Απέναντι στην πολιτική της κυβέρνησης και όλων των κομμάτων του συστήματος, που έχουν φτιάξει ένα πανεπιστήμιο μακριά από τις ανάγκες των πολλών, η πράξη επιβεβαιώνει ότι μπορούμε να ορθώνουμε εμπόδια, να πετυχαίνουμε κατακτήσεις, να αφήνουμε νόμους στα χαρτιά. Ο,τι κερδίσαμε για τις σπουδές και τη ζωή μας, το κερδίσαμε μέσα από την οργάνωση, τη διεκδίκηση, την αποφασιστικότητά μας.

Ετσι κατάφεραν οι φοιτητές των καθηγητικών σχολών να πάρει έναν χρόνο ακόμα παράταση η απόσπαση της παιδαγωγικής επάρκειας από τα πτυχία. Ετσι κατάφεραν οι φοιτητές και οι απόφοιτοι των Γεωπονικών σχολών, που ιδρύθηκαν με τον νόμο Γαβρόγλου και βρίσκονταν για 6 χρόνια στον «αέρα», να κατοχυρώσουν επαγγελματικά τα πτυχία τους. Ετσι κατάφερε ο Σύλλογος Οικότροφων στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας να καταργήσει στην πράξη τον απαράδεκτο εσωτερικό κανονισμό των φοιτητικών εστιών που συνδέει την απονομή πτυχίου με την αποπληρωμή του χαρατσιού για διαμονή στις εστίες.

Η εκκωφαντική απουσία αναφοράς στο προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού του 2024 για τα πανεπιστήμια επιβεβαιώνει ότι, στην καλύτερη περίπτωση, στα πανεπιστήμια για τις ανάγκες φοιτητών - εργαζομένων θα δοθούν «μια από τα ίδια». Με δεδομένη τη συσσώρευση προβλημάτων κι ελλείψεων χρόνων, αυτό σημαίνει ότι όχι μόνο δεν βελτιώνεται η κατάσταση, αλλά χειροτερεύει.

Με το «καλημέρα» της νέας χρονιάς, οι φοιτητές ήρθαν αντιμέτωποι με τις ασυντήρητες κτιριακές εγκαταστάσεις και υποδομές εργαστηρίων, με αποτέλεσμα να είναι συχνά περιστατικά οι πτώσεις σοβάδων, παραθύρων, ταβανιών σε διάφορες σχολές, με κίνδυνο για την ασφάλεια και την υγεία όλης της ακαδημαϊκής κοινότητας. Οι μικρές και ακατάλληλες αίθουσες για τον όγκο των φοιτητών, εικόνες με φοιτητές να κάθονται στο πάτωμα και σε παράθυρα, με τον συνωστισμό να προκαλεί τουλάχιστον δυσφορία και πολλά ερωτήματα για το τι είδους μάθημα μπορεί να γίνει. Οι ελλείψεις σε μόνιμο διδακτικό προσωπικό στα ιδρύματα είναι τεράστιες και, εν αναμονή των έκτακτων διδασκόντων σε πολλές περιπτώσεις, οι αναβολές και ακυρώσεις μαθημάτων κι εργαστηρίων είναι ο κανόνας.

Τα προβλήματα αυτά δεν είναι «φυσικό φαινόμενο» αλλά αποτέλεσμα της επιλεκτικής υποχρηματοδότησης στα πανεπιστήμια. Γιατί όσο για τις δικές μας ανάγκες δεν «υπάρχουν λεφτά», οι ανάγκες της εκπαιδευτικής διαδικασίας, αλλά και οι υπηρεσίες φοιτητικής μέριμνας υποστελεχώνονται κι εμπορευματοποιούνται, «βρέχει εκατομμύρια» στα διάφορα προγράμματα για μνημόνια συνεργασίας και συμπράξεων με επιχειρήσεις.

Το κράτος αντί να στηρίζει τους φοιτητές, ώστε να σπουδάζουν απρόσκοπτα και χωρίς εμπόδια, με την εύσχημη λέξη της «αυτονομίας», επιχειρεί να πετάξει από πάνω του κάθε ευθύνη που σχετίζεται με τη χρηματοδότηση και τη λειτουργία των πανεπιστημίων. Ενδεικτική σε αυτό ήταν η ομιλία του Οδ. Ζώρα, γενικού γραμματέα Ανώτατης Εκπαίδευσης, που στην τελετή αναγόρευσής του σε επίτιμο διδάκτορα του ΕΚΠΑ, μεταξύ άλλων, είπε ότι στην Ελλάδα «δεν έχουμε ξεμπερδέψει με την "εξάρτηση" των ΑΕΙ από το κράτος π.χ. σε ό,τι αφορά τις προσλήψεις καθηγητών». Βεβαίως, καταλαβαίνουμε τι σημαίνει να κοπούν ακόμα και τα ελάχιστα χρήματα που δίνονται για τη μισθοδοσία του ΔΕΠ...

Με άλλα λόγια, στο όνομα της «αυτονομίας», η αναζήτηση «πόρων», δηλαδή εσόδων, για κάθε ίδρυμα σημαίνει ότι όλα όσα θα έπρεπε να εξασφαλίζονται για τις δωρεάν σπουδές, φορτώνονται στις πλάτες των φοιτητών και των οικογενειών τους, που πληρώνουν πολύ ακριβά τις «δωρεάν σπουδές». Για παράδειγμα, με αυτό το πρόσχημα, της αναζήτησης εσόδων, επιβλήθηκαν πρόσφατα δίδακτρα σε μεταπτυχιακό που έως τώρα ήταν δωρεάν, με απόφαση του Συμβουλίου Διοίκησης στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

Απέναντι σε αυτό το νέο χτύπημα στα μορφωτικά δικαιώματα, δίνουμε όλες μας τις δυνάμεις για να μην περάσει το νομοσχέδιο, που σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας θα είναι έτοιμο να παρουσιαστεί πριν από τα Χριστούγεννα, για τα παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων. Λογικά πήρε μαθήματα η νέα ηγεσία του υπουργείου, και όπως όλα τα αντιεκπαιδευτικά νομοσχέδια, ετοιμάζεται να το φέρει στη Βουλή με κλειστές σχολές και σχολεία...

Στον βαθμό που προχωρήσει η ίδρυση ιδιωτικών - μη κρατικών ΑΕΙ, ο ανταγωνισμός που και οι ίδιοι παραδέχονται ότι θα ενταθεί, θα φέρει ακόμα πιο ακριβές σπουδές, με τη γενίκευση των υπαρκτών και σήμερα διδάκτρων (μεταπτυχιακά, ξενόγλωσσα προπτυχιακά) στα δημόσια πανεπιστήμια να είναι δεδομένη.

Θα επεκτείνει την πολυ-κατηγοριοποίηση αποφοίτων, πτυχίων, ιδρυμάτων, με αρνητικές επιπτώσεις στα επαγγελματικά και εργασιακά δικαιώματα όλων των αποφοίτων.

Θα «βουτήξει» την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και την Ερευνα ακόμα πιο άμεσα στις ανάγκες του κεφαλαίου. Η «ακαδημαϊκή ελευθερία» θα ορίζεται από τους διάφορους επενδυτές και μετόχους. Πολύ αποκαλυπτικό είναι το παράδειγμα του Χάρβαρντ, όπου όταν ομάδα φοιτητών με επιστολή τους υπερασπίζονται τον δίκαιο αγώνα για πατρίδα του λαού της Παλαιστίνης, η διοίκηση του πανεπιστημίου ζήτησε να δοθούν στη δημοσιότητα τα ονόματα αυτών που υπέγραψαν την επίμαχη επιστολή, ώστε να γνωρίζουν ποιοι είναι για να μην τους προσλάβουν όταν αποφοιτήσουν...

Θα γιγαντώσει τους άδικους «κόφτες», που και σήμερα συναντάνε οι μαθητές στο σχολείο - εξεταστικό κέντρο, και η «επιτυχία» τους εξαρτάται από τη δυνατότητα της τσέπης της οικογένειας για φροντιστήρια. Θα γίνει ακόμα πιο άμεση η «πρόσβαση ανάλογα με το πορτοφόλι».

Αυτά τα σχέδια απομακρύνουν ακόμα περισσότερο από τις πραγματικές ανάγκες φοιτητών - μαθητών και των οικογενειών τους, από ένα εκπαιδευτικό σύστημα σε όλες τις βαθμίδες του, που θα εξασφαλίζει το δικαίωμα στη μόρφωση για όλους, ενιαία και δωρεάν. Για Πανεπιστημιακή Εκπαίδευση που θα ανταποκρίνεται στον 21ο αιώνα, με σύγχρονες, υψηλού επιπέδου, δημόσιες και δωρεάν, πανεπιστημιακές σπουδές.

Για όλα αυτά, ο «Ριζοσπάστης» συνομίλησε με εκλεγμένους των φοιτητικών συλλόγων, που περιγράφουν γλαφυρά τους λόγους που θα βρεθούν στον δρόμο στις 6 Νοέμβρη.