Μέσα στη βδομάδα που πέρασε, το Μνημείο - Μουσείο των ΕΑΜ - ΕΛΑΣ - ΔΣΕ στο Νεστόριο της Καστοριάς έπαψε πλέον να είναι «εργοτάξιο». Μετά από έναν χρόνο και δύο μήνες απαιτητικής δουλειάς, είναι πλέον έτοιμο να προστεθεί στο δίκτυο ιστορικών χώρων και μνημείων της ΚΕ του ΚΚΕ που απλώνονται σε όλη τη χώρα, για να αποδώσουν την ελάχιστη οφειλόμενη τιμή στους χιλιάδες αλύγιστους της ταξικής πάλης και να συμβάλουν στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης.

Η εκδήλωση των εγκαινίων που οργανώνει η ΚΟ Δυτικής Μακεδονίας του ΚΚΕ θα γίνει την Κυριακή 31 Οκτώβρη, στις 11.30 π.μ., με ομιλητή τον ΓΓ της ΚΕ του Κόμματος, Δημήτρη Κουτσούμπα.

Το μεγάλο αυτό εγχείρημα, αντάξιο της προσφοράς του λαού της περιοχής στους αγώνες της περιόδου 1940 - 1949, έγινε πραγματικότητα χάρη στη δωρεά του οικοδομήματος από τον σύντροφο Χάρη Τουτούνη, στη μνήμη των αγωνιστών γονιών του, Μάρκου και Ελένης Τουτούνη. Η εθελοντική δουλειά δεκάδων μελών και φίλων του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, η συμβολή των κατοίκων της περιοχής με εργασία και οικονομική στήριξη, καθώς και η υποστήριξη του δήμου Νεστορίου σε ό,τι χρειάστηκε, ήταν τα «υλικά» που το μετέτρεψαν σε ένα καλαίσθητο Μουσείο.

Τα υλικά που θα αντικρίσει ο επισκέπτης του Μουσείου, απαιτούν να αφιερώσει χρόνο. Δεν είναι απλά κειμήλια μιας άλλης εποχής αλλά ζωντανό κομμάτι της Ιστορίας της ταξικής πάλης στη χώρα, πηγή έμπνευσης και διδαγμάτων. Ενα τέτοιο παράδειγμα είναι οι τρεις χειρόγραφες σελίδες από το ημερολόγιο της μαχήτριας του ΔΣΕ Καλλιόπης Χαριζοπούλου, που περιγράφει την τελευταία μάχη στο Παπούλι, στις 26 Αυγούστου του 1949.

Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια ενός από τους γέροντες του χωριού, που επισκεπτόταν το Μουσείο την περίοδο των εργασιών και έριχνε κλεφτές ματιές στα υλικά. Κάποια στιγμή πλησίασε έναν σύντροφο από τα συνεργεία και του είπε με απαιτητικότητα: «Ολα αυτά πρέπει να βγουν και σε βιβλίο για να μπορούμε να τα διαβάζουμε με την ησυχία μας, δεν προλαβαίνει κανείς να τα διαβάσει σωστά μόνο την ώρα της επίσκεψης».

Δύο άλλες θεματικές των εκθεμάτων προκαλούν ιδιαίτερη συγκίνηση: Σε δύο στήλες στις κολόνες υπάρχουν οι μορφές και τα σύντομα βιογραφικά των αγωνιστών που έπεσαν στη μάχη και χαρακτηρίστηκαν «τιμημένοι νεκροί». Παραδίπλα, έχουν τοποθετηθεί άλλες δύο στήλες με φωτογραφίες παιδιών που σώθηκαν στις Λαϊκές Δημοκρατίες.

Σειρά από τα εκθέματα του Μουσείου προβάλλουν ειδικότερα τον αγώνα στην ευρύτερη περιοχή της Καστοριάς και τη μεγάλη προσφορά των κατοίκων του Νεστορίου: Εκατοντάδες - πάνω από 600 - στον μόνιμο και τον εφεδρικό ΕΛΑΣ. Ολοι τους σχεδόν οργανωμένοι στο ΕΑΜ και την ΕΠΟΝ, όπως και την Εθνική Αλληλεγγύη. Και βέβαια, πάρα πολλοί από αυτούς μέλη του ΚΚΕ, εμπνευστή και καθοδηγητή αυτού του αγώνα.

Η τεράστια αυτή προσφορά αποτυπώνεται και σε μια από τις επιφάνειες της έκθεσης, όπου καταγράφονται συγκλονιστικά στοιχεία και στιγμιότυπα από την Ιστορία του τόπου και των ανθρώπων του. Διαβάζουμε:

«28 Απρίλη 1943: Οι Ιταλοί καίνε το Νεστόριο.

4 Οκτώβρη 1943: Γερμανική δύναμη από 600 άνδρες με 5 πυροβόλα, με άρματα μάχης και κομιτατζήδες επιτέθηκαν ξανά στο Νεστόριο. Τα μικρά αντάρτικα τμήματα ύστερα από σκληρή μάχη αναγκάζονται να υποχωρήσουν στη Λάγγα.

Γερμανοί και κομιτατζήδες ολοκλήρωσαν το κάψιμο του Νεστορίου. Σκότωσαν τον τυφλό γερο - Κώστα Κύρου έξω από το σπίτι του κι ύστερα έριξαν το πτώμα του στις φωτιές του σπιτιού, όπου κάηκε ζωντανή και η γυναίκα του.

Σκότωσαν επίσης την Θωμαή Νούμπα, ηλικιωμένη γυναίκα του Κοσμά Καραμίνη, τη γριά του Σαρόπουλου (μπαρμπα - Γκάντζια). Εσφαξαν στην τοποθεσία "Πάντσκα" 4 παλικάρια και πήραν 2 ομήρους στην Καστοριά.

Σκοτώθηκαν στις "Καστανιές" οι Πέτρος Φυσσέας, Γιώργος Φιλινάδας και Θανάσης Πούνης πολεμώντας τους Γερμανούς.

40 εχθρικές επιθέσεις δέχτηκε το ηρωικό χωριό. 680 σπίτια έγιναν στάχτη. 18 μήνες (μέσα στους οποίους δύο χειμώνες) έζησαν οι νεστορίτικες οικογένειες σε καλύβες, στα δάση και τις σπηλιές.

Δεν λύγισαν!

Η προσφορά των κατοίκων του Νεστορίου στον απελευθερωτικό αγώνα είναι τεράστια».