Ο Θ.Τζιαντζής, άρχισε την εισήγησή του με μια εκτενή αναφορά στα 4 χρόνια της εκπαιδευτικής «μεταρρύθμισης», επισημαίνοντας χαρακτηριστικά: «Σήμερα έχουμε πια ολοζώντανο μπροστά μας το σχολείο της "εκπαιδευτικής κοσμογονίας".

Εχουμε το σχολείο που αποκλείει από τη γνώση, από τη μόρφωση σήμερα όλους αυτούς που θέλει να αποκλείσει αύριο από την εργασία και τη ζωή με δικαιώματα.

Ασφαλώς μια νέα αρνητική κατάσταση για το παρόν και το μέλλον της νεολαίας εξελίσσεται στα εκπαιδευτικά μας πράγματα, όμως ταυτόχρονα ωριμάζει και διαμορφώνεται μια νέα κατάσταση στη λαϊκή συνείδηση, μέσα κι από αυτές τις εξελίξεις.

Η μάχη συνεχίζεται και είμαστε αισιόδοξοι. Γιατί σήμερα η κάθε λαϊκή οικογένεια μπορεί να εκτιμήσει καλύτερα, όχι μόνο αυτό που γίνεται με την αναδιάρθρωση της Παιδείας. Σήμερα ο καθένας μπορεί να συνδέσει πιο εύκολα την ατομική του περίπτωση, τις δυσκολίες και τα αδιέξοδα στην προσπάθειά του να στηρίξει το παρόν και το μέλλον του παιδιού του, με το δάσος των αναδιαρθρώσεων στην οικονομία, στην αγορά εργασίας, στο ασφαλιστικό, στην Υγεία, στην κοινωνική ζωή.

Τώρα υπάρχουν περισσότερες προϋποθέσεις ο καθένας να περάσει από το επιμέρους στο όλο, ν' αποχτήσει μια βαθύτερη γνώση των φαινομένων, να χαράξει την πορεία του.

Σ' αυτό έρχεται να συμβάλει η Απόφαση της ΚΕ, συνοψίζοντας και επικεντρώνοντας, μέσα από την πληθώρα των φαινομένων, στην ουσία των εξελίξεων, αναδείχνοντας τη βαθύτερη ρίζα τους και τους όρους διεξόδου».

Κάνοντας αναφορά στο κείμενο της ΚΕ (δημοσιεύτηκε σε ένθετο στις 20/1/02 στο «Ρ») σημείωσε: «Εκεί κωδικοποιούνται 4 βασικά συμπεράσματα, σαν αποτέλεσμα των αναδιαρθρώσεων που προωθούνται στην Παιδεία. Τέσσερα χρόνια μετά:

• Ενισχύθηκαν οι ταξικοί φραγμοί.
• Εντάθηκε η ιδιωτικοποίηση και η εμπορευματοποίηση.
• Υποβαθμίζεται συνεχώς το μορφωτικό επίπεδο του σχολείου, της νεολαίας.

Φαίνεται πολύ καθαρά ότι η ατομική «λύση» με τα ιδιαίτερα και τα φροντιστήρια, με τα δίδακτρα στο ιδιωτικό ή και στο δημόσιο, για τη λαϊκή οικογένεια είναι οριστικά αδιέξοδο. Οι θυσίες τους ξεπερνούν τα όρια της αντοχής, καταντάνε ανώφελες έως και μάταιες, τουλάχιστον για τους περισσότερους.

Υπάρχουν αρκετά στοιχεία στο κείμενο που τεκμηριώνουν όλα αυτά. Θα σταθώ σ' αυτό της υποβάθμισης του μορφωτικού επίπεδου της νεολαίας, της αυριανής κοινωνίας, που αναπαράγεται και διευρύνεται σαν η πιο αθέατη επίπτωση αυτής της πολιτικής. Η μορφωτική υποβάθμιση δεν αφορά μόνο και δεν αποτυπώνεται σε όσους βίαια διώχτηκαν από το λύκειο προς την ψευτοκατάρτιση (περίπου 60 χιλ. μαθητές, μόνο την πρώτη χρονιά αντιμεταρρύθμισης). Δεν αποτυπώνεται μόνο στο 25% των αποφοίτων του Γυμνασίου που εγκαταλείπει νωρίτερα, πριν τα 18, κάθε λογής εκπαίδευση.

Σε μια εποχή που η νεολαία βομβαρδίζεται και χάνεται μέσα σ' ένα όγκο αντιφατικών πληροφοριών και μηνυμάτων, σε μια εποχή που το σχολείο πρέπει περισσότερο από κάθε άλλη φορά να είναι ελκυστικό, να καταξιώνει το ρόλο του, καλλιεργώντας την αγάπη της νεολαίας σ' αυτό και στη μόρφωση, σε μια εποχή που η λαϊκή οικογένεια προσδοκά το σχολειό να είναι αντίβαρο και στήριγμα για τα παιδιά της απέναντι στα απόβλητα της ανταγωνιστικής κοινωνίας μας, έχουμε το αντίθετο φαινόμενο.

Η φροντιστηριοποίηση του σχολείου, το ανιαρό και σχολαστικό περιεχόμενο των αναλυτικών προγραμμάτων, η πληθώρα των άχρηστων και ασύνδετων γνώσεων, η ψυχοφθόρα ανταγωνιστική λειτουργία του, καλλιεργούν στο μεγαλύτερο κομμάτι της νεολαίας, την αποστροφή προς το σχολείο και δυστυχώς τη μόρφωση, σε μεγαλύτερο βαθμό από πριν. Ολοι βλέπουμε ότι τα παιδιά δεν αγαπούν το σχολείο τους. Τέτοιο που 'ναι δεν έχουν κι άδικο. Μαζί όμως με τα νερά χάνεται και το παιδί. Χάνεται η πίστη στην αξία της μόρφωσης. Υπονομεύεται η προσπάθεια για να κατακτηθεί.

Παρά τις μεγαλόστομες διακηρύξεις για την επιστημονικοτεχνική επανάσταση, σήμερα στο σχολείο διδάσκονται όλο και πιο αποσπασματικά οι θετικές επιστήμες. Κυρίως αποστεώνονται από το φιλοσοφικό τους περιεχόμενο.

Στα ανθρωπιστικά μαθήματα κυριαρχεί η απόκρυψη της αλήθειας για την ουσία και τα αίτια των κοινωνικών φαινομένων.

Ο νέος, παρά τα κηρύγματα περί του αντιθέτου, μαθαίνει να αγνοεί το κοινωνικό σύνολο, καλείται να προσαρμοστεί και να επιδοθεί, χωρίς αναστολές, στο κυνήγι της ατομικής επιτυχίας, ανίκανος να κατανοήσει τη θέση του και το ρόλο του στην κοινωνία.

Ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι, η κατάσταση που διαμορφώνεται στο σχολείο, σε συνδυασμό με τη γενικότερη πνευματική, πολιτιστική κατάσταση, σπρώχνει περισσότερο από πριν, τμήματα της νεολαίας στην αδιαφορία και τον ατομισμό. Διευρύνονται τα φαινόμενα αρνητικής ψυχολογίας και συμπεριφοράς, που εκδηλώνονται με την ένταση του άγχους, την ανασφάλεια, την υποκατάσταση της ψυχαγωγίας με την εκτόνωση, τη φυγή από την πραγματικότητα μέχρι και τη ναρκω-υποταγή».

«Οι ταξικοί φραγμοί και η μορφωτική υποβάθμιση επεκτείνονται και στα πανεπιστήμια», συνέχισε ο εισηγητής υπογραμμίζοντας:

«Οι προπτυχιακές σπουδές σπάνε σε αυτόνομους κύκλους, συρρικνώνονται και υποβαθμίζονται σε μια ταχύρυθμη κατάρτιση στις τρέχουσες ανάγκες της αγοράς, για την πλειοψηφία των φοιτητών.

Η ανώτατη εκπαίδευση μετατοπίζεται προς τα μεταπτυχιακά, γίνεται 4ρτοβάθμια, ουσιαστικά για πολύ λιγότερους. Από αυτή φυσικά θ' αποκλείονται οι φοιτητές από τα λαϊκά στρώματα, αφού προϋπόθεσή της δεν είναι μόνο η υψηλή βαθμολογία, αλλά και τα πανάκριβα δίδακτρα. Ηδη, προϋπόθεση εγγραφής στα μεταπτυχιακά ορισμένων οικονομικών σχολών, εκτός από τα δίδακτρα, ύψους 1-1,5 εκ. το χρόνο, είναι η επιτυχής διεκπεραίωση ενός τεστ ευφυίας, το οποίο μάλιστα γίνεται στα Αγγλικά. Το εξέταστρο κοστίζει 80.000 δρχ. και το φροντιστήριο προετοιμασίας των απαντήσεων 250.000 δρχ.

Το σημαντικότερο όμως ζήτημα που κρίνεται μέσα από τις εξελίξεις στα ΑΕΙ, είναι η ίδια η εξέλιξη της επιστήμης και η κοινωνική της αποστολή, η υπονόμευση της δυνατότητας ανάπτυξης σε όφελος του λαού. Οχι μόνο γιατί κάτι τέτοιο θα είναι φυσικό επακόλουθο της μείωσης του επιστημονικού δυναμικού, αλλά γιατί κυρίαρχη πλευρά της πλήρους και κυρίως της οικονομικής εξάρτησης των πανεπιστημίων από την «αγορά» είναι η συμμόρφωση όλης της λειτουργίας τους στις απαιτήσεις και τα συμφέροντά της. Τόσο της ερευνητικής, που είναι η σημαντικότερη αφού από αυτή ανατροφοδοτείται η εκπαίδευση, όσο και της ιδεολογικής».

Στηρίζοντας αυτή την αναφορά επικαλέστηκε το Ινστιτούτο Μελετών των Ευρωπαίων Βιομηχάνων και την έκθεσή του, όπου καταγράφονται ακριβώς οι απαιτήσεις που έχει το κεφάλαιο από το εκπαιδευτικό σύστημα, προκειμένου να εξασφαλίσει το εργατικό δυναμικό που χρειάζεται. Διαβάζοντας από εκεί, ο Θ.Τζιαντζής σημείωσε: «Γράφει: "Δεν αξιολογούμε θετικά το γεγονός ότι οι άνθρωποι παραμένουν επί μακρό χρόνο στα σχολεία και την τριτοβάθμια εκπαίδευση".

Υπάρχει κίνδυνος οι νέοι άνθρωποι να αποκτήσουν απόψεις. Περισσότερο αντιδραστικές ή απλού παρατηρητή, παρά απόψεις προσανατολισμένες προς τη δράση, σε μια εποχή που η Ευρώπη χρειάζεται μια ένεση επιχειρηματικού πνεύματος.

Πάνω σ' αυτό το πνεύμα - καρμπόν προσαρμόζονται οι κατευθύνσεις και απαιτήσεις της ΕΕ, π.χ. στη σελίδα 114 της Λευκής Βίβλου γράφει: "Η εκπαίδευση χρειάζεται να εκλογικευτεί να προβλέπονται λιγότερο μακροχρόνιες σπουδές με γενικές καταρτίσεις που ανταποκρίνονται περισσότερο στις ανάγκες της αγοράς, προωθώντας ταυτόχρονα την επαγγελματική κατάρτιση ως εναλλακτική της Πανεπιστημιακής".

Στη σελίδα 116 της ΛΒ, γράφει: «Βραχείας διάρκειας και πρακτικότερες καταρτίσεις πρέπει να ενθαρρύνονται.» Στη σελίδα 92 γράφει: "Οι ανάγκες σε εκπαίδευση και κατάρτιση δεν μπορεί να είναι δωρεάν. Απαιτούν τη δημιουργία νέων βάσεων πληρωμής σε ατομική βάση - πληρωμή με βάση τη χρήση υπηρεσιών παιδείας".

Ετσι η βασική τάση που διαμορφώνεται και προωθείται και στη χώρα μας, είναι:

- Την Παιδεία - εμπόρευμα να την αγοράζει και μάλιστα ακριβά όποιος μπορεί. Να πληρώνει ανάλογα με τη χρήση και μάλιστα σε ατομική βάση.

- Πως ο σκοπός της εκπαίδευσης πρέπει να είναι ο ίδιος με αυτόν των άλλων εμπορευμάτων. Να αυξάνει την κερδοφορία του κεφαλαίου.

Να κοστίζει δηλαδή λιγότερο και ν' αποδίδει άμεσα κέρδη.

Οχι, λοιπόν, στη μακροχρόνια σπουδή, όχι σε ολόπλευρη μόρφωση - ναι στη φτηνή, γρήγορη κατάρτιση, την προσαρμοσμένη στις εφήμερες ανάγκες της αγοράς κι επαναλαμβανόμενη εφ' όρου ζωής, για αναλώσιμο "απασχολήσιμο" εργατικό δυναμικό. Και ακόμα κυνικά ομολογούν: η εργατική δύναμη είναι ένα εμπόρευμα που σκέφτεται και η σκέψη ενοχλεί το νευροφυτικό σύστημα της αγοράς τους.

-Ετσι η ιδιαιτερότητα της Παιδείας - εμπόρευμα, σε σχέση με τα υπόλοιπα εμπορεύματα, σχετίζεται με την εξασφάλιση της βασικότερης ανάγκης του κεφαλαίου για ιδεολογική χειραγώγηση του ανθρώπινου δυναμικού.

Απ' αυτή την άποψη δεν αρκούνται μέσα από την εκπαίδευση, στην εξασφάλιση της ανοχής και της παθητικότητας. Επιδιώκουν την αναπαραγωγή μιας ράτσας ανθρώπων ολόψυχα δοσμένης στους μονόδρομους των συμφερόντων τους. Αυτή είναι η νέα ποιότητα που ευαγγελίζονται συνεχίζοντας τη "μεταρρύθμισή" τους.

Βρισκόμαστε μπροστά σε μια πρωτοφανή επίθεση πνευματικής υποδούλωσης των νέων ανθρώπων, έτσι που άβουλοι, δειλοί και μοιραίοι απέναντι στην αδικία και τη σκληρή εκμετάλλευσή τους να βαυκαλίζονται πως είναι τολμηροί - ενεργητικοί - ανταγωνιστικοί - σύγχρονοι.

Μια επίθεση συνδυασμένη, μέσα και έξω από το σχολείο, που επιχειρεί πολύμορφα να φτιάξει ανθρώπους που δε θα αντιδρούν στην εκμετάλλευσή τους, θα μπορούν όμως πού και πού να εκτονώνονται στον πιο παρακατιανό και δυστυχισμένο, στον πιο αδύνατο κρίκο».

«Η κυβέρνηση, συνέχισε ο εισηγητής, για τη στήριξη της ταξικής πολιτικής της στο χώρο της Παιδείας, προβάλλει ότι: με την πολυμορφία τρόπων και χώρων εκπαίδευσης, δημιουργείται ένα σύστημα "ευκαιριών για όλους", ώστε ο καθένας "ελεύθερα να επιλέγει", ανάλογα με τις ανάγκες και τις δυνατότητές του.

Τίποτα πιο απατηλό και ψεύτικο για δήθεν ίσες ευκαιρίες μέσα στις πιο άγριες και άνισες συνθήκες.

Το ερώτημα όμως παραμένει. Γιατί ενώ οι νέοι ενηλικιώνονται στα 18, να σταματούν την υποχρεωτική εκπαίδευση στα 15; Και γιατί να τους εξαναγκάζουμε από τα 15 ή τα 16 τους χρόνια να κάνουν επιλογή ζωής - από δω, για το Λύκειο, αυτοί που τραβούν για κάποιο, οποιοδήποτε, πτυχίο κι από κει οι υπόλοιποι, στο σωρό των κάθε λογής ιδρυμάτων ψευτοκατάρτισης; Πόσο σταθερή και συνειδητή μπορεί να είναι αυτή τους η επιλογή, όταν δεν έχει ολοκληρωθεί η κοινωνική, ψυχική και βιολογική τους ανάπτυξη;

Θέλουμε να επιμείνουμε σ' αυτό το σημείο:

Δεν είναι επιχείρημα ότι ο έφηβος ή και το παιδί έχει ιδιαίτερα ενδιαφέροντα, έλκεται, πιθανά, νωρίτερα, ανάλογα με τις εμπειρίες του από κάποιο επάγγελμα. Αυτό αναμφισβήτητα μπορεί να συμβεί σε κάποιους. Δεν αποκλείουμε την κλίση και το ξεχωριστό ενδιαφέρον για κάποια επαγγελματική δραστηριότητα, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι την επιδιώκουμε και την επιβάλλουμε στην ηλικία αυτή τη μεταβατική, που όλα είναι ακόμη τόσο συγκεχυμένα. Οσα συμβαίνουν στην εφηβική ηλικία, ασφαλώς πρέπει να τα παίρνουμε υπόψη μας, για να βοηθήσουμε την πλήρη διαμόρφωση του νέου ανθρώπου κι όχι για να προκαθορίσουμε τη μοίρα του. Κρατώντας τις αναλογίες, θα λέγαμε πως στην εφηβεία αναπτύσσεται και το ενδιαφέρον για το άλλο φύλο κι η σεξουαλική έλξη - μήπως αυτό σημαίνει να υποχρεώνουμε τους νέους σε επιλογή ερωτικού συντρόφου ή σε παντρειά πριν τα 18;

Είναι γεγονός ότι όσο νωρίτερα γίνεται η επαγγελματική επιλογή, τόσο αυτή αποτελεί αυθόρμητη αντανάκλαση των κοινωνικών ανισοτήτων, γιατί προκαθορίζεται από το μορφωτικό και οικονομικό περιβάλλον του μαθητή και τελικά την ταξική του προέλευση. Αποτελεί ταξική επιλογή.

Δεν είναι η παιδαγωγική λοιπόν που θέλει να σταματά η γενική εκπαίδευση στη μέση του μεταβατικού σταδίου της εφηβείας. Δόθηκαν μάχες να πάμε την υποχρεωτική εκπαίδευση από τα 4 στα 6, στα 9 χρόνια. Το 12χρονο σχολείο γενικής μόρφωσης, σαν προαπαιτούμενο της μετέπειτα επαγγελματικής πορείας, είναι σύγχρονη κοινωνική ανάγκη.

Μένω σ' αυτό, γιατί η ποσότητα και ποιότητα της γενικής μόρφωσης είναι το στέρεο υπόβαθρο πάνω στο οποίο μπορεί να στηριχτεί στη συνέχεια η οποιαδήποτε επαγγελματική εκπαίδευση.

«Στη δική μας αντίληψη, κατέληξε ο εισηγητής, το 12χρονο υποχρεωτικό σχολείο δε διαφέρει μόνο λόγω της χρονικής διάρκειάς του.

Είναι ένα σχολείο με νέα ποιοτικά χαρακτηριστικά:

Η γνώση δεν είναι αυτοσκοπός. Δε μαθαίνουμε για να μαθαίνουμε, αλλά για να βελτιώσουμε, να αλλάξουμε τη ζωή μας και να δημιουργήσουμε έναν καλύτερο κόσμο.

Ετσι ποιοτικό σχολείο δεν μπορεί να θεωρείται αυτό που συσσωρεύει όλο και μεγαλύτερη ποσότητα γνώσεων, αλλά αυτό που αναπτύσσει τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του ανθρώπινου είδους. Το ζητούμενο δεν είναι να στριμώξουμε στο πρόγραμμα του σχολείου όλα τα γνωστικά αντικείμενα των πανεπιστημίων, για να προετοιμάσουμε τον αυριανό τεχνοκράτη. Το πρόγραμμα του 12χρονου σχολείου γενικής μόρφωσης πρέπει, αντίθετα, να επικεντρωθεί σε κείνα τα βασικά στοιχεία που χρειάζεται η ανάπτυξη της κοινωνικής προσωπικότητας του ανθρώπου.

Αλλωστε είναι γνωστό πως νόηση, συναίσθημα και βούληση είναι αδιαίρετες πλευρές μιας τέτοιας προσωπικότητας. Η νόηση, η κριτική σκέψη, δεν μπορεί να αναπτυχθεί σε ανώτερο βαθμό, χωρίς να υπάρχει πάθος και ισχυρή θέληση αυτό που σκεφτόμαστε να το κάνουμε πράξη. Επομένως το σχολείο, προκειμένου να καλλιεργήσει σφαιρικά όλες τις πλευρές του ανθρώπινου ψυχισμού (νόηση, συναίσθημα, βούληση), πρέπει να συνδυάζει τη διανοητική ανάπτυξη με την αισθητική και τη φυσική αγωγή και βέβαια την κοινωνική δραστηριοποίηση του μαθητή. Και σε κάθε περίπτωση να δίνει τη δυνατότητα στο παιδί και τον έφηβο να ζήσει αρμονικά την πιο σημαντική και ίσως όμορφη περίοδο της ζωής του με τον ελεύθερο χρόνο, την κοινωνική συναναστροφή, το παιχνίδι, τη συλλογική δημιουργική δραστηριότητα.

Και επιστημονική κοσμοαντίληψη δε σημαίνει να γνωρίσουμε το καθετί. Μια ποσοτική συσσώρευση αποσπασματικών εξειδικευμένων γνώσεων είδαμε πού οδηγεί, στο λειτουργικό αναλφαβητισμό: ο μαθητής ξέρει πολλά, αλλά τι θα τα κάνει δεν ξέρει και παραπέρα τα ξεχνά.

Γνώση όμως είναι η προσπάθεια του ανθρώπου να ορίσει τη ζωή του, να κατανοήσει τον κόσμο και το ρόλο του μέσα σ' αυτόν. Και ο σκοπός του βασικού σχολείου είναι να αποκτήσει γενική θεώρηση της φυσικής και κοινωνικής πραγματικότητας, ν' νακαλύψει ο μαθητής μέσα από τα πολλά συγκεκριμένα φαινόμενα και τα διάφορα μαθήματα τα κοινά στοιχεία που επαναλαμβάνονται, τους νόμους δηλαδή που διέπουν τη φύση και την κοινωνία. Ετσι θα μπορεί να λογικοποιήσει τη δράση του και να την κάνει συνειδητή και αποτελεσματική. Δε θα χρειάζεται, για παράδειγμα, να παρακολουθεί το ζώδιό του για να ρυθμίζει τη ζωή του.

Στη βάση αυτή έχουμε διαφορά από τα κάθε φορά προγράμματα των ασυνάρτητων μαθημάτων και αποσπασματικών πληροφοριών με ημερομηνία λήξης, που μηχανικά ανακυκλώνονται με τα επικαθήμενα τμήματα στο Δημοτικό, στο Γυμνάσιο κι άλλη μια φορά στο Λύκειο, μέσα από την αδιαφορία τους να ενιαιοποιήσουνε το σχολείο της βασικής μόρφωσης. Η αποσπασματικότητα κι η ασυναρτησία του προγράμματος έχει βέβαια νόημα: την ιδεολογική σύγχυση και χειραγώγηση, την ταξική επιλογή.

Αντίθετα, το σχολείο που θέλει να καλλιεργήσει την πεποίθηση στη δύναμη του ανθρώπινου λογικού, χρειάζεται πρόγραμμα που θα έχει ενότητα, όχι μόνο από τάξη σε τάξη, αλλά και μεταξύ των κλάδων των μαθημάτων. Η κίνηση, η εξέλιξη, η ανάπτυξη που εξετάζεται για παράδειγμα στο μάθημα της φυσικής και χωριστά της χημείας, της βιολογίας, είναι κοινό στοιχείο κι άρα το φυσικό κόσμο μπορούμε να τον γνωρίσουμε στην ενότητά του. Αλλά κίνηση υπάρχει και στην κοινωνία και τελικά στην πιο γενική θεώρηση του κόσμου, τη φιλοσοφία, ο κόσμος δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται σα στατικό και μυστήριο φαινόμενο: έχει κάποιους νόμους που μπορούν να αναγνωριστούν.

Η κατανόηση της κοινωνικής εξέλιξης πρέπει να μπορεί να βγαίνει μέσα από την ιστορία, κι όχι η γεγονοτολογία, που ο Σολωμός σατίριζε σαν ξερή πολυμάθεια με τα λόγια "εκεί ήταν ένας άνθρωπος κι εδώ ήταν ένας τόπος". Πολύ περισσότερο που ιστορία δεν είναι η αυθαίρετη επιλογή κεφαλαίων, κατάλληλη για την ωμή πολιτική προπαγάνδα, όπως στο βιβλίο, "Οι ρίζες του ευρωπαϊκού πολιτισμού", όπου σαν πυρήνας της ΕΕ εμφανίζεται το «το κράτος πρόνοιας»!

Πολλοί μας λένε "καλά όλα αυτά, αλλά τι λύση προτείνετε για το σήμερα" κι εννοούν στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής κι αυτού του συστήματος.

Το σχολείο που προτείνουμε είναι ανάγκη του σήμερα. Ανάγκη που ανταποκρίνεται στα συμφέροντα του λαού μας για την καθολική ανύψωση του επιπέδου του, την καλλιέργειά του και τη συνολική του πρόοδο.

Η ζωή το έχει καταγράψει μ' έναν τρόπο μέσα από τους μικρούς και μεγάλους αγώνες που προηγήθηκαν.

Εχει καταγράψει την απαίτηση για:

• Απαλλαγή της λαϊκής οικογένειας από τα δυσβάστακτα οικονομικά βάρη της εκπαίδευσης και τον εξαναγκασμό σ' ένα δεύτερο σχολείο, μετά το σχολείο. Οχι στη μόρφωση - εμπόρευμα, που ανάλογα με την τσέπη σου αγοράζεις. Κάλυψη του συνόλου των εκπαιδευτικών αναγκών μέσα από το δημόσιο και δωρεάν εκπαιδευτικό σύστημα, με την κατάργηση κάθε μορφής ιδιωτικής εκπαίδευσης. Και δημόσιο σχολείο εννοούμε: Τι θα μαθαίνει ο μαθητής κι όσα σχετίζονται μ' αυτό, τα προγράμματα, τα βιβλία, η υλικοτεχνική υποδομή και το εκπαιδευτικό προσωπικό είναι κρατική υποχρέωση, που σημαίνει να παρέχονται επαρκώς και εντελώς δωρεάν και να μη διαφοροποιούνται, όπως επιχειρείται σήμερα στο όνομα της αποκέντρωσης. Η λειτουργία του σχολείου πρέπει να εξασφαλίζεται με κρατική ευθύνη και χρηματοδότηση, ώστε να μην υπονομεύονται τα συλλογικά χαρακτηριστικά της διαπαιδαγώγησης και αυτή να εξατομικεύεται σωστά, χωρίς διακρίσεις καθορισμένες από το πορτοφόλι της οικογένειας ή του δήμου στον οποίο υπάγεται η σχολική μονάδα.
• Για ολόπλευρη γενική μόρφωση για όλους τους νέους ως την ηλικία των 18 χρονών, που ο άνθρωπος βασικά ενηλικιώνεται ψυχικά, πνευματικά και σωματικά. Οχι στον εξαναγκασμό για επιλογή ζωής από τα 15. Δωδεκάχρονο σχολείο Ενιαίο στο σκοπό, το περιεχόμενο και τη δομή του, χωρίς τον ξεπερασμένο διαχωρισμό σε Δημοτικό - Γυμνάσιο - Λύκειο, χωρίς την ταξική διάκριση σε Λύκειο - ΤΕΕ, πνευματικής και χειρωνακτικής εργασίας.
• Εχει καταγράψει την απαίτηση για πραγματική αύξηση των δαπανών από τον κρατικό προϋπολογισμό, με το ιστορικό αίτημα 15%, αντί για τα πενιχρά κονδύλια του 7,4% του φετινού προϋπολογισμού. Για πραγματική γνώση και όχι απόγνωση, για ουσιαστική αλλαγή στο περιεχόμενο των βιβλίων, για Ενιαία και πραγματικά Ανώτατη εκπαίδευση και πολλά άλλα. Προτάσεις υπάρχουν, μόνο που οι κυρίαρχοι έχουν κάνει τις επιλογές τους, σε κατεύθυνση που δεν υπηρετεί τον κοινωνικό χαρακτήρα της εκπαίδευσης».

Κλείνοντας ο Θ.Τζιαντζής, υπογράμμισε: «Μέσα από την ιστορική πείρα, μέσα από τη διαδρομή των αλλαγών στην Παιδεία βγαίνει ο ρεαλισμός, το δίδαγμα ότι το σχολείο, που έχει αντικειμενικά ανάγκη ο λαός μας στην εποχή μας, δεν πρόκειται να 'ρθει χάρισμα, παρά μόνο με τη βούληση και τη δυναμική επιβολή του ίδιου του Λαού.

α) Οσο μας αφορά θα συμβάλουμε ώστε ο αγώνας για την Παιδεία να μην περιορίζεται σε κάποιες μάχες για την άμβλυνση μόνο κάποιων πλευρών της αντιδραστικής επέλασης. Να φέρει στο κέντρο της πάλης το σύνολο των μορφωτικών αναγκών και δικαιωμάτων της νεολαίας και του λαού μας. Οσο περνά από μας θα συμβάλουμε, τα θέματα αυτά της Παιδείας να μπουν πιο αποφασιστικά στο κέντρο της προσοχής του αγώνα της εργατικής τάξης, του συνδικαλιστικού της κινήματος, ώστε να γίνει ο στυλοβάτης της συνέχειας, του προσανατολισμού και της αποτελεσματικότητας ενός παλλαϊκού κινήματος για την Παιδεία.

β) Θα προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε τη νεολαία, μέσα και έξω από το σχολείο, να αναπτύξει το συλλογικό δημιουργικό και μορφωτικό στοιχείο της δράσης της

γ) Οσο μας αφορά θα συμβάλουμε να ενισχυθεί εκείνο το ρεύμα μέσα στο κίνημα των εκπαιδευτικών, που αναγνωρίζει το ρόλο και την παιδαγωγική του αποστολή σαν ζωτικό κομμάτι του εργατικού κινήματος των παραδόσεων και αξιών του, για μια καλύτερη κοινωνία. Ο εκπαιδευτικός να μην εγκαταλείπει την αποστολή του μπροστά στις δυσκολίες, το γενικότερο βιοτικό και πολιτιστικό επίπεδο, την άθλια υποδομή των σχολείων, την προσπάθεια των κυβερνώντων να μας αξιολογήσουν για να μας "συμμορφώσουν" στα δικά τους μέτρα. Τον θέλουμε σωστό παιδαγωγό που, όπως υπογράμμιζε ο Δ. Γληνός, "βλέπει στις νέες ψυχές τη δυνατότητα μιας καλύτερης ανθρωπότητας και θέτει ολόκληρο τον εαυτό του υπηρέτη της δημιουργίας της, βρίσκοντας σ' αυτή την ενέργεια τη βαθύτατη ικανοποίηση του είναι του». Κι αυτός δεν είναι ο πνευματικός προλετάριος που περιορίζεται παθητικά "στην τέχνη" του ή ο αριβίστας που δε νοιάζεται παρά για την "καριέρα" του, αλλά ο δάσκαλος - ιεροφάντης που συμμετέχει στο κοινωνικό λειτούργημα της αγωγής της νεολαίας και αποβλέπει στην αναμόρφωση της Παιδείας του λαού.

Τελειώνοντας, θα προσπαθήσουμε να δώσουμε συνέχεια στη συζήτηση γι' αυτά τα θέματα με το λαό και τους μαζικούς φορείς του. Χρειαζόμαστε τη γνώμη, τη γνώση και την κρίση του για να γίνουμε ωριμότεροι και αποτελεσματικότεροι. Ομως, ταυτόχρονα, χρειάζεται να διευκρινίσω ότι είναι μακριά από μας η αντίληψη του εργολάβου που αναλαμβάνει μόνος του ν' αντιμετωπίσει, να λύσει τα λαϊκά προβλήματα. Στόχος και φιλοδοξία μας είναι να στηρίξουμε τον ίδιο το Λαό - Δημιουργό, να βγει δυναμικά στο προσκήνιο για τις ανάγκες και τα δικαιώματά του, να δώσει διέξοδο με πίστη στο δίκιο και τη δύναμή του».

Στη συζήτηση έκαναν παρεμβάσεις οι: Μαρία Ζευγώλη από την Κομμουνιστική Ανανέωση, Αγγελική Σαπουνά από την ΑΚΟΑ, Γιάννης Τσιρώνης από την Πράσινη Πολιτική, Π. Γκότσης από το Τμήμα Παιδείας του ΔΗΚΚΙ, Γιάννης Βαβούρας, πρύτανης Παντείου, Θεοδόσης Μπενάτος, μαθητής, Γ. Ηρακλέους, εκπαιδευτικός, Π. Γεωργιάδης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και διευθυντής του ΚΜΕ, Ηλίας Πατίδης, φοιτητής, Αλίκη Τζεν, από την Ελληνική Εταιρεία Δυσλεξίας και ο Γιώργος Κ. Μωραΐτης, μέλος του Τμήματος Παιδείας της ΚΕ του ΚΚΕ.