Τον «αργό ρυθμό στην επίτευξη προόδου» όσον αφορά την ισότητα των φύλων στην ΕΕ και την απόσταση που υπάρχει από τον «επιθυμητό στόχο» διαπίστωσε το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE), με αφορμή τη δημοσίευση του «δείκτη ισότητας» που υπολογίζει.

Δηλώσεις αξιωματούχων της ΕΕ αλλά και δημοσιεύματα στον Τύπο εστίασαν στα βήματα που πρέπει να επιταχυνθούν. Η κατεύθυνση όμως την οποία ακολουθεί ο βηματισμός της πολιτικής της ΕΕ και των κρατών - μελών προσδιορίζεται από τους στόχους της κερδοφορίας των επιχειρηματικών ομίλων, στα μέτρα των οποίων κόβεται και ράβεται και η «ισότητα».

«Είμαστε στη σωστή κατεύθυνση, αλλά εξακολουθούμε να απέχουμε ακόμη πολύ από το στόχο μας», δήλωσε η Virginija Langbakk, διευθύντρια του Ινστιτούτου, με αφορμή τη δημοσίευση του νέου δείκτη, και προέτρεψε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τη νέα της σύνθεση να «επιταχύνουν» τις προσπάθειές τους.

Στο επίκεντρο του φετινού «δείκτη» βρέθηκε η προώθηση της «εναρμόνισης» επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής, καθώς «η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικού και οικογενειακού βίου δεν είναι πλέον μόνο ένας προσωπικός στόχος, είναι επίσης πολιτικός», όπως σημειώνει το Ινστιτούτο.

Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων (EIGE) αποτελεί μια δομή που συστάθηκε το 2007 και ξεκίνησε την επίσημη δραστηριότητά της το 2010, με στόχο να στηρίξει την ΕΕ και τα κράτη - μέλη της στην προώθηση της «ισότητας των φύλων».

Το EIGE έχει αναλάβει τη δημιουργία ενός «εργαλείου αξιολόγησης της ισότητας των φύλων». Ετσι, υπολογίζει ένα «δείκτη ισότητας», με βάση μετρήσεις που αφορούν μια σειρά τομείς:

• Την εργασία, δηλαδή τη θέση γυναικών και ανδρών στην αγορά εργασίας, τα ποσοστά πλήρους και μερικής απασχόλησης, τους τομείς και κλάδους στους οποίους εργάζονται.
• Το εισόδημα, την οικονομική κατάσταση και τον κίνδυνο φτώχειας που διατρέχουν άνδρες και γυναίκες.
• Τη γνώση και τις διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα όσον αφορά την εκπαίδευση και την κατάρτιση.
• Το χρόνο, από την άποψη του πώς μοιράζεται σε γυναίκες και άνδρες ανάμεσα στις οικονομικές δραστηριότητες, στη φροντίδα των παιδιών και του νοικοκυριού και σε άλλες κοινωνικές δραστηριότητες.
• Την εξουσία, από τη σκοπιά της συμμετοχής γυναικών στα «κέντρα λήψης αποφάσεων».
• Την Υγεία, αναφορικά με τις διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα ως προς την πρόσβαση στις δομές και υπηρεσίες Υγείας, το προσδόκιμο επιβίωσης, τις διατροφικές συνήθειες και την ικανοποίηση των ιατρικών αναγκών τους.

Με βάση τους παραπάνω τομείς, ο πρόσφατος «δείκτης ισότητας» υπολογίζεται σε 67,4 στην ΕΕ, με το 1 να αντιπροσωπεύει την απόλυτη ανισότητα και το 100 την πλήρη ισότητα. Χαμηλότερη ακόμα είναι η βαθμολογία της Ελλάδας, που υπολογίζεται σε 51,2 και την κατατάσσει στην τελευταία θέση των χωρών που αξιολογούνται.

Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι στα κράτη - μέλη της ΕΕ 9.000.000 γυναίκες δουλεύουν με μερική απασχόληση, έναντι 600.000 ανδρών. Το 70% των χαμηλά αμειβόμενων εργαζομένων στην ΕΕ είναι γυναίκες.

Το 21% των γυναικών και μόλις το 11% των ανδρών ηλικίας 50 - 64 ετών επωμίζονται με το βάρος της φροντίδας των εξαρτώμενων μελών της οικογένειας. Στην ΕΕ το 14% των νοικοκυριών δεν μπορούν να καλύψει τις ανάγκες τους σε δομές φροντίδας παιδιών, ενώ μόνο το 34% των παιδιών κάτω των 3 ετών έχει πρόσβαση σε τέτοιες επίσημες δομές.

Παρά το γεγονός ότι τα στοιχεία που συγκεντρώνει, αναλύει και συγκρίνει το EIGE περιγράφουν πλευρές της ανισότητας και αντανακλούν υπαρκτά προβλήματα, όπως η ανεργία, οι χαμηλότερες αμοιβές και το βάρος της φροντίδας της οικογένειας, που ροκανίζει τον ελεύθερο χρόνο των γυναικών, το πρίσμα μέσα από το οποίο βλέπει την ισότητα δεν συνεπάγεται τίποτε θετικό για τις εργαζόμενες, τις άνεργες, τις αυτοαπασχολούμενες, τις συνταξιούχους.

Μερική απασχόληση και «ευελιξία» στις εργασιακές σχέσεις, «συγκερασμός» των επαγγελματικών και οικογενειακών υποχρεώσεων, «οικονομικά προσιτές» υπηρεσίες «παιδικής μέριμνας», ποσοστώσεις για τη συμμετοχή στα Διοικητικά Συμβούλια των επιχειρήσεων είναι μερικές από τις πολιτικές μέσα από τις οποίες η «ισότητα» τίθεται στο επίκεντρο της προσοχής της ΕΕ.

Πρόκειται για τον ταξικό χαρακτήρα της πολιτικής ΕΕ και αστικών κυβερνήσεων, που στο όνομα της «ισότητας των φύλων» οδηγεί στη συμπίεση των δικαιωμάτων ανδρών και γυναικών της εργατικής - λαϊκής πλειοψηφίας. Ετσι, οι παραπάνω «δείκτες» της ισότητας μπορεί κάλλιστα να εμφανίζονται βελτιωμένοι ως αποτέλεσμα της εξίσωσης των εργασιακών, ασφαλιστικών, κοινωνικών δικαιωμάτων και των δύο φύλων προς τα κάτω.

Η ανισότητα μεταξύ των φύλων «εμποδίζει την πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων του εργατικού δυναμικού της Ευρώπης», τόνισε στη δήλωσή της η αρμόδια επίτροπος για τη Δικαιοσύνη και την Ισότητα των Φύλων.

Με αφορμή τη δημοσίευση του δείκτη και το θέμα στο οποίο επικεντρώνει την προσοχή του, υπενθύμισε την Οδηγία για την «εναρμόνιση επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής». Εκτίμησε μάλιστα πως η εφαρμογή της «θα αλλάξει τα δεδομένα για τις γυναίκες και τους άνδρες σε ολόκληρη την Ευρώπη», «θα στηρίξει την πιο ισότιμη κατανομή των ευθυνών παροχής φροντίδας» και «θα επιτρέψει στις γυναίκες να παραμείνουν στην αγορά εργασίας και να αναλάβουν δύσκολους και απαιτητικούς ρόλους ή θέσεις ευθύνης».

Πρόκειται για την Οδηγία που περιλαμβάνει ένα σύνολο μέτρων με σκοπό να μοιραστεί ανάμεσα στα δύο φύλα το χρονικό διάστημα απουσίας από την εργασία λόγω οικογενειακών ευθυνών, αλλά και η επέκταση στο ανδρικό εργατικό δυναμικό των «ευέλικτων» εργασιακών σχέσεων. Πρόκειται για σχέσεις εργασίας που εξαφανίζουν τα διαλείμματα μεταξύ εργάσιμου και μη εργάσιμου χρόνου, κάθε κανονικότητα στα ωράρια εργασίας.

Η ΕΕ και οι κυβερνήσεις των κρατών - μελών έχουν στόχο την αύξηση του εργατικού δυναμικού μέσα από την ανεκμετάλλευτη «δεξαμενή» του γυναικείου πληθυσμού, θεωρώντας την προώθηση του στόχου αυτού κρίσιμη προϋπόθεση για τη βελτίωση της κερδοφορίας των ευρωπαϊκών μονοπωλίων.

Αποτυπώνεται δηλαδή το αντικειμενικό γεγονός ότι η μισθωτή εργατική δύναμη είναι πηγή της υπεραξίας, του κέρδους, πολύ περισσότερο όταν οι ανισοτιμίες και διακρίσεις σε βάρος των γυναικών οδηγούν σε μεγαλύτερο βαθμό εκμετάλλευσης και γίνονται έτσι πηγή απομύζησης πρόσθετου κέρδους και μέσο γενικότερης μείωσης μισθών αλλά και πολιτικής χειραγώγησης.

Σε αυτή τη βάση, οι ευρωενωσιακοί θεσμοί επεξεργάζονται και προωθούν ένα σύνολο καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων και μέτρων, ενώ η «συμφιλίωση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής» αποτελεί το όχημα για την υλοποίηση των συγκεκριμένων κατευθύνσεων.

Στα χνάρια αυτά, ο «δείκτης ισότητας» ενδιαφέρεται να εστιάσει στο «κατά πόσον οι γυναίκες και οι άνδρες έχουν τις ίδιες ευκαιρίες σε ευέλικτες μορφές εργασίας» αλλά και στο πρόβλημα της μειωμένης συμμετοχής των γυναικών - ιδιαίτερα των μητέρων μικρών παιδιών - στη «διά βίου μάθηση» και κατάρτιση.

«Οι μη τυπικές και νέες μορφές εργασίας αποτελούν μια ταχέως αναπτυσσόμενη τάση στην αγορά εργασίας», σημειώνει το EIGE, βάζοντας ένα ακόμα λιθαράκι στην προσπάθεια να εμφανιστούν οι «ευέλικτες» εργασιακές σχέσεις σαν ένα «κλειδί» που μπορεί να ανοίξει μια «πόρτα» στην απασχόληση για τις γυναίκες, σαν ένας πρόσφορος τρόπος για την επιστροφή στο εργατικό δυναμικό γυναικών που εγκατέλειψαν τη δουλειά, σε πολλές περιπτώσεις λόγω της ανάγκης να αναλάβουν τη φροντίδα των παιδιών και άλλων συγγενών. Δεν περιορίζεται σε αυτό αλλά διαφημίζει τα «πλεονεκτήματα» της «ευελιξίας» και για τα δύο φύλα, κάνοντας λόγο για «ευκαιρίες» που μπορούν να συμβάλουν στην καλύτερη «ισορροπία» ανάμεσα στη δουλειά και την οικογενειακή ζωή.

Γνωστές «συνταγές», με εξίσου γνωστά αποτελέσματα για τις εργαζόμενες που δουλεύουν κάτω από το καθεστώς της «ευέλικτης απασχόλησης» και υφίστανται τις «παρενέργειες» των χαμηλότερων μισθών, τη διαρκή ανασφάλεια και ομηρία, τη δυσκολία να φτάσουν μέχρι τη συνταξιοδότηση, τον αποκλεισμό από μια σειρά δικαιώματα, άδειες και επιδόματα.