Ο πρόεδρος της ΕΔΕ, Χρ. Σεβαστίδης, στο χαιρετισμό του ανέφερε μεταξύ άλλων ότι η εκδήλωση «δεν γίνεται μόνο για να θυμηθούμε ιστορικές στιγμές. Κάτι τέτοιο θα ικανοποιούσε πρόσκαιρα μόνο την εθνική μας υπερηφάνεια και θα μας συγκινούσε, αλλά δεν θα ήταν αρκετό. Η Ιστορία είναι εργαλείο ανάδειξης και ερμηνείας γεγονότων του παρελθόντος, κύριος όμως σκοπός της είναι να φωτίζει το μέλλον. Και το μέλλον αυτό μοιάζει για την Ευρώπη δυσοίωνο. Οι συνθήκες που δημιουργήθηκαν μετά τη σημερινή παγκόσμια οικονομική κρίση παρουσιάζουν ομοιότητες με τις συνθήκες μετά το οικονομικό κραχ του 1929 και οδηγούν στη σταδιακή άνοδο φασιστικών κομμάτων, πολλά από τα οποία έχουν φτάσει να συγκυβερνούν ή να βρίσκονται προ των πυλών σε διάφορα κράτη της Ευρώπης και του υπόλοιπου κόσμου. Τα φαντάσματα του παρελθόντος ξύπνησαν και η επαγρύπνηση των λαών πρέπει να είναι αυξημένη. Θα μου επιτρέψετε εδώ ένα σχόλιο. Ο φασισμός, κυρίες και κύριοι, δεν θα πεθάνει στις αίθουσες των δικαστηρίων. Η εκδίκαση μιας ποινικής υπόθεσης, όσο κι αν είναι επιθυμητό να ολοκληρώνεται σύντομα, όσο κι αν περιέχει κάποιο συμβολισμό ή στέλνει ένα μήνυμα, ας μην παρουσιάζεται σαν λύση σε ένα τόσο σοβαρό και περίπλοκο πολιτικό πρόβλημα. Εάν δεν κατανοήσουν οι πολίτες τις αιτίες που γέννησαν και γεννούν το φασισμό, τον τρόπο που αυτός αντιμετωπίζεται, θα δούμε γεγονότα να επαναλαμβάνονται, σαν να μην διδαχθήκαμε τίποτα στο μεταξύ. Ας μην "δικαστικοποιούν" λοιπόν κάποιοι, με περισσή αφέλεια και υποκρισία, το ζήτημα του φασισμού, επειδή δεν μπορούν ή δεν θέλουν να ασχοληθούν με την εις βάθος ανάλυσή του. Γιατί είναι τεράστια υποκρισία, είναι ιεροσυλία, είναι ντροπή να δίνεται βήμα από τα μέσα ενημέρωσης στους υμνητές του ναζισμού ανήμερα της εθνικής επετείου για να προπαγανδίζουν το μίσος, το ρατσισμό, το έγκλημα, και από την άλλη να "ανησυχούν" τα ίδια μέσα ενημέρωσης για τις διαστάσεις του νεοφασισμού στην Ευρώπη. Και είναι αρκετά ενδεικτικό το γεγονός ότι εκδηλώσεις σαν τη σημερινή έχουν κυριολεκτικά θαφτεί από τη συντριπτική πλειονότητα των μέσων ενημέρωσης, ενώ αντίθετα δίνεται υπερβολική διάσταση - σε σημείο ηρωοποίησης - τόσο σε δηλώσεις στελεχών φασιστικών κομμάτων όσο και σε ενέργειες ή συμπεριφορές που υποδαυλίζουν τα εθνικιστικά πάθη, την ξενοφοβία, τον αλυτρωτισμό. Ο αντιφασιστικός πόλεμος και η Εθνική Αντίσταση στέλνουν άλλο ένα μήνυμα στους σύγχρονους Ελληνες».

Αναφερόμενος στο λαό μας, που πολέμησε γενναία, πείνασε, βασανίστηκε, έχυσε ποταμούς αίματος, αλλά αντιστάθηκε και κατάφερε να κερδίσει τη λευτεριά του, και στα αποτυπώματα της ναζιστικής θηριωδίας σε όλη την Ελλάδα, υπογράμμισε: «Πρέπει να παραδεχτούμε ότι οι ναζιστές εισβολείς δεν θα τα κατάφερναν τόσο εύκολα αν δεν υπήρχαν Ελληνες συνεργάτες τους. Δεν πολέμησαν όλοι οι Ελληνες εναντίον των κατακτητών. Υπήρχε μεγάλος αριθμός δοσίλογων που συνεργάστηκαν μαζί τους, ομάδες βιομηχάνων και χρηματιστών που είχαν πραγματοποιήσει γιγαντιαία κέρδη κατά την περίοδο της Κατοχής και προσπαθούσαν μετά την Απελευθέρωση να τα αυξήσουν ακόμα παραπάνω. Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στην Ευρώπη που όχι μόνο δεν τιμώρησε τους δοσίλογους, αλλά τους έδωσε και θέσεις στον κρατικό μηχανισμό».

Ο Γ. Μαργαρίτης, καθηγητής Σύγχρονης Ιστορίας στο ΑΠΘ, ανέπτυξε το θέμα «28 Οκτωβρίου - Η Τομή». Μεταξύ άλλων υπογράμμισε: «Ημερομηνία ενοποιητική η 28η Οκτωβρίου, με την έννοια ότι τη μέρα αυτή υπογράφηκε το συμβόλαιο για τη νέα, τη μετά το 1922 Ελλάδα. Οι Ελληνες αποδέχθηκαν τη νέα πατρίδα, ταυτίστηκαν μαζί της και έσπευσαν να αποκρούσουν τον εισβολέα, σφραγίζοντας με το αίμα τους το συμβόλαιο. Μόνο με αίμα σφραγίζονται συμβόλαια όπως αυτό. Ταυτόχρονα όμως η ίδια ημερομηνία ήταν και σημείο ανάδειξης της βαθιάς τομής που διαχώριζε την ελληνική κοινωνία σε δύο αντίπαλους χώρους - σε εκείνους που μοχθούν και σε εκείνους που ζουν απομυζώντας το μόχθο των άλλων.

Οι ιστορικές συγκυρίες μετέτρεψαν την τομή σε σύγκρουση. Την επανάσταση, την Αντίσταση σε εμφύλια σύρραξη και αργότερα σε εμφύλιο πόλεμο. Τα δύο στρατόπεδα χτυπήθηκαν μέχρι θανάτου για να σμιλέψουν την πατρίδα ετούτη με τα χαρακτηριστικά που ο καθένας επιθυμούσε. Το διώξιμο του κατακτητή δεν μπορούσε παρά να περιέχει το αίτημα για κοινωνική απελευθέρωση. Πάνω σε αυτό το ολισθηρό πεδίο είδαμε να αρθρώνεται το αντίπαλο στρατόπεδο. Αυτό που δεν μπορούσε να αποδεχθεί έναν πατριωτισμό που εμπεριείχε ανατρεπτικό - ως προς τα δικά τους συμφέροντα - κοινωνικό στόχο».

Η Κ. Μπότσιου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Σύγχρονης Ιστορίας και Διεθνούς Πολιτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, και ο Πρ. Παπαστρατής, ομότιμος καθηγητής Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, ανέπτυξαν αντίστοιχα τα θέματα «Σαν έτοιμοι από καιρό: Η στρατηγική του "ΟΧΙ" για την Ελλάδα και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο» και «Η Ελλάδα και ο πόλεμος του '40. Διπλωματικές και πολιτικές διαστάσεις».

Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν ο Χρ. Κατσώτης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και βουλευτής του Κόμματος, και ο Σ. Ζαριανόπουλος, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και ευρωβουλευτής.