Νέα επίσκεψη σε Βελιγράδι και Πρίστινα πραγματοποίησαν την περασμένη βδομάδα οι ειδικοί απεσταλμένοι της ΕΕ, Μ. Λάιτσακ, και των ΗΠΑ, Γκ. Εσκομπάρ, καθώς μεγαλώνει η ανησυχία σε ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ για σοβαρή αναζωπύρωση των εντάσεων μεταξύ της Σερβίας και του προτεκτοράτου του Κοσόβου, με φόντο τη συνολικότερη όξυνση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών στα Βαλκάνια.

«Οι συνομιλίες δεν ήταν εύκολες», σχολίασε ο Πρόεδρος της Σερβίας Αλ. Βούτσιτς την Παρασκευή, μετά και τον δεύτερο γύρο συνομιλιών που είχε στο Βελιγράδι με τους δύο απεσταλμένους.

Αναφερόμενος στις νέες άδειες κυκλοφορίας που οι αρχές της Πρίστινας θα ζητούν από 1η Σεπτέμβρη για όσους Σέρβους εισέρχονται στο Κόσοβο (άδειες που απορρίπτονται από τη σερβική πλευρά, καθώς το Βελιγράδι δεν αναγνωρίζει το προτεκτοράτο), ο Βούτσιτς υποστήριξε ότι «θα συνεχίσουμε τις επαφές» και ότι «πιστεύω πως τις επόμενες μέρες θα μπορέσουμε να φτάσουμε σε μια συμβιβαστική λύση, τουλάχιστον για ένα μικρό μέρος» των διαφωνιών. Πρόσθεσε πάντως ότι είναι πολύ δύσκολο «να βρεθεί συνολική λύση για τις άδειες κυκλοφορίας και για ορισμένα μεγάλα θέματα».

Από την πλευρά τους οι απεσταλμένοι της ΕΕ και των ΗΠΑ επανέλαβαν τα «καλοπιάσματα» προς το Βελιγράδι, το οποίο επιχειρούν να αποσπάσουν από τη ρωσική επιρροή. Ο Λάιτσακ επανέλαβε την εκτίμησή του για «ειλικρινή προσπάθεια» που κατέβαλε «ο Σέρβος Πρόεδρος για την υποστήριξη μιας ευρωπαϊκής λύσης». Ο δε Εσκομπάρ χαρακτήρισε τις συζητήσεις «δύσκολες και μακρές», αναφέροντας κι αυτός ωστόσο ότι «εκτιμάμε την αφοσίωση του Προέδρου (Βούτσιτς) στην ειρήνη και στη σταθερότητα».

Θυμίζουμε ότι με διάγγελμά του το περασμένο Σαββατοκύριακο ο Βούτσιτς διαμήνυσε πως «για οτιδήποτε χρειαστεί και οποτεδήποτε χρειαστεί, θα σώσουμε τους δικούς μας στο Κόσοβο, δεν θα γίνουν πρόσφυγες», ενώ κατήγγειλε πογκρόμ κατά των Σέρβων του Κοσόβου που ετοιμάζει η «αλβανική αστυνομία». Επεσήμανε ακόμα ότι στόχος του Βελιγραδίου είναι «να αποφύγουμε τη γενική καταδίκη της Σερβίας από τη Δύση, με την κατηγορία ότι δεν κάναμε αρκετά για έναν συμβιβασμό».

Μέσα σ' αυτές τις συνθήκες, και ενώ εκκρεμεί ο σχηματισμός του νέου υπουργικού συμβουλίου στη Σερβία, ο μέχρι σήμερα υπουργός Εσωτερικών Αλ. Βουλίν (επικεφαλής του «Κινήματος των Σοσιαλιστών», κόμματος που συνεργάζεται με το Προοδευτικό Κόμμα του Βούτσιτς στην κυβέρνηση, και γνωστός για την υποστήριξή του στη στενή συνεργασία με τη Μόσχα) συναντήθηκε στη Μόσχα με τον Ρώσο ΥΠΕΞ Σ. Λαβρόφ. Ο ακριβής στόχος του ταξιδιού δεν ανακοινώθηκε. Για την επίσκεψη Βουλίν υπήρξαν ενδοκυβερνητικές αντιδράσεις, όπως αυτή της μέχρι τώρα υπουργού Ενέργειας Ζοράνα Μιχαΐλοβιτς (προερχόμενης από το Προοδευτικό Κόμμα), η οποία υποστήριξε ότι τέτοιες επιλογές δεν συμβάλλουν στην πολιτική της κυβέρνησης για «διατήρηση της ειρήνης και σταθερότητας, της περιφερειακής συνεργασίας και της ένταξης στην ΕΕ». Θύμισε δε πως «η Σερβία έχει λάβει καθαρή απόφαση ενάντια στον πόλεμο στην Ουκρανία», παρότι δεν συμμετέχει στις δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας.

Στο μεταξύ, στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη ξεκίνησε η άφιξη των γερμανικών δυνάμεων που θα συμμετέχουν στο εξής στην EUFOR (την «ειρηνευτική» δύναμη της ΕΕ στη Βοσνία), δίνοντας αφορμή στη Μόσχα να καταγγείλει σχέδια «υφέρπουσας ΝΑΤΟποίησης».

Ανακοίνωση της ρωσικής πρεσβείας στο Σαράγεβο απέδωσε αυτά τα σχέδια σε «ορισμένα δυτικά κράτη, καταρχάς τις ΗΠΑ και τη Βρετανία», τονίζοντας ότι η νέα στρατιωτική δύναμη «δεν έχει να κάνει με την ενίσχυση της εσωτερικής ασφάλειας στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη» αλλά «με τη γεωπολιτική κυριαρχία και την επιθυμία για διατήρηση της ηγεμονίας τους». Εξέφρασε επίσης ανησυχία για «προβοκάτσιες που θα αποδείξουν την "αδυναμία" της EUFOR και την ανάγκη για την αντικατάστασή της από ΝΑΤΟικά στρατεύματα κατοχής».

Η ΥΠΕΞ της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, Μπίσερα Τούρκοβιτς, αντιδρώντας στη ρωσική ανακοίνωση, υποστήριξε ότι «τα ΝΑΤΟικά στρατεύματα δεν είναι στρατεύματα κατοχής» και ότι παρεμβάσεις όπως αυτές της ρωσικής πρεσβείας αποδεικνύουν την ανάγκη για μια διαρκή παρουσία διεθνούς στρατιωτικής δύναμης στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη. Η ίδια κατήγγειλε ότι έλαβε ανώνυμα απειλητικά μηνύματα τα οποία την προειδοποιούσαν για απαντήσεις που ετοιμάζουν «η ισχυρή Ρωσία και ο Πούτιν».

Τέλος, ο ηγέτης των Σερβοβόσνιων, Μ. Ντόντικ, σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε μεσοβδόμαδα, επανέφερε απειλές για «μπλοκάρισμα» διαφόρων ψηφοφοριών στα «ενιαία» κρατικά όργανα της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, μεταξύ άλλων για την υλοποίηση σχεδίων που αφορούν έργα σε υποδομές. Παράλληλα ζήτησε η Βοσνία - Ερζεγοβίνη να ενταχθεί άμεσα στην πρωτοβουλία «Ανοιχτά Βαλκάνια» (συμμετέχουν Σερβία, Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία) και να εγκριθεί άμεσα η κατασκευή αγωγού αερίου που θα ενώνει τη Βοσνία με τη Σερβία. Τέλος, ανακοίνωσε ότι θα μηνύσει τον (Βόσνιο μουσουλμάνο, επικεφαλής αυτήν την περίοδο του τριμελούς προεδρείου της χώρας) Σ. Τζαφέροβιτς, επειδή συμμετείχε στη συνάντηση της «Πλατφόρμας για την Κριμαία», η οποία εστιάζει στην αξίωση επιστροφής της Κριμαίας στην Ουκρανία.