«Ενα νέο κοινωνικό κράτος για μία νέα εποχή», είναι ο τίτλος των προτάσεων που παρουσίασε μέσα στο Φλεβάρη το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Γερμανίας (SPD), επιδιώκοντας να «ξεπλύνει» το αμαρτωλό παρελθόν και παρόν του. Το SPD φιλοδοξεί εξάλλου να παραμείνει πρωταγωνιστής στο ρόλο του ως κόμμα του κεφαλαίου, που εγκλωβίζει τους εργαζόμενους με ορισμένες υποτιθέμενες φιλολαϊκές μεταρρυθμίσεις, ελέγχοντας και «ευνουχίζοντας» το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα.

Μετά από δεκαετίες στη διακυβέρνηση της Γερμανίας και ενώ συμμετέχει για τρίτη φορά σε κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού με τους Χριστιανοδημοκράτες/Χριστιανοκοινωνιστές (CDU/CSU), με καγκελάριο την Αγκελα Μέρκελ, το SPD εισπράττει την αυξανόμενη λαϊκή δυσαρέσκεια για την επιδείνωση των όρων ζωής και δουλειάς εκατομμυρίων εργαζομένων, ανέργων, συνταξιούχων. Κι ενώ οι πολιτικές του έχουν συμβάλει στη φτωχοποίηση εκατομμυρίων εργαζομένων, τώρα επανέρχεται τάχα με «φιλολαϊκό προσωπείο», με προτάσεις για αναγκαίες προσαρμογές των εργασιακών σχέσεων και του ασφαλιστικού συστήματος στη νέα εποχή της ψηφιοποίησης και άλλων τεχνολογικών εξελίξεων, και σε μια περίοδο πιο έντονου ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού.

Συνολικά στην ΕΕ, ενόψει και των ευρωεκλογών, διαμορφώνεται το ψεύτικο δίπολο μεταξύ «προοδευτικών» και «συντηρητικών» δυνάμεων και το SPD θέλει να κατοχυρώσει τη θέση του σ' αυτήν τη διαμάχη, τόσο πανευρωπαϊκά όσο και στη Γερμανία. Αυτά τα ψευτοδιλήμματα αναπαράγει και ο ΣΥΡΙΖΑ, εντάσσοντας τη διαβόητη γερμανική σοσιαλδημοκρατία στις «προοδευτικές» δυνάμεις της Ευρώπης, που με τις θέσεις τους συμβάλλουν τάχα σε μια πιο «ανθρωποκεντρική» και «φιλειρηνική» ΕΕ! Τα τελευταία σφιχταγκαλιάσματα του ΣΥΡΙΖΑ με το SPD αποτελούν τη μεγαλύτερη απόδειξη του βαθιά αντιλαϊκού περιεχομένου αυτών των ψευτοπροοδευτικών συμμαχιών και μετώπων.

Στο πλαίσιο της ψηφιοποίησης της παραγωγής και άλλων τεχνολογικών εξελίξεων, προβάλλονται από το SPD ως «δικαιώματα» η πιο «ευέλικτη» εργασία, η εργασία από το σπίτι («homeoffice»), ο ατομικός υπολογισμός χρόνου εργασίας, ο «αυτοπροσδιορισμός των νέων μοντέλων εργασίας», ένας «νέος συμβιβασμός ευελιξίας που εξισορροπεί τις ανάγκες των εργοδοτών και των εργαζομένων». Ολα αυτά τα «δικαιώματα» τα προσυπογράφουν και οι «συντηρητικοί» κυβερνητικοί εταίροι του SPD, CDU/CSU.

Σε μια εποχή που η τεχνολογική πρόοδος θα μπορούσε να μειώσει τον εργάσιμο χρόνο και να αυξήσει τις δωρεάν κοινωνικές παροχές για όλους (φροντίδα παιδιών, ηλικιωμένων κ.λπ.), η γερμανική κυβέρνηση προτάσσει την «ευελιξία» ως το «φάρμακο» στην ισορροπία δουλειάς - οικογενειακής ζωής, ενώ το υπουργείο Εργασίας (SPD) ετοιμάζει νόμο εντός του 2019 για τον προσδιορισμό της «δουλειάς από το σπίτι». Ολα αυτά τα μοντέλα «ευελιξίας» μειώνουν το εργασιακό «κόστος», εντείνουν την εκμετάλλευση, ενώ και η παραγωγικότητα της εργασίας μεγαλώνει.

Ιδιαίτερα με το «homeoffice», πρακτικά ο εργαζόμενος είναι διαρκώς, 24 ώρες το 24ωρο, στη διάθεση της επιχείρησης, η οποία παράλληλα μειώνει τα λειτουργικά της έξοδα (ενοικίαση γραφείων, ρεύμα κ.λπ.). Ακόμα μένει να διευκρινιστεί αν θα διατηρηθούν τα επίπεδα των μισθών, με το επιχείρημα ότι θα εκλείψουν τα μεταφορικά έξοδα και άλλα δικαιώματα, π.χ. γονικές άδειες, πληρωμή υπερωριών κ.ά. Επίσης οι νέες εργασιακές σχέσεις θα έχουν σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο και στο ασφαλιστικό - συνταξιοδοτικό σύστημα. Η φροντίδα παιδιών και ηλικιωμένων φορτώνεται ακόμη περισσότερο στις πλάτες των εργαζομένων, το κράτος «εξοικονομεί» από κοινωνικές δαπάνες.

Εδώ έρχεται ο ρόλος της σοσιαλδημοκρατίας να «αμπαλάρει» όμορφα τις αντεργατικές προτάσεις που αυξάνουν τον βαθμό εκμετάλλευσης: Με την «ευελιξία» («Gleitzeit»: Μέσα σε ένα πλαίσιο ο εργαζόμενος αποφασίζει πότε αρχίζει και πότε τελειώνει μια εργάσιμη μέρα), τον «αυτοπροσδιορισμό» του χρόνου εργασίας και το «homeoffice», οι εργαζόμενοι γονείς θα μπορούν να πηγαινοφέρνουν τα παιδιά στο σχολείο, θα είναι πιο ξεκούραστοι, θα έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο για χόμπι και χαλάρωση, θα έχουν λιγότερο άγχος... Στην πράξη, τίποτα από όλα αυτά δεν ισχύει.

Πρόσφατη μελέτη του Ινστιτούτου Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών «Χανς - Μπέκλερ» (5/3/2019) έδειξε ότι οι εργαζόμενοι γονείς με «ευέλικτα» ωράρια ή με «homeoffice» τελικά δουλεύουν περισσότερο από τους εργαζόμενους γονείς που έχουν σταθερή παρουσία στην εταιρεία. Οι πατέρες με «εντελώς ελεύθερη οργάνωση του χρόνου εργασίας» δουλεύουν κατά μέσο όρο 4 επιπλέον ώρες τη βδομάδα, ενώ οι μητέρες κατά μιάμιση ώρα περισσότερο. Οι πατέρες με «homeoffice» εργάστηκαν κατά 2 ώρες και οι μητέρες κατά 3 ώρες περισσότερο τη βδομάδα.

«Τα αποτελέσματα δείχνουν διπλό βάρος, ιδιαίτερα για τις μητέρες», λέει η συγγραφέας της μελέτης, Ιβόνε Λοτ, στην «Die Zeit». «Οι γυναίκες διακόπτουν συνεχώς τη δουλειά τους για να φροντίσουν τα παιδιά και τελικά δουλεύουν όλο το βράδυ». Προσθέτει ότι «οι μέρες είναι φρικτές» και τα επίπεδα άγχους πολύ υψηλά.

Επιπλέον, με την «ευέλικτη» εργασία «ο παραδοσιακός ρόλος της γυναίκας που είναι στο σπίτι, υπεύθυνη για τη φροντίδα των παιδιών, ενισχύεται», λέει. Στον καπιταλισμό, το δίλημμα που τίθεται στις γυναίκες είναι είτε «ολοήμερη δουλειά και καριέρα», είτε «ημιαπασχόληση, ευελιξία και οικογένεια». Η συγγραφέας της μελέτης εξηγεί τη μεγάλη κοινωνική και ψυχολογική πίεση που δέχονται οι γυναίκες:«Η ιδανική μητέρα αναμένεται να έχει ως προτεραιότητα την οικογένεια. Ετσι, τα ευέλικτα μοντέλα εργασίας "νομιμοποιούνται" για τις γυναίκες, ώστε να εκπληρώνουν τις άλλες ευθύνες τους. Αν οι γυναίκες θέλουν να αφοσιωθούν στο επάγγελμά τους, η δουλειά θα πρέπει να μπαίνει πάνω απ' όλα». Φυσικά, για δικαιώματα όπως ανθρώπινο ωράριο, δωρεάν κρατική φροντίδα όλων των παιδιών και των ηλικιωμένων, άδειες κ.ά. ούτε λόγος, γιατί θίγουν την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων.

Οσο για τον ελεύθερο χρόνο για χόμπι, ύπνο, ξεκούραση; Η μελέτη δείχνει ότι η «ευελιξία» όχι μόνο δεν προσφέρει περισσότερο ελεύθερο χρόνο, αλλά η επιβάρυνση είναι μεγαλύτερη και για τις μητέρες και για τους πατέρες. Ο προσδιορισμός των ωρών εργασίας από τους ίδιους τους εργαζόμενους σημαίνει λιγότερη ξεκούραση και για τα δύο φύλα, ενώ το «homeoffice» και η «ευελιξία» κυρίως για τις μητέρες. Ενδεικτικά, οι μητέρες μέσω της «ευελιξίας» έχουν μόλις 4,5 ώρες ελεύθερο χρόνο τη βδομάδα, ενώ οι πατέρες περίπου 6 ώρες τη βδομάδα, αφού η ουσία δεν αλλάζει: Οι εργαζόμενοι τρέχουν «σαν τρελοί» να τα προλάβουν όλα και παράλληλα η δουλειά εντατικοποιείται.

Οι προτάσεις του SPD είναι πάγιες εργοδοτικές θέσεις. Ενα μήνα πριν παρουσιάσουν οι σοσιαλδημοκράτες το «προοδευτικό» πρόγραμμα, ο πρόεδρος της Ενωσης Γερμανών Εργοδοτών, Ινγκο Κράμερ, επανέφερε την απαίτηση για πιο «ευέλικτο» ωράριο εργασίας και «προσαρμογή» του νόμου για το 8ωρο «στον 21ο αιώνα».

Οπως το SPD, έτσι και ο Κράμερ τόνισε ότι τάχα «δεν πρόκειται για αύξηση του εργάσιμου χρόνου, αλλά για πιο ευέλικτη βδομάδα, ώστε μια μέρα δουλεύεις περισσότερο, μια μέρα λιγότερο». Ταυτόχρονα, βέβαια, ζήτησε την κατάργηση της προβλεπόμενης 11ωρης ανάπαυσης μεταξύ δυο εργάσιμων βαρδιών:«Σε έναν ψηφιακό και διεθνώς δικτυωμένο επιχειρηματικό κόσμο», η 11ωρη ανάπαυση «δεν είναι κάτι που μπορεί να γίνει καθημερινά. Δηλαδή η πράξη είναι διαφορετική - και μάλιστα αυτό επιθυμούν και οι εργαζόμενοι με οικογένεια και με homeoffice»!

Παράλληλα, οι επιχειρηματικοί όμιλοι προωθούν το «homeoffice». Σύμφωνα με το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών (DIW), το 40% των υπαλλήλων στη Γερμανία θα μπορούσε να εργάζεται από το σπίτι, αλλά «μόλις ένα 12% το κάνει αυτό», λέει το υπουργείο Εργασίας (SPD).

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για να υπάρχει υγιής ανταγωνισμός μεταξύ των μονοπωλίων στις χώρες της ΕΕ το SPD προτείνει ο ελάχιστος μισθός ενός εργαζόμενου με πλήρη απασχόληση να μην πέφτει κάτω από το 60% του μέσου μισθού της χώρας (έτσι ορίζεται και το όριο της φτώχειας). Δηλαδή ο κατώτατος μισθός θα κινείται εξ ορισμού στα όρια της φτώχειας και η πραγματική του αξία θα μειώνεται, με δεδομένο ότι οι μισθοί στις χώρες της ΕΕ συμπιέζονται ή αυξάνονται στα όρια του πληθωρισμού. Ενδεικτικά, και στην ισχυρή Γερμανία, το ποσοστό των χαμηλόμισθων εργαζομένων διαρκώς μεγαλώνει, συμπαρασύροντας προς τα κάτω και τον μέσο μισθό. Σε ακόμα χειρότερη θέση θα είναι οι εκατομμύρια εργαζόμενοι με μερική απασχόληση.

Αντίστοιχα, η σοσιαλδημοκρατική πρόταση για τη «βασική σύνταξη» κινείται στα όρια της εξαθλίωσης. Συγκεκριμένα, όποιος έχει πληρώσει ασφαλιστικές εισφορές για τουλάχιστον 35 χρόνια θα παίρνει μια συμπληρωματική σύνταξη από το κράτος, το ανώτατο 448 ευρώ το μήνα (μετά από 40 χρόνια εισφορών). Σήμερα στη Γερμανία «όποιος εργάστηκε ως κομμωτής ή εργάτης αποθήκης για 40 χρόνια με ελάχιστη αμοιβή θα λάβει σύνταξη 513 ευρώ», λέει ο σοσιαλδημοκράτης υπουργός Εργασίας Χούμπερτους Χάιλ. Με τη βασική σύνταξη - αν υποθέσουμε ότι τελικά θα εφαρμοστεί - θα έπαιρνε 961 ευρώ, δηλαδή ακριβώς στο όριο της φτώχειας στη χώρα! Ταυτόχρονα, ήδη συζητιέται η αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης στα 70 χρόνια.