Παπαγεωργίου Βασίλης

Το άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) στις Αζόρες (5-7 Μάη) και η ομιλία του Γερμανού ΥΠΕΞ Γ. Φίσερ στο πανεπιστήμιο Χούμπολντ του Βερολίνου, με τίτλο «Από τη συνομοσπονδία στην ομοσπονδία, σκέψεις περί της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης» (12 Μάη), επανέφεραν στο προσκήνιο τη Διακυβερνητική Διάσκεψη (ΔΔ) για την πολιτική αναθεώρηση της ΕΕ που έχει αρχίσει από τον περασμένο Φλεβάρη, προτάσσοντας «τώρα επιβολή ευέλικτης πολιτικής ενισχυμένης συνεργασίας, αύριο μετάβαση σε μια πρωτοποριακή Ευρώπη βασισμένη σ' ένα βαρύκεντρο μεγάλων δυνάμεων».

Παρ' όλη την προσπάθεια της προπαγάνδας να ανοίξει γενικόλογο «διάλογο περί της ομοσπονδιοποίησης» στην Ευρώπη, είναι σαφές ότι ο χρόνος και η επιλογή του θέματος αφορούν συγκεκριμένες «προτεραιότητες» και συσχετισμούς ισχύος μεταξύ των ευρωπαϊκών μεγάλων δυνάμεων. Το Βερολίνο επανέρχεται εντυπωσιακά στην πολιτική σκηνή, μετά από χρόνια εκκωφαντικής βουβαμάρας, το Παρίσι αναριγεί μπροστά στη νέα προοπτική ευρωπαϊκής «δικέφαλης αυτοκρατορίας», το Λονδίνο διαρρηγνύει τα ιμάτιά του μπροστά στη νέα «φεντεραλιστική πρόκληση» της ηπειρωτικής Ευρώπης και η Ρώμη ακολουθεί το «Γερμανό φίλο» στην προσπάθεια να πλασαριστεί στη «νέα ευρωπαϊκή πρωτοπορία».

Πίσω από τη σκηνή, τα βασικά ζητήματα παραμένουν πάντα τα ίδια:

1) Πώς θα ολοκληρωθεί η πολιτική αναθεώρηση που τελεί υπό διαπραγμάτευση με τη θεσμοποίηση ενός «ευέλικτου» αυταρχικού τρόπου λήψης αποφάσεων και «ανάληψης δράσεων» που θα εξουδετερώνει, και τυπικά, ενδεχόμενες αντιρρήσεις κρατών - μελών «δεύτερης κατηγορίας» με υποχρεώσεις χωρίς δικαιώματα.

2) Πώς θα οργανωθεί η ιμπεριαλιστική ευρωπαϊκή ενδοχώρα, σε σχέση με την ηγεμονία των ΗΠΑ/ΝΑΤΟ στην ευρωπαϊκή ήπειρο, τη Ρωσία «εκτός» και την Τουρκία «εντός», με τη νεοαποικιακή εκμετάλλευση τάξεων και περιοχών «εντός» της ΕΕ, ενόψει διεύρυνσης προς ΚΑ Ευρώπη, Βαλκάνια και Ανατ. Μεσόγειο.

Μ' άλλα λόγια πώς οι υπάρχουσες εκμεταλλευτικές «ζώνες επιρροής» θα εξελιχθούν σε αντίστοιχες πολιτικές ηγεμονίας, διά νόμου. Αυτό είναι και το τυπικό «τέλος», όχι βέβαια της ιστορίας, που ξαναγριεύει, αλλά της παραμυθίας περί «ενωμένης Ευρώπης», περί «Κοινότητας».

Στις Αζόρες, η άτυπη, άρα ουσιαστικά μυστική, αφού δεν ανακοινώνει αποφάσεις, συνάντηση των 15 ΥΠΕΞ της ΕΕ προσανατολίστηκε στην ολοκλήρωση της ΔΔ με βασική επιταγή την επιβολή της «αρχής της ευέλικτης ενισχυμένης συνεργασίας» υπέρ των ευρωπαϊκών μεγάλων δυνάμεων, εκτός από τα δεδομένα ζητήματα της κατάργησης του βέτο και του ολιγαρχικού τρόπου «λήψης αποφάσεων» στο Συμβούλιο των «15», και της αλλαγής δομής και λειτουργίας της Κομισιόν.

Αυτό έγινε φανερό και στο κανονικό Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων, την περασμένη Δευτέρα στις Βρυξέλλες, όταν ο ΥΠΕΞ Γ. Παπανδρέου δήλωσε επίσημα την αλλαγή θέσης της ελληνικής κυβέρνησης και την υποστήριξη της αρχής της «ενισχυμένης συνεργασίας» στη ΔΔ.

Το μόνιμο προπαγανδιστικό άλλοθι είναι, βέβαια, ο (...) «κίνδυνος διάλυσης της ΕΕ με την είσοδο και νέων κρατών - μελών». Στις Αζόρες διαφώνησαν οι σκανδιναβικές χώρες, η Δανία και, βέβαια, η Βρετανία, που έκαναν λόγο για «οράματα ουράνιου τόξου» και «έλλειψη πραγματισμού».

Στις 12 Μάη στο πανεπιστήμιο του Βερολίνου, ο Γερμανός ΥΠΕΞ Γ. Φίσερ, εκφράζοντας «προσωπικές απόψεις», καταθέτει ένα πλήρες μανιφέστο για τη «μελλοντική Ευρώπη». Το σχέδιο προτείνεται «ανεξάρτητα από τη διεύρυνση», που σημαίνει ότι ξεχωρίζει την υφισταμένη ΔΔ και την «επομένη μέρα». Πράγματι προτείνονται «δύο ή τρία μεταβατικά στάδια» και συγκεκριμένα:

1) Η τρέχουσα ΔΔ θα πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι τέλους του χρόνου και επί γαλλικής προεδρίας, με επιβολή της «αρχής της ενισχυμένης συνεργασίας», που θα επιτρέψει στους ισχυρούς να κάνουν ξεχωριστή «πρόοδο» σ' όλους τους βασικούς τομείς - ΟΝΕ, ΚΕΠΠΑΑ (ασφάλεια και άμυνα), πολιτική ασύλου και μετανάστευσης, περιβάλλον κλπ.

2) Προβλέπεται ένα «ενδιάμεσο» μεταβατικό στάδιο «πριν» από την καθαυτό «πολιτική ένωση», στο οποίο ένα «βαρύκεντρο», δηλαδή ένα θεσπισμένο Διευθυντήριο θα αποτελείται από κείνα τα κράτη - μέλη που θα υπογράψουν μια «νέα ευρωπαϊκή θεμελιώδη Συνθήκη που θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει τον πυρήνα ενός ομοσπονδιακού Συντάγματος».

3) «Ολοκλήρωση της ομοσπονδιακής Ευρώπης», η οποία δε θα γίνει «αυτόματα» αλλά με «συντακτική πράξη πολιτικής επανίδρυσης της Ευρώπης». Αυτό το «ευρωπαϊκό σύνταγμα» θα θεσπίζει πραγματικό Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με δύο Βουλές «των εθνικών κρατών και της Ευρώπης των πολιτών», με νομοθετική και εκτελεστική εξουσία, και μία «ευρωπαϊκή κυβέρνηση» που δε διευκρινίζεται πώς θα εκλέγεται, ενδεχομένως μια κυβέρνηση με τη «δομή του Συμβουλίου» και έναν «πρόεδρο» με τη «δομή της Κομισιόν».