ΑΓΚΥΡΑ.-

Παρά την ωραία εικόνα για τη χώρα της, που η Τανσού Τσιλέρ προσπάθησε να προβάλει χτες, κατά τη συνάντησή της με τον Πρόεδρο Κλίντον, τα πράγματα δεν πάνε και τόσο καλά στην Τουρκία. Οι κινήσεις Αστυνομίας και εισαγγελέων φανερώνουν ότι η άγρια καταστολή είναι η καθημερινότητα της χώρας, ενώ έκθεση του ΟΟΣΑ, που δόθηκε χτες στη δημοσιότητα, προειδοποιεί για ενδεχόμενο ξέσπασμα νέας οικονομικής αστάθειας στην Αγκυρα.

Η Τανσού Τσιλέρ, που βρίσκεται στην Ουάσιγκτον, συναντήθηκε χτες με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον και τον υπουργό Αμυνας Ουίλιαμ Πέρι. Οι συνομιλίες τους επικεντρώθηκαν κυρίως στο ζήτημα του Βόρειου Ιράκ, της κατάστασης της τουρκικής οικονομίας και των ελληνοτουρκικών σχέσεων, με επίκεντρο, όμως, το Κυπριακό.

Μετά τη λήξη της συνάντησής τους, Κλίντον και Τσιλέρ μίλησαν στους δημοσιογράφους. Ο μεν πρώτος επέμεινε ιδιαίτερα "στην ανάγκη για περιορισμό σε διάρκεια και σε έκταση της τουρκικής επιχείρησης στο Βόρειο Ιράκ", ενώ η δεύτερη αρνήθηκε να αναγγείλει ένα χρονοδιάγραμμα αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων από την περιοχή. Οχι άδικα, η Τσιλέρ εξέφρασε δημοσίως την "ευγνωμοσύνη" της χώρας της προς τις ΗΠΑ για την υποστήριξή τους προς την τουρκική εκστρατεία στο Βόρειο Ιράκ.

Σε δηλώσεις του, ο βοηθός υπουργός Εξωτερικών Ρ. Χόλμπρουκ δήλωσε ότι ο πρόεδρος Κλίντον εξέφρασε την υποστήριξή του προς "την ανεύρεση μιας διακοινοτικής ομοσπονδιακής λύσης στο Κυπριακό στα επόμενα λίγα χρόνια". Ο ίδιος διευκρίνισε ότι η τοποθέτηση αυτή σημαίνει "εισδοχή των δυο κοινοτήτων σε μια ομοσπονδία". Δήλωσε, επίσης, ότι δε συζητήθηκαν τα θέματα του Αιγαίου ούτε τα ΝΑΤΟικά προβλήματα στην περιοχή.

Στην Κωνσταντινούπολη, η καταστολή συνεχίζεται. Ο εισαγγελέας του Δικαστηρίου Κρατικής Ασφαλείας κάλεσε και πάλι χτες για απολογία τον γνωστό συγγραφέα Γιασάρ Κεμάλ, επειδή πριν λίγες μέρες παρατήρησε: "Τα δικαστήρια μάς ταλαιπωρούν για το τίποτα. Είναι χειρότερα από δικτατορία, αλλά το ονομάζουν δημοκρατία". Ο εισαγγελέας εξετάζει τώρα το ενδεχόμενο να απαγγείλει ενάντια στον Κεμάλ, που έχει επίσημα κατηγορηθεί για "αυτονομιστική προπαγάνδα", και νέα κατηγορία για "εξύβριση της τουρκικής Δημοκρατίας".

Η Αστυνομία της Κωνσταντινούπολης συνέλαβε χτες σε μια επιχείρηση - "σκούπα" 21 άτομα, άντρες και γυναίκες, τα οποία κατηγορεί ότι επεξεργάζονταν σχέδιο, με σκοπό τη δολοφονία της πρωθυπουργού Τανσού Τσιλέρ. Οι 21 συλληφθέντες είναι μέλη του "Λαϊκού Επαναστατικού Απελευθερωτικού Κόμματος - Μετώπου", μετεξέλιξης της "Ντεβ Σολ". Η Αστυνομία υποστηρίζει πως στα σπίτια των συλληφθέντων βρήκε ένα όπλο και χάρτη περιοχής της Κωνσταντινούπολης, όπου η Τσιλέρ διαθέτει βίλα. Οι κατηγορίες ενάντια στους 21 αντιμετωπίζονται, πάντως, με σκεπτικισμό από ανεξάρτητες πηγές, αφού η αξιοπιστία των τουρκικών μηχανισμών ασφαλείας, Αστυνομίας και στρατού είναι περιορισμένη.

Βασανιστήρια και εξευτελισμούς σε βάρος των Κούρδων αμάχων κατήγγειλαν χτες οι έντεκα Γερμανοί παρατηρητές, που απελάθηκαν πριν δύο μέρες από τις αρχές της Αγκυρας. Οι Γερμανοί, δημοσιογράφοι και μέλη οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είχαν επισκεφτεί κουρδικά χωριά για να εξετάσουν τις καταγγελίες για παραβιάσεις σε βάρος των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το στρατό σε βάρος των Κούρδων χωρικών. Και όχι μόνον τις επιβεβαίωσαν, αλλά στάθηκαν αυτόπτες μάρτυρες ανάλογων περιστατικών. Οπως κατήγγειλαν σε χτεσινή τους συνέντευξη Τύπου στη Φραγκφούρτη, οι Τούρκοι στρατιώτες που έφτασαν στο χωριό, χτύπησαν άντρες και γυναικόπαιδα, έγδυσαν πολλούς και τους έθαψαν γυμνούς στη λάσπη επί ώρες.

Η τουρκική κυβέρνηση, πάντως, δε συγκινείται από όλες αυτές τις καταγγελίες. Το μόνο που ίσως φανεί αρκετά ισχυρό για να τη "συγκινήσει" είναι η τελευταία έκθεση του ΟΟΣΑ για την τουρκική οικονομία. Στην έκθεση, διαπιστώνεται η περυσινή μείωση του ΑΕΠ της χώρας κατά 4,8% και η αύξηση του πληθωρισμού κατά 120%, υποστηρίζεται, όμως, ότι η κυβέρνηση έχει ορισμένες επιτυχίες στη σταθεροποίηση των συνθηκών της αγοράς. Ταυτόχρονα, ωστόσο, διατυπώνεται σαφής προειδοποίηση ότι η Τουρκία κινδυνεύει με νέα οικονομική αστάθεια, που θα απειλήσει την ανάπτυξή της και την οποία δύσκολα θα μπορέσει να αποτρέψει.

ΤΟΚΙΟ.-

Νέα θεαματική βουτιά προς τα κάτω έκανε και πάλι χτες το δολάριο, η ισοτιμία του οποίου έναντι του γιεν έπεσε, για πρώτη φορά από το 1945, κάτω από τα 80 γιεν!

Το νέο αρνητικό ρεκόρ ισοτιμίας μεταξύ των νομισμάτων ΗΠΑ και Ιαπωνίας έφθασε χτες το πρωί στα Χρηματιστήρια της Ιαπωνίας τα 79,75 γιεν, ενώ το προηγούμενο αρνητικό ρεκόρ, που ήταν στα 80,15 γιεν, είχε σημειωθεί στις 10 Απρίλη...

Οι χτεσινές εξελίξεις εμφανίζουν το δολάριο εξασθενημένο έναντι του ιαπωνικού γιεν σε ποσοστό περίπου 20%, αφού, τον περασμένο Γενάρη, η ισοτιμία δολαρίου - γιεν ήταν 1/101,45.

Στο μεταξύ, το έλλειμμα του ισοζυγίου εμπορικών συναλλαγών των ΗΠΑ μειώθηκε το Φλεβάρη σε ποσοστό 25%, σε σχέση με αυτό του προηγουμένου μήνα, που ξεπερνούσε τα 12,2 δισ. δολάρια. Τα επίσημα στοιχεία της κυβέρνησης Κλίντον που δόθηκαν χτες στη δημοσιότητα αναφέρουν ότι το έλλειμμα περιορίστηκε στα 9,01 δισ. δολάρια. Σε σχετική ανακοίνωση του υπουργείου Εμπορίου, διευκρινίζεται ότι η μείωση του ελλείμματος οφείλεται στο γεγονός ότι "βελτιώθηκαν οι εξαγωγές, χάρη στις πρόσφατες χαμηλότερες ισοτιμίες του δολαρίου".

Το ίδιο 24ωρο, ο Πρόεδρος Κλίντον επανέλαβε την υποστήριξή του στα σχέδια για την ισχυροποίηση του δολαρίου, αλλά παραδέχτηκε ότι η Ουάσιγκτον έχει περιορισμένα περιθώρια αντίδρασης για να πετύχει άμεσα τους στόχους της. Οπως, μάλιστα, σημείωσε σε δηλώσεις του, "υπό τις παρούσες συνθήκες, η δυνατότητα των κυβερνήσεων να επηρεάζουν άμεσα την ισχύ των νομισμάτων είναι περιορισμένη και γι' αυτό χρειάζεται να επικεντρώνουν τις προσπάθειές τους σε μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, που μπορεί να έχει ουσιαστικά αποτελέσματα".

Από την άλλη πλευρά, η "Αεροδιαστημική Ντέμλερ - Μπεντς" (DASA) εκτίμησε χτες ότι η υποτίμηση του δολαρίου στις διεθνείς χρηματαγορές απειλεί την ύπαρξή της. Υπογράμμισε, μάλιστα, ότι, εάν η ισοτιμία δολαρίου - μάρκου δεν ξεπεράσει το 1/1,60, τότε η DASA θα απολέσει μέχρι το τέλος του 1995 εκατοντάδες εκατομμύρια μάρκα.

ΣΕΡΑΓΕΒΟ. -

Πολεμικές αψιμαχίες μεταξύ Σέρβων και ανδρών του ΟΗΕ σημειώθηκαν χτες στο Σεράγεβο, ενώ το Συμβούλιο Ασφαλείας ζήτησε, μετά από γαλλική αίτηση, τη βελτίωση των συνθηκών ασφαλείας για τους κυανόκρανους στη Βοσνία. Ενδείξεις που συνιστούν την αναμονή του χειρότερου, εμφανίστηκαν και στην Κράινα, αφού κροατικά στρατεύματα συγκέντρωσαν βαρύ οπλισμό σε περιοχές από τις οποίες μπορούν να χτυπήσουν, αν το θελήσουν, το σερβικό Κνιν.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας ενέκρινε ομόφωνα σχέδιο απόφασης που παρουσίασαν οι Γάλλοι και το οποίο ζητά καλύτερα μέτρα ασφαλείας για τους κυανόκρανους του ΟΗΕ καθώς και την παράταση της εκεχειρίας στη Βοσνία. Με βάση τα δεδομένα της κατάστασης στην αιματοβαμμένη χώρα, δεν αναμένεται, πάντως, ότι η συγκεκριμένη απόφαση θα έχει σοβαρό ή ουσιαστικό αντίκρισμα, πέρα από το να επιτρέψει τη σταδιακή κατασίγαση των μεγάλων γαλλικών αντιδράσεων και απειλών για την αποχώρηση των 4.200 Γάλλων κυανοκράνων από τη Βοσνία.

Στο Σεράγεβο, εκτεταμένες αψιμαχίες σημειώθηκαν μεταξύ των σερβικών δυνάμεων και κυανοκράνων, όταν μια ομάδα Σέρβων στρατιωτών επιτέθηκε σε σταθμό φύλαξης των βαρέων όπλων. Τα επεισόδια σταμάτησαν μόνον όταν έκαναν την εμφάνισή τους πάνω από το Σεράγεβο τα ΝΑΤΟικά αεροπλάνα.

Οι μάχες συνεχίζονται σε όλα τα μέτωπα της Βοσνίας. Χτες βομβαρδίστηκε και το αεροδρόμιο της κροατικής πόλης Ντουμπρόβνικ και, μάλιστα, στη διάρκεια τελετής εγκαινίων μιας νέας πτέρυγας του αεροδρομίου στην οποία μιλούσε ο πρωθυπουργός της Κροατίας Νικίτσα Βαλέντιτς. Δεν υπάρχουν πληροφορίες για θύματα. Μολονότι δεν έχει γίνει ακόμη έρευνα για να διαπιστωθεί επίσημα ποιος βομβάρδισε το αεροδρόμιο του Ντουμπρόβνικ, πιστεύεται ότι το έκαναν τα σερβικά στρατεύματα που έχουν τις βάσεις τους σε απόσταση λίγων χιλιομέτρων, με σκοπό να πλήξουν τον κροατικό τουρισμό της Δαλματίας.

Ανησυχητικές πληροφορίες έρχονται, όμως, από το Κνιν. Σύμφωνα με πηγές του ΟΗΕ, μικρή δύναμη του κροατικού στρατού και της πολιτοφυλακής των Κροατών της Βοσνίας, αλλά με βαρύ οπλισμό, προωθήθηκε χτες, μέσα από τα βουνά της γειτονικής Βοσνίας, σε περιοχές που δεσπόζουν του Κνιν και μπορούν τώρα, όποτε το θελήσουν, να χτυπήσουν την πόλη με πυροβόλα μεγάλου βεληνεκούς. Συγκεκριμένα, οι Κροάτες κατέλαβαν τις βουνοπλαγιές του όρους Ντινάρα, που δεσπόζει της "πρωτεύουσας" των Σέρβων της Κράινα.

Οι δυνάμεις των Σέρβων της Κράινα αντιλήφθηκαν τις κροατικές κινήσεις και διαμαρτυρήθηκαν στον ΟΗΕ, αλλά δεν προσπάθησαν να απωθήσουν τους Κροάτες. Παρόμοιες μετακινήσεις όπλων κάθε άλλο, πάντως, παρά ειρήνη και πολιτικές διευθετήσεις προμηνύουν.

ΜΟΣΧΑ (ανταπόκριση ΒΛ. ΜΑΣΙΝ). -

Η Γραμματεία του ΚΚ Ουκρανίας και η Κοινοβουλευτική Ομάδα των κομμουνιστών στο Ανώτατο Σοβιέτ της χώρας εκφράζουν τη βαθιά τους ανησυχία για τις απαράδεκτες εκφράσεις και ενέργειες ορισμένων πολιτικών παραγόντων και εκπροσώπων των κρατικών οργάνων, με αφορμή τα τελευταία γεγονότα γύρω από την αυτονομία της Δημοκρατίας της Κριμαίας. Γίνεται όλο και πιο φανερό ότι ορισμένες πολιτικές δυνάμεις στην Ουκρανία και τη Ρωσία, που δεν ενδιαφέρονται για την ανάπτυξη φιλικών σχέσεων ανάμεσα στις δυο χώρες, αναπτύσσουν ιδιαίτερα επικίνδυνη δραστηριότητα. Κάνουν το παν για να προκαλέσουν έχθρα ανάμεσα στους λαούς. Οι κομμουνιστές απευθύνουν έκκληση στους ηγέτες της Ουκρανίας και της Ρωσίας να καταβάλουν όλες τις προσπάθειες για να υπογραφεί όσο το δυνατόν γρηγορότερα η συμφωνία φιλίας και συνεργασίας ανάμεσα στις δυο χώρες, που να ανταποκρίνεται στα συμφέροντα των λαών.

Στο μεταξύ, οι συνομιλίες του εκτελούντος χρέη πρωθυπουργού της Ουκρανίας Γεβγκένι Μαρτσιούκ με την ανώτατη ηγεσία της Ρωσίας στη Μόσχα, στις αρχές της βδομάδας, διεξήχθησαν στο φόντο της όξυνσης της κατάστασης στην Κριμαία, που έφτασε ως τις άμεσες συγκρούσεις των οπαδών της αυτονομίας της Κριμαίας και των Ουκρανών εθνικιστών, και δεν κατέληξαν σε ουσιαστικά αποτελέσματα. Ο Πρόεδρος Μπορίς Γιέλτσιν ζήτησε να μείνει έξω από το πλαίσιο της συμφωνίας ένα από τα πιο φλέγοντα ζητήματα - της διπλής υπηκοότητας. Από την άλλη μεριά, ο αναπληρωτής ανώτατος διοικητής του Πολεμικού Ναυτικού της Ρωσίας Ιγκορ Κασατόνοφ δήλωσε ότι είναι απαράδεκτη η θέση της ουκρανικής πλευράς στο θέμα της διαίρεσης του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας. Πάντως, αμφισβητείται αν η έκκληση των Ουκρανών κομμουνιστών θα φέρει έστω και κάποια αποτελέσματα, δεδομένου ότι και στις δυο χώρες λειτουργούν πλέον οι νόμοι σχέσεων των κρατικών καπιταλιστικών μηχανισμών και τα κυρίαρχα καθεστώτα εκφράζουν συμφέροντα ξένα προς τα θεμελιακά συμφέροντα των λαών. Και όλα δείχνουν ότι πρόκειται να προασπίσουν αυτά τα συμφέροντα.

• Ο δημοσιογράφος της εφημερίδας "Σλάβα Σεβαστόπολια" υπέκυψε στα τραύματά του που είχε υποστεί από έκρηξη βόμβας την περασμένη βδομάδα έξω από το σπίτι του στη Σεβαστούπολη. Δεν έγιναν γνωστά τα αίτια αυτής της δολοφονίας. Γεγονός είναι ότι οι δημοσιογράφοι είναι συχνά στόχος του οργανωμένου εγκλήματος στην πρώην Σοβιετική Ενωση.

Στο Χρηματιστήριο του Ντίσελντορφ, το δολάριο έπεσε έναντι και του μάρκου από 1,3643 σε 1,3620