Επικροτούν οι Βρυξέλλες τη διαβίβαση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τις ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρίες προς τις ΗΠΑ. Πρόκειται για στοιχεία των επιβατών, που αφορούν ακόμα και στις διατροφικές τους συνήθειες, και δήθεν βοηθούν στην αντιμετώπιση της «τρομοκρατίας». Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (ΕΚ) προτείνει απλά ορισμένες ανούσιες αλλαγές σε ό,τι γίνεται ήδη, σιγοντάροντας όμως το κύριο: Την ανταλλαγή και το φακέλωμα προσωπικών στοιχείων Ευρωπαίων πολιτών.

Θυμίζουμε ότι: Στις 31/12/2001 με τροπολογία που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης των ΗΠΑ («Aviation & Transportation Act 2001») κάθε αεροπορική εταιρία που εκτελεί δρομολόγια προς τις ΗΠΑ υποχρεούται να στέλνει στις αμερικανικές ομοσπονδιακές αρχές, το αργότερο 15 λεπτά μετά την απογείωση του αεροσκάφους, κατάλογο με 39 στοιχεία για κάθε επιβάτη. Τα στοιχεία του πληρώματος πρέπει να έχουν αποσταλεί νωρίτερα και ενώ το αεροσκάφος είναι ακόμη στο χώρο στάθμευσης.

Για κάθε επιβάτη ζητούνται από τις ΗΠΑ τα στοιχεία ταυτότητας (ονοματεπώνυμο, ημερομηνία γέννησης, φύλο κτλ.). Η διεύθυνση διαμονής του στις ΗΠΑ, αριθμοί τηλεφώνου και ηλεκτρονικές διευθύνσεις του, από ποιον θα φιλοξενηθεί, οι αριθμοί διαβατηρίου και βίζας, ο τύπος της βίζας, τα αεροδρόμια προέλευσης και τελικού προορισμού, οι ενδιάμεσες στάσεις, αν ταξιδεύει μόνος ή με παρέα, η χώρα μόνιμης κατοικίας, αν μεταφέρει «περίεργα» αντικείμενα. Ακόμα το γεύμα που θα προσφερθεί κατά την πτήση, σε περιπτώσεις που για λόγους υγείας ή θρησκεύματος γίνεται ειδική επιλογή από τον ταξιδιώτη, με την κράτηση του εισιτηρίου του. Τέλος «κάθε άλλη πληροφορία που μπορεί να καθοριστεί ευλόγως απαραίτητη για την ασφάλεια των αερομεταφορών». Οι ομοσπονδιακές αρχές αποθηκεύουν τις πληροφορίες - όπως οι ίδιες παραδέχονται - για 6 με 7 έτη σε βάσεις δεδομένων.

Η «Ολυμπιακή Αεροπορία», στις 31/10/2001, υπέγραψε τη σχετική συμφωνία με το αμερικανικό τελωνείο για την κατάθεση των στοιχείων. Από τη διοίκηση της εταιρίας διαχέεται τώρα ότι δίνει στους Αμερικανούς μόνο τα στοιχεία ταυτότητας που αναγράφονται στα διαβατήρια των επιβατών.

Χτες το ΕΚ ενέκρινε κατά πλειοψηφία ψήφισμα, όπου ζητά από την Κομισιόν, όχι να μη δίνονται στοιχεία των επιβατών στις ΗΠΑ, αλλά απλά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «να καθορίσει ποια δεδομένα θα μπορούν να διαβιβάζονται από τις αεροπορικές εταιρίες προς τρίτους». Να γίνει, δηλαδή, ένα λίγο πιο δημοκρατικό ρετούς... Το ΕΚ ζητά να τηρούνται ορισμένες δευτερεύουσες προϋποθέσεις για την παράδοση των στοιχείων, όπως:

α) «Τα στοιχεία να μην κρατούνται πέραν της διάρκειας παραμονής του επιβάτη στην επικράτεια των ΗΠΑ». Δικλείδα ασφαλείας κυριολεκτικά για γέλια, αφού τα στοιχεία αυτόματα αποθηκεύονται σε βάσεις επεξεργασίας δεδομένων για πάσα μελλοντική χρήση.

β) «Οι επιβάτες θα πρέπει να λαμβάνουν πλήρεις και ακριβείς πληροφορίες πριν από την αγορά του εισιτηρίου τους και να δίδουν εν γνώσει αυτών τη συγκατάθεσή τους όσον αφορά στη διαβίβαση αυτών των δεδομένων στις ΗΠΑ». Και αν δε συμφωνούν, τι έγινε; Οι ΗΠΑ, αγνοώντας Ευρωπαϊκές Επιτροπές, ανθρώπινα δικαιώματα και αγαθές προθέσεις, εδώ και καιρό επιβάλλουν πρόστιμα πολλών εκατομμυρίων δραχμών στις αεροπορικές εταιρίες που δεν τους μεταβιβάζουν στοιχεία.

Πάντως, ακόμα και το ΕΚ παραδέχεται πως «επί του παρόντος δεν είναι δυνατόν να θεωρηθεί επαρκής η προστασία δεδομένων που παρέχουν οι αρχές των ΗΠΑ». Οι ευρωβουλευτές αναφέρουν ορισμένους λόγους, για τους οποίους είναι υπέρμαχοι αυτής της άποψης, όπως: «α) Ο στόχος που θα δικαιολογούσε την απόκτηση και αποθήκευση των δεδομένων παραμένει ασαφής και δεν περιορίζεται στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας. β) Ο αριθμός δεδομένων που απαιτούνται φαίνεται υπέρμετρος και είναι εν πάση περιπτώσει δυσανάλογος εν συγκρίσει προς τον επιδιωκόμενο στόχο. γ) Η κράτηση των δεδομένων (6 ή 7 έτη) φαίνεται αδικαιολόγητη, ιδίως όσον αφορά τα δεδομένα περί προσώπων που δεν αποτελούν τον παραμικρό κίνδυνο για την ασφάλεια του κράτους».