Η προσπάθεια για την ελληνοτουρκική προσέγγιση, που «εργολαβικά» εμφανίζεται να έχει αναλάβει ο υπουργός Εξωτερικών Γ. Παπανδρέου, θυμίζει κάτι από το στενάχωρο δωμάτιο του χωριάτη, τον οποίο ο Ναστραντίν Χότζας (οι ανατολίτικες ιστορίες είναι επίκαιρες σήμερα) τον συμβούλευε να προσθέτει κάθε μέρα και από ένα ζωντανό, έτσι ώστε όταν αυτός αγανάκτησε και του είπε να πετάξει έξω τον γάιδαρο, δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι το δωμάτιο μεγάλωσε.

Το τελευταίο εξάμηνο παρακολουθούμε την εξέλιξη μιας συστηματικής προσπάθειας που έχει στόχο να δημιουργήσει μια ψευδή αίσθηση γύρω από τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Με τον τρόπο που εξελίσσεται αυτή η προσπάθεια, βάσιμα μπορεί να υποθέσει κανείς ότι βασίζεται σε μελέτες και σχεδιασμούς τους οποίους δε θα μπορούσαν να αναλάβουν από μόνες τους οι δύο χώρες. Η κινητοποίηση που έχει γίνει και το χρήμα που έχει διατεθεί αποδεικνύουν ότι Αθήνα και Αγκυρα βαδίζουν σε μια σιδηροτροχιά, η οποία έχει κατασκευαστεί σε προηγμένης τεχνολογίας εργαστήρια και έχει τοποθετηθεί με σαφή κατεύθυνση την εξυπηρέτηση των αναγκών της Νοτιοανατολικής Πτέρυγας του ΝΑΤΟ, μέσα από τη «διευθέτηση» των Ελληνοτουρκικών και του Κυπριακού. Ρόλο ατμομηχανών σε αυτό τον ελληνοτουρκικό σιδηρόδρομο έχουν αναλάβει οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών.

Κανείς δεν έχει σοβαρά επιχειρήματα σε βάρος της προσέγγισης Ελλάδας και Τουρκίας, έτσι ώστε οι λαοί των δύο χωρών να απολαύσουν τα αγαθά της σταθερότητας και της συνεργασίας. Στην προκειμένη, όμως, περίπτωση, υπάρχουν σοβαρά ερωτηματικά και ανησυχίες για τον τρόπο που μεθοδεύεται αυτή η συγκεκριμένη προσπάθεια «προσέγγισης».

Το πρώτο και μεγάλο ερώτημα που προκύπτει είναι αν και με ποιο τρόπο μπορούν να προσεγγίσουν Ελλάδα και Τουρκία, όσο με την πολιτική της η Αγκυρα αμφισβητεί ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα. Με πιο απλά λόγια, πώς είναι δυνατό να προβάλλεται από την ελληνική κυβέρνηση η δημιουργία ενός θετικού κλίματος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, όσο η Αγκυρα εξακολουθεί, εκτός των άλλων, να έχει την άποψη πως στο Αιγαίο δεν υπάρχουν σαφή σύνορα, ενώ «το καθεστώς πολλών νησιών, βράχων και νησίδων του Αιγαίου είναι αδιευκρίνιστο από τις ισχύουσες συνθήκες». Οσο η τουρκική πολιτική δε μεταβάλλει αυτή τη θέση, πώς μπορεί να εμπεδωθεί ένα «κλίμα συνεργασίας» ανάμεσα στις δύο χώρες; Πόσο μπορούν να αλλάξουν αυτή την πραγματικότητα οι συμφωνίες για τα θέματα «χαμηλής πολιτικής»; Είναι δυνατό να υλοποιηθεί, για παράδειγμα, η συμφωνία για την τουριστική συνεργασία, όσο η Αγκυρα επιμένει να διεκδικεί ελληνικό έδαφος; Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί ότι η Αγκυρα, με το που υπογράφηκαν οι συμφωνίες για θέματα «χαμηλής πολιτικής», έσπευσε να υποδείξει το πλαίσιο και τη διαδικασία για τη συνέχιση του διαλόγου για τα σοβαρά, προτείνοντας διμερή διάλογο για εγκατάσταση ΜΟΕ στο Αιγαίο.

Η ελληνική κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι «πιστεύει» πως είναι δυνατό να αλλάξει το «κλίμα» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, έστω κι αν η Αγκυρα παραμένει αμετακίνητη στις επεκτατικές θέσεις της. Για να τεκμηριώσει την πίστη της, η ελληνική κυβέρνηση χρησιμοποιεί το «τρικ» του Χότζα με το μικρό δωμάτιο: «Αφαιρεί» από το πλέγμα των ελληνοτουρκικών σχέσεων τις μονομερείς διεκδικήσεις της Αγκυρας, έτσι ώστε να προβληθούν οι συμφωνίες για τα θέματα «χαμηλής πολιτικής» και οι δυνατότητες των δύο χωρών να συνομιλήσουν και να συμφωνήσουν. Ομως το γεγονός ότι η Αθήνα επιτρέπει να βγουν από το δωμάτιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων τα σοβαρά θέματα, δε σημαίνει ότι αυτά παύουν να υπάρχουν. Με την τακτική που ακολουθεί η ελληνική κυβέρνηση απλώς καλλιεργεί το έδαφος στην κοινή γνώμη να γίνει αποδεκτή μια διμερής ελληνοτουρκική συζήτηση και για τα μείζονος σημασίας θέματα. Για τα θέματα που προκύπτουν από τις τουρκικές διεκδικήσεις σε βάρος της χώρας.

Αν προσπαθήσει να δει κανείς το «δωμάτιο» όπου εξελίσσονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, χωρίς το «κόλπο» του Χότζα, αυτό που αντιλαμβάνεται από την πρώτη στιγμή είναι η προσπάθεια που καταβάλλει η ελληνική κυβέρνηση να ολοκληρώσει τη στροφή της πολιτικής της χώρας απέναντι στην Τουρκία. Πίσω από τις συμφωνίες για τον τουρισμό, το... ψάρεμα και τη... γεωργία βρίσκεται έτοιμο και το τραπέζι στο οποίο οδηγείται η ελληνική διπλωματία για να διαπραγματευτεί τα «μεγάλα» ελληνοτουρκικά θέματα. Σε αυτό το τραπέζι σκοπεύει να παρακαθήσει η ελληνική κυβέρνηση και προσπαθεί να εξασφαλίσει τη συναίνεση της κοινής γνώμης.