Οι λογαριασμοί «401 (k)» αποτελούν κύριο στοιχείο της αμερικανικής «κοινωνικής ασφάλισης», δίπλα στο «Social Security Administration», χονδρικά το ΙΚΑ των ΗΠΑ.

Θεσμοθετήθηκαν στις ΗΠΑ το 1978 και παρέχουν - υποτίθεται - φορολογικά κίνητρα για την ιδιωτική αποταμίευση, για σύνταξη του εργαζομένου σε «συνεργασία» με τον εργοδότη. Οι εργαζόμενοι αποφασίζουν τι ποσά από το μισθό τους θα καταθέτουν κάθε μήνα. Τα χρήματα συγκεντρώνονται και επενδύονται σε αμοιβαία κεφάλαια, μετοχές της ίδιας της επιχείρησης του εργοδότη κ.ά. Υποτίθεται ότι οι εργαζόμενοι δίνουν κάποιες οδηγίες για το πού να επενδυθούν τα χρήματά τους, όμως ουσιαστικά αυτό το ζεστό χρήμα το διαχειρίζεται ο προσληφθείς από τον εργοδότη επενδυτικός σύμβουλος. Δε χρειάζεται να πούμε περισσότερα.

Τα χρήματα που συγκεντρώνονται στους «401 (k)» επενδύονται «ελεύθερα». Το νομικό πλαίσιο θέτει απλά τις προϋποθέσεις, ώστε οι εργοδότες να έχουν ουσιαστικά τα χέρια τους λυμένα.

Πριν από τη συνταξιοδότηση, ο εργαζόμενος μπορεί να πάρει πίσω το χρήμα από τους λογαριασμούς «401 (k)», μόνο σε ειδικές συνθήκες (πχ θάνατος, ολική αναπηρία) και με επιβολή φόρου εισοδήματος στο ποσό που αποσύρει.

Η διοίκηση της ENRON επένδυσε σημαντικά ποσά του λογαριασμού «401 (k)» των εργαζομένων της, στις ίδιες τις μετοχές της. Οταν πτώχευσε και οι μετοχές έγιναν παλιόχαρτα, οι εργαζόμενοι έχασαν τις αποταμιεύσεις τους.

Η PWW σημειώνει τις καταγγελίες ότι 29 ανώτατα στελέχη της εταιρίας - ανάμεσά τους και ο τότε διευθύνων σύμβουλος Λέι - γνώριζαν για την επερχόμενη κατάρρευση. Πούλησαν τις μετοχές τους, ενώ ήταν ακόμα στα «ψηλά», κερδίζοντας 1,1 δισ. δολάρια. Ο διευθύνων σύμβουλος Λέι κέρδισε 101,3 εκατ. δολάρια.

Ο εργάτης Κέισγουετερ από την άλλη καταγγέλλει: «Μας έστειλαν e-mail ότι μπορούμε να πουλήσουμε τις μετοχές της ENRON (σ.σ. αποδεσμευόμενοι από τη σύμβαση που είχαν υπογράψει στο πλαίσιο του συγκεκριμένου λογαριασμού «401 (k)»), όταν η μετοxή είχε κατρακυλήσει στα 76 σεντς...»!