Στις συνομιλίες συμμετείχαν και οι υπουργοί Εξωτερικών και Αμυνας των δύο κρατών, στο πλαίσιο των τακτικών συναντήσεων και του συντονισμού του κοινού Συμβουλίου Αμυνας κι Ασφάλειας του «γαλλογερμανικού άξονα», που ενεργοποιήθηκε ξανά το 2017.

Η διαμόρφωση των διατλαντικών σχέσεων μετά και την ανάληψη της εξουσίας στις ΗΠΑ από τον Τζο Μπάιντεν και άλλα διεθνή ζητήματα ήταν επίσης στην ατζέντα. Πάντως, η αλλαγή στη διακυβέρνηση των ΗΠΑ δεν αναμένεται να επηρεάσει τη μεγαλύτερη αυτονομία που επιδιώκει η ΕΕ σε επίπεδο αμυντικής βιομηχανίας, ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων και εξωτερικής πολιτικής, καθώς αποτελεί μια στρατηγική επιλογή, προκειμένου η ΕΕ να γίνει «παγκόσμιος παίκτης», απέναντι και στον ανταγωνισμό της με τις ΗΠΑ, την Κίνα, τη Ρωσία κ.ά.

Με την επισήμανση ότι τα ζητήματα ασφαλείας είναι «θεμελιώδους σημασίας και σε περίοδο πανδημίας», Μέρκελ και Μακρόν συζήτησαν για τρία βασικά ζητήματα πολιτικής ασφάλειας: Τη συνεργασία στην αμυντική βιομηχανία της ΕΕ, την «ασφάλεια» στην υποσαχάρια περιοχή του Σαχέλ και την ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας και άμυνας. Οι συνομιλίες των δύο ηγετών για την ευρωπαϊκή άμυνα πραγματοποιήθηκαν ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Φλεβάρη, καθώς η γερμανική προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μόλις ολοκληρώθηκε και η Γαλλία θα αναλάβει την προεδρία κατά το πρώτο εξάμηνο του 2022.

Η Μέρκελ τόνισε ότι η Ευρώπη χρειάζεται μια ευρωπαϊκή πολιτική ασφάλειας και άμυνας, ώστε η ήπειρος να παραμείνει κυρίαρχη. Το επίκεντρο παραμένει, είπε, η «Στρατηγική Πυξίδα», μια πρωτοβουλία της Γερμανίας που εντείνει την ευρωπαϊκή ικανότητα δράσης, και υπογράμμισε πως τα μέτρα θα ληφθούν στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Η ασφάλεια του ΝΑΤΟ και της ΕΕ «δεν αντιτίθενται μεταξύ τους», τόνισε η Μέρκελ. Ο Μακρόν εξέφρασε τη θέση του για «αυξημένη ευρωπαϊκή αυτονομία» σε άμυνα και ασφάλεια, με έμφαση στην ενίσχυση των στρατιωτικών ικανοτήτων της ΕΕ.

Παρά τις κατά καιρούς διαβεβαιώσεις πως η ενίσχυση του ευρωπαϊκού σκέλους του ΝΑΤΟ όχι μόνο δεν αντιτίθεται στη βορειοατλαντική συμμαχία, αλλά και την ενισχύει, οι αντιθέσεις των ιμπεριαλιστικών κρατών εντός του ΝΑΤΟ και εντός της ΕΕ, οι διαφορετικές προτεραιότητες και τα αντικρουόμενα γεωπολιτικά συμφέροντα είναι μια πραγματικότητα.

Επίσης, η ανάληψη της εξουσίας από τον Μπάιντεν «χαιρετίστηκε» από τις κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Γερμανίας, από την ίδια την ΕΕ, ωστόσο οι διατλαντικές διαφορές παραμένουν, ενώ υπάρχουν διαφωνίες και αντιθέσεις και μεταξύ των κρατών - μελών της ΕΕ για τη φύση και τις προοπτικές της σχέσης ΗΠΑ - Ευρώπης.

Είναι ενδεικτική η ένταση που δημιουργήθηκε στα τέλη Νοέμβρη, σχετικά με τον βαθμό αυτονόμησης της ευρωπαϊκής άμυνας απέναντι στις ΗΠΑ, ανάμεσα στον Πρόεδρο της Γαλλίας και την Γερμανίδα υπουργό Αμυνας, πρόσωπο του περιβάλλοντος της καγκελαρίου.

Ο Εμ. Μακρόν εξέφρασε τότε τη βαθιά του διαφωνία με το άρθρο της Ανεγκρέτ Κραμπ - Καρενμπάουερ, η οποία θεωρεί ότι «πρέπει να τελειώνουμε με την ψευδαίσθηση της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας» και ότι «οι Ευρωπαίοι δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τον κεφαλαιώδη ρόλο που έχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες ως εγγυήτρια δύναμη της ασφάλειάς τους».

Αποστάσεις είχε κρατήσει η γερμανική κυβέρνηση και από τη γνωστή δήλωση του Μακρόν το 2019 για τον «εγκεφαλικό θάνατο» του ΝΑΤΟ, την αδυναμία των ΗΠΑ να ηγηθούν, την έλλειψη πολιτικής συνοχής στο ΝΑΤΟ ως προς τις «προτεραιότητες» που θέτει, παρότι ο ίδιος προβληματισμός υπάρχει και μέσα στη Γερμανία.

Η Μέρκελ και ο Μακρόν συζήτησαν επίσης την προώθηση αρκετών κοινών αμυντικών έργων, που μέχρι στιγμής προχωρούν πολύ αργά και εξαιτίας ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών εντός της ΕΕ.

Πιο συγκεκριμένα, αναφέρθηκαν στην ανάπτυξη του Eurodrone - ενός μη επανδρωμένου αεροσκάφους μεγάλων αποστάσεων, που αναπτύσσεται με «εταίρους» της αμυντικής βιομηχανίας από την Ισπανία και την Ιταλία.

Γερμανία και Γαλλία, μαζί με την Ισπανία, αναπτύσσουν επίσης ένα νέο μαχητικό τζετ, γνωστό ως «Future Air Combat System» (FCAS ή SCAF - Μελλοντικό Εναέριο Σύστημα Μάχης). Το μαχητικό σχεδιάζεται στη Γαλλία, ενώ ο Εμ. Μακρόν τόνισε πως «το FCAS δεν θα ολοκληρωθεί τις επόμενες βδομάδες. Είναι ένα περίπλοκο ζήτημα». Για την Αγκ. Μέρκελ, παρότι το έργο είναι υπό γαλλική ηγεσία, πρέπει να αναδεικνύει και τις δύο χώρες «σε ίση βάση». Οπως είπε, θα γίνουν περαιτέρω συναντήσεις που θα εξετάσουν σε ποιες εταιρείες θα ανατεθούν συμβάσεις.

Γερμανικές και γαλλικές εταιρείες εργάζονται για την ανάπτυξη του άρματος μάχης «European Main Battle Tank» (MGCS), έργο που διευθύνεται από τη Γερμανία. Οι δύο ηγέτες δήλωσαν επίσης ότι συζήτησαν τον εκσυγχρονισμό του γαλλο-γερμανικού μαχητικού ελικοπτέρου «Tiger».

Σύμφωνα με ερευνητές του Γερμανικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (SWP), οι φάκελοι συνεργασίας στον τομέα των εξοπλισμών, όπως το SCAF και το άρμα μάχης MGCS, «δεν υπάρχουν πολλές ελπίδες ότι θα βρεθεί τρόπος για να προχωρήσουν». «Το FCAS είναι μία μικρογραφία των προβλημάτων του γαλλογερμανικού διδύμου», σύμφωνα με το Γερμανικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων, δείχνοντας προς τη δυσαναλογία ανάμεσα στην ισχυρή γαλλική αμυντική βιομηχανία και την αντίστοιχη γερμανική.

Την ίδια άποψη εκφράζει και η γερμανική οικονομική εφημερίδα «Handelsblatt», σημειώνοντας πως «το σημαντικότερο ευρωπαϊκό εξοπλιστικό πρόγραμμα βρίσκεται σε κρίση». Το πρόγραμμα SCAF ανακοινώθηκε το 2017 και περιλαμβάνει πολλές φάσεις. Οι εταίροι διαπραγματεύονται αυτήν τη στιγμή την κατασκευή ενός συστήματος απεικόνισης πτήσης μέχρι το 2026, με τις δαπάνες να υπολογίζονται στα 6 δισ. ευρώ. Ομως, η πρόοδος του προγράμματος είναι δύσκολη και η συνεργασία ανάμεσα στις δύο χώρες και τους βιομηχανικούς τους τομείς πολύπλοκη.

Για την περιοχή Σαχέλ, στην Αφρική, οι δύο ηγέτες τόνισαν πως έχει μεγάλη στρατηγική σημασία για την Ευρώπη, ενώ «η κατάσταση ασφάλειας εκεί παραμένει ανησυχητική». Γαλλία και Γερμανία συμμετέχουν σε μεγάλο βαθμό στρατιωτικά στην περιοχή. Η Μέρκελ εξέφρασε «ευγνωμοσύνη» στις γαλλικές ειδικές δυνάμεις που αναπτύσσονται στην περιοχή, ενώ η Γερμανία θα συνεχίσει να εκπαιδεύει στρατιώτες στο Μάλι και τον Νίγηρα, είπε.

Οι Μέρκελ και Μακρόν αναφέρθηκαν ακόμη στη σημασία που έχει, η ΕΕ να διατηρήσει τη στρατηγική της αυτονομία στην εξωτερική πολιτική - ανεξάρτητα από τις ΗΠΑ που στο παρελθόν υπήρχε λίγο - πολύ ένας συντονισμός - και να έχει τη δική της πολιτική απέναντι στην Κίνα, στη Ρωσία και άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα.

Αυτό εκφράστηκε με την Επενδυτική Συμφωνία ΕΕ - Κίνας, σε μια περίοδο που η κυβέρνηση των ΗΠΑ ζητά επιτακτικά μια κοινή, σκληρή πολιτική ΕΕ - ΗΠΑ που θα ασκήσει μεγαλύτερη πίεση στην Κίνα.

Η πολιτική της ΕΕ έναντι της Κίνας θα πρέπει να «λαμβάνει υπόψη σημεία συντονισμού και συμφωνίας με τις ΗΠΑ», ωστόσο «υπάρχουν πολλοί λόγοι, όπως η καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος και άλλα θέματα, που μας ωθούν να συνεργαστούμε με την Κίνα, ιδίως για την ενίσχυση της πολυμέρειας», είπε η Γερμανίδα καγκελάριος και «νομίζω ότι η αποσύνδεση, ειδικά στην ψηφιακή εποχή, δεν είναι καλή ιδέα».

Κυριαρχία σημαίνει «η δύναμη να αποφασίζουμε μόνοι μας και να μην είμαστε σε μια στρατηγική ευθυγράμμισης με κανέναν», είπε ο Μακρόν, εννοώντας τις ΗΠΑ και τις πολιτικές της απέναντι στην Κίνα.

Απέναντι στη Ρωσία η Γερμανία είναι έτοιμη να συνεχίσει τις κυρώσεις εναντίον της, είπε η Αγκ. Μέρκελ, όμως ταυτόχρονα είναι «διπλωματικό καθήκον» να διατηρήσει ανοιχτούς τους διαύλους επικοινωνίας με τον μεγαλύτερο γείτονα της Ευρώπης: «Είναι απαραίτητο να μιλάμε με τη Ρωσία».

Παρά τις πιέσεις των ΗΠΑ και ορισμένων ευρωπαϊκών κρατών να σταματήσει η κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου «Nord Stream 2» η Μέρκελ ξεκαθάρισε για ακόμη μια φορά ότι η Γερμανία «προς το παρόν» εμμένει στη θέση της να ολοκληρωθεί η κατασκευή του και πως ο αγωγός δεν επηρεάζεται από ενδεχόμενες ευρωπαϊκές κυρώσεις.