Eurokinissi

Ινστιτούτα που θα παρέχουν πτυχία ισότιμα των ΑΕΙ και ΤΕΙ, ή θα επιμορφώνουν αποφοίτους των ΑΕΙ-ΤΕΙ κι άλλους, θα καθορίζουν τα αντικείμενα πάνω στα οποία θα παρέχουν αυτά τα «πτυχία» και τις καταρτίσεις σύμφωνα με τις απαιτήσεις των επιχειρήσεων, θα έχουν δίδακτρα και θα αξιολογούνται σύμφωνα με τη γνώμη των επιχειρήσεων γι' αυτά... Τι είναι αυτά; Τα γνωστά Προγράμματα Σπουδών Επιλογής (ΠΣΕ), που έχουν κριθεί επανειλημμένα αντισυνταγματικά και η κυβέρνηση τα επαναφέρει με ένα νέο νομοσχέδιο, αλλάζοντάς τους το όνομα. Τώρα τα ονομάζει «Ινστιτούτα Διά Βίου Εκπαίδευσης», αλλά κινούνται στην ίδια λογική, να είναι ισότιμες οι πανεπιστημιακές σπουδές με τις σπουδές κατάρτισης.

Από το Νοέμβρη του 2001, το υπουργείο έχει έτοιμο το νομοσχέδιο για την επαναλειτουργία των ΠΣΕ, με άλλο όνομα: «Ινστιτούτα Διά Βίου Εκπαίδευσης (ΙΔΒΕ)». Το νομοσχέδιο έχει δοθεί στα πανεπιστήμια στο πλαίσιο του «διαλόγου» που έχει ξεκινήσει για το πώς θα υποβαθμιστεί η Ανώτατη Εκπαίδευση και προβλέπεται να κατατεθεί στη Βουλή τον Ιούνη. Είναι δε πλήρως ενταγμένο στη λογική της «ανάγκης» να αποκτούν οι μισομορφωμένοι απόφοιτοι όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης συνεχείς καταρτίσεις και επανακαταρτίσεις, σύμφωνα με τις ανάγκες των επιχειρήσεων.

Τα ινστιτούτα αυτά δημιουργούνται μέσα στα πανεπιστήμια και στα ΤΕΙ κι έχουν την «αποκλειστική αρμοδιότητα» για όλα τα προγράμματα διά βίου κατάρτισης που φτιάχνουν τα ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένων και των ΚΕΚ. Απευθύνονται τόσο σε αποφοίτους της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, όσο και σε αποφοίτους ΑΕΙ και ΤΕΙ και παρέχουν στην πλειοψηφία τους κάποια πιστοποιητικά επιτυχούς παρακολούθησης, ενώ προβλέπεται και μια περίπτωση προγράμματος που θα οδηγεί σε πτυχίο ισότιμο των ΑΕΙ και ΤΕΙ!

Τα ΙΔΒΕ έρχονται να συμπληρώσουν αυτό το τοπίο των καταρτίσεων με ένα πιο οργανωμένο τρόπο και άμεσα δεμένο με τις απαιτήσεις του κεφαλαίου σε εργατικό δυναμικό, στη μια ή την άλλη περίοδο, στη μια ή την άλλη περιοχή. Συγκεκριμένα, το νομοσχέδιο λέει ότι κάθε ΑΕΙ και ΤΕΙ μπορεί να δημιουργήσει από ένα ΙΔΒΕ. Προϋπόθεση για την ίδρυσή του θα είναι, μαζί με την πρόταση ίδρυσης που θα απευθύνει η Σύγκλητος του ΑΕΙ ή η Συνέλευση του ΤΕΙ στο υπουργείο, και ένα στρατηγικό και επιχειρησιακό σχέδιο ανάπτυξης, που υποχρεωτικά πρέπει να περιλαμβάνει τα εξής:

- «Ανάλυση της υπάρχουσας και της προβλεπόμενης ζήτησης της αγοράς εργασίας και των σχετικών ατομικών και κοινωνικών προσδοκιών, συγκεκριμενοποιημένη τόσο σε πανελλαδικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο και ειδικότερα στην περιοχή της έδρας του οικείου Ιδρύματος».

- «Τεκμηρίωση της ικανότητας του ιδρύματος να ανταποκριθεί στην προβλεπόμενη ζήτηση αλλά και της δυνατότητάς του να υλοποιήσει το υποβαλλόμενο σχέδιο, σε σχέση με την υπάρχουσα τεχνογνωσία, το διαθέσιμο δυναμικό και την υφιστάμενη υποδομή».

- «Ολα τα στοιχεία σχετικά με τους αναγκαίους, τους διαθέσιμους και τους υπό αναζήτηση πόρους για την υλοποίηση του υποβαλλόμενου σχεδίου».

Σχετικά μ' αυτό το τελευταίο περί «πόρων», διευκρινίζεται σε άλλο σημείο του νομοσχεδίου, ότι μπορεί να προέρχονται από δίδακτρα που θα πληρώνουν οι καταρτιζόμενοι σπουδαστές, «έσοδα από εκτέλεση μελετών και ερευνητικών έργων» καθώς και απευθείας χρηματοδότηση από φορείς του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα...

Με βάση όλα αυτά δεν είναι υπερβολικό, περιγράφοντας το σκηνικό ίδρυσης και λειτουργίας των ΙΔΒΕ, να πούμε ότι θα δημιουργούνται πάνω σε ειδικότητες που πρόσκαιρα θα χρειάζονται οι επιχειρήσεις και θα χρηματοδοτούνται απευθείας από τις επιχειρήσεις γι' αυτό.

Τα προγράμματα των ΙΔΒΕ (ΠΔΒΕ) συγκροτούνται από διδακτικές ενότητες (ΔΕ), καθεμιά από τις οποίες μπορεί να περιλαμβάνει 40-50 ώρες διδασκαλίας. Είναι φανερό ότι η δομή τους ετοιμάζεται από την αρχή έτσι ώστε να ενταχθεί αργότερα σ' ένα ενιαίο σύστημα πιστωτικών (ή διδακτικών, όπως θέλουν να τις λένε) μονάδων. Σ' ένα σύστημα, όπου οι επιπλέον καταρτίσεις, που θα μαζεύει ο κάθε απόφοιτος από δω κι από κει, θα προστίθενται σ' αυτές που θα έχει αποκτήσει από το πτυχίο του για να διαπραγματευτεί με βάση τον αριθμό μονάδων που έχει συγκεντρώσει μια θέση στην «αγορά εργασίας». Γιατί, πολύ απλά, το πτυχίο δε θα παρέχει ειδίκευση και δε θα έχει συγκεκριμένο αντίκρισμα, δε θα συνδέεται με έναν ρόλο στην παραγωγή. Το πτυχίο θα μεταφράζεται σ' έναν αριθμό μονάδων που θα πιστοποιούν «δεξιότητες». Τέτοιες δεξιότητες θα παρέχουν και τα ΙΔΒΕ, σκόρπια και αποσπασματικά.

Αυτό σημαίνει «ευελιξία» σε εκπαιδευτικά προγράμματα. Κι είναι, επίσης, χαρακτηριστικό ότι η διδασκαλία στα ΙΔΒΕ μπορεί να πραγματοποιείται «ακόμη και τις νυχτερινές ώρες, τα Σάββατα, τις αργίες και κατά την περίοδο των θερινών διακοπών».

Το νομοσχέδιο διακρίνει τα προγράμματα (ΠΔΒΕ) των ΙΔΒΕ ανάλογα με τον τίτλο που θα χορηγούν σε:

i) Προγράμματα Επιμόρφωσης, που περιλαμβάνουν τουλάχιστον δύο διδακτικές ενότητες και χορηγούν Πιστοποιητικό Επιμόρφωσης.

ii) Προγράμματα Πτυχίου, που περιλαμβάνουν τουλάχιστον σαράντα διδακτικές ενότητες και χορηγούν πτυχίο ισότιμο ΑΕΙ ή ΤΕΙ.

iii) Προγράμματα Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης, που απευθύνονται αποκλειστικά σε πτυχιούχους ΑΕΙ-ΤΕΙ, περιλαμβάνουν τουλάχιστον δύο διδακτικές ενότητες και χορηγούν Πιστοποιητικό Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης. Αν αυτά τα τελευταία περιλαμβάνουν από πέντε και άνω διδακτικές ενότητες τότε ονομάζονται Προγράμματα Συμπληρωματικής Εκπαίδευσης και χορηγούν Πιστοποιητικό Συμπληρωματικής Εκπαίδευσης.

Υπάρχει επίσης η δυνατότητα κάποιος να μην παρακολουθήσει ένα από τα παραπάνω προγράμματα ολόκληρο, αλλά να παρακολουθήσει μόνο κάποιες διδακτικές ενότητες. Τότε παίρνει ένα «Πιστοποιητικό Επιτυχούς Παρακολούθησης» των συγκεκριμένων ενοτήτων. Μάλιστα, όλοι οι παραπάνω τίτλοι φέρουν και την ονομασία του πανεπιστημίου ή ΤΕΙ όπου ανήκει το ΙΔΒΕ, για να έχει ο κάθε επιτυχώς καταρτισμένος και την ψευδαίσθηση ότι παρακολούθησε μαθήματα ανώτατης εκπαίδευσης.

Αν οι αιτήσεις εγγραφής στα ΙΔΒΕ είναι περισσότερες των θέσεων, η επιλογή των υποψηφίων γίνεται με δημόσια κλήρωση. Στην περίπτωση, όμως, των προγραμμάτων που χορηγούν πτυχία ισότιμα των ΑΕΙ και ΤΕΙ, οι υποψήφιοι εγγράφονται όλοι για ένα εξάμηνο - τρεις διδακτικές ενότητες - και μετά δίνουν εξετάσεις κι επιλέγονται ανάλογα με τη βαθμολογία τους.

Η περίπτωση των «Προγραμμάτων Πτυχίου» είναι γνωστή και από τη διαμάχη που είχε δημιουργηθεί με τα ΠΣΕ και κραυγαλέα για το πού πάει η κατάσταση. Δεν ενδιαφέρει την κυβέρνηση αν αυτά τα προγράμματα, και κατ' επέκταση τα πτυχία, θα έχουν επιστημονικό αντικείμενο, δε μιλάει καν πουθενά στο νομοσχέδιο για το περιεχόμενο των σπουδών που θα παρέχουν, παρά μόνο για τις ώρες διδασκαλίας. Και δεν είναι φυσικά πρόβλημα για την κυβέρνηση το ότι θα μπορεί κάποιος να παίρνει από αυτά τα προγράμματα πτυχίο ΑΕΙ σε δυο και τρία χρόνια, γιατί έτσι κι αλλιώς τα υπάρχοντα πτυχία των ΑΕΙ γίνονται ισότιμα με τα τρίχρονα bachelor.

Οσο για τα προγράμματα «Συνεχιζόμενης» και «Συμπληρωματικής» εκπαίδευσης, αποδεικνύουν ότι ακόμα και οι απόφοιτοι ΑΕΙ-ΤΕΙ θα έχουν ανάγκη τις ψευτοκαταρτίσεις τους για να επιβιώσουν, ότι το πτυχίο δεν είναι αρκετό, πρέπει να συμπληρώνεται από καταρτίσεις και επανακαταρτίσεις διά βίου, με τις οποίες μπορεί ακόμα και ν' αλλάζει αντικείμενο σπουδών ανάλογα, προκειμένου να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις των επιχειρήσεων.

Ακόμα, τα ΙΔΒΕ θα αξιολογούνται σύμφωνα με τη «ζήτηση» που θα έχουν, τη «γνώμη φοιτητών και διδασκόντων τους για το περιεχόμενο του προγράμματος», τη γνώμη των αποφοίτων για «την αποτελεσματικότητά τους ως προς την ανάγκη ανανέωσης και εμπλουτισμού των γνώσεών τους» και τη «γνώμη των φορέων απασχόλησης των αποφοίτων», δηλαδή, των ίδιων των επιχειρήσεων που θα προσλαμβάνουν τους αποφοίτους, για το αν τους κάνει το πρόγραμμα! Δηλαδή, όταν οι εργοδότες πάψουν να έχουν ανάγκη μια συγκεκριμένη ειδικότητα, θα καταργείται και το αντίστοιχο πρόγραμμα του ΙΔΒΕ και οι απόφοιτοί του θα σπρώχνονται να επανακαταρτιστούν ακόμα κι αν έχουν... πτυχίο πανεπιστημίου.