Την προσπάθεια της ΕΕ να ενισχύσει τις θέσεις της στη «γεωπολιτική σκακιέρα» των Βαλκανίων, απέναντι στα σχέδια ανταγωνιστικών κέντρων «να μπουν σαν σφήνα μεταξύ της περιοχής και της υπόλοιπης Ευρώπης», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά η πρόεδρος της Κομισιόν, αποτυπώνει με εμφατικό τρόπο η ετήσια έκθεση για τη διεύρυνση της λυκοσυμμαχίας στην περιοχή, η οποία δημοσιοποιήθηκε χτες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

«Ο άνεμος της αλλαγής πνέει για άλλη μια φορά στην Ευρώπη και πρέπει να αδράξουμε αυτήν τη δυναμική», δήλωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τονίζοντας με φόντο τον πόλεμο στην Ουκρανία και τους εντεινόμενους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς με Ρωσία και Κίνα ότι «τα Δυτικά Βαλκάνια ανήκουν στην οικογένειά μας και αυτό πρέπει να το καταστήσουμε πάρα πολύ σαφές».

Σε αυτό το πλαίσιο, στις χτεσινές ανακοινώσεις, πέρα από τις μόνιμες «συστάσεις» για επιτάχυνση «μεταρρυθμίσεων» προς όφελος των ευρωενωσιακών μονοπωλίων, ξεχωρίζουν η σύσταση της Κομισιόν να χορηγηθεί στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη καθεστώς υποψήφιας χώρας προς ένταξη στην ΕΕ, την ίδια ώρα που δυναμώνουν αντιθέσεις, φυγόκεντρες τάσεις και παρεμβάσεις στο εσωτερικό του εν λόγω μορφώματος, αλλά και οι εντεινόμενες πιέσεις στη Σερβία για «ευθυγράμμιση» με την «εξωτερική πολιτική» της ΕΕ κατά της Ρωσίας.

«Η βάναυση εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία υπογραμμίζει έντονα τη σημασία της διεύρυνσης της ΕΕ, η οποία αποκτά νέα γεωπολιτική σημασία», υπογράμμισε ο ύπατος εκπρόσωπος Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας της ΕΕ, Ζ. Μπορέλ, ενώ αντίστοιχα ο επίτροπος Διεύρυνσης της ΕΕ, Ολ. Βαρχέλι, δήλωσε ότι «η πολιτική διεύρυνσης της ΕΕ είναι μια γεωστρατηγική επένδυση» και πρόσθεσε ότι «είναι προς το κοινό μας συμφέρον να επιταχύνουμε τη διαδικασία ολοκλήρωσης, ξεκινώντας από τα Δυτικά Βαλκάνια, όπου επενδύουμε εδώ και πολλά χρόνια για να τα φέρουμε πιο κοντά στην ΕΕ».

Αναλυτικότερα, σε ό,τι αφορά τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, η έκθεση της Κομισιόν αναφέρει πως «παρά την πολιτική αναταραχή και τις γενικές εκλογές της 2ης Οκτωβρίου, οι ηγέτες των πολιτικών κομμάτων που εκπροσωπήθηκαν στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης τον Ιούνιο του 2022 δεσμεύτηκαν σε αρχές για τη διασφάλιση μιας λειτουργικής Βοσνίας - Ερζεγοβίνης που προχωρά στον ευρωπαϊκό δρόμο».

Για τη Σερβία, η οποία παραμένει χωρίς σχηματισμό κυβέρνησης για μήνες μετά τις εκλογές, επισημαίνει ότι «θα πρέπει κατά προτεραιότητα να δημιουργήσει μια κυβέρνηση, σταθερά προσηλωμένη στη στρατηγική κατεύθυνση της ΕΕ και στην πορεία μεταρρυθμίσεων». Με φόντο τον πόλεμο της Ουκρανίας και τη μέχρι τώρα άρνηση του Βελιγραδίου να συμμετέχει στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, επισημαίνεται ότι «η Σερβία πρέπει επίσης να βελτιώσει κατά προτεραιότητα την ευθυγράμμισή της με την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας της ΕΕ, η οποία μειώθηκε σημαντικά». Επισημαίνεται ακόμα ότι «οι σχέσεις με την Κροατία είναι ολοένα και πιο τεταμένες, με περιστασιακές πολιτικές διαμάχες».

Αντίστοιχα, στο Μαυροβούνιο, όπου δεν έχει σχηματιστεί ακόμα κυβέρνηση μετά την πτώση της προηγούμενης με πρόταση μομφής, η Κομισιόν καλεί σε «εποικοδομητική δέσμευση από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, που θα οδηγήσει στη δημιουργία σταθερής κυβέρνησης και ευρεία πολιτική συναίνεση στο Κοινοβούλιο για βασικές μεταρρυθμίσεις».

Για την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία χαιρετίζεται η «νέα φάση στις σχέσεις τους με την ΕΕ μετά τις πρώτες διακυβερνητικές διασκέψεις για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις στις 19/7/2022», ενώ επισημαίνεται η ανάγκη να εντείνουν την προώθηση «μεταρρυθμίσεων».

Τέλος, για το προτεκτοράτο του Κοσόβου και την «εξομάλυνση των σχέσεων» με τη Σερβία, αναφέρεται ότι «η ΕΕ αναμένει από τις δύο πλευρές να συμμετάσχουν πιο εποικοδομητικά στις διαπραγματεύσεις για μία νομικά δεσμευτική συμφωνία εξομάλυνσης την προσεχή περίοδο και να επιδείξουν ευελιξία προκειμένου να υπάρξει γρήγορη και συγκεκριμένη πρόοδος».

Η σύσταση της Κομισιόν να δοθεί στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη (Β-Ε) καθεστώς υποψήφιας χώρας προς ένταξη στην ΕΕ χαιρετίστηκε από την ΥΠΕΞ της χώρας, Μπισέρα Τούρκοβιτς, ως «ιστορική απόφαση» και κίνηση «ζωτικής σημασίας» για «τη σταθεροποίηση ολόκληρης της περιοχής».

Στην πραγματικότητα, το εντονότερο «μπάσιμο» της ΕΕ στη Β-Ε το πιθανότερο είναι να «φουντώσει» και τις προϋπάρχουσες παρεμβάσεις των ανταγωνιστικών ιμπεριαλιστικών κέντρων.

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, η Κεντρική Εκλογική Επιτροπή ανακοίνωσε πως θα γίνει επανακαταμέτρηση των ψήφων από τις πρόσφατες εκλογές για την ανάδειξη νέου προέδρου στη «Σερβική Δημοκρατία» (η μία από τις δύο οντότητες της Β-Ε, στην οποία πλειοψηφούν οι Σερβοβόσνιοι). Ο πρόεδρος της Επιτροπής, Σ. Αρναούτοβιτς, έκανε λόγο για «αποδεικτικά στοιχεία και βίντεο» που «δείχνουν αναμφισβήτητα ότι η διαδικασία διαβάλθηκε».

Ο μέχρι πρότινος ηγέτης των Σερβοβόσνιων και υποψήφιος πρόεδρος της «Σερβικής Δημοκρατίας», Μ. Ντόντικ, αντέδρασε, καταγγέλλοντας ότι η επανακαταμέτρηση συνιστά ασέβεια απέναντι στον νόμο.

Τόσο ο Ντόντικ όσο και η αντίπαλός του Γελένα Τρίβιτς υποστήριξαν ότι επικράτησαν στις εκλογές. Η Τρίβιτς εξέφρασε ικανοποίηση για την ανακοίνωση της Κεντρικής Εκλογικής Επιτροπής για επανακαταμέτρηση.

Στο μεταξύ, μια μέρα πριν από τη δημοσιοποίηση της Εκθεσης της ΕΕ για τη διεύρυνση, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, Αντ. Μπλίνκεν, συνομίλησε με τον Σέρβο Πρόεδρο, Αλ. Βούτσιτς, παροτρύνοντας - σύμφωνα με σχετική αμερικανική ανακοίνωση - «σε συνεχιζόμενη εποικοδομητική δέσμευση για να διασφαλιστούν η ειρήνη και η σταθερότητα σε όλη την περιοχή». Ακόμα, «ευχαρίστησε τον Πρόεδρο για τη στήριξη της Σερβίας στην εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας και συζήτησε μαζί του κοινές προσπάθειες για την εγγύηση της μελλοντικής ενεργειακής ασφάλειας της Σερβίας». Φυσικά, δεν παρέλειψε να υπογραμμίσει «την αμερικανική στήριξη για τον από την ΕΕ διευκολυνόμενο Διάλογο Σερβίας - Κοσόβου».

Ο Μπλίνκεν είχε τηλεφωνική επαφή και με τον Κοσοβάρο πρωθυπουργό, Α. Κούρτι, στον οποίο τόνισε τη σημασία της «συνεχιζόμενης αφοσίωσης του Κοσόβου στην ευρωπαϊκή και ευρωατλαντική ενσωμάτωση», την οποία χαρακτήρισε «ζωτική για την επίτευξη διαρκούς ειρήνης και ευημερίας στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων».