Οι μεγάλες οικονομικές και γεωπολιτικές «φιλοδοξίες» της ρωσικής κυβέρνησης στην πολλά υποσχόμενη για τα ρωσικά κεφάλαια αφρικανική ήπειρο αποτυπώθηκαν στην πρώτη Σύνοδο Κορυφής Ρωσίας - Αφρικής στο Σότσι (23 - 24 Οκτώβρη), με τη ρωσική κυβέρνηση να εκφράζει την επιθυμία να διοργανώνεται στο εξής σε μόνιμη βάση και σε αφρικανικές χώρες. Από διαμάντια, χρυσό, σπάνια μεταλλεύματα και ορυκτά, υδρογονάνθρακες, μέχρι όπλα και έργα υποδομής, η Ρωσία ήδη έχει σημαντική παρουσία, ενώ επιδιώκει να αναπτύξει περαιτέρω - μεταξύ άλλων - επενδύσεις στην πυρηνική ενέργεια, στις νέες τεχνολογίες κ.α.

Η Αφρική, που χαρακτηρίζεται «η ήπειρος των ευκαιριών» από την ΕΕ, αποτελεί ένα ακόμη πεδίο σφοδρού ανταγωνισμού μεταξύ διαφόρων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Η οικονομική και στρατιωτική διείσδυση ευρωπαϊκών μονοπωλιακών ομίλων ιεραρχείται ως βασική προτεραιότητα για την ΕΕ, η Κίνα επεκτείνει ραγδαία την οικονομική, επενδυτική και στρατιωτική παρουσία της και οι ΗΠΑ έχουν σημαντικά συμφέροντα στην περιοχή.

«Οι αφρικανικές χώρες γίνονται όλο και πιο ελκυστικές για τις ρωσικές επιχειρήσεις», σημείωσε ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, προσθέτοντας ότι «η Αφρική γίνεται κέντρο παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης», αφού υπολογίζεται ότι «το ΑΕΠ της θα φθάσει τα 29 τρισ. δολάρια μέχρι το 2050».

Στη Σύνοδο Κορυφής στο Σότσι - η οποία προετοιμάζεται εδώ και μήνες - συμπροήδρευσαν ο Βλ. Πούτιν και ο Αιγύπτιος Πρόεδρος, Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, ενώ παραβρέθηκαν αντιπροσωπείες και από τις 54 χώρες της Αφρικής, οι περισσότερες από τις οποίες εκπροσωπήθηκαν από ηγέτη του κράτους. Στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής, διεξήχθη ένα οικονομικό φόρουμ με τη συμμετοχή των αρχηγών κρατών και χιλιάδων εκπροσώπων επιχειρηματιών και κυβερνήσεων.

Στο πλαίσιο του οικονομικού φόρουμ, παρουσιάστηκαν στους συμμετέχοντες συγκεκριμένες ιδέες και προτάσεις για τους πολλά υποσχόμενους τομείς της ρωσοαφρικανικής συνεργασίας. Στο περιθώριο της Συνόδου υπογράφτηκαν πάνω από 50 επιχειρηματικές και διακρατικές συμφωνίες, αξίας 12 δισ. δολαρίων. Σημαντική θεωρείται και η σύναψη συνεργασίας μεταξύ της Αφρικανικής Ενωσης και της Ευρασιατικής Οικονομικής Ενωσης, οι οποίες ανακοίνωσαν ότι θα υπογράψουν σχετικό μνημόνιο.

Οπως σημείωσε ο Ρώσος Πρόεδρος, το εμπόριο Ρωσίας - Αφρικής υπερδιπλασιάστηκε τα τελευταία πέντε χρόνια και ξεπέρασε τα 20 δισ. δολάρια. Ωστόσο, σημείωσε πως αυτά είναι «πολύ λίγα», θυμίζοντας πως η Αίγυπτος «αντιπροσωπεύει 7,7 δισ. ή το 40% από αυτά τα 20 δισ.». Επομένως, «υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες» ακόμη και για διπλασιασμό του διμερούς εμπορίου μέσα στα επόμενα 4 ή 5 χρόνια, συμπλήρωσε.

Δεσμεύτηκε ότι η ρωσική κυβέρνηση θα υποστηρίξει επενδυτικά σχέδια, όπως της «Gazprom», της «Rosneft» και της «Lukoil», που υλοποιούν επιχειρηματικά έργα πετρελαίου και φυσικού αερίου στην Αφρική, της «Alrosa» στην εξόρυξη και επεξεργασία διαμαντιών, της «Yandex», στον τομέα της ασφάλειας πληροφοριών και της ψηφιακής οικονομίας σε αφρικανικά κράτη. Επίσης η «Rosatom» είναι έτοιμη να προσφέρει στα αφρικανικά κράτη μια πυρηνική βιομηχανία «έτοιμη προς λειτουργία».

Σύμφωνα με τον επικεφαλής της «Rosatom», σχεδόν σε όλες τις συναντήσεις που είχε ο Βλ. Πούτιν με Αφρικανούς ηγέτες, τέθηκε από αυτούς το ζήτημα της συνεργασίας στην πυρηνική ενέργεια. Ρωσία και Αιθιοπία υπέγραψαν διακυβερνητική συμφωνία συνεργασίας στην «ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας». Επίσης, ο Βλ. Πούτιν συνομίλησε με τον Πρόεδρο της Ναμίμπια, για τις προοπτικές μιας συνεργασίας στην «παραγωγή καυσίμων ουρανίου». Σύμφωνα με τον Ρώσο Πρόεδρο, «η Ρωσία, ως παγκόσμιος ηγέτης στην πυρηνική ενέργεια, στην παραγωγή πυρηνικών καυσίμων και η Ναμίμπια, ως ο μεγαλύτερος παραγωγός ουρανίου» θα μπορούσαν να συνεργαστούν στενά. Ο Πούτιν πρόσθεσε ότι η Ρωσία ενδιαφέρεται επίσης για επενδύσεις στη βιομηχανία διαμαντιών της Ναμίμπια, αλλά και για «κοινή έρευνα σε περιοχές δυνητικά πλούσιες σε βανάδιο, χαλκό, χρυσό και άλλα ορυκτά».

Η «Lukoil» ανακοίνωσε ότι θα υπογράψει σειρά νέων επιχειρηματικών συμφωνιών με αφρικανικά κράτη, συμπεριλαμβανομένου του τομέα της διύλισης. Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο του μεγάλου ρωσικού πετρελαϊκού ομίλου, η εταιρεία θεωρεί τη Δυτική Αφρική την πιο «ελπιδοφόρα» περιοχή για επενδύσεις από άποψη εξερεύνησης και ανάπτυξης υδρογονανθράκων. Η «Lukoil» εξετάζει να επεκτείνει τη δραστηριότητά της στο LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο) εκτός Ρωσίας και ιδιαίτερα εξετάζεται η περίπτωση του Καμερούν.

Επίσης, οι «Lukoil» και «Rosgeologia» ανακοίνωσαν μνημόνιο συμφωνίας με τη Γουινέα σε ερευνητικά και παραγωγικά έργα υδρογονανθράκων.

Σε μια κίνηση αύξησης της ρωσικής επιρροής, το ΥΠΕΞ ανακοίνωσε ότι θα στηρίξει το πρακτορείο ειδήσεων στο να ανοίξει νέα γραφεία σε ολόκληρη την Αφρική, ξεκινώντας το 2020 σε Νιγηρία, Σενεγάλη, Αιθιοπία και στη συνέχεια σε Αγκόλα, Γουινέα, Τανζανία και Μαδαγασκάρη.

Ενα από τα «πολλά υποσχόμενα» επιχειρηματικά σχέδια Ρωσίας - Αφρικής, είναι η Ρωσική Βιομηχανική Ζώνη (RIZ) στην Αίγυπτο. Οπως ειπώθηκε και στη Σύνοδο Κορυφής, στόχος αυτής της βιομηχανικής ζώνης, που θα καλύπτει μια περιοχή 5,25 εκατ. τ.μ., είναι να εξελιχθεί σε μια «πύλη» για τους ρωσικούς ομίλους, ώστε να επεκταθούν σε Αίγυπτο, συνολικά στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή.

Ο Πούτιν αναφέρθηκε στην κατασκευή της βιομηχανικής ζώνης, που ολοκληρώνεται, χαρακτηρίζοντάς την «μια μεγάλη πλατφόρμα στην οικονομική ζώνη της διώρυγας του Σουέζ» και πρόσθεσε πως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα εξέφρασαν το ενδιαφέρον τους για συμμετοχή σε κοινά επιχειρηματικά έργα Ρωσίας και Αιγύπτου.

«Θέλουμε να επενδύσουμε 190 εκατ. δολάρια στην ανάπτυξη υποδομών και μεταφορών και να προσελκύσουμε μέχρι και 7 δισ. δολάρια», δήλωσε ο Πούτιν.

Από την πλευρά του, ο Αιγύπτιος Πρόεδρος αναφέρθηκε στη σημαντική οικονομική και εμπορική συνεργασία των ομίλων των δύο κρατών, ενώ παράλληλα ανέδειξε πως η Ρωσία είναι ένας από τους «βασικούς παίκτες της παγκόσμιας σκηνής».

Ακριβώς αυτός ο ρόλος της Ρωσίας αναδείχτηκε στη Σύνοδο Κορυφής Ρωσίας - Αφρικής, επιβεβαιώνοντας πως οι «δρόμοι των επενδύσεων» τέμνονται πάντα με γεωπολιτικές και στρατιωτικές βλέψεις, στο πλαίσιο του παγκόσμιου ανταγωνισμού.

Ετσι, ο Βλ. Πούτιν τόνισε την πρόθεση της Ρωσίας να επιταχύνει τη στρατιωτική συνεργασία με τις αφρικανικές χώρες «για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και του εξτρεμισμού», που στην πραγματικότητα είναι το μακρύ χέρι διαφόρων ιμπεριαλιστικών κέντρων. «Σχεδιάζουμε να εντείνουμε τις επαφές μεταξύ των υπηρεσιών επιβολής του νόμου και των υπηρεσιών ασφαλείας της Ρωσίας και των αφρικανικών χωρών για συντονισμό της δράσης και ανταλλαγή σχετικών πληροφοριών», είπε συμπληρώνοντας πως «η κατάσταση σε πολλές αφρικανικές περιοχές παραμένει ασταθής».

Αναφέρθηκε συγκεκριμένα στις «συνέπειες της λεγόμενης Αραβικής Ανοιξης, η οποία αποσταθεροποίησε την κατάσταση σε όλη τη Βόρεια Αφρική», λέγοντας πως «πολλές τρομοκρατικές οργανώσεις λειτουργούν στην περιοχή αυτή καθώς και στην περιοχή Σαχέλ, γύρω από τη λίμνη Τσαντ και το Κέρας της Αφρικής».

Η Ρωσία επιδιώκει πιο ενεργό ρόλο και στη Λιβύη και αυτό εκφράστηκε και από την «πρόσκληση» του ΥΠΕΞ της «κυβέρνησης του Τομπρούκ» υπό τον στρατηγό Χαλίφα Χαφτάρ, ώστε να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για τη Λιβύη παρόμοιες με αυτές στη Συρία. Θυμίζουμε ότι Ρώσοι μισθοφόροι πολεμούν στο πλευρό του Χαφτάρ απέναντι στη δοτή κυβέρνηση της Τρίπολης του Φ. Σάρατζ.

Τα τελευταία χρόνια, η Ρωσία έχει κλείσει σημαντικές στρατιωτικές συμφωνίες με διάφορες αφρικανικές χώρες, ενώ, όπως είπε ο Πούτιν, προμηθεύει με όπλα περίπου 30 αφρικανικά κράτη.

Χτες - κι ενώ οι εργασίες της Συνόδου Κορυφής στο Σότσι ήταν σε εξέλιξη - δύο ρωσικά βομβαρδιστικά αεροσκάφη (που μπορούν να φέρουν πυρηνικά όπλα) «Tu-160», προσγειώθηκαν στη Νότια Αφρική με σκοπό την ανάπτυξη της διμερούς στρατιωτικής συνεργασίας, όπως η συνεργασία των ρωσικών Αεροδιαστημικών Δυνάμεων και της Πολεμικής Αεροπορίας της Νότιας Αφρικής.

Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί η «ετοιμότητα» της ρωσικής κυβέρνησης να μεσολαβήσει στη διένεξη Αιγύπτου και Σουδάν με την Αιθιοπία σχετικά με το «φράγμα της Αναγέννησης» που κατασκευάζει η Αιθιοπία στον Μπλε Νείλο και αναμένεται να μειώσει τη ροή του νερού στις δύο χώρες, προκαλώντας ακόμη και ξηρασία. Ο ειδικός απεσταλμένος της Ρωσίας για Μέση Ανατολή και Αφρική, υφυπουργός Εξωτερικών, Μιχαήλ Μπογκντάνοφ, προέτρεψε τους ηγέτες των ενδιαφερόμενων χωρών να έχουν συνομιλίες επί του θέματος στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του Σότσι.