Σάββατο 2 Μάη 2020 - Κυριακή 3 Μάη 2020
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 38
ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Κομήτης υπό διάλυση

Θα ήταν αρκετά φωτεινός, με μια πρασινωπή χροιά, όταν θα έφτανε στην κοντινότερη απόσταση από τη Γη το τρίτο δεκαήμερο του Μάη, τόσο φωτεινός που, όπως εκτιμούσαν οι αστρονόμοι, θα ήταν ορατός διά γυμνού οφθαλμού. Το ουράνιο υπερθέαμα, όμως, ματαιώθηκε, όχι λόγω ...κορονοϊού, αλλά επειδή ο κομήτης ήδη από τα μέσα Απρίλη βρίσκεται υπό διάλυση, οδεύοντας πιθανόν προς την πλήρη εξαφάνισή του από τον ουρανό και από το ηλιακό σύστημα. Πρόκειται για τον κομήτη C/2019 Y4 (ATLAS), που ανακάλυψε στις 29 Δεκέμβρη 2019 το ρομποτικό τηλεσκόπιο ATLAS (από τα αρχικά στα Αγγλικά της ονομασίας Σύστημα Τελευταίας Ειδοποίησης Σύγκρουσης Αστεροειδούς με τη Γη). Το σύστημα ATLAS, που λειτουργεί η NASA, αποτελείται από δύο αυτόνομα τηλεσκόπια, τα οποία επιθεωρούν συνεχώς τον ουρανό για κομήτες και αστεροειδείς που πλησιάζουν τη Γη.

Ο κομήτης έγινε σχετικά απότομα λαμπρός γύρω στα μέσα Μάρτη και θεωρήθηκε ότι θα ήταν ένας από τους πιο εντυπωσιακούς που έχουμε δει τα τελευταία 20 χρόνια. Ομως, ο κομήτης ATLAS αντί να γίνεται πιο λαμπρός καθώς πλησίαζε στον Ηλιο, άρχισε ξαφνικά να γίνεται πιο αμυδρός. Οι αστρονόμοι υπέθεσαν ότι ο αποτελούμενος από πάγο πυρήνας του άρχισε να σπάει σε κομμάτια ή και να αποσυντίθεται. Συνήθως οι κομήτες, όταν θερμαίνονται πλησιάζοντας στον Ηλιο, αποκτούν μεγαλύτερη και πιο λαμπρή κόμη και ουρά, καθώς εξατμίζεται μέρος από τον πάγο νερού και αερίων του πυρήνα τους (που βρίσκεται στην κεφαλή του κομήτη), παρασύροντας και σκόνη που συνήθως συνυπάρχει με τον πάγο. Οι μεγαλύτερες και πυκνότερες σε αέρια και σκόνη κόμη και ουρά ανακλούν περισσότερο ηλιακό φως κι έτσι ο κομήτης εμφανίζεται πιο λαμπρός.

Την πρώτη επιβεβαίωση του θρυμματισμού του κομήτη έδωσε με τις παρατηρήσεις του ένας ερασιτέχνης αστρονόμος, που τον φωτογράφισε στις 11 Απρίλη να έχει σπάσει στα τρία. Τότε, οι επιστήμονες έστρεψαν το αειθαλές διαστημικό τηλεσκόπιο «Χαμπλ» προς τον υπό διάλυση κομήτη και κατέγραψαν φωτογραφίες σαν αυτές που δημοσιεύουμε, ενώ το ουράνιο σώμα βρισκόταν σε απόσταση 146 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη. Αποδεικνύεται για άλλη μια φορά ότι η διάσπαση των κομητών σε δύο ή περισσότερα μικρότερα κομμάτια δεν είναι καθόλου σπάνιο φαινόμενο. Κατά την πιθανότερη εκδοχή προκαλείται από την απότομη εκτόνωση αερίων, που διαλύουν τον σαθρό πυρήνα. Αυτήν τη φορά, όμως, οι επιστήμονες έχουν στη διάθεσή τους πολύ λεπτομερείς φωτογραφίες. Τις περισσότερες φορές, οι κομήτες διασπώνται σε πολύ μακρινή απόσταση από τη Γη, με αποτέλεσμα οι φωτογραφίες να μη βοηθάνε πολύ. Διασπάσεις κομητών τόσο κοντά στη Γη συμβαίνουν μόνο μια ή δυο φορές κάθε δεκαετία. Οι φωτογραφίες αντικειμένων σε αυτήν την απόσταση, που μπορεί να τραβήξει το «Χαμπλ», επιτρέπουν να διακρίνει κανείς αντικείμενα σε μέγεθος σπιτιού. Πριν διασπαστεί ο πυρήνας του C/2019 Y4 (ATLAS) εκτιμάται ότι είχε μέγεθος όσο δύο γήπεδα ποδοσφαίρου.

Στη φωτογραφία της 20ής Απρίλη μπορεί κανείς να διακρίνει 30 κομμάτια, ενώ σε εκείνη της 23ης Απρίλη 25 κομμάτια. Η εμφάνισή τους μεταβάλλεται σημαντικά σε αυτό το χρονικό διάστημα, τόσο πολύ που είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς αν η διαφορά του αριθμού των κομματιών οφείλεται στο ότι εκπέμπουν λάμψεις ανακλώντας το ηλιακό φως, μοιάζοντας με φωτάκια που αναβοσβήνουν σε χριστουγεννιάτικο δέντρο, ή αν λιγότερα και ενδεχομένως διαφορετικά κομμάτια εμφανίζονται στη δεύτερη φωτογραφία.

Αν απομείνει τίποτα από τον C/2019 Y4 (ATLAS), τότε θα φτάσει πιο κοντά στη Γη στις 23 Μάη, απέχοντας περίπου 116 εκατομμύρια χιλιόμετρα και οκτώ μέρες αργότερα θα περάσει από το περιήλιο της τροχιάς του (το σημείο που είναι κοντινότερα στον Ηλιο), απέχοντας από το άστρο του πλανητικού μας συστήματος μόλις 40 εκατομμύρια χιλιόμετρα.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγές: www.nasa.gov, www.esa.int, www.nature.com


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ