Ο κρατικός προϋπολογισμός που ψηφίστηκε «τρέχει» τις προτεραιότητες του κεφαλαίου, συγχρονίζοντας την Εκπαίδευση με την 4η βιομηχανική εποχή, αφήνοντας την ίδια την εκπαιδευτική πραγματικότητα σε συνθήκες προ βιομηχανικής εποχής. Πραγματικά εκτυλίσσεται μία χασμώδης αντίφαση, σε όλο της το μεγαλείο, μεταξύ υλικών και επιστημονικών δυνατοτήτων, της προόδου και της ίδιας της πραγματικότητας και ταυτόχρονα μια εκκωφαντική σύγκρουση ανάμεσα στις ανάγκες του κεφαλαίου για προετοιμασία του εργατικού δυναμικού και τις πραγματικές μορφωτικές ανάγκες των μαθητών.

Πιο συγκεκριμένα, από τα ίδια τα νούμερα προκύπτουν τα εξής: Το κονδύλι από τον κρατικό προϋπολογισμό είναι μειωμένο κατά 4 εκατ., από 4.895 εκατ. σε 4.891 εκατ. Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων στο εθνικό σκέλος σημειώνει αύξηση 190 εκατ. από τα οποία τα 160 εκατ. αφορούν στο Ταμείο Ανάκαμψης, ενταγμένα στο γενικότερο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Τέλος, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων στο συγχρηματοδοτούμενο πλαίσιο παρουσιάζει αύξηση 50 εκατ. Το συνολικό ποσό του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων είναι 650 εκατ.

Πρώτη κραυγαλέα επισήμανση είναι ότι από τα 50 δισ. που εισρέουν στον κρατικό κορβανά από τη φορολογική αφαίμαξη της συντριπτικής πλειοψηφίας του λαού (93%), η «συνεισφορά» των επιχειρήσεων αγγίζει μόλις το 7%, έχοντας σημειώσει, μάλιστα, αύξηση της κερδοφορίας τους. Αυτό μεγεθύνεται ακόμα περισσότερο με δεδομένο ότι στον προϋπολογισμό προβλέπεται αύξηση των εσόδων από την παραπέρα αφαίμαξή μας (+ 2 δισ. με αύξηση των έμμεσων φόρων), άρα η ψαλίδα μεταξύ του δοσίματος και της επιστροφής μεγαλώνει ακόμα παραπέρα. Επομένως, η γενική εικόνα είναι ότι το εργαλείο της οικονομίας, ο κρατικός προϋπολογισμός, δεν καταρτίζεται για να εκπληρωθούν οι πληγές, τα κενά, τα οξυμένα προβλήματα της Εκπαίδευσης αλλά για να γιγαντωθεί η επιχειρηματική δραστηριότητα και κερδοφορία.

Ταυτόχρονα, έχουμε αύξηση των ποσών στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, ενταγμένα και εγκεκριμένα στο 5ο μνημόνιο, το «Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας» των 32 δισ., από οποία τα 1,3 δισ. προορίζονται για την Εκπαίδευση μέσα στην επόμενη πενταετία. Φέτος, διατίθενται τα 160 εκατ., με την κυβέρνηση και το υπουργείο Παιδείας να πανηγυρίζουν ότι πρόκειται να φέρουν την ψηφιακή κοσμογονία στην Εκπαίδευση, την επιχειρηματική εξωστρέφεια στα πανεπιστήμια, την καλύτερη σύνδεση της κατάρτισης με τις ανάγκες της αγοράς...

Επομένως, εκταμιεύονται και διατίθενται χρήματα που υπηρετούν όμως καλύτερα, αποτελεσματικότερα, αμεσότερα τις ανάγκες του μεγάλου κεφαλαίου, για ένα πιο φθηνό σχολείο για το κράτος, αυτονομημένο και κατηγοριοποιημένο και ως εκ τούτου ακριβότερο για τους γονείς και υποβαθμισμένο για τους μαθητές, πλήρως ευθυγραμμισμένο, στο περιεχόμενό του, με τις αξιώσεις της αγοράς και του κεφαλαίου, σε κόντρα με τις διευρυμένες μορφωτικές ανάγκες των μαθητών.

Από την ψηφιοποίηση των λειτουργιών ενισχύεται η εικονική αλλά όχι η πραγματική εικόνα της Εκπαίδευσης. Ετσι, όπως και με τα ηλεκτρονικά ραντεβού στο σύστημα Υγείας δεν λύθηκε η τραγική υποβάθμισή του και με το πάτημα ενός κουμπιού, διαπιστώνεις ότι δεν υπάρχει διαθέσιμο ραντεβού για έναν ολόκληρο χρόνο, γιατί λείπει το προσωπικό, καθώς είναι ελάχιστο με βάση τις ανάγκες, έτσι π.χ. και με τις ηλεκτρονικές εγγραφές στο νηπιαγωγείο, αφού έχεις κερδίσει χρόνο στη διεκπεραίωση, διαπιστώνεις ότι το παιδί σου στοιβάζεται με πολλά ακόμα παιδιά, σε υπερπληθή τμήματα, σε ακατάλληλα κτίρια, σε τσίγκινα κλουβιά, με εκπαιδευτικούς που κατά 25% είναι αναπληρωτές και που ποτέ δεν προσλαμβάνονται από την αρχή της χρονιάς. Οι αναπληρωτές μπορεί να κέρδισαν χρόνο, κάνοντας ηλεκτρονικά την αίτησή τους, αλλά παραμένουν κατά το 1/3 του συνολικού εκπαιδευτικού δυναμικού σε πολύχρονη ομηρία, χωρίς να γνωρίζουν πού και πότε θα προσληφθούν κάθε χρόνο, αφού ο αριθμός τους προσδιορίζεται με αυστηρά δημοσιονομικά κριτήρια, «κόφτες», με κουτσουρεμένα εργασιακά δικαιώματα. Το ίδιο ισχύει για την ψηφιακή λειτουργία απόκτησης ακαδημαϊκής ταυτότητας των φοιτητών κ.ο.κ.

Η μεγάλη αντίφαση που γιγαντώνεται, στο πλαίσιο της καπιταλιστικής οικονομίας, είναι ότι η καλπάζουσα τεχνολογική εξέλιξη υπάρχει και μας δίνει τη δυνατότητα να ζήσουμε καλύτερα, όμως η σκληρή, υποβαθμισμένη υλική πραγματικότητα, οι όροι ζωής και Εκπαίδευσης, τα οξυμένα προβλήματα την καθιστούν ανέκδοτο.

Χωρίς να είμαστε αντίθετοι με αυτή, απεναντίας καθετί που μπορεί να μειώσει τον ανθρώπινο κόπο πρέπει να προσφέρεται καθολικά, να γίνεται κτήμα της κοινωνίας, μόνο που για να είναι ουσιαστική, πρέπει να ακουμπά και να υπηρετεί μια υλική πραγματικότητα, που συγχρονίζεται με την εν γένει πρόοδο της κοινωνίας, της επιστήμης, και όχι να σέρνεται καταταλαιπωρημένη, υπενθυμίζοντάς μας παρελθούσες, κατά πολύ, εποχές ανάπτυξης. Αυτή η πραγματικότητα «πουδράρεται» με την ψηφιοποίηση αλλά δεν ομορφαίνει!

Ταυτόχρονα, δεν μπορεί να διαφεύγει της κριτικής μας ότι η τεχνολογία ενώ αποτελεί μέσο ελάφρυνσης του ανθρώπινου κάματου, είναι εργαλείο που υπηρετεί στόχους που θέτει η κεντρική αστική εξουσία. Ετσι, για παράδειγμα, σε ένα από τα προγραμματισμένα προς υλοποίηση έργα του υπουργείου Παιδείας, «Ψηφιακές υπηρεσίες για κηδεμόνες μαθητών», υπάρχει μεταξύ άλλων το κουτάκι για δωρεές και χορηγίες προς το σχολείο...

Εύλογα, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι την ώρα που μπορεί να μας ξεκουράσει η χρήση της τεχνολογίας με την ψηφιοποίηση λειτουργιών, τα κουτάκια υπηρετούν τις βαθύτερες στοχεύσεις όπως, για παράδειγμα, τη μετατροπή του γονέα από έμμεσο χρηματοδότη σε άμεσο, μέσω «φιλανθρωπικού» έργου. Η ψηφιοποιημένη αυτή διαδικασία δίνει τη δυνατότητα με το πάτημα ενός κουμπιού να ποσοτικοποιείται με αλγόριθμους, ταυτόχρονα και πανελλαδικά, η διάκριση σε «καλούς» και «κακούς» γονείς, οι οποίοι αφού έχουν στεγνώσει από τη φορολογική αφαίμαξη, τη μείωση των μισθών, την ανεργία, την ακρίβεια, δεν θα μπορούν να συμπληρώσουν το κουτάκι. Παραπέρα, από αυτήν τη διαδικασία, πάλι με το πάτημα ενός κουμπιού, θα προκύψει η διάκριση μεταξύ «καλών» και «κακών» σχολείων, βαθαίνοντας, παραπέρα, την ταξική κατηγοριοποίηση, αφού, στραγγαλισμένα από την κρατική υποχρηματοδότηση, θα περιμένουν εναγωνίως από τους γονείς να γεμίσουν τα ψηφιακά κουτάκια, πάντα με πραγματικό χρήμα!

Ενημερωνόμαστε από τον οικονομικό σχεδιασμό του υπουργείου Παιδείας ότι «σφύριξε λήξη» της πανδημίας, αφού δεν υπάρχει καμία αναφορά ή κάποιος σχεδιασμός από τις υπό κατανομή πιστώσεις ως ελάχιστη δαπάνη για τους όρους πρόληψης στα σχολεία. Βέβαια, και στον περσινό προϋπολογισμό διατέθηκε το «ιλιγγιώδες» ποσό των 60 εκατ. για τα self tests, δηλαδή δεν υπήρξε καμία ουσιαστική δαπάνη, για μέτρα πρόληψης, επιδημιολογικής παρακολούθησης, πρόσληψη νοσηλευτικού προσωπικού, για τακτικά και επαναλαμβανόμενα τεστ, αραίωση μαθητών, δηλαδή για όλα όσα διεκδικούσαν γονείς, μαθητές και εκπαιδευτικοί από την έναρξη της πανδημίας, ώστε να αποτρεπόταν το πολύμηνο κλείσιμο των σχολείων.

Φυσικά, στο ζήτημα της διαχείρισης της πανδημίας δεν περιοριζόμαστε στενά στον υγειονομικό, επιδημιολογικό ή ιατρικό τομέα που δεν υπήρχαν στον οικονομικό σχεδιασμό του υπουργείου, αλλά και στις συνέπειες αυτής, δηλαδή τα μορφωτικά κενά που συσσωρεύτηκαν από την πολύμηνη τηλεκπαίδευση, τα ψυχολογικά ή κοινωνικά προβλήματα που προκλήθηκαν ή ενισχύθηκαν από τις συνθήκες αυτές κ.τ.λ. Στην ίδια ρότα, των προηγούμενων χρόνων, με το ελάχιστο δυνατό κόστος, διανύουμε και την τρίτη χρονιά από την έναρξη της πανδημίας!

Λείπει από τον κρατικό προϋπολογισμό το κονδύλι για την πρόσληψη μόνιμων εκπαιδευτικών, επιστημονικού και βοηθητικού προσωπικού. Μόνο τα τελευταία δύο χρόνια, συνταξιοδοτήθηκαν 13.000 εκπαιδευτικοί, και η κυβέρνηση πανηγυρίζει ότι έκανε 11.700 μόνιμους διορισμούς μετά από 12 χρόνια αδιοριστίας, την οποία υπηρέτησαν όλες ανεξαιρέτως οι κυβερνήσεις, προκρίνοντας, και επεκτείνοντας, τον θεσμό της αναπλήρωσης, ως οικονομικότερο. Αυξομειώνεται ο αριθμός των προσλήψεων όχι με βάση τις ανάγκες των σχολείων και των μαθητών αλλά τις δημοσιονομικές προτεραιότητες της καπιταλιστικής οικονομίας και τις «αντοχές» της.

Ετσι, και τη φετινή σχολική χρονιά, μήνες μετά την έναρξή της, είναι χιλιάδες τα κενά που παραμένουν, ενώ προηγήθηκαν συγχωνεύσεις τμημάτων, με την κυβέρνηση, προκλητικά, να κάνει λόγο για προσπάθεια εξορθολογισμού των εκπαιδευτικών και των αναγκών. Εκατοντάδες είναι τα παιδιά με σοβαρές ιατρικές παθήσεις που δεν έχουν σχολικό νοσηλευτή, χιλιάδες τα παιδιά με αναπηρία που τους έχει εγκριθεί Παράλληλη Στήριξη και παραμένουν ουσιαστικά αβοήθητα σε ένα γενικό σχολείο που αδυνατεί να ανταποκριθεί στις σύνθετες ανάγκες τους, κλειστά Τμήματα Ενταξης, Ολοήμερα που δεν είναι σε πλήρη λειτουργία, Ειδικά Σχολεία με κενά σε ειδικό επιστημονικό, ειδικό βοηθητικό και ειδικό παιδαγωγικό προσωπικό.

Αλλά και οι προσλήψεις στον τομέα της καθαριότητας, με καθεστώς σύμβασης, είναι απαράδεκτα χαμηλές και καθηλωμένες, όχι για τις αυξημένες ανάγκες που προκύπτουν εν μέσω πανδημίας αλλά ακόμα και για τη στοιχειώδη καθαριότητα των σχολείων. Ετσι, για τη φετινή σχολική χρονιά έχουμε 14.000 εργαζόμενους στην καθαριότητα, από τους οποίους το 50% περίπου είναι πλήρους απασχόλησης (με 6ωρα) και το υπόλοιπο ποσοστό είναι μερικής απασχόλησης με 3ωρα και στη συντριπτική του πλειοψηφία συμβασιούχοι! Σε αυτήν τη συνολική κατάσταση των προσλήψεων όλου του προσωπικού της Εκπαίδευσης, προκλητικά, στον προϋπολογισμό αναφέρεται ότι θα υπάρξει μείωσή του κατά 10%! Αλήθεια, σε ποιον τομέα κρίνουν ότι είναι πλεονάζον;

Επίσης, λείπει από τον κρατικό προϋπολογισμό κονδύλι για τις σχολικές υποδομές.

Ανατρέχοντας στα ποσά του υπουργείου Υποδομών, από το συνολικό ποσό των 2 δισ. καταγράφεται το ποσό των 101 εκατ. που αφορά σε σχολεία, δικαστήρια, νοσοκομεία και κέντρα κράτησης, με στόχο τη μετατροπή τους σε φιλικά προς το περιβάλλον κτίρια. Δεν μπορούμε να ξέρουμε εάν το ποσό αυτό επαρκεί για να γίνουν φιλικά προς το περιβάλλον, το σίγουρο είναι ότι παραμένουν εχθρικά και επικίνδυνα για τον άνθρωπο. Δηλαδή, δεν φτάνουν για την κατασκευή νέων κτιρίων, την ανακατασκευή παλαιότερων κτιρίων, την αντικατάσταση των εκατοντάδων τσίγκινων κουτιών που έχουν «φυτευτεί» σε όλη τη χώρα, τον αντισεισμικό έλεγχο, το μητρώο κτιρίων, τον έλεγχο καταλληλότητας των κτιρίων και την επαρκή συντήρησή τους (ούτε από το υπουργείο Εσωτερικών προκύπτει αύξηση της δαπάνης προς τους δήμους).

Χαρακτηριστικά, για να αποτυπώσουμε το μέγεθος του προβλήματος μπορούμε να αναφέρουμε τα στοιχεία από την τελευταία απογραφή (2011) των σχολικών κτιρίων. Από τα 19.474 σχολικά κτίρια, το 32,31%, δηλαδή τα 6.296 είναι χτισμένα από το 1919 μέχρι το 1960, το 33,48%, δηλαδή 6.532, είναι χτισμένα μέχρι το 1985, το 21,6% μέχρι το 2000 και το 11% μέχρι το 2011 και την απογραφή. Δηλαδή, τα μισά σχολεία της χώρας είναι χτισμένα με τον αντισεισμικό κανονισμό του 1959, σε μια χώρα με τη μεγαλύτερη σεισμική δραστηριότητα στην Ευρώπη! Μόλις το 11,6% έχει χτιστεί με βάση τον τελευταίο Αντισεισμικό Κανονισμό του 2001.

Το ποσό αυτό μαρτυρά ότι τα κρίσιμα ζητήματα για την ασφάλεια παραμένουν άλυτα, με τις άθλιες εικόνες των πεσμένων σοβάδων, των πλημμυρισμένων σχολείων, των προκάτ αιθουσών να είναι καθημερινό φαινόμενο. Τι υποκρισία, να επικαλείσαι την κλιματική αλλαγή για ό,τι κακό σου συμβαίνει και στον κρατικό προϋπολογισμό να μην προβλέπεις καμία ουσιαστική δαπάνη για να προφυλαχτείς από αυτήν...

Τι και αν η επιστημονική εξέλιξη προσφέρει γνώσεις, τεχνογνωσία, υλικά μέσα για να χτιστούν σύγχρονα κτίρια, με τις απαραίτητες υποδομές, τις κατάλληλες αίθουσες, τους αύλειους χώρους, τα εργαστήρια όπου θα γίνονται πειράματα, τις αίθουσες εκδηλώσεων για πολύμορφες δραστηριότητες, όπως πρόσφατα φάνηκε με τον χρόνο που απαιτήθηκε για να χτιστεί το νέο σχολείο στη Λάρισα, αντικαθιστώντας το σεισμόπληκτο. Αυτό, φυσικά, δεν γίνεται για το σύνολο των σχολείων που έχουν χτυπηθεί γιατί οι οικονομικές προτεραιότητες είναι γαλαντόμες για την επιχειρηματική κερδοφορία και φειδωλές για τη ζωή και τα δικαιώματα της συντριπτικής πλειοψηφίας του λαού, αλλά και όταν προτάσσεται και σχεδιάζεται αφορά, πρωτίστως, στα ενδιαφέροντα και το «μπούκωμα» του κατασκευαστικού κεφαλαίου, με τις λεγόμενες ΣΔΙΤ.

Ο συσσωρευμένος πλούτος είναι αμύθητος. Από τη μία τα δισ. που συγκεντρώνονται από τη δυσβάσταχτη φορολογία μας στον κρατικό κορβανά, και από την άλλη, όλος ο υπόλοιπος που προκύπτει από τη δική μας εργασία και πηγαίνει κατευθείαν στην τσέπη του μεγάλου κεφαλαίου. Η ζωή μας, τα δικαιώματά μας, οι μορφωτικές ανάγκες των παιδιών μας, όσο συσσωρεύεται και διευρύνεται αυτός ο πλούτος, τόσο αυτά συρρικνώνονται. Μήπως είναι καιρός να κάνουμε «ταμείο», προτάσσοντας τον αγώνα για όλα όσα μας ανήκουν και τίποτα λιγότερο...