Πλώρη για Brexit «χωρίς αλλά και εάν» έβαλε, από την πρώτη μέρα της συγκρότησής της, η κυβέρνηση του νέου πρωθυπουργού της Βρετανίας, Μπόρις Τζόνσον, έχοντας μπροστά της τρεις μήνες μέχρις ότου επιχειρήσει να υλοποιήσει το σχέδιο αποχώρησης της χώρας από την ΕΕ στις 31 Οκτώβρη. Η νέα κυβέρνηση είναι βέβαιο πως θα αντιμετωπίσει σημαντικές δυσκολίες, καθώς διαφαίνονται αδύναμες, επί του παρόντος, οι πιθανότητες μίας νέας διαπραγμάτευσης με τους απερχόμενους υψηλόβαθμους αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Ενωσης τουλάχιστον σε ό,τι αφορά πολιτικά και οικονομικά ζητήματα ουσίας. Ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζ. - Κλ. Γιούνκερ, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ και ο επικεφαλής των διαπραγματευτών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μισέλ Μπαρνιέ άοκνα δηλώνουν εδώ και μήνες πως δεν πρόκειται να διαπραγματευτούν μία νέα συμφωνία αποχώρησης και πως είναι αποφασισμένοι να προχωρήσουν στην εφαρμογή εκείνης που υπέγραψαν τον περασμένο Νοέμβρη με την προκάτοχο του Τζόνσον, Τερέζα Μέι. Ωστόσο, είναι εξίσου βέβαιο πως η νέα κυβέρνηση θα απαιτήσει μία τολμηρή διαπραγμάτευση παρά την απροθυμία των άλλων ισχυρών ιμπεριαλιστικών χωρών - μελών της ΕΕ, γνωρίζοντας πως τα συμφέροντα των μονοπωλίων μεταξύ Λονδίνου - Βρυξελλών είναι σε σημαντικό βαθμό «αλληλένδετα».

O νέος πρωθυπουργός, κάνοντας την Πέμπτη την εμφάνισή του στη Βουλή των Κοινοτήτων, επέμεινε ότι μπορούν «καλόπιστα» και με τη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών να βρεθούν λύσεις σε «νευραλγικά» ζητήματα, συμπεριλαμβάνοντας σε αυτά το ζήτημα των μεθοριακών ελέγχων στα σύνορα Ιρλανδίας (μέλος ΕΕ) - Βόρειας Ιρλανδίας (τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου). Αντιτάχθηκε στη λύση που βρήκε η προκάτοχός του για το λεγόμενο backstop (για τα σύνορα μεταξύ Ιρλανδίας - Β. Ιρλανδίας) επειδή διατηρεί το Ηνωμένο Βασίλειο στην τελωνειακή ένωση της ΕΕ χωρίς σαφή χρονικό περιορισμό. Εξέφρασε δε την πεποίθηση πως είναι δυνατή η εξεύρεση άλλης λύσης. Κατά τα λοιπά εμφανίστηκε ορμητικός και αποφασισμένος να κάνει τη Βρετανία... «τη σπουδαιότερη χώρα στη Γη» και να δημιουργήσει προνομιακή φορολογία για τα ντόπια και διεθνή μονοπώλια και τις επιχειρήσεις, ώστε να δημιουργήσει νέα δυναμική στη βρετανική οικονομία. Ωστόσο, τα λεγόμενα του Μπόρις Τζόνσον μοιάζουν περισσότερο με ευσεβείς πόθους ή με απόπειρα να «ξορκίσει» τις συνεχείς προειδοποιήσεις διεθνών χρηματοπιστωτικών οίκων και να καθησυχάσει τις έντονες ανησυχίες σημαντικής μερίδας των μονοπωλίων και της αστικής τάξης, που παραμένουν πολλές και έντονες μπροστά στα πιθανά δεινά που θα μπορούσε να προκαλέσει ένα «άτακτο» Brexit.

Γι' αυτό και οι απειλές του 55χρονου Συντηρητικού πρωθυπουργού για «άτακτο» Brexit «εφόσον καταστεί απαραίτητο» αλληλεπιδρούν με εκτιμήσεις για εγκλωβισμό της βρετανικής οικονομίας στη «φάκα» της ύφεσης, στη σημαντική μείωση της συναλλαγματικής ισοτιμίας της στερλίνας έναντι ευρώ και δολαρίου και στην αύξηση του κόστους δανεισμού για τη σημερινή πέμπτη ισχυρότερη καπιταλιστική οικονομία του πλανήτη.

Το βρετανικό «Εθνικό Ινστιτούτο Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών» (NIESR) ανακοίνωσε την Τρίτη 23/7 ότι πλέον διακυβεύεται η περαιτέρω επιβράδυνση της οικονομίας, εκτιμώντας πως οι πιθανότητες για «άτακτο» Brexit είναι, μετά την εκλογή Μπ. Τζόνσον, γύρω στο 40%. Εκτιμά έτσι πως υπάρχουν 25% πιθανότητες η βρετανική οικονομία να έχει ήδη πάρει την κατιούσα για ύφεση πριν καν ξεκινήσει ένα «άτακτο» Brexit. Θεωρεί πως ο νέος πρωθυπουργός κληρονομεί μία οικονομία «με σοβαρά προβλήματα», μία δημόσια διοίκηση που παλεύει αλλά αδυνατεί να εφαρμόσει πολλά από όσα έχουν σχεδιαστεί, ενώ παραμένουν ανεπίλυτα σημαντικά πρακτικά προβλήματα που αφορούν τη βελτίωση υποδομών σε οδοποιία, σχολεία, νοσοκομεία, στέγαση, σιδηρόδρομους, σύγχρονα δίκτυα τηλεπικοινωνιών. Το NIESR αναθεώρησε επίσης τις προβλέψεις για τον ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης της Βρετανίας το 2019 και το 2020 στο 1,2% και το 1,1%, συγκριτικά με το 1,4% και 1,6% που είχε προβλέψει νωρίτερα. Εδωσε πιθανότητες 30% η πέμπτη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου να συρρικνωθεί το 2020, οπότε προβλέπεται (πλην απροόπτου) να επιτευχθεί το Brexit, ενώ σε περίπτωση αποχώρησης της χώρας από την ΕΕ δίχως συμφωνία εκτιμά πως δεν θα υπάρξει «αισθητή ανάπτυξη για κάποια χρόνια».

Επιπροσθέτως, το Γραφείο Ευθύνης Προϋπολογισμού (OBR) Ηνωμένου Βασιλείου προειδοποίησε την περασμένη βδομάδα ότι ένα «άτακτο» Brexit θα «βυθίσει» τη βρετανική οικονομία σε ύφεση δημιουργώντας «μαύρη τρύπα» 30 δισ. λιρών στον κρατικό προϋπολογισμό και θα αυξήσει το δημόσιο χρέος κατά 12% επί του ΑΕΠ μέσα στους πρώτους μήνες του 2024.

Ενδιαφέρουσες αντιδράσεις καταγράφηκαν το τελευταίο διάστημα από γνωστούς χρηματοπιστωτικούς οίκους και το ΔΝΤ, που αναθεώρησε προς τα κάτω τις προβλέψεις του για το ποσοστό της διεθνούς οικονομικής ανάπτυξης. Η τράπεζα Goldman Sachs ανέβασε στο 20% από 15% την πιθανότητα η Βρετανία να αποχωρήσει από την ΕΕ χωρίς μια συμφωνία, επισημαίνοντας ότι πλέον μεγαλώνει το εμπόδιο για να αποτραπεί ένα σκληρό Brexit μετά την εκλογή του Μπόρις Τζόνσον. Ο οίκος Moody's ανακοίνωσε επίσης πως είναι πιθανότερο ένα «άτακτο» Brexit, επειδή «με την εκλογή του Τζόνσον, η πιθανότητα ενός βιώσιμου συμβιβασμού φαίνεται τώρα χαμηλότερη σε σχέση με πριν». Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) αναθεώρησε πτωτικά την πρόβλεψή του για την παγκόσμια ανάπτυξη το 2019 και το 2020, προειδοποιώντας ότι νέοι δασμοί από την Κίνα και τις ΗΠΑ ή ένα «άτακτο» Brexit θα μπορούσαν να επιβραδύνουν περαιτέρω την καπιταλιστική ανάπτυξη, να αποδυναμώσουν τις επενδύσεις και να προκαλέσουν προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν και οι αντιδράσεις των βιομηχάνων σε Βρετανία και Γερμανία αμέσως μετά την επιβεβαίωση της εκλογής του Μπ. Τζόνσον στον πρωθυπουργικό θώκο. Η πρόεδρος της Συνομοσπονδίας Βρετανών Βιομηχάνων, Καρολάιν Φερμπέρν, τον προειδοποίησε να μην υποτιμήσει τα οφέλη μίας καλής συμφωνίας για το Brexit, επισημαίνοντας ότι «οι επιχειρήσεις χρειάζονται μία συμφωνία για το Brexit που θα ξεκλειδώνει την εμπιστοσύνη». Επίσης, ο πρόεδρος της Συνομοσπονδίας Γερμανών Βιομηχάνων, Γιοακίμ Λανγκ, τόνισε πως οι επιχειρήσεις «πρέπει να δουν εφαρμόσιμες αποφάσεις» από τον Μπόρις Τζόνσον, διότι διαφορετικά οι όποιες απειλές από το Λονδίνο για «άτακτο» Brexit «θα γυρίσουν μπούμερανγκ».

Σε κάθε περίπτωση, οι απαιτήσεις του κεφαλαίου στη Βρετανία, είτε η χώρα μείνει εντός, είτε εκτός ΕΕ, είτε αυτό γίνει συντεταγμένα ή χωρίς συμφωνία, δεν αφορούν τα συμφέροντα της εργατικής τάξης. Τα μονοπώλια και οι αστοί δεν πρόκειται να δώσουν στους εργαζόμενους περισσότερα δικαιώματα για τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, γιατί βασικό τους μέλημα είναι πώς θα πολλαπλασιάσουν περαιτέρω τα κέρδη τους και πώς θα ικανοποιήσουν τα δικά τους ταξικά συμφέροντα. Ηδη εδώ και μία δεκαετία, χωρίς καν τις σαρωτικές επιπτώσεις που αναμένεται να προκαλέσει ένα «άτακτο» Brexit, χωρίς καν τα μνημόνια της λιτότητας που ζήσαμε στην Ελλάδα, σημαντικά τμήματα των λαϊκών στρωμάτων στη Βρετανία βίωσαν δραματική επιδείνωση της ζωής τους.

Οι άγριες περικοπές σε μισθούς, δικαιώματα, παροχές και επιδόματα με την έλευση της καπιταλιστικής κρίσης του 2008 παραμένουν. Οι ελαστικές σχέσεις εργασίας που δεν εξασφαλίζουν ούτε μία ώρα δουλειά στους νέους εργάτες (π.χ. zero hour contracts) παραμένουν. Μεγάλη παραμένει και η αδυναμία των νεότερων γενιών να εξασφαλίσουν αξιοπρεπή δουλειά και προσιτή στέγη, ιδιαίτερα στο Λονδίνο και άλλα μεγάλα αστικά κέντρα, ή η δυνατότητα φτωχών συνταξιούχων και ανέργων να πληρώσουν τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος. Στη «σύγχρονη Βρετανία», που ο Μπόρις Τζόνσον διατείνεται πως θα την κάνει «τη σπουδαιότερη χώρα στη Γη», υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά που προμηθεύονται βασικά είδη από τις Τράπεζες Τροφίμων. Υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες παιδιά που κοιμούνται νηστικά, χιλιάδες έφηβοι που ζουν στο περιθώριο της κοινωνίας εγκαταλείποντας, λόγω φτώχειας και ανέχειας, τα σχολεία δίχως σοβαρή ελπίδα για επαγγελματική κατάρτιση και καλοπληρωμένες δουλειές στο μέλλον...

Ο οργανωμένος αγώνας του βρετανικού λαού, ενάντια στα μονοπώλια, για την υπεράσπιση βασικών δικαιωμάτων και τη βελτίωση της ζωής του προβάλλει πιο απαραίτητος από κάθε άλλη φορά. Είτε με Brexit, είτε χωρίς...