμήμα της Κύπρου.

- Στις 29/4, κατά την τελευταία συνάντησή του με τον Κληρίδη στο πλαίσιο του τρίτου γύρου των απευθείας συνομιλιών, ο Ντενκτάς παρουσίασε σχέδιο για συνολική λύση του Κυπριακού.

- Στις 2/5, ο Πρόεδρος Κληρίδης έστειλε στον ντε Σότο την απάντησή του στο έγγραφο Ντενκτάς. Σύμφωνα με το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων «ΑΝΑΤΟΛΗ», που δημοσιοποίησε το έγγραφο στις 7/5, το «σχέδιο λύσης» που προτείνει ο Τουρκοκύπριος ηγέτης προβλέπει μεταξύ άλλων τη σύσταση ενός νέου συνεταιρικού κράτους με μια διεθνή ταυτότητα και τη δημιουργία ενός 12μελούς συμβουλίου «συνεταιρισμού» που θα αποτελείται από τους δυο Προέδρους και πέντε εκπροσώπους που θα διορίσει η κάθε πλευρά, οι οποίες θα έχουν επίσης ίσο αριθμό εκπροσώπων στο Νομοθετικό Συμβούλιο.

- Στις 3/5, το ΣΑ του ΟΗΕ, που ενημερώθηκε από τον ειδικό σύμβουλο του ΓΓ του ΟΗΕ ντε Σότο για την πορεία των απευθείας συνομιλιών, επαναβεβαίωσε τη θέση ότι είναι εφικτή η επίτευξη συμφωνίας μέχρι τον Ιούνιο.

- Στις 7/5 ξεκίνησε ο τέταρτος γύρος των απευθείας συνομιλιών Κληρίδη - Ντενκτάς.

- Στις 14/5 έφθασε στην Κύπρο για 48ωρη επίσκεψη ο ΓΓ του ΟΗΕ Ανάν, με σκοπό να δώσει ώθηση στη διαδικασία των απευθείας συνομιλιών. Στις 15/5, ο Ανάν συναντήθηκε χωριστά με τον Πρόεδρο Κληρίδη και τον Ντενκτάς, με τους οποίους συζήτησε τρόπους επιτάχυνσης της διαδικασίας των συνομιλιών. Ακολούθως ο ΓΓ παρέθεσε δείπνο στους ηγέτες των δύο κοινοτήτων, το οποίο εξελίχθηκε σε έντονη αντιπαράθεση τόσο επί της ουσίας όσο και επί της διαδικασίας, οδηγώντας τον Πρόεδρο Κληρίδη να αποστείλει επιστολή προς τον ΓΓ του ΟΗΕ στην οποία κατέγραψε τις παρατηρήσεις του τόσο για τις απόψεις που διατύπωσε ο Ντενκτάς όσο και για τη στάση του ίδιου του ΓΓ. Ο Ντενκτάς απέρριψε με ιδιαίτερα έντονο τρόπο την πρόθεση του ΓΓ να διαβάσει μετά το δείπνο δήλωση που θα είχε τη συναίνεση των δυο πλευρών. Ο Τουρκοκύπριος ηγέτης αντέδρασε στην αναφορά στο χρονοδιάγραμμα του Ιουνίου, ενώ κατά τη συζήτηση απέρριψε και την ιδέα για υποβολή εγγράφων εκ μέρους του ΟΗΕ. Πάντως ο Ανάν κάλεσε τους Κληρίδη - Ντενκτάς να επιλύσουν μέχρι τον Ιούνιο τις τέσσερις βασικές πτυχές (συνταγματικό, ασφάλεια, εδαφικό, περιουσίες).

- Στις 22/5, ο Πρόεδρος Κληρίδης συζήτησε στην Αθήνα με τον Ελληνα πρωθυπουργό Κ. Σημίτη όλα τα θέματα σχετικά με το Κυπριακό και την ενταξιακή πορεία της Κύπρου, περιλαμβανομένου και του ενδεχομένου να προκληθεί θερμό επεισόδιο από την Τουρκία πριν ή μετά την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ.

- Στις 29/5, η Κύπρος προέβη σε έντονη διαμαρτυρία προς τον ΟΗΕ για την παραβίαση των χωρικών υδάτων της από το τουρκικό ερευνητικό σκάφος «Πίρι Ρέις» το οποίο, σύμφωνα με τις τουρκικές εξαγγελίες, επρόκειτο να διεξαγάγει σεισμολογικές έρευνες στα τουρκικά χωρικά ύδατα. Το τουρκικό σκάφος κατέπλευσε στις 24/5 στο κατεχόμενο λιμάνι της Κερύνειας και στις 27/5 στο λιμάνι της Αμμοχώστου από το οποίο απέπλευσε στις 28/5, κινούμενο παράλληλα προς τις ακτές της χερσονήσου της Καρπασίας.

- Στις 30/5, το ψευδοκράτος αποφάσισε την επέκταση των «χωρικών υδάτων» του στα 12 μίλια, επικαλούμενο παρόμοια απόφαση της κυπριακής κυβέρνησης και τα «ίσα δικαιώματα που έχει ως κυρίαρχη και ανεξάρτητη δημοκρατία». Η Κυπριακή Δημοκρατία κατήγγειλε την επέκταση των χωρικών υδάτων του ψευδοκράτους με διαβήματα προς τον ΓΓ του ΟΗΕ, τα πέντε μόνιμα μέλη του ΣΑ και διεθνείς οργανισμούς.

- Στις 30/5, το τουρκικό Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας, που συνεδρίασε στην Αγκυρα, ζήτησε από την ΕΕ συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, ενώ εξέφρασε την υποστήριξή του προς τον Ντενκτάς για τις «δημιουργικές του προσπάθειες» στο πλαίσιο των απευθείας συνομιλιών. Την πλήρη υποστήριξη της Τουρκίας στην πρόταση Ντενκτάς για λύση του Κυπριακού στη βάση της ύπαρξης δυο κρατών και στην απόφαση του λεγόμενου υπουργικού συμβουλίου του ψευδοκράτους να επεκτείνει τα χωρικά του ύδατα, εξέφρασε ο Τούρκος ΥΠΕΞ Τζεμ, ο οποίος έφτασε στις 31/5 στα Κατεχόμενα, μεταφέροντας τις αποφάσεις του τουρκικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας για το Κυπριακό.

- Στις 5/6, ο Ντενκτάς υπαναχώρησε από προηγούμενες θέσεις του στο θέμα της ασφάλειας, επί των οποίων είχε συμφωνήσει με την ελληνοκυπριακή πλευρά και οι οποίες περιέχονταν σε άτυπο έγγραφο που κατέθεσε ο ειδικός σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ, ντε Σότο, με αποτέλεσμα η συνάντησή του με τον Πρόεδρο Κληρίδη να καταλήξει σε αδιέξοδο.

- Από τις 9 έως τις 11/6 επισκέφθηκε την Κύπρο ο Βρετανός ειδικός εκπρόσωπος για το Κυπριακό, Χάνι, ο οποίος σε γραπτή δήλωσή του εξέφρασε την εκτίμηση ότι έχει επιτευχθεί κάποια πρόοδος στις απευθείας συνομιλίες.

- Στις 11/6, ο υπουργός Αμυνας Χάσικος αποκάλυψε ότι ο τουρκικός στρατός μετέφερε στα Κατεχόμενα 5.500 στρατιώτες επιπλέον, ανεβάζοντας το συνολικό αριθμό των Τούρκων στρατιωτών στα Κατεχόμενα στις 40.000.

- Στις 13/6, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε με 396 ψήφους υπέρ, 16 κατά και 29 αποχές, την έκθεση του ευρωβουλευτή Μπροκ για τη διεύρυνση, στην οποία περιλαμβάνεται η έκθεση του Λουξεμβούργιου ευρωβουλευτή Ζακ Πόος για την ενταξιακή πορεία της Κύπρου. Στην έκθεση Πόος τονίζεται ότι η ένταξη είναι δυνατή μόνο για ένα κυρίαρχο κυπριακό κράτος, το οποίο θα μπορεί να είναι διζωνικό και δικοινοτικό, όπως προβλέπεται από τις αποφάσεις του ΣΑ του ΟΗΕ και θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να έχει πλήρη εξουσία δράσης σε διεθνές επίπεδο και εξουσία λήψης αποφάσεων.

- Από τις 13 έως τις 16/6 επισκέφθηκε την Κύπρο, προερχόμενος από την Αθήνα, και την Αγκυρα ο ειδικός συντονιστής των ΗΠΑ για το Κυπριακό, Γουέστον.

- Στις 17/6, ο ΥΠΕΞ Κασουλίδης προέβη σε διάβημα προς τον ύπατο πρεσβευτή της Βρετανίας στην Κύπρο, Λιν Πάρκερ, σχετικά με τις δηλώσεις του Βρετανού ειδικού αντιπροσώπου για το Κυπριακό, Ντέιβιντ Χάνι, στο τηλεοπτικό κανάλι CNN Turk, όπου αναφέρθηκε σε λύση δύο χωριστών κρατών στην Κύπρο. Στην εν λόγω συνέντευξη, ο Χάνι έκανε επίσης λόγο για διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και δημιουργία ενός νέου κράτους.

- Στις 22/6, η κυβέρνηση προέβη σε διαβήματα προς τον ΟΗΕ για τις προσπάθειες των Τούρκων να κατασκευάσουν δρόμο στην περιοχή του μεικτού χωριού Πύλα.

- Στις 22/6, η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ στη Σεβίλλη επαναβεβαίωσε τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής του Ελσίνκι όσον αφορά την ένταξη της Κύπρου, εξέφρασε την υποστήριξή της στις προσπάθειες του ΟΗΕ και κάλεσε τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων να εντείνουν τις συνομιλίες τους, ώστε να εκμεταλλευτούν τη «μοναδική ευκαιρία» που παρουσιάζεται για λύση στο Κυπριακό πριν από την ένταξη.

- Στις 25/6, ο Ντενκτάς αρνήθηκε να συζητήσει το εδαφικό επί χάρτου κατά τη συνάντησή του με τον Πρόεδρο Κληρίδη στο πλαίσιο των απευθείας συνομιλιών. Ο Πρόεδρος Κληρίδης παρουσίασε τις θέσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς και πρότεινε ποσοστό 24% του εδάφους να παραμείνει υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση. Ο Πρόεδρος Κληρίδης αποδέχτηκε επίσης πρόταση του Ντενκτάς να συζητηθεί το βελγικό μοντέλο στο σύνολό του.

- Στις 28/6, ο Ντενκτάς παρουσίασε εγγράφως τις απόψεις του για το βελγικό μοντέλο, αλλά μόνο για το κεφάλαιο των σχέσεων με την ΕΕ. Επειτα από αυτή την εξέλιξη, για την ελληνοκυπριακή πλευρά δεν υφίσταται πλέον θέμα βελγικού μοντέλου.