Ενα ενδιαφέρον γράφημα, που όπως πληροφορεί και το υπόμνημα που το συνοδεύει, παρουσιάζει την πορεία του σκακιού ανά τον κόσμο, με τις αντίστοιχες χρονολογίες και τα ονόματα που λάμβανε από περιοχή σε περιοχή

Ετσι, σε προηγούμενα δημοσιεύματα της στήλης, βρήκαμε την εμφάνιση του σκακιού στην Ευρώπη μέσα από τη Λογοτεχνία, την Τέχνη και τα αρχαιολογικά ευρήματα στο πέρασμα από την πρώτη χιλιετία στη δεύτερη.

Οταν το παιχνίδι πρωτοπαίχτηκε από τους λαούς της χριστιανικής Δυτικής Ευρώπης, είχε τους ίδιους κανόνες, όπως στον Αραβικό κόσμο. Μάλιστα, για μια περίοδο περίπου έως τα τέλη του 1200 μ.Χ. δεν υπήρχαν σοβαρές διαφορές στους κανόνες ή στις κινήσεις των κομματιών από την Ινδία έως τον Ατλαντικό και από τη Σαχάρα έως την Ισλανδία.

Εκείνη την περίοδο, το σκάκι παίζεται μέσα στην αυλές των παλατιών και είναι ασχολία κυρίως για βασιλιάδες και αυλικούς. Η εξάπλωσή του όμως στα λαϊκά στρώματα της Γηραιάς Ηπείρου συνάντησε εμπόδια και δυσκολίες (όπως και μερικούς αιώνες πριν, όταν περνούσε στην Αραβία), κυρίως από την εκκλησία, Καθολική και Ορθόδοξη, που με απανωτά διατάγματα προσπάθησε να απαγορεύσει την ανάπτυξη του σκακιού στην Ευρώπη.

Στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία το σκάκι υπήρξε αρκετά διαδεδομένο με την ονομασία ζατρίκιον. Διασώζονται μάλιστα και πολλές λογοτεχνικές αναφορές που εμφανίζουν διάφορους αυτοκράτορες να παίζουν σκάκι. Μια από αυτές βρίσκουμε σε γράμμα που στέλνει ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Νικηφόρος Α' (802-811 μ.Χ.).

Επίσης, από αναφορές της πριγκίπισσας Αννας Κομνηνού (υπήρξε η βιογράφος του πατέρα της) γνωρίζουμε πως ο βασιλιάς Αλέξιος Α' Κομνηνός έπαιζε σκάκι: «Είχε κάποιους γνωστούς φίλους με τους οποίους έπαιζε σκάκι, ένα παιχνίδι που ανακαλύφθηκε στην πολυτέλεια των Ασσυρίων», γράφει.

Το σκάκι όμως δεν γλίτωσε ούτε σ' αυτήν την περίοδο τις απαγορεύσεις, καθώς το 1110 ο Ιωάννης Ζωνάρας, πρώην καπετάνιος της βυζαντινής αυτοκρατορικής φρουράς, επί βασιλέως Αλέξιου Α' Κομνηνού, ως μοναχός πλέον στο Αγιο Ορος, εξέδωσε οδηγία που απαγόρευε το σκάκι ως είδος ακολασίας. Αυτή ήταν η πρώτη επίσημη καταγγελία του σκακιού εκ μέρους της Ανατολικής Εκκλησίας.

Ο Ζωνάρας, σχολιάζοντας τον Αποστολικό Κανόνα, εδάφιο 42, έγραψε: «Επειδή υπάρχουν μερικοί από τους Επίσκοπους και τους κληρικούς που απομακρύνονται από την αρετή και παίζουν σκάκι (ζάτρωνα) ή ζάρια ή ποτά, ο Κανόνας διατάζει ότι θα σταματήσουν να το κάνουν ή θα αποβληθούν. Και εάν δοθούν λαϊκοί στο παιχνίδι σκακιού και στην μεθυσία, θα αποκλειστούν». Αυτή είναι η κατεύθυνση που θα κρατήσει πλέον όλη η Ορθόδοξη Εκκλησία, από την Κωνσταντινούπολη έως τη Ρωσία.

Συνεχίζεται...