ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

Ο διεθνής ποιητής Κωνσταντίνος Π. Καβάφης δεν έχει ολοκληρώσει τον κύκλο του, αν και έχουν γραφεί αναρίθμητες σελίδες σε όλο τον κόσμο.

Μετά τον θάνατό του, εδώ και 90 χρόνια, δεν υπάρχει χρονιά που να μη γίνεται λόγος για τη ζωή και το έργο του, χωρίς να υποστηρίζουμε προσεγγίσεις οι οποίες προσπαθούν να σκανδαλίσουν και όχι να κατανοήσουν.

Παραμένει ένας μεγάλος άγνωστος, πάντα προς ανακάλυψη, γιατί, όπως αυτοπαρουσιαζόταν, «ο Καβάφης, κατά την γνώμην μου, είναι ποιητής υπερμοντέρνος, ποιητής των μελλουσών γενεών».

Ωστόσο, η προσφορά του ως ποιητή του μέλλοντος είχε ήδη αρχίσει να διαμορφώνεται ενόσω ζούσε. Ας τη γειώσουμε στο ηλικιακό πεδίο εκείνης της εποχής: Δύο νέοι διανοούμενοι, ο 19χρονος Πόλυς (Πολύκαρπος) Π. Μοδινός και ο 20χρονος Αλέκος (Αλέξανδρος) Δ. Σεγκόπουλος, που τους χωρίζουν απ' αυτόν 36 και 35 χρόνια αντίστοιχα, θα παρουσιάσουν δημόσια τον Κ. Π. Καβάφη.

Η παρέμβασή τους το πιθανότερο είναι να έχει χαρακτήρα υπεράσπισης της καβαφικής ποιητικής ιδιομορφίας και ιδιοτροπίας, καθώς τα αλεξανδρινά περιοδικά, από τον Δεκέμβρη του 1919 έως τον Δεκέμβρη του 1926, έχουν «κλείσει» τις στήλες τους στον Καβάφη και κατά συνέπεια στον Σεγκόπουλο. Καθόλου τυχαία.

Ο νεότερος έχει οριστεί από τον πρεσβύτερο μέντορά του, ήδη από το 1923, σε ηλικία 25 ετών, νόμιμος κληρονόμος του έργου του. Μήπως ο Αλεξανδρινός στα 60 χρόνια του έχει αρχίσει να συνειδητοποιεί ότι η ζωή του λιγοστεύει;

Σ' αυτό το σημείο παρουσιάζονται σύντομα βιογραφικά για τους ομιλητές αυτής της σημαίνουσας ρωγμής για τα πεπραγμένα των Ελλήνων συγγραφέων και διανοούμενων της Αιγύπτου:

Ο Πόλυς Μοδινός (1899 - 1988), Αλεξανδρινός με καταγωγή από την Κύπρο, σπουδάζει Νομικά στο Παρίσι. Τα πρώτα χρόνια εργάζεται ως δικηγόρος και αργότερα, κατά τη δεκαετία του '70, ακολουθεί σταδιοδρομία διπλωμάτη, χωρίς ποτέ να απολέσει την ιδιότητα του λόγιου. Διατελεί πρέσβης της Κύπρου στη Γαλλία, στην Ισπανία, στο Βατικανό. Πρώτος πρύτανης του Πανεπιστημίου της Κύπρου, εμφανίζεται στη λογοτεχνία με την ποιητική συλλογή του «Ρυθμικές ζωές» (εκδόσεις περιοδικού «Γράμματα», 1927).

Ο Αλέκος Σεγκόπουλος (1898 - 1966) γεννιέται στη Χαλκίδα. Η οικογένειά του μεταναστεύει στην Αίγυπτο, όπου ακμάζει η ελληνική παροικία. Η γνωριμία του με τον Καβάφη γίνεται στα 19 του, το 1917. Αποφοιτά από τη Σαλβάγειο Εμπορική Σχολή και εργάζεται σε ελληνικές επιχειρήσεις ως χρηματιστής. Το 1926 παντρεύεται την Ρίκα Αγαλλιανού και ζουν στο ίδιο κτίριο με τον Καβάφη.

Η διάλεξη, με πρόλογο του Μοδινού και κεντρικό ομιλητή τον Σεγκόπουλο, δίνεται στις 23 Φλεβάρη 1918, στον επιστημονικό σύλλογο «Πτολεμαίος Α'» της Αλεξάνδρειας. Την ίδια χρονιά τυπώνεται σε 16σέλιδο φυλλάδιο, σχήματος 20x14, από το τυπογραφείο των Θ. Κασιμάτη και Κ. Ιωνά, και τιμάται - όπως αναγράφεται στο εξώφυλλο - προς 2 γρόσια γερά («Αρχείο Καβάφη / Ιδρυμα Ωνάση»).

Πάντως αξίζει να παραθέσουμε μία εκ των υστέρων αποτίμηση του προλογίσματος - 65 χρόνια μετά - από τον ίδιο τον συντάκτη του, στις 17 Φλεβάρη 1983, στην «Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού» της Σχολής Μωραΐτη:

«Η Εισαγωγή μου στη διάλεξη του Σεγκόπουλου δεν με ικανοποιεί. Υπάρχουν μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία, αλλά η κατάταξη σε ηδονικό, φιλοσοφικό και ιστορικό ποιητή, οι κυψέλες και το μέλι του Παρνασσού, με ενοχλούν. Υπήρξε άλλωστε εκ μέρους μου μεγάλη δόση αφέλειας (και αγαθότητας) για να πω ότι η ζωή του Καβάφη ''υπήρξε το ωραιότερό του ποίημα''».

Ιδού το επίμαχο σημείο του αρχικού κειμένου, γραμμένου όμως με τον αυθορμητισμό της νεότητας:

«Αυτή είναι η ποίησι του Καβάφη: φράσεις σύντομες αλλά δυνατές, χωρίς περιστροφές, χωρίς παρομοιώσεις, όπως αρμόζει σε ποιητή που ζει με τις αναμνήσεις του και δίχως υπερβολές.

Φιλοσοφικός, ιστορικός, ηδονικός μάς παρουσιάζεται λοιπόν ο Αλεξαντρινός αυτός ποιητής που χρόνια τώρα κοσμεί με τες πιο σπάνιες κυψέλες του και με το γλυκύτερο μέλι τον Ελληνικό Παρνασσό για έπαινο όλου του Ελληνισμού και της ίδιας μας της πόλης».

Μετά την ολοκλήρωση του προανακρούσματος του Μοδινού, τον λόγο παίρνει ο Σεγκόπουλος και εστιάζει σε τέσσερα ποιήματα: «Τα επικίνδυνα», «Επήγα», «Μακρυά» και «Επέστρεφε». Αποσπάσματα απ' αυτήν την ιστορική ομιλία:

«Σκέπτεται, κρίνει, συγκρίνει, συμπεραίνει, ζυγίζει, με προθυμία μεγάλη και μ' ευχαρίστησι - όταν όμως φανή το ωραίο, κυρίως στην ανθρώπινη μορφή, όλα παραμερίζονται αν είναι ανάγκη, και, σώζοντας όσα μπορεί να σώση πρόχειρα, η κύριά του μέριμνα είναι το ωραίο αυτό να παρουσιάση και να ζωντανέψη (...).

Είναι της γνώμης ότι διακυβέρνησις του βίου στη νεότητα για τον τεχνίτη δεν είναι δυνατή όπως στον επιστήμονα, στον πολιτικό, στον έμπορο. (...) Δεν νοεί ο τεχνίτης θεληματικώς να πάη στες καταχρήσεις, να τες επιδιώξη, γιατί τότες θα γίνονταν προσποιημένος και με πόζα. Εννοεί πως αν φυσικά, αβίαστα αφινόμενος στο ρέμα, φθάσει στη χώρα των καταχρήσεων να μη σταματηθή, ή, για να μην υπερβάλλουμε, να σταματήση σ' ένα άκρο σημείο, στο πιο άκρο που του επιτρέπουν οι δυνάμεις του, σταματώντας πάλι όχι για χατίρι της ηθικής, αλλά χάριν της υπηρεσίας της τέχνης.

Τον Καβάφη τον λυπεί το που δεν είναι πλέον νέος, το ξέρουμε όλοι, και κείνος συχνά δεν το κρύβει, ανατριχιάζει στη σκέψι της αναθεματισμένης αυτής αρρώστιας, του γήρατος.

(...) Χαίρεται ειλικρινά και θερμά με τη ζωή της νιότης στους άλλους, του αρέσει να βλέπη το λατρευτικό του κρασί της ηδονής να κερνιέται και να πίνεται».

ΥΓ. Το 7,23% ήταν μόνο η αρχή. Ψηφίζουμε δαγκωτό το ψηφοδέλτιο του ΚΚΕ για ακόμα πιο ψηλά, για ακόμα περισσότερους βουλευτές της μόνης ΜΑΧΗΤΙΚΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗΣ.